Το “αφεντικό τρελάθηκε;” Από την 1η Ιουνίου 122 συμμετέχοντες μπορούν να λαμβάνουν 1200 ευρώ κάθε μήνα για τρία χρόνια – Μοναδική τους υποχρεώση; Να μην κάνουν τίποτα. Τι περιμένουν οι Γερμανοί; Που έχει γίνει ανάλογο πείραμα στο παρελθόν;
Δεν ξέρουμε εάν το «αφεντικό τρελάθηκε»… Το σίγουρο είναι ότι όλοι αναζητούν νέα δεδομένα…. Και δεν διστάσουν να πειραματιστούν. Όπως το Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών. Τι έκανε; Διαβάστε την είδηση από το πρακτορείο ειδήσεων «Deutsche Welle» που μας παρουσιάζει ένα ενδιαφέρον κοινωνικό πείραμα με οικονομικές και όχι προεκτάσεις..
Πάνω από δύο εκατομμύρια άνθρωποι υπέβαλαν αίτηση, 122 επελέγησαν. Από την 1η Ιουνίου οι συμμετέχοντες μπορούν να λαμβάνουν 1200 ευρώ κάθε μήνα για τρία χρόνια. Δεν πρόκειται για νέο νόμο, αλλά για ένα πιλοτικό πρόγραμμα, που στόχο έχει τη διερεύνηση της επίδρασης ενός άνευ όρων βασικού εισοδήματος στα άτομα που το λαμβάνουν.
Όπως εξηγεί ο Γιούργκεν Σουπ, επικεφαλής της πρωτοποριακής έρευνας από το Γερμανικό Ινστιτούτο Oικονομικών Ερευνών: «Ερευνούμε, για την ώρα σε πρώτη φάση, τι συμβαίνει όταν οι άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα ενός εισοδήματος άνευ όρων. Διαθέτουν μια οικονομική ασφάλεια για δύο χρόνια ύψους 1.200 ευρώ. Τι θα κάνουν με αυτά τα χρήματα; Θα τα ξοδέψουν ή θα βάλουν κάτι στην άκρη γιατί στη ζωή πάντα μπορεί κάτι να συμβεί και πρέπει να έχουν μια οικονομική κάλυψη;»
Καμία προϋπόθεση, καμία υποχρέωση
Οι συμμετέχοντες δεν χρειάζεται να αποδείξουν τίποτα για την προσωπική και οικονομική τους κατάσταση και επιτρέπεται να εργάζονται όσο θέλουν κατά τη διάρκεια του πειράματος. Μοναδική τους υποχρέωση είναι «να συμπληρώσουν ονλάιν επτά ερωτηματολόγια κατά τη διάρκεια των τριών ετών της έρευνας» όπως αναφέρει η επίσημη ιστοσελίδα του προγράμματος. Τα χρήματα προέρχονται από 150.000 ιδιώτες δωρητές και δεν φορολογούνται.
Η όλη ιδέα ξεκίνησε από το μη κερδοσκοπικό σωματείο «Το βασικό εισόδημά μου» με έδρα στο Βερολίνο. Τα μέλη του είναι πεπεισμένα ότι ένα τέτοιο βασικό εισόδημα σε όλους τους πολίτες θα μπορούσε να λύσει πολλά από τα προβλήματα της σύχρονης ζωής. Ο Γιούργκεν Σουπ αναφέρει χαρακτηριστικά: «Ίσως θα είχα περισσότερο θάρρος να πάρω κάποιες αποφάσεις, να γίνω ελεύθερος επαγγελματίας, να αλλάξω επάγγελμα ή να αποκτήσω νέες δεξιότητες.»
Ρεαλιστική προσπάθεια ή ουτοπία;
Η συζήτηση για ένα βασικό εισόδημα για όλους είναι παλιά και έχει λάβει, όπως αναμενόταν, έντονο ιδεολογικό χαρακτήρα. Οι πολέμιοι της ιδέας ενός βασικού εισοδήματος θεωρούν ότι πρόκειται για μια «ουτοπία» ή κάνουν λόγο για «αριστερές φαντασιώσεις». Πάντως και ο Μίχαελ Μπομάιερ από το σωματείο «Το βασικό εισόδημά μου» παραδέχεται ότι τα αποτελέσματα του πειράματος παραμένουν ανοιχτά και ακόμη ασαφή. «Είμαι κάπως ανήσυχος γιατί φυσικά από αυτό το πιλοτικό πρόγραμμα μπορεί να προκύψει ότι το βασικό εισόδημα δεν έχει τελικά την επιτυχία, που εμείς στην έρευνά μας θεωρούμε ότι μπορεί να έχει» αναφέρει ο Μπρόμαιερ χαρακτηριστικά.
Όπως συμπληρώνει και ο επικεφαλής του πειράματος Γιούργκεν Σουπ σίγουρα με ένα τέτοιο πείραμα δεν λύνονται όλα τα προβλήματα. Αλλά βοηθά στο να δοθούν κάποιες απαντήσεις σχετικά με το τι κάνουν οι άνθρωποι με τα χρήματα που διαθέτουν. Αξίζει να σημειωθεί ότι αντίστοιχο πείραμα έχει διεξαχθεί και στη Φιλανδία, με τα συμπεράσματά του όμως να παραμένουν διφορούμενα. Αντίστοιχη έρευνα, χρηματοδοτούμενη μάλιστα με δημόσιο χρήμα, διεξήχθη και στον Καναδά, διακόπηκε όμως γρήγορα για πολιτικούς λόγους. Στη Γερμανία μέχρι στιγμής κανένα μεγάλο κόμμα δεν στηρίζει την ιδέα ενός άνευ όρων βασικού εισοδήματος.
