Λαγάνα, το …ιερό ψωμί της Καθαράς Δευτέρας… Στη Νάξο φέτος είδαμε λαγάνα με σοκολάτα αλλά και την εμφάνιση ενός εθίμου που έρχεται από τη Πάρο (εάν δεν κάνουμε λάθος) και ακούει στο όνομα Κυρά Σαρακοστή
Λαγάνα, το επίπεδο ψωμί με την ελάχιστη ψίχα, την τραγανή κόρα και το ξεχωριστό σουσαμένιο άρωμα… Ιδανική και all time classic επιλογή της Καθαράς Δευτέρας, με τη γεύση της να στιγματίζει τη μέρα, σηματοδοτώντας την έναρξη της νηστείας της Μεγάλης Σαρακοστής.
Η λαγάνα είναι άζυμος άρτος, που σημαίνει ότι παρασκευάζεται χωρίς προζύμι και χρησιμοποιήθηκε από τους Ισραηλίτες κατά τη νύχτα της Εξόδου τους από την Αίγυπτο, υπό την καθοδήγηση του Μωυσή. Έκτοτε, επιβαλλόταν από το Μωσαϊκό Νόμο για όλες τις ημέρες της εορτής του Πάσχα, μέχρι που ο Χριστός στο τελευταίο του Πάσχα ευλόγησε τον ένζυμο άρτο.
Όμως, η λαγάνα έχει άμεση σχέση και με την αρχαία Ελλάδα. Το όνομά της προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό «λάγανον», που ήταν μια πλακωτή ζύμη από αλεύρι και νερό. Ο Αριστοφάνης στις «Εκκλησιάζουσες» λέει «Λαγάνα πέττεται», ενώ ο Οράτιος στα κείμενά του, αναφέρει τη λαγάνα ως «Το γλύκισμα των φτωχών».
Το έθιμο της λαγάνας την Καθαρά Δευτέρα παρέμεινε αναλλοίωτο ανά τους αιώνες και συνηθίζεται να παρασκευάζεται με μεράκι από τον αρτοποιό της γειτονιάς, τραγανή λαχταριστή και σουσαμένια και καταναλώνεται κατά την Καθαρά Δευτέρα, την Πρωτονήστιμη Δευτέρα της Σαρακοστής.
Και βέβαια φέρνει και …ρεκόρ. Πριν από τρία χρόνια στις Βρύσες Αποκορώνου Χανίων γνωστή επιχείρηση κατασκεύασε απόλυτη λαγάνα… 100 κιλά βάρος και πέρασε στο βιβλίο Γκίνες. Φέτος είδαμε μία αντίστοιχη (στα 65 κιλά) στη Νέα Χώρα Χανιών με μήκος 4.50 μέτρα και πλάτος 1,60 που δόθηκε στους έχοντες ανάγκη (συσσίτια του Δήμου) ενώ και στην Καλαμάτα υπήρχε μία αντίστοιχη στα 4 μέτρα ….
Στη Νάξο, δεν είχαμε κάτι που να δημιουργεί ρεκόρ.. .Όμως, μία βόλτα στη πόλη (σ.σ. λόγω των γνωστών περιορισμών δεν πήγαμε έξω από τη Χώρα, οπότε ζητάμε συγνώμη εκ των προτέρων) μας πρόσφερε μερικές όμορφες εικόνες… Στον ξυλόφουρνο του Στέλιου Κορρέ, είδαμε μία λαγάνα που μας ευχήθηκε «Καλή Σαρακοστή» (σ.σ. πέρυσι είχε χρώματα πάντως), ενώ στο κέντρο της πόλης και πριν την είσοδο στη παραλιακή ζώνη, δύο λαγάνες έδιναν το στίγμα της Σαρακοστής αλλά και της διεύθυνσης του καταστήματος. Αμφότερες στα δέκα κιλά..
Βρήκαμε όμως η αλήθεια είναι δύο λαγάνες που νομίζουμε ότι έκαναν τη διαφορά. Η πρώτη από τον φούρνο του Δημήτρη Παπαδόπουλου που ήταν με σοκολάτα ή κακάο. Πάντως ήταν ιδιαίτερα γευστική και σίγουρα θα την δοκιμάσουμε και του χρόνου εάν την βρούμε…
Ενώ στο φούρνο Λαγογιάννη εντοπίσαμε μία λαγάνα που έχει σχέση με ένα έθιμο που ξέρουμε από τη Πάρο… Ακούει στο όνομα «Κυρά Σαρακοστή»… Και είναι μία λαγάνα που μοιάζει με την Παναγία, αλλά έχει επτά πόδια… Δεν είχε στόμα στο πρόσωπο (λόγω της νηστείας), και μετρούσαν τις ημέρες ημέρες με τα πόδια της τα εφτά, κόβαν ένα τη βδομάδα, μέχρι να ρθει η Πασχαλιά!!!!!!»
