«Και ο μήνας έχει εννιά…». Μια φράση γνώριμη σε όλους μας. Μια φράση που ακούγεται με χαμόγελο και δηλώνει εκείνη την ημέρα όπου όλα φαίνονται φωτεινά και δίχως έγνοιες. Όμως πόσοι γνωρίζουν από πού προέρχεται; Γιατί «εννιά» και όχι κάποια άλλη ημερομηνία; Και γιατί αυτή η έκφραση διαχρονικά συμβολίζει την ανεμελιά και την ελπίδα;
💶 Η πιο διαδεδομένη εκδοχή: Ο μήνας της πληρωμής
Η επικρατέστερη ερμηνεία ανάγεται στα πρώτα χρόνια του ελληνικού κράτους, όταν οι δημόσιοι υπάλληλοι πληρώνονταν στις 9 κάθε μήνα. Για τους περισσότερους ήταν η ημέρα της «ανάσας», της κάλυψης των υποχρεώσεων, των μικρών αγορών, ακόμα και της διασκέδασης. Έτσι, «ο μήνας έχει εννιά» απέκτησε θετική φόρτιση και έγινε συνώνυμο της χαράς.
🧠 Η φιλοσοφική εκδοχή: Ο αριθμός 9 στον Πυθαγορισμό
Σύμφωνα με τον Πυθαγόρα, ο αριθμός 9 συμβολίζει την τελειότητα και την αρμονία της φύσης. Είναι ο τελευταίος μονοψήφιος αριθμός και θεωρείται αριθμός της πλήρωσης. Έτσι, σε ένα πιο μεταφυσικό επίπεδο, ο μήνας «έχει εννιά» όταν ο άνθρωπος νιώθει πληρότητα — ψυχική, υλική ή πνευματική.
☪️ Η οθωμανική–λαϊκή παράδοση και το Ραμαζάνι
Μια άλλη ενδιαφέρουσα ερμηνεία συνδέει τη φράση με το μουσουλμανικό ημερολόγιο, και πιο συγκεκριμένα με τον ένατο μήνα, το Ραμαζάνι. Σε αυτόν, οι μουσουλμάνοι νηστεύουν την ημέρα αλλά γιορτάζουν τη νύχτα, με φαγητό, παρέα και προσευχή. Είναι ένας μήνας ιερός, αλλά και γεμάτος κοινωνικότητα και ξεγνοιασιά. Η παρουσία τουρκικών λέξεων στο σχετικό τραγούδι («ντουνιάς», «καζαντίσουμε») ενισχύει αυτή την οθωμανική–λαϊκή απόχρωση της φράσης.
⚔️ Η αρχαιοελληνική διάσταση: Στη σκιά της μάχης του Μαραθώνα
Μια πιο σπάνια, αλλά ιστορικά συναρπαστική εκδοχή συνδέει τη φράση με την απάντηση των Σπαρτιατών στους Αθηναίους πριν τη μάχη του Μαραθώνα (490 π.Χ.). Όταν οι Αθηναίοι ζήτησαν βοήθεια, εκείνοι αρνήθηκαν, λέγοντας: «Είναι εννέα του μηνός και το φεγγάρι δεν είναι γιομάτο», υπακούοντας στους θρησκευτικούς τους νόμους. Έτσι, ο αριθμός εννιά συμβολίζει την αποχή από τη μάχη, την ασφάλεια, την απομάκρυνση από τον κίνδυνο.
🎶 Στον πολιτισμό: Τραγούδι και κινηματογραφικό σύμβολο
Η φράση έγινε τραγούδι από τον Μιχάλη Σουγιουλτζόγλου (Σουγιούλ), ενώ πέρασε και στη μεγάλη οθόνη με την ομώνυμη ταινία του Γιώργου Σεβαστίκογλου το 1960. Η ταινία «Και ο μήνας έχει εννιά» δεν χαριζόταν — ήταν μια κοινωνικοπολιτική ανατομία της μετεμφυλιακής Ελλάδας, όπου η «εννιά του μήνα» συμβόλιζε μια ελπίδα που όλο ερχόταν και ποτέ δεν έφτανε.
