Τετάρτη, 27 Αυγούστου, 2025
ΑρχικήΠαράξεναΧρυσάφι ελκύει το ηφαίστειο Σαντορίνης

Χρυσάφι ελκύει το ηφαίστειο Σαντορίνης

|

Απίστευτη ανακάλυψη επιστημόνων για το υποθαλάσσιο ηφαίστειο Σαντορίνης (Κολούμπο): Ελκύει χρυσάφι κι άλλα σπάνια μέταλλα στρατηγικής σημασίας και αξίας

Μπορεί ένα ηφαίστειο να αλλάξει τη ζωή μίας περιοχής; Μπορεί προς το χειρότερο όπως στη περίπτωση της Πομπηίας αλλά και προς το …καλύτερο όπως στη περίπτωση της Σαντορίνης. Ναι, σωστά διαβάσατε ως προς το δεύτερο μέρος. Κι αυτό γιατί οι τελευταίες εξελίξεις φέρνουν στο φως της δημοσιότητας στοιχεία που είναι ικανά να αλλάξουν την εικόνα του νησιού των Κυκλάδων προς το καλύτερο… Κι αυτό γιατί Χρυσάφι και σπάνια μέταλλα στρατηγικής σημασίας όπως το αντιμόνιο, σε ποσότητες που προκαλούν έκπληξη, εκλύει το υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο που βρίσκεται βορειοανατολικά της Σαντορίνης.

Έλληνες επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών που ερεύνησαν τον πυθμένα του ηφαιστείου σε βάθος 500 μέτρων κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, διαπίστωσαν πως στο γεωθερμικό πεδίο του Κολούμπο λαμβάνουν χώρα σπάνια φαινόμενα που όμοιά τους δεν έχουν παρατηρηθεί ξανά στον κόσμο.

Τα αποτελέσματα των εργασιών τους που δημοσιεύθηκαν στις 13 Αυγούστου του 2013 στο γνωστού κύρους επιστημονικό περιοδικό «Scientific Reports (Νature Publishing Group)»  – είναι η πρώτη φορά που μια ομάδα κυρίως ελλήνων  επιστημόνων δημοσιεύει ερευνητική εργασία στο «Nature» – υποδεικνύουν ότι βαθιά κάτω από το ηφαίστειο συμβαίνουν «εξαιρετικά αποτελεσματικές βιογεωχημικές διεργασίες απόθεσης μετάλλων», όπως λέει στα «ΝΕΑ» ο επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας, καθηγητής Κοιτασματολογίας Στέφανος Κίλιας.

Στον μαγματικό θάλαμο του υποθαλάσσιου ηφαιστείου που εκτείνεται σε βάθος 5 χιλιομέτρων στον φλοιό της Γης, παίρνουν σάρκα και οστά φυσικές διεργασίες που ανήκουν στην αιχμή της σύγχρονης διεπιστημονικής γνώσης και έρευνας όπως η Γεωβιολογία και η Βιογεωχημεία.

Πυθμένας

Χρυσάφι, αντιμόνιο, θάλλιο, άργυρος, αρσενικό, υδράργυρος, ψευδάργυρος αλλά και διοξείδιο του άνθρακα σε ποσότητες που ουδέποτε έχουν καταγραφεί, μαζί με μικροοργανισμούς που συμπεριφέρονται με ασυνήθιστο  τρόπο και φαίνεται να διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία των μετάλλων – και όχι μόνο – συνθέτουν την ιδιαίτερη φυσιογνωμία αυτού του ηφαιστείου.

«Το ηφαίστειο μοιάζει με μια χοάνη που το βαθύτερο σημείο του είναι τα 504 μέτρα. Εκεί στον πυθμένα του, που αποτελείται από στερεοποιημένη λάβα, υπάρχουν ρηγματώσεις μέσα από τις οποίες εκλύεται διοξείδιο του άνθρακα σε ποσοστό 99% αλλά και κάποιοι σχηματισμοί, που λέγονται υδροθερμικές καμινάδες και αποτελούνται από μέταλλα όπως το χρυσάφι, το αντιμόνιο, ο άργυρος και το θάλλιο», λέει στα ΝΕΑ η Παρασκευή Νομικού, λέκτορας Γεωλογικής Ωκεανογραφίας. Αυτές οι καμινάδες – αντίστοιχες δεν υπάρχουν στην καλντέρα της Σαντορίνης – μοιάζουν με ψηλόλιγνους καλόγερους ή με βραχώδη υψώματα που είναι διάστικτα από οπές. Βρίσκονται στο βορειοανατολικό τμήμα του πυθμένα του ηφαιστείου και η πιο ψηλή από αυτές φθάνει τα 5 μ. Η φαρδύτερη έχει διάμετρο 1,5 μ.

Ήδη από το 2006 ήταν γνωστή η ύπαρξη των καμινάδων, όχι όμως και τα πετρώματα από τα οποία αποτελούνται. Το 2011 και το 2012 μέλη της ελληνικής ερευνητικής ομάδας, με επικεφαλής την Παρασκευή Νομικού, που συμμετείχαν σε ωκεανογραφική ερευνητική αποστολή με το «E/V Nautilus» του αμερικανικού Πανεπιστημίου Rhode Island, συνέλεξαν με υποβρύχιο ρομπότ δείγματα πετρωμάτων – μεταλλευμάτων από αυτές τις καμινάδες, παγίδευσαν σε δειγματοσυλλέκτες φυσαλίδες από τα αέρια που εκλύονται από τις ρηγματώσεις του πυθμένα και δείγματα θερμού νερού.

Εργασίες

Αυτό που έκανε αρχικά μεγάλη εντύπωση στους ειδικούς ήταν ότι στον πυθμένα του ηφαιστείου, μέχρι και 10 μ. ψηλότερα από αυτόν, δεν υπήρχε ίχνος ζωής. Κανένα μικρό ψάρι, καμία βαθύβια γαρίδα. Μόνο ένα παράξενο πορτοκαλοκόκκινο υλικό, ένα αλλόκοτο μικροβιακό οικοσύστημα ανακατεμένο με άμορφα σιδηροξείδια, απλωνόταν παντού. Το διαπερνούσαν οι φυσαλίδες από τις ρηγματώσεις που αποδείχθηκε ότι εκλύουν μόνο διοξείδιο του άνθρακα μετατρέποντας τον πυθμένα του Κολούμπο σε τοξική λίμνη.

Οι επιστήμονες έφεραν στην επιφάνεια τα δείγματα από τις καμινάδες και άρχισαν την πολύπλοκη ανάλυσή τους με διάφορες τεχνικές και μηχανήματα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και σε ορισμένα εξειδικευμένα εργαστήρια του εξωτερικού, ώστε να προσδιοριστεί η χημική τους σύσταση, να αποκαλυφθούν τα κύρια, δευτερεύοντα στοιχεία και ιχνοστοιχεία που περιείχαν.

Κονιορτοποίησαν μικρά τμήματα από τις καμινάδες και τα αποτελέσματα των αναλύσεων έδειξαν ότι κάτω από το ηφαίστειο βρίσκεται ένα πολυμεταλλικό κοίτασμα εν τη γενέσει του.

«Οι αναλύσεις μας έδειξαν την ύπαρξη χρυσού σε περιεκτικότητα που εντυπωσιάζει. Η ανώτατη τιμή που μετρήσαμε ήταν 32 γραμμάρια στον τόνο και η μέση τιμή 9 – 10 γραμμάρια στον τόνο», λέει ο Στέφανος Κίλιας. «Η μέγιστη περιεκτικότητα του δείγματος σε άργυρο ήταν 1.910 γραμμάρια στον τόνο. Ακόμα πιο εντυπωσιακή ήταν η συγκέντρωση του αντιμονίου, αυτού του στρατηγικής  σημασίας μετάλλου. Το βρήκαμε σε μέγιστη περιεκτικότητα  22.400 γραμμάρια στον τόνο (πάνω από 2,2% κατά βάρος!) Πρόκειται για ποσότητα που ενδεχομένως να μην έχει καταγραφεί ποτέ άλλοτε στη διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία».

Προϊστορία

Η ιστορία αρχίζει με σεισμούς και θανάτους. Από το 1649 αλλεπάλληλες σεισμικές δονήσεις τάραζαν τη Σαντορίνη, χωρίς κανείς εκείνη την εποχή να μπορεί να φανταστεί τι συνέβαινε 7 χλμ. βορειοανατολικά του νησιού. Ήταν τα προεόρτια της δημιουργίας ενός μοναδικού ηφαιστείου. Οι σεισμοί «έχτιζαν» σιγά σιγά τον χώρο και στις 14 Σεπτεμβρίου 1650, ένα χρόνο μετά, εκδηλώνεται μεγάλος σεισμός και η θάλασσα αρχίζει να αλλάζει χρώμα. Το νερό γίνεται πράσινο και ένα δολοφονικό αέριο εξαπλώνεται στην περιοχή σκορπώντας θάνατο. Ήταν το διοξείδιο του άνθρακα που προήλθε από το λειωμένο μάγμα στον φλοιό της Γης.  Βρήκε διέξοδο μέσα από τις σχισμές  του πυθμένα με αυτή τη μορφή. Στις 27 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους, λάβα ξεπήδησε από τη θάλασσα και έδωσε στο ηφαίστειο τη μορφή που έχει σήμερα.

Σε αυτή την περιοχή του Κεντρικού Αιγαίου, οι γεωδυναμικές διεργασίες είναι μοναδικές. Η καταβύθιση της αφρικανικής λιθοσφαιρικής πλάκας κάτω από την ευρωπαϊκή στο ύψος της Κρήτης δημιούργησε στην περιοχή της Σαντορίνης δύο μαγματικούς θαλάμους – έναν κάτω από την καλντέρα στη Σαντορίνη και έναν κάτω από το Κολούμπο. Μέσα από το μάγμα εκλύεται το διοξείδιο του άνθρακα και άλλα αέρια όπως η αμμωνία καθώς και τα μέταλλα, όπως π.χ. ο χρυσός και το αντιμόνιο που δημιούργησαν τις καμινάδες.

Η ομάδα

Στην έρευνα που δημοσιεύθηκε στο «Nature» με τον τίτλο: «New insights into hydrothermal vent processes in the unique shallow-submarine arc-volcano, Kolumbo (Santorini), Greece», μετείχαν οι επιστήμονες: Στέφανος Κίλιας, Παρασκευή Νομικού, Δημήτρης Παπανικολάου, Παρασκευή Πολυμενάκου, Θανάσης Γκοντελίτσας, Αριάδνη Αργυράκη, Στίβεν Κάρεϊ, Πλάτωνας Γκαμαλέτσος, Θεόδωρος Μερτζιμέκης, Ελένη Σταθοπούλου, Γιοργκ Γκέντιχερ, Ραλφ Στέινιγκερ, Κωνσταντίνα Μπετζέλου, Ισίδωρος Λιβανός, Χρήστος Χρηστάκης, Κάθριν Κροφ και Μιχάλης Σκούλος.


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

9ο Φεστιβάλ Ρεμπέτικου «Η Σύρα του Μάρκου Βαμβακάρη» – Ένα μουσικό ταξίδι στη λαϊκή μας παράδοση

Από τον γραφικό κόλπο του Κινίου ξεκινά η φετινή διοργάνωση με αφιερώματα, εκθέσεις και συναυλίες – Είσοδος ελεύθερη.

ΚΚΕ ΤΕ Νοτίων Κυκλάδων: «Η δωρεάν μετακίνηση σωματείων περιορίζεται μόνο στις άγονες γραμμές»

Κριτική στην κυβέρνηση για το μέτρο στήριξης των ερασιτεχνικών σωματείων – «Πρόκειται για μισό μέτρο που δεν καλύπτει τις πραγματικές ανάγκες».

Λίπωμα: Πότε είναι αθώο και πότε χρειάζεται αφαίρεση

Η διάγνωση γίνεται κυρίως με κλινική εξέταση. Σε σπάνιες περιπτώσεις το λίπωμα μπορεί να εξελιχθεί σε λιποσάρκωμα, που είναι κακοήθης όγκος.

Φόρτωμας: Σύνδεση της Τήνου με την Καβάλα σε ετήσια βάση

Φόρτωμας: "Η ένταξη της Τήνου και των Κυκλάδων σε μια τόσο σημαντική ακτοπλοϊκή γραμμή δημιουργεί νέες προοπτικές για τα νησιά μας"

Κέα: Στην τελική ευθεία η αποκατάσταση του λιμανιού στο Βουρκάρι με χρηματοδότηση 359.600 €

Μετά από τέσσερα χρόνια προσπαθειών, εγκρίθηκε η χρηματοδότηση για το έργο που θα αναβαθμίσει τις λιμενικές υποδομές και θα ενισχύσει την ασφάλεια και την τουριστική ανάπτυξη του νησιού.

Μεγάλη φωτιά στο Λαύριο, εκκενώσεις μέσω 112, ισχυρές πυροσβεστικές δυνάμεις στο σημείο

Η πυρκαγιά ξέσπασε στην περιοχή Παλιοκαμάριζα, καίει χαμηλή βλάστηση και κινητοποίησε επίγειες και εναέριες δυνάμεις.

Παρουσίαση του βιβλίου «Οδοιπορικό στη Νάξο» του Τάσου Αναστασίου

Ο Ιστορικός Όμιλος Νάξου «Αρσός» και η Πολιτιστική Εταιρεία «Αρχιπέλαγος» διοργανώνουν εκδήλωση αφιερωμένη στον πολιτιστικό και περιηγητικό πλούτο της Νάξου.

Νέα ακτοπλοϊκή εποχή για την Τήνο, απευθείας σύνδεση με τη Βόρεια Ελλάδα και το Λαύριο

Μετά την Κρήτη, η Τήνος αποκτά απευθείας ακτοπλοϊκή γραμμή με τη Βόρεια Ελλάδα, ενισχύοντας την τουριστική ανάπτυξη και την προσβασιμότητα του νησιού 365 ημέρες τον χρόνο

Ηρακλειά: Μαρία Αναματερού στο Φεστιβάλ «Φάνης Γαβαλάς»

Στις 28 Αυγούστου, το φεστιβάλ «Φάνης Γαβαλάς» στην Ηρακλειά ζωντανεύει με τη μελωδική φωνή της Μαρίας Αναματερού υπό το ανοιχτό ουρανό του Αιγαίου.

Πάρος: Επιμνημόσυνη δέηση και αποκαλυπτήρια προτομής του Μεγάλου Ευεργέτη Φραγκίσκου Ι. Βελέντζα

Την Κυριακή 31 Αυγούστου, ο Δήμος Πάρου και η Κοινότητα Κώστου τιμούν τον Φραγκίσκο Ι. Βελέντζα με δέηση και αποκαλυπτήρια της προτομής του.

Εκτακτο: Τροχαίο στο δρόμο προς το αεροδρόμιο της Νάξου

Αυτοκίνητο κατέληξε σε τάφρο στον δρόμο Χώρας – Αεροδρομίου. Σώα η οδηγός, νέα ερωτήματα για το οδικό δίκτυο της Νάξου.

Νάξος: Συμμορία διαρρηκτών με λεία άνω των 120.000 ευρώ – Συνελήφθη 33χρονος

Αστυνομικοί του Α.Τ. Νάξου και Μικρών Κυκλάδων εξάρθρωσαν κύκλωμα που «χτυπούσε» σπίτια και τουριστικά καταλύματα – Δώδεκα οι εξιχνιασμένες κλοπές.

Ασφυξία στο λιμάνι της Νάξου – Μαζική επιστροφή εκδρομέων και το διαχρονικό ζήτημα των υποδομών

Με χιλιάδες ταξιδιώτες να επιστρέφουν, η Νάξος βρέθηκε ξανά αντιμέτωπη με το αδιαχώρητο στο λιμάνι και την ανάγκη για νέο σύγχρονο λιμενικό έργο.

Ψήφισμα της Τοπικής Οργάνωσης ΝΔ Νάξου και Μικρών Κυκλάδων για τον θάνατο του Ιωάννη Σκάρκου

Η Τοπική Οργάνωση της Νέας Δημοκρατίας αποχαιρετά με συγκίνηση τον πρώην πρόεδρο και ενεργό μέλος της, Ιωάννη Σκάρκο πότε και που θα γίνει η εξόδιος ακολουθία

Εκτακτο: Ατύχημα στον επαρχιακό δρόμο προς το αεροδρόμιο, τι συνέβη

Λίγο πριν τις 8 το βράδυ σημειώθηκε ατύχημα στον δρόμο Χώρας - Αεροδρομίου, τι συνέβη

Νάξος – “Σώστε τις παραλίες”: Μετά από μισό αιώνα κατεδαφίζεται το αυθαίρετο ξενοδοχείο στο Αλυκό Νάξου

Ένα εμβληματικό έργο αποκατάστασης ξεκινά: η φύση παίρνει πίσω τον χώρο που της ανήκει

Διάψευση από τον Δήμο Κέας για φημολογούμενα κρούσματα γαστρεντερίτιδας

«Ανυπόστατες οι αναφορές για εκατοντάδες περιστατικά και θάνατο – Σταθερά μειούμενα τα κρούσματα μετά τον Δεκαπενταύγουστο»

Νάξος: Νέα προγραμματισμένη διακοπή ρεύματος τη Δευτέρα 25 Αυγούστου

Από τις 05:00 έως τις 07:00 το πρωί – Δεύτερη συνεχόμενη ημέρα με διακοπές ηλεκτροδότησης στο νησί

Τραγωδία στη Νάξο: 20χρονος νεκρός και 17χρονος σοβαρά τραυματίας σε τροχαίο

Θλίψη στη Νάξο: 20χρονος νεκρός και 17χρονος σοβαρά τραυματίας σε τροχαίο τα ξημερώματα της Τρίτης. Η ανακοίνωση της Αστυνομίας.

Ρωγμές στο ελληνικό τουριστικό θαύμα: Η Σαντορίνη χάνει έδαφος, η κλιματική κρίση πιέζει

Μετά τα 21,7 δισ. ευρώ που απέφερε ο τουρισμός το 2024, η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με υπερφόρτωση υποδομών, λειψυδρία, στεγαστικό χάος και τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.