Κυριακή, 3 Αυγούστου, 2025
ΑρχικήΚυκλάδεςΌταν οι Κυκλάδες ήταν μία: Το βυθισμένο τοπίο του Αιγαίου πριν 20.000...

Όταν οι Κυκλάδες ήταν μία: Το βυθισμένο τοπίο του Αιγαίου πριν 20.000 χρόνια

|

Πριν την άνοδο της θάλασσας, η Νάξος, η Πάρος και η Μύκονος δεν ήταν νησιά, αλλά μέρος μιας μεγάλης στεριάς – η ιστορία της χαμένης ενδοκυκλαδικής πεδιάδας και της ξεχωριστής Αμοργού

Πριν από περίπου 20.000 χρόνια, κατά τη διάρκεια της τελευταίας Εποχής των Παγετώνων, το Αιγαίο πέλαγος δεν έμοιαζε σε τίποτα με αυτό που γνωρίζουμε σήμερα. Η στάθμη της θάλασσας ήταν έως και 150 μέτρα χαμηλότερη από τη σημερινή, καθώς τεράστιες ποσότητες νερού ήταν δεσμευμένες σε παγετώνες που κάλυπταν τη βόρεια Ευρώπη και τις πολικές περιοχές.

Αυτό το παγωμένο παρελθόν άφησε πίσω του ένα γεωγραφικό σκηνικό που σήμερα έχει χαθεί κάτω από τα κύματα. Οι Κυκλάδες δεν ήταν νησιά, αλλά κορυφές ενός ενιαίου ορεινού όγκου, συνδεδεμένες μεταξύ τους και με την ηπειρωτική Ελλάδα και τη Μικρά Ασία. Οι λεγόμενες Κεντρικές Κυκλάδες – η Πάρος, η Νάξος, η Αντίπαρος, η Ίος, η Σίκινος, η Σέριφος, η Μύκονος – σχημάτιζαν τότε ένα αδιάσπαστο σύνολο ξηράς.

Μπορεί σήμερα να χρειάζεται κανείς πλοίο για να περάσει από την Τήνο στη Νάξο, αλλά τότε, ο άνθρωπος μπορούσε να περπατήσει από νησί σε νησί, μέσα από την εκτεταμένη πεδιάδα που ένωνε τα εδάφη. Μέσα σε αυτή τη «χαμένη» γη κυλούσαν ποτάμια, έβοσκαν ζώα και πιθανότατα άφησαν τα ίχνη τους οι πρώτοι άνθρωποι που αναζήτησαν καταφύγιο σε ένα τοπίο πολύ πιο εύφορο και ενιαίο απ’ ό,τι σήμερα.

Η Αμοργός: Το νησί που δεν ήταν ποτέ ξηρά

Μέσα σε αυτή τη στεριά υπήρξε όμως μια μοναδική εξαίρεση: η Αμοργός. Το νησί αυτό, λόγω της γεωλογικής του διαμόρφωσης – με τις απότομες πλαγιές και τα βαθιά θαλάσσια αυλάκια που το περιβάλλουν – παρέμεινε απομονωμένο ακόμα και όταν η στάθμη της θάλασσας βρισκόταν στο χαμηλότερο δυνατό σημείο. Δεν αποτέλεσε ποτέ μέρος της ενιαίας ενδοκυκλαδικής πεδιάδας.

Αυτή η απομόνωση αποτυπώνεται μέχρι σήμερα και στη φύση της. Στην Αμοργό δεν υπάρχουν οχιές ή άλλα δηλητηριώδη φίδια, όπως συμβαίνει σε άλλα νησιά που συνδέονταν κάποτε με την ηπειρωτική στεριά. Επιπλέον, το νησί φιλοξενεί 28 ενδημικά φυτικά είδη – περισσότερα από τη μεγαλύτερη Νάξο, που έχει 16. Η βοτανική της απομόνωση είναι η ζωντανή απόδειξη της νησιωτικής της συνέχειας από τα παγετώδη χρόνια μέχρι σήμερα.

Μνήμη κάτω από τα νερά

Η αρχαία ενδοκυκλαδική πεδιάδα δεν υπάρχει πια. Καθώς το κλίμα θερμαινόταν σταδιακά, οι πάγοι έλιωσαν και η στάθμη της θάλασσας ανέβηκε, κατακλύζοντας τα χαμηλότερα εδάφη και μετατρέποντας την άλλοτε ενιαία στεριά σε ένα σύμπλεγμα νησιών. Οι γνώριμες μορφές των Κυκλάδων που βλέπουμε σήμερα είναι τα τελευταία απομεινάρια αυτής της μεγάλης βύθισης.

Κι όμως, κάτω από τα νερά του Αιγαίου παραμένει το ίχνος αυτής της αρχαίας γης. Το υπέδαφος των νησιών, τα ενδημικά είδη, ακόμα και οι πολιτισμικές διαδρομές, κρύβουν σιωπηλές ενδείξεις για το πώς ήταν κάποτε ο κόσμος. Οι επιστήμονες, με τη βοήθεια γεωλογικών χαρτών και παλαιοντολογικών μελετών, ανασυνθέτουν αυτό το χαμένο τοπίο – ένα τοπίο που φιλοξενούσε άγρια ζωή, ίσως και τις πρώτες ανθρώπινες κοινότητες του Αιγαίου.

Μια διαρκής μεταμόρφωση

Η ιστορία των Κυκλάδων μας υπενθυμίζει ότι το τοπίο που θεωρούμε δεδομένο είναι στην πραγματικότητα το αποτέλεσμα χιλιάδων ετών φυσικής εξέλιξης και αλλαγής. Η Γη δεν είναι στατική. Είναι ένας ζωντανός οργανισμός, που μεταμορφώνεται διαρκώς. Η κατανόηση του παρελθόντος – του γεωλογικού, του βιολογικού και του ανθρώπινου – είναι το κλειδί για να ερμηνεύσουμε το παρόν και να προετοιμαστούμε για το μέλλον.

Σήμερα, κοιτάζοντας από τη Νάξο προς την Πάρο ή την Ίο, μπορούμε να φανταστούμε όχι νησιά, αλλά κορυφές ενός χαμένου βουνού που ταξιδεύει στο χρόνο κάτω από τα κύματα. Κι ίσως, μέσα στη σιωπή του Αιγαίου, να αντηχεί ακόμα η μνήμη μιας γης που ενώνει όσα τώρα μας φαίνονται χωρισμένα.


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Πανναξιακός ΑΟΚ: Κρατάει το βασικό κορμό, μένουν οι Μάκαρης, Προδρόμου, Αρτσάνος, Κρανιάς

Ο Πανναξιακός «χτίζει» πάνω στην εμπειρία και τη σταθερότητα – Τέσσερις βασικοί παίκτες συνεχίζουν για τη νέα σεζόν στη National League 2.

Εντατικοί έλεγχοι πυρασφάλειας στα πλοία με εντολή Κικίλια

Διπλοί ετήσιοι έλεγχοι στα επιβατικά-οχηματαγωγά πλοία που εκτελούν δρομολόγια Ελλάδας–Ιταλίας, με ενίσχυση των μέτρων ενεργητικής και παθητικής πυρασφάλειας.

Η πόλη που νίκησε τα τροχαία – Ένας χρόνος χωρίς θύματα στο Ελσίνκι. Πως τα κατάφεραν

Με στοχευμένα μέτρα και αλλαγή νοοτροπίας, η φινλανδική πρωτεύουσα κατάφερε να μη χάσει καμία ανθρώπινη ζωή στους δρόμους της επί 12 μήνες.

Ιούλιος 2025: Δεύτερος θερμότερος μήνας στη Βόρεια και Στερεά Ελλάδα από το 2010

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών/meteo.gr, οι παρατεταμένοι καύσωνες και οι υψηλές θερμοκρασίες καθόρισαν τον φετινό Ιούλιο σε πολλές περιοχές της χώρας.

Μυθική “πτήση” Καραλή: Πανελλήνιο ρεκόρ στα 6,08μ., στην ελίτ του παγκόσμιου επί κοντώ (video)

Ο Εμμανουήλ Καραλής έγινε ο 4ος αθλητής στην ιστορία που ξεπερνά τα 6,08 μέτρα στο επί κοντώ – Θρυλικό άλμα μπροστά σε χιλιάδες θεατές στο Πανθεσσαλικό.

Άνδρος – Λειψυδρία: Τέσσερις μονάδες αφαλάτωσης και χρηματοδότηση 190.000 ευρώ

Με σχέδιο άμεσης παρέμβασης, το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής σε συνεργασία με τον Δήμο Άνδρου επιχειρεί να ανακουφίσει το νησί από την οξεία λειψυδρία, μέσα από μονάδες αφαλάτωσης και γεωτρήσεις.

Hellenic Highspeed: Επιχείρηση ανάσυρσης του καταπέλτη με εκσκαφέα στα Κατάπολα

Από το απόγευμα του Σαββάτου παραμένει ακινητοποιημένο το πλοίο – Επιχείρηση ανάσυρσης του καταπέλτη με εκσκαφέα στα Κατάπολα

Beach Party 2025 στον Αμμίτη για καλό σκοπό – Επιστρέφει πιο δυνατό από ποτέ!

Στις 5 Αυγούστου στην Παραλία Αμμίτης – Πολιτιστικοί Σύλλογοι ενώνουν δυνάμεις σε ένα καλοκαιρινό πάρτι με μουσική, φαγητό και φιλανθρωπική διάθεση

Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης 39 Δήμοι της Ελλάδας λόγω λειψυδρίας, SOS από το Αιγαίο και την Κρήτη

Η Ελλάδα «στεγνώνει»: Δήμοι από το Αιγαίο μέχρι τη Θράκη ζητούν βοήθεια – Η ανεπάρκεια νερού γίνεται καθημερινή απειλή για πολίτες, γεωργία και τουρισμό

Νάντια Σαλτερή: «Ο Μητσοτάκης έχασε τους ψηφοφόρους του Κέντρου – Επιστρέφουμε με αίτημα Προανακριτικής»

Η Τομεάρχης Ισότητας του ΠΑΣΟΚ εξαπέλυσε σφοδρή επίθεση στη Ν.Δ. για την κάλυψη Βορίδη – Αυγενάκη και κατήγγειλε πολιτική υποκρισία και θεσμικό ευτελισμό.

«Γκαζιά στο χωριό, προσγείωση στον στύλο – Ένα ακόμα crash test στους δρόμους της Νάξου»

Όταν η τουριστική ταχύτητα συναντά την επαρχιακή… στενότητα: Τροχαίο έξω από το Γαλανάδο υπενθυμίζει τι σημαίνει "δρόμοι made in 1965".

Ο Tom Hanks στη Νάξο: Στιγμές απλότητας, χαμόγελα και μια σέλφι στην Απείρανθο

Ο χολιγουντιανός σταρ επισκέφθηκε τη Νάξο την Τετάρτη 30 Ιουλίου, ανακαλύπτοντας τη μαγεία του Σαγκρίου και της Απειράνθου – Ένα γεύμα, μια σέλφι και πολλές όμορφες αναμνήσεις

Νάξος: Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων βάζει “όρια” στην Πορτάρα, τέλος στην ανεξέλεγκτη πρόσβαση

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων βάζει “όρια” στην Πορτάρα – Τέλος στην ανεξέλεγκτη πρόσβαση - Όταν ο σεβασμός δεν είναι αυτονόητος, η προστασία γίνεται μονόδρομος

Κυκλάδες: Γυρίζουν την πλάτη στα «χρυσά» νησιά, “χαμένη” και η Αμοργός, σταθερή η Νάξος

Υψηλές τιμές και οικονομική πίεση στρέφουν Έλληνες και ξένους σε εναλλακτικούς, οικονομικότερους προορισμούς

Hellenic Seaways: Το “HIGHSPEED 4” αντικαθιστά το “HELLENIC HIGHSPEED”, ποιος ο λόγος;

Αλλαγή πλοίου στη γραμμή Πειραιάς – Κυκλάδες – Κατάπολα – Επιστροφή, σύμφωνα με ανακοίνωση της Hellenic Seaways

Η Κέα λέει «όχι» στην τουριστική υπερβολή, το νησί αντέχει μέχρι 1.000 ακόμη κλίνες

Ο Δήμος Κέας ζητά επίσημη απαγόρευση για τα Σύνθετα Τουριστικά Καταλύματα – Στο τραπέζι το ζήτημα της φέρουσας ικανότητας και της ταυτότητας του νησιού

Πανελλαδικές 2025: «Πνοή» επιτυχίας για τους μαθητές της Νάξου

Μαθητές και μαθήτριες του φροντιστηρίου «ΠΝΟΗ» στη Νάξο διακρίνονται στις Πανελλαδικές εξετάσεις – Πού πέρασαν και τι βαθμούς συγκέντρωσαν

Hellenic Highspeed: Επιχείρηση ανάσυρσης του καταπέλτη με εκσκαφέα στα Κατάπολα

Από το απόγευμα του Σαββάτου παραμένει ακινητοποιημένο το πλοίο – Επιχείρηση ανάσυρσης του καταπέλτη με εκσκαφέα στα Κατάπολα

Τρεις Καπετάνιοι, μία θάλασσα, μία φωτογραφία από τα Κουφονήσια που λέει όσα δεν ειπώθηκαν ποτέ

Μια ξεχωριστή στιγμή στα Κουφονήσια με φόντο το Αιγαίο και την αθόρυβη καθημερινή ηρωικότητα τριών αυθεντικών ναυτικών, που έγιναν συνώνυμα με την ασφάλεια, τη συνέχεια και το φιλότιμο στα νησιά μας.

Αυτοδιοικητικές εκλογές: Καταργείται ο δεύτερος γύρος, εκλογές τον Νοέμβριο, Νέο όριο το 42% για εκλογή Δημάρχου

Η κυβέρνηση φέρνει ριζικές αλλαγές στον εκλογικό νόμο για δήμους και περιφέρειες – Τέλος ο δεύτερος γύρος, λιγότεροι υποψήφιοι και αλλαγές στη σταυροδοσία.