Τρίτη, 29 Ιουλίου, 2025
ΑρχικήΠεριβάλλονΕΛΚΕΘΕ: Μόνο το 30% των ελληνικών βυθών έχει μελετηθεί συστηματικά

ΕΛΚΕΘΕ: Μόνο το 30% των ελληνικών βυθών έχει μελετηθεί συστηματικά

|

«Οι ελληνικές θάλασσες κρύβουν μεγάλο πλούτο και μεγάλες απειλές ταυτόχρονα. Έχουμε κάθε λόγο να αξιοποιήσουμε τον θαλάσσιο πλούτο και έχουμε υποχρέωση να μειώσουμε την διακινδύνευση από τις θαλάσσιες απειλές. Και τα δύο μπορούν να γίνουν μόνο με ένα τρόπο: με ενίσχυση της θαλάσσιας έρευνας», τόνισε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο γεωλόγος Δρ Δημήτρης Σακελλαρίου, Διευθυντής Ερευνών στο Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), μέλος της Επιτροπής Σεισμικού Κινδύνου & Μείωσης Σεισμικής Διακινδύνευσης του ΟΑΣΠ, συντονιστής του ερευνητικού προγράμματος «Αθηνά εναντίον Εγκέλαδου» (ΕΛΙΔΕΚ) και συντονιστής του έργου «Νέο Ερευνητικό Σκάφος».

Ο κ. Σακελλαρίου αναφέρει ότι τα τελευταία χρόνια οι ερευνητές του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας του ΕΛΚΕΘΕ συνέλεξαν και επεξεργάστηκαν όλα τα διαθέσιμα δεδομένα από παλαιότερες και πρόσφατες θαλάσσιες σεισμικές και βυθομετρικές έρευνες.

Σκοπός αυτής της προσπάθειας ήταν η χαρτογράφηση των υποθαλάσσιων ρηγμάτων στο Αιγαίο, στο Ιόνιο Πέλαγος και στην Ελληνική Τάφρο, η μελέτη των κινηματικών χαρακτηριστικών τους, η εκτίμηση του σεισμικού δυναμικού τους και η κατανόηση της τεκτονικής παραμόρφωσης της ευρύτερης περιοχής.

Από την χαρτογράφηση δημιουργήθηκε μια βάση δεδομένων με μερικές εκατοντάδες, μεγάλα και μικρότερα, σίγουρα και πιθανά, υποθαλάσσια ρήγματα. Περίπου 100-150 από τα πιο σημαντικά ρήγματα παρουσιάζονται σε σχετικό χάρτη (βλ. συνημμένο). Σύμφωνα με τον κ. Σακελλαρίου, «ο χάρτης των υποθαλάσσιων ρηγμάτων μοιάζει πλήρης, δυστυχώς όμως δεν είναι. Σε αντίθεση με την χερσαία Ελλάδα, μόνο το 30% των ελληνικών βυθών έχει μελετηθεί συστηματικά. Για το υπόλοιπο 70% οι γνώσεις μας είναι πολύ περιορισμένες και μόνο εκτιμήσεις μπορούμε να κάνουμε».

Νέα στοιχεία για τα ρήγματα

Πάντως, από τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα προέκυψαν νέα στοιχεία και συμπεράσματα για τα κύρια κινηματικά χαρακτηριστικά των ρηγμάτων. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την καλύτερη κατανόηση των μακροπρόθεσμων διεργασιών παραμόρφωσης της λεγόμενης «μικροπλάκας του Αιγαίου», αλλά και την εξαγωγή ρεαλιστικών εκτιμήσεων για το σεισμικό δυναμικό των υποθαλάσσιων ρηγμάτων.

Η περιοχή του Αιγαίου αποτελεί ένα παζλ πολυάριθμων μικρότερων λιθοσφαιρικών τεμαχών, τα όρια των οποίων καθορίζονται από μεγαλύτερες ή μικρότερες ζώνες ρηγμάτων. Κάθε ζώνη ρηγμάτων έχει τα δικά της κινηματικά χαρακτηριστικά, τα οποία καθορίζουν το είδος της κίνησης μεταξύ των γειτονικών τεμαχών.

Για παράδειγμα, η τεκτονική διαπλάτυνση (εφελκυσμός) του Κορινθιακού Κόλπου σε διεύθυνση Βορρά-Νότου αναγκάζει την Πελοπόννησο να απομακρύνεται από τη Στερεά Ελλάδα με ρυθμό 10-12 μέτρων ανά 1.000 χρόνια.

Η Λήμνος, η οποία βρίσκεται στο νότιο τέμαχος της δεξιόστροφης ζώνης του Βόρειου Αιγαίου (Ρήγμα Βόρειας Ανατολίας), κινείται προς νοτιοδυτικά σε σχέση με το ‘Αγιο Όρος με ρυθμό 12-13 μέτρων ανά 1.000 χρόνια. Η Αστυπάλαια κινείται προς τα νοτιοδυτικά σε σχέση με την Αμοργό με ρυθμό 4 μέτρων ανά 1.000 χρόνια.

«Αν σκεφτεί κανείς ότι για να γίνει μετατόπιση ενός μέτρου σε ένα ρήγμα χρειάζεται ένας σεισμός με μέγεθος 6,5-7,0 γίνεται εύκολα αντιληπτό πόσοι σεισμοί χρειάζονται για να δημιουργήσουν τις μετακινήσεις που αναφέρθηκαν πιο πάνω», επισημαίνει ο κ. Σακελλαρίου.

Συνολικά, η ευρύτερη περιοχή της «μικροπλάκας του Αιγαίου» επεκτείνεται προς Νότο. Η μετακίνηση της Κρήτης προς τα νότιο-νοτιοδυτικά με ταχύτητα 30-35 μέτρων ανά 1.000 χρόνια σε σχέση με τη Βόρεια Ελλάδα αντιπροσωπεύει τη συνολική παραμόρφωση της μικροπλάκας. Αυτή η παραμόρφωση προκύπτει σαν συνολικό αποτέλεσμα των μετακινήσεων που γίνονται κατά μήκος των πολυάριθμων ρηγμάτων και ρηξιγενών ζωνών που διατρέχουν την περιοχή.

«Εύκολα διαπιστώνει κανείς ότι τα υποθαλάσσια ρήγματα έχουν πολύ σημαντική συμβολή στην παραμόρφωση του Αιγαίου, χαρακτηρίζονται από υψηλό σεισμικό δυναμικό και μπορούν να προκαλέσουν ισχυρούς σεισμούς με καταστροφικά αποτελέσματα», τονίζει ο ίδιος.

Η συμβολή του ΕΛΚΕΘΕ
Η βάση των υποθαλάσσιων ενεργών ρηγμάτων του ΕΛΚΕΘΕ θα χρησιμοποιηθεί και θα ενσωματωθεί στον ψηφιακό χάρτη των ρηγμάτων της Ελλάδας. Το έργο αυτό υλοποιείται από την Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ) σε συνεργασία με όλους τους γεωλογικούς και σεισμολογικούς φορείς της χώρας, με επικεφαλής τον Οργανισμό Αντισεισμικού Σχεδιασμού & Προστασίας (ΟΑΣΠ).

Μέχρι το επόμενο καλοκαίρι αναμένεται να εγκατασταθεί στο Ωκεανογραφικό Σκάφος ΑΙΓΑΙΟ ένα νέο σύστημα θαλάσσιων σεισμικών ερευνών, το οποίο θα αναβαθμίσει τις υπάρχουσες δυνατότητες και θα συμβάλει στην συλλογή νέων δεδομένων και την καλύτερη κατανόηση των υποθαλάσσιων ρηγμάτων. Το σύστημα αυτό θα αποκτηθεί στο πλαίσιο του προγράμματος «Αθηνά εναντίον Εγκέλαδου» του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας του ΕΛΚΕΘΕ και χρηματοδοτείται από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας & Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ). Η προμήθεια και λειτουργία υποθαλάσσιων σεισμογράφων είναι ένας ακόμη στόχος του ΕΛΚΕΘΕ που θα βοηθήσει σημαντικά στην παρακολούθηση και κατανόηση των υποθαλάσσιων σεισμών.

«Μεγάλη ώθηση στη θαλάσσια έρευνα στη χώρα μας θα δώσει και η ναυπήγηση του νέου, σύγχρονου ερευνητικού σκάφους, το οποίο χρηματοδοτείται κατά 75% από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και κατά 25% από το Ελληνικό Κράτος. Παρά την καθυστέρηση τουλάχιστον τριών χρόνων στη διασφάλιση της εθνικής συμμετοχής, ελπίζουμε ότι οι διάφοροι αρμόδιοι κυβερνητικοί και κρατικοί παράγοντες γρήγορα θα πειστούν για την χρησιμότητα και την αναγκαιότητα του νέου ερευνητικού σκάφους και σύντομα θα ξεκινήσει η ναυπήγηση του», λέει ο κ.Σακελλαρίου.

Οι υποθαλάσσιοι σεισμοί του παρελθόντος
Αναφερόμενος στο παρελθόν, θυμίζει ότι «τέσσερις από τους μεγαλύτερους και πιο καταστροφικούς σεισμούς που έχουν γίνει στην ευρύτερη περιοχή του Αιγαίου, του Ιόνιου και της Ελληνικής Τάφρου έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: ήταν υποθαλάσσιοι και προκλήθηκαν από υποθαλάσσια ρήγματα».

– Στις 21 Ιουλίου του 365 μ.Χ. ένας υποθαλάσσιος σεισμός νοτιοδυτικά της Κρήτης με μέγεθος περίπου 8 – 8,5 ανασήκωσε ολόκληρη την Δυτική Κρήτη και προκάλεσε το μεγαλύτερο γνωστό τσουνάμι στη Μεσόγειο.

– Στις 8 Αυγούστου του 1303 μ.Χ. ένας υποθαλάσσιος σεισμός νότια της Καρπάθου με μέγεθος περίπου 8 δημιούργησε μεγάλες καταστροφές σε όλα τα κοντινά νησιά και προκάλεσε ένα εξίσου καταστροφικό τσουνάμι στην Ανατολική Μεσόγειο.

– Στις 9, 11 και 12 Αυγούστου 1953 τέσσερις σεισμοί με μεγέθη 6,4, 6,8, 7,2 και 6,3 στο Ιόνιο Πέλαγος ισοπέδωσαν σχεδόν ολοκληρωτικά την Κεφαλονιά, την Ιθάκη και τη Ζάκυνθο.

– Στις 9 Ιουλίου 1956 ένας υποθαλάσσιος σεισμός με μέγεθος περίπου 7,5 στην περιοχή μεταξύ Αμοργού, Σαντορίνης, Ανάφης και Αστυπάλαιας δημιούργησε μεγάλες καταστροφές σε όλα τα κοντινά νησιά και προκάλεσε το μεγαλύτερο τσουνάμι του 20ου αιώνα στη Μεσόγειο.

– Πριν λίγες δεκαετίες, στις 24 και 25 Φεβρουαρίου και 4 Μαρτίου 1981 έγιναν τρεις σεισμοί με επίκεντρα στη θαλάσσια περιοχή των Αλκυονίδων και μεγέθη 6,7, 6,4 και 6,3 αντίστοιχα, που προκάλεσαν ανθρώπινες απώλειες και σημαντικές καταστροφές όχι μόνο στις γειτονικές περιοχές αλλά και στην Αθήνα.

– Στο πρόσφατο παρελθόν, τρεις υποθαλάσσιοι σεισμοί με μεγέθη μεγαλύτερα από 6 στη Λέσβο (17 Ιουνίου 2017, μέγεθος 6,3), στην Κω (21 Ιουλίου 2017, μέγεθος 6,2) και στη Σάμο (30 Οκτωβρίου 2020, μέγεθος 6,7) προκάλεσαν ανθρώπινες απώλειες, μεγάλες καταστροφές και αντίστοιχα, μικρής έντασης, τσουνάμι.

«Όλα τα παραπάνω παραδείγματα σεισμών, παλαιότερων και πρόσφατων, συνηγορούν σε ένα σημαντικό συμπέρασμα: οι υποθαλάσσιοι σεισμοί και τα υποθαλάσσια ρήγματα συνιστούν απειλή τόσο μεγάλη όσο είναι η απειλή από τους χερσαίους σεισμούς και τα χερσαία ρήγματα. Έχοντας δε υπόψη ότι οι υποθαλάσσιοι σεισμοί έχουν τη δυναμική να προκαλέσουν τσουνάμι, σε κάποιες περιπτώσεις αποδεικνύονται περισσότερο καταστροφικοί από τους χερσαίους σεισμούς», αναφέρει ο κ. Σακελλαρίου.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Σημαντικές παρεμβάσεις στα γήπεδα Φιλωτίου και Αγερσανίου – Έτοιμα για τη νέα σεζόν

Ολοκληρώθηκαν οι εργασίες συντήρησης στους συνθετικούς χλοοτάπητες – Έρχεται και νέα περίφραξη στο Φιλώτι

Η Σαντορινιά κυρία της μουσικής στη Μάνη: Ένα ταξίδι με τη Μαρίζα Κωχ

Μια μουσική συνάντηση καρδιάς με τη Σαντορινιά δημιουργό, γεμάτη τραγούδια, παραδόσεις και μνήμες από όλη την Ελλάδα.

Από τα πεύκα στο… τσιμέντο: Η περιβαλλοντική κατάρρευση των νησιών μας σε 30 χρόνια

Μέσα σε τρεις δεκαετίες, το Αιγαίο έχασε πάνω από 138.000 στρέμματα δάσους και απέκτησε 85.000 στρέμματα δόμησης – δραματικά ευρήματα για την αστικοποίηση, τη βιοποικιλότητα και το μέλλον του τουρισμού

Ποιος είναι ο άνθρωπος που καθαρίζει κάθε μέρα, εδώ και 20 χρόνια τη γειτονιά του

Ο “αθόρυβος ήρωας” μιας γειτονιάς στο Ηράκλειο που δίνει μάθημα πολιτισμού με τις πράξεις του.

Ορεινός Αξώτης: «Δούλες» της ξενιτιάς, η σκοτεινή πορεία των Ναξιωτισσών κοριτσιών προς την Κωνσταντινούπολη και τη Σμύρνη

Μια άγνωστη, σκληρή ιστορία: Από τις ελπίδες για δουλειά και πρόοδο, στις εξαφανίσεις, τις αρπαγές και τα δίκτυα εκμετάλλευσης – μέσα από αποκαλυπτικά δημοσιεύματα του 1902.

World Travel Awards: Ποια είναι η Ευρωπαϊκή πόλη που αναδείχθηκε για 2η χρονιά κορυφαίος πολιτιστικός προορισμός

Ξεπέρασε το Παρίσι, τη Λισαβόνα και την Αθήνα, χάρη στην πολιτιστική της ενέργεια, την αρχιτεκτονική της και τα θρυλικά φεστιβάλ της.

Φορολογικές Υποχρεώσεις Ιουλίου: Η «τελευταία προθεσμία» χτυπά στις 31 του μήνα

Εισόδημα, ΕΝΦΙΑ, ΦΠΑ, ρυθμίσεις και εκπτώσεις: Όλα όσα πρέπει να πληρώσουν οι φορολογούμενοι μέχρι το τέλος Ιουλίου, σύμφωνα με την ΑΑΔΕ.

Μηλώσια 2025: Το Φιλώτι τιμά με σεβασμό τη Μαριάνθη Βασιλάκη

Μια συγκινητική αθλητική εκδήλωση γεμάτη ενέργεια, μνήμη και συμμετοχή, στο προαύλιο του Δημοτικού Σχολείου Φιλωτίου – Παρασκευή 1 Αυγούστου 2025.

8 Καλοκαίρια φεστιβάλ Στρογγύλη: Η τέχνη απλώνεται στη Σαντορίνη

Αγαπημένοι καλλιτέχνες, συγκινητικά αφιερώματα, γέλιο και μουσικές βραδιές σε όλο το νησί – με ελεύθερη είσοδο για όλους

Πρόταση Ημέρας: Χοιρινό με χόρτα τσιγαριαστά

Με χοιρινό μπούτι, μυρωδικά και μπόλικα άγρια χόρτα φτιάχνουμε αυτό το αξέχαστο τσιγαριαστό.

“Μαχαιριά” στο λιμάνι της Νάξου: Σοβαρό επεισόδιο βίας μεταξύ νεαρών εργαζομένων

Ένα μεσημέρι του Ιουλίου μετατράπηκε σε σκηνικό τρόμου για περαστικούς και ντόπιους, όταν διαπληκτισμός ανάμεσα σε δύο υπαλλήλους γραφείου ενοικίασης εξελίχθηκε σε αιματηρό περιστατικό.

Δικαστική δικαίωση για τους κατοίκους του Καλοξύλου, ακυρώθηκε η άδεια λειτουργίας του νέου τυροκομείου της ΕΑΣ Νάξου

Μετά από μακροχρόνιο δικαστικό αγώνα, το Τριμελές Διοικητικό Εφετείο Πειραιά ακύρωσε την άδεια λειτουργίας του υπό ανέγερση τυροκομείου, δικαιώνοντας πλήρως τους περιοίκους

Δονούσα: Ο τραυματισμός κοπέλας από ομπρέλα (!!!) αποκαλύπτει μια τρύπα στο σύστημα

Μια γυναίκα τραυματίστηκε σοβαρά σε απομονωμένη παραλία της Δονούσας και σώθηκε χάρη στην αλληλεγγύη ντόπιων και τουριστών — αλλά η πολιτεία έλειπε. Και την επόμενη φορά;

Νάξος – Τραγαία: Όταν η προσπάθεια γράφει ιστορία, Επιτυχίες για τους μαθητές του Γενικού Λυκείου (πίνακας)

Με δάκρυα συγκίνησης, χαμόγελα και βαθιά υπερηφάνεια, οι μαθητές του ΓΕΛ Τραγαίας πέτυχαν σπουδαίες εισαγωγές στις Πανελλαδικές 2025 — αποδεικνύοντας πως τα μεγάλα όνειρα ανθίζουν και στα μικρά σχολεία

Αμοργός: Ένταση και επεισόδια στο πανηγύρι της ψημένης ρακής μετά από πολιτικό σύνθημα

Απρόσμενη τροπή πήρε το παραδοσιακό γλέντι στα Κατάπολα, όταν συνθήματα υπέρ της Παλαιστίνης προκάλεσαν αντιδράσεις, λογομαχίες και τελικά, διακοπή της γιορτής.

Πολεοδομική επανεκκίνηση σε Αντίπαρο και Μικρές Κυκλάδες: Νέα Ειδικά Σχέδια για Ηρακλειά, Σχοινούσα, Κουφονήσια και Δονούσα

Με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, ξεκινά ένα ολιστικό πολεοδομικό σχέδιο που αλλάζει το αναπτυξιακό τοπίο σε πέντε νησιά των Κυκλάδων

Ανυπόφορη η “ανάσα” στις Κυκλάδες, ο καύσωνας “έγραψε” 40 βαθμούς στη Μέση της Νάξου (!!!)

Ακραίες θερμοκρασίες σάρωσαν το Αιγαίο: 40άρια σε Μέση Νάξου, Δαμαριώνα, Κουφονήσια – Πνιγηρές συνθήκες ακόμα και στις πιο δροσερές νησιωτικές ανάσες

Όταν το GPS σε οδηγεί… σε αδιέξοδο: Τουρίστας σφήνωσε όχημα σε σοκάκι της Νάξου

Αμερικανός οδηγός ακολούθησε πιστά τις οδηγίες πλοήγησης και κατέληξε… στα στενά της Φουντάνας – Η φωτογραφία που έγινε viral και η ανάγκη για καλύτερη καθοδήγηση στους τουρίστες

Νάξος: Παραίτηση Φλεριανού από τη θέση του Αντιδημάρχου Ισότητας, ποιους λόγους επικαλείται (έγγραφο παραίτησης)

Ο Βασίλης Φλεριανός παραιτήθηκε από την προεδρία της Δημοτικής Επιτροπής Ισότητας, επικαλούμενος αντικειμενική αδυναμία άσκησης των καθηκόντων του – Συζητείται η αντικατάστασή του στο σημερινό (23/07) Δημοτικό Συμβούλιο.

Οι ψίθυροι της πέτρας: Η γλυπτική …ποίηση του Γιάννη Φραντζέσκου στον Καλόξυλο

Ο πολυδιάστατος Ναξιώτης δημιουργός σε μια μοναδική έκθεση γλυπτικής, ακολουθώντας το κάλεσμα των λίθων και της μνήμης – 26 και 27 Ιουλίου στην αίθουσα «Δρακούλη»