Παρασκευή, 18 Ιουλίου, 2025
ΑρχικήΠαράξεναΑμερική: Στο Νο 7 της χρονιάς ο ...Γύρος (video)

Αμερική: Στο Νο 7 της χρονιάς ο …Γύρος (video)

|

Το αμερικανικό λεξικό Merriam -Webster δημοσίευσε πριν από λίγο καιρό τη λίστα του (με βάση τις αναζητήσεις των αναγνωστών) με τις «λέξεις της Χρονιάς 2017» και μεταξύ αυτών είναι και ο γύρος (!!!) 

Philosophy, democracy, metaphysics, anatomy, euphemism, geography, economy, mathematics, astronomy… Στο λεξιλόγιο της αγγλικής γλώσσας είναι πολλές οι λέξεις ελληνικής προέλευσης, πράγμα που επισημαίνουμε με περηφάνια σε κάθε ευκαιρία, είτε επειδή είναι μεγάλος ο αριθμός τους είτε επειδή είναι μεγάλο το σημασιολογικό βάρος τους. Λέξεις πολυσύλλαβες, εκφράζουν συνήθως αφηρημένες έννοιες που αποτελούν οικουμενικές αξίες, ονοματίζουν επιστημονικά πεδία, περιγράφουν όρους. Ανάμεσα στη φιλοσοφία, στη δημοκρατία και στη μεταφυσική, στην οικονομία και στα μαθηματικά βρήκε εφέτος τη θέση της μια λέξη μικρή και όχι τόσο περισπούδαστη: ο γύρος, ο οποίος συγκαταλέγεται στις «Λέξεις της Χρονιάς» για το 2017 του αμερικανικού λεξικού «Merriam-Webster».

Το λεξικό «Merriam-Webster», το οποίο κυκλοφορεί από το 1828, στην online εκδοχή του δίνει στους χρήστες του Διαδικτύου δωρεάν πρόσβαση στο περιεχόμενό του. Από τη στατιστική επεξεργασία των επισκέψεων στην ιστοσελίδα του καταλήγει στο τέλος κάθε χρονιάς σε έναν κατάλογο με τις «Λέξεις της Χρονιάς». Το 2017 ανάμεσα στις λέξεις complicit(συνεργός), dotard (γεροξεκούτης), empathy (κατανόηση, συμπόνια), federalism(φεντεραλισμός), feminism (φεμινισμός), gaffe (γκάφα), hurricane (τυφώνας), recuse(εξαιρούμαι) και syzygy (συζυγία) βρέθηκε και η λέξη gyros (γύρος).

Μάρτυρες των εξελίξεων

Οι χρήστες αναζητούν τη σημασία μιας λέξης όταν αυτή αναφέρεται στον δημόσιο διάλογο και προβληματίζονται για το περιεχόμενό της. Οι «Λέξεις της Χρονιάς» είναι συνήθως μάρτυρες των πολιτικών και κοινωνικών εξελίξεων, αλλά όχι πάντα, λένε οι επιμελητές του λεξικού. Ο γύρος συζητήθηκε πολύ όταν ο Τζίμι Φάλον, παρουσιαστής της δημοφιλούς βραδινής εκπομπής «The Tonight Show with Jimmy Fallon», γύρισε ένα σχετικό κωμικό βίντεο με τον τραγουδοποιό της κάντρι μουσικής Λιουκ Μπράιαν. Οι δυο τους σταμάτησαν να αγοράσουν φαγητό σε μια καντίνα στη Νέα Υόρκη, αλλά ο Μπράιαν δεν ήξερε πώς να προφέρει τον γύρο που λαχταρούσε να παραγγείλει. Ο προβληματισμός του έδωσε αφορμή για τη σύνθεση ενός κάντρι τραγουδιού «Είμαι ένα καλό παιδί από την Τζόρτζια / ξέρω πολλά κι είμαι το καμάρι του πατέρα μου / αλλά δεν ξέρω πώς να προφέρω αυτό το φαγητό / εκείνο με την πίτα, το κρέας, την ντομάτα, το κρεμμύδι και το γιαούρτι / τζέι-ρο, γίι-ρο ή τζίι-ρο το λένε;». Το βίντεο με τους δυο τους και το τραγούδι, με τον τίτλο «I Don’t Know How to Pronounce Gyro», διαδόθηκε γρήγορα στο Διαδίκτυο κάνοντας τον γύρο να εκτιναχθεί στις αναζητήσεις του «Merriam-Webster» τον Μάρτιο.

Πώς προφέρεται τελικά στα αγγλικά ο γύρος; Εξαρτάται σε τι αναφέρεστε, εξηγούν οι επιμελητές του λεξικού. Αν αναφέρεστε στη συντομευμένη μορφή της λέξης gyroscope(γυροσκόπιο), τότε θα τον προφέρετε τζάι-ρο. Αν αναφέρεστε στο δημοφιλές έδεσμα της ελληνικής κουζίνας, τείνει πλέον να προφέρεται σύμφωνα με φωνητικούς κανόνες επηρεασμένους από την ελληνική προφορά, γίι-ρο (YEE-roh) ή τζίι-ρο (ZHIHR-oh). Μαζί με την προφορά το λεξικό δίνει την ετυμολογία της λέξης από το ελληνιστικό γύρος (κύκλος) και αναλυτικά το περιεχόμενο μιας πίτας με γύρο.

Ο φεμινισμός στο προσκήνιο

«Κορυφαία Λέξη της Χρονιάς» αναδείχθηκε η λέξη feminism (φεμινισμός), η οποία ήταν στο προσκήνιο σε όλη τη διάρκεια της χρονιάς, από τις διαδηλώσεις γυναικών ενάντια στον μισογυνισμό του Ντόναλντ Τραμπ στην Ουάσιγκτον και σε άλλες πόλεις τον Ιανουάριο του 2017 ως την εκστρατεία του #MeToo και τις καταγγελίες για τη σεξουαλική κακοποίηση στο Χόλιγουντ στα τέλη της χρονιάς.

Από τις υπόλοιπες λέξεις, η λέξη complicit αναφέρθηκε σε ζητήματα που αφορούν την κυβέρνηση Τραμπ, την αποπομπή τού επικεφαλής του FBI Τζέιμς Κόμι, τη ρωσική ανάμειξη στην προεκλογική εκστρατεία στις ΗΠΑ και τον ρόλο που έπαιξε στις επαφές με τους Ρώσους ο γαμπρός τού Τραμπ, Τζάρεντ Κούσνερ. «Είστε συνεργός;» ρώτησαν τη σύζυγό του Ιβάνκα Τραμπ σε τηλεοπτική εκπομπή. «Δεν γνωρίζω τι σημαίνει συνεργός» απάντησε εκείνη και η λέξη γνώρισε έξαρση αναζητήσεων στο λεξικό.

Με τη σκληρότητα και τον ρατσισμό της πολιτικής Τραμπ σχετίζεται και η δεύτερη ελληνικής καταγωγής λέξη της λίστας. Οταν ο ιρανός σκηνοθέτης Ασγκάρ Φαραντί, ο οποίος τιμήθηκε με το Οσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας για την ταινία του «Ο εμποράκος», αρνήθηκε να ταξιδέψει στις ΗΠΑ για να παραλάβει το Οσκαρ διαμαρτυρόμενος για το διάταγμα απαγόρευσης εισόδου στις ΗΠΑ μεταναστών από επτά μουσουλμανικές χώρες, έκανε λόγο για «κατανόηση και συμπόνια μεταξύ μας, γιατί αυτό είναι που χρειαζόμαστε σήμερα».

Το ρήμα recuse συζητήθηκε σε σχέση με την αντίπαλο του Τραμπ, Χίλαρι Κλίντον, όταν ο γενικός εισαγγελέας Τζεφ Σέσιονς ανακοίνωσε ότι θα ζητήσει να εξαιρεθεί από τη δικαστική έρευνα για τη Χίλαρι Κλίντον διότι είχε κάνει έντονα επικριτικά σχόλια γι’ αυτή στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας της, πράγμα που μπορεί να δημιουργούσε ενδοιασμούς για την αμεροληψία του.

«Σε ό,τι αφορά την ιατρική περίθαλψη, οι ΗΠΑ έχουν να επιλέξουν ανάμεσα σε δύο πολιτικές: σοσιαλισμός ή φεντεραλισμός» αναφέρθηκε στη συζήτηση για την υγεία στο Κογκρέσο, στέλνοντας τους Αμερικανούς να αναζητήσουν του περιεχόμενο του όρου του φεντεραλισμός.

Η γκάφα και ο γεροξεκούτης

Η λέξη hurricane (τυφώνας) αναζητείται συχνά κάθε φορά που κάποιος τυφώνας, η «Ιρμα», ο «Χάρβεϊ» ή η «Μαρία», πλήττει τα νησιά και τις ακτές των ΗΠΑ, ενώ τον αστρονομικό όρο syzygy (συζυγία), ακόμη μία ελληνικής καταγωγής λέξη, αναζήτησαν οι χρήστες με αφορμή την έκλειψη Ηλίου στις 21 Αυγούστου 2017, ενώ τη λέξη dotard, μια παλιομοδίτικη λέξη, σημειώνουν οι επιμελητές του λεξικού, τη θυμήθηκαν όταν τον Σεπτέμβριο ο βορειοκορεάτης πρόεδρος Κιμ Γιονγκ Ουν αποκάλεσε τον Ντόναλντ Τραμπ «διανοητικά διαταραγμένο γεροξεκούτη».

Μετά την γκάφα στην τελετή απονομής των βραβείων Οσκαρ τον Φεβρουάριο του 2017, όταν ανακοινώθηκε ότι το βραβείο καλύτερης ταινίας απονέμεται στην ταινία «La La Land» για να ανακοινωθεί λίγα λεπτά αργότερα ότι είχε γίνει λάθος, ενώ οι συντελεστές της ταινίας βρίσκονταν ήδη στη σκηνή για να παραλάβουν το βραβείο, η λέξη gaffe (γκάφα) πύκνωσε στις αναζητήσεις στο «Merriam-Webster».

Οι λέξεις δείχνουν τι σκεφτόμαστε, υπογραμμίζουν οι συντάκτες και οι επιμελητές του λεξικού, και η λίστα με τις «Λέξεις της Χρονιάς» για το 2017 είναι μια επισκόπηση της πολιτικής ζωής στις ΗΠΑ σε μια δεδομένη χρονική στιγμή, των κοινωνικών προβληματισμών, των επιστημονικών αναζητήσεων και των πολιτιστικών γεγονότων. Δεν μπορεί να μην αναρωτηθεί κανείς, διαβάζοντάς την, ποια θα μπορούσε να είναι η αντίστοιχη ακτινογραφία της ελληνικής ζωής του 2017 αν είχαμε τα αντίστοιχα λεξικογραφικά εργαλεία να καταγράψουμε τι απασχόλησε τους Ελληνες τη χρονιά που πέρασε, μια σφυγμομέτρηση ίσως πιο αντιπροσωπευτική από τις επικεντρωμένες δημοσκοπήσεις


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Διακοπές, ένα μακρινό όνειρο για τους μισούς Έλληνες: Τι αποκαλύπτει η Eurostat

Μόλις 1 στους 2 Έλληνες μπορεί να αντέξει οικονομικά μια εβδομάδα διακοπών – Τι δείχνουν τα ευρωπαϊκά δεδομένα για το 2024

Γιώργης Βενετούλιας: Από τις βεγγέρες της Κύθνου στις σκηνές της Νάξου (video)

Μια θεατρική παράσταση, 54 παραμύθια, και μια ζωή αφιερωμένη στην προφορική παράδοση και τον πολιτισμό του Αιγαίου

«Όπου Υπάρχει Ελλάδα» ολοκληρώνει τη φετινή σεζόν στη μαγευτική Μήλο! (video)

Η Ευλαμπία Ρέβη και ο Γιώργος Κουρδής μας ταξιδεύουν στο «νησί των χρωμάτων» και αποχαιρετούν τη φετινή τηλεοπτική σεζόν με εικόνες γεμάτες Ελλάδα

Μύκονος: Τελεσίγραφο του Δήμου για τις παράνομες οικοδομικές εργασίες εν μέσω σεζόν

Ο Δήμος Μυκόνου προειδοποιεί με πρόστιμα και ελέγχους τους επαγγελματίες που αγνοούν την κανονιστική απόφαση και συνεχίζουν οχληρές δραστηριότητες, απειλώντας την εικόνα του νησιού

Νάξος – Επαρχείο: Νέες ασφαλτοστρώσεις σε Κουρουνοχώρι και Εγγαρές – Απόλλωνα

Ο Έπαρχος Νάξου Ιωάννης Μαργαρίτης ανακοίνωσε την πρόοδο του έργου «Βελτίωση δρόμου Χώρας – Εγγαρών», συνολικού προϋπολογισμού 417.736€, που περιλαμβάνει διαπλατύνσεις, νέα στηθαία και κρίσιμες ασφαλτοστρώσεις

Βίμποργκ – Κοπεγχάγη: Με «όπλο» την έδρα και φόρα από τα φιλικά!

Η Βίμποργκ υποδέχεται την Κοπεγχάγη στην πρεμιέρα της Superligaen και ψάχνει... διπλό ξεκίνημα με θετικό αποτέλεσμα και επένδυση εμπιστοσύνης στην έδρα της

Η Κίμωλος κατακτά τις διεθνείς αγορές, ένα κρυμμένο διαμάντι που μαγεύει τον κόσμο

Διεθνείς διακρίσεις για το μικρό νησί των Κυκλάδων που κερδίζει τα πρωτοσέλιδα διεθνών Μέσων με τα κρυστάλλινα νερά και την αυθεντική κυκλαδίτικη γοητεία

Στη Σαντορίνη ο Γιάννης Βρούτσης για τις εκδηλώσεις του Προφήτη Ηλία, με Ολυμπιονίκες και κορυφαίους αθλητές

Ο Αναπληρωτής Υπουργός Αθλητισμού επισκέπτεται το νησί της Σαντορίνης στις 19-20 Ιουλίου, εκπροσωπώντας την Κυβέρνηση στις θρησκευτικές εκδηλώσεις και συναντώντας τοπικούς φορείς και την αθλητική κοινότητα

Χορεύουμε συρτό στην παραλία της Νάξου: Η πιο φωτεινή ανθρώπινη αλυσίδα καλοκαιριού επιστρέφει!

Ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων καλεί ντόπιους και επισκέπτες σε μια μεγάλη γιορτή νησιώτικης παράδοσης, τη Δευτέρα 4 Αυγούστου στη Χώρα

Πάρος: Ομόφωνο «ναι» στη μάχη για το αεροδρόμιο, Επιτροπή Αγώνα συγκρότησε το Δημοτικό Συμβούλιο

Απόφαση για διεκδίκηση συνέχισης του έργου με εθνικούς πόρους – Αναζητούνται πολιτικές δεσμεύσεις και συστράτευση κοινωνίας και φορέων

Απίστευτο: Πήδηξε από τον καταπέλτη του “Champion Jet 3” στην Πάρο

ναστάτωση στο λιμάνι της Παροικιάς όταν 24χρονος ημεδαπός πήδηξε από τον καταπέλτη πλοίου κατά τον απόπλου – Παρενέβη το Λιμενικό, χωρίς να υπάρξει τραυματισμός

Νάξος: Σύλληψη 70χρονου κυβερνήτη για παράνομο απόπλου σκάφους στον Πάνερμο

Παρά τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες, επιβατηγό τουριστικό σκάφος απέπλευσε χωρίς άδεια από το Λιμεναρχείο

Νάξος – Σύλλογος Αποφοίτων Γυμνασίου: Αντίο στον Στέλιο Ζαφειρόπουλο, ένα δάσκαλο με ψυχή και φως

Ο Σύλλογος Αποφοίτων Γυμνασίου Νάξου αποχαιρετά με συγκίνηση τον αγαπημένο εκπαιδευτικό και επιστήμονα, που άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στη μαθητική και τοπική κοινότητα.

Νάξος: Πωλείται πέτρινο ακίνητο 37τ.μ. με αυλή στο Καστράκι, πολύ κοντά στη θάλασσα

Αναζητάτε επένδυση δίπλα στη θάλασσα; Ένα γοητευτικό πέτρινο ακίνητο με δυνατότητα αναβάθμισης και επέκτασης διατίθεται προς πώληση στο Καστράκι, κοντά σε μία από τις ομορφότερες παραλίες της Νάξου

Νάξος – Κεραμωτή: Σήμερα το τελευταίο αντίο στην Σοφία Φυρογένη

Η Κεραμωτή Νάξου αποχαιρετά μια αγαπημένη μορφή της τοπικής κοινωνίας – Αντί στεφάνου, δωρεά στον Ιερό Ναό από τον Σύλλογο Κεραμωτής

Νάξος: Ψήφισμα του Προοδευτικού Ομίλου Γλινάδου για τον θάνατο του Γεωργίου Δημητροκάλλη

Ομόφωνη απόφαση του Δ.Σ. για να τιμηθεί η μνήμη του πρώην Προέδρου και ενεργού μέλους του Συλλόγου, Γεωργίου Δημητροκάλλη (Μίχαλου)

Νάξος – Συνεδρίαση Δημοτικού Συμβουλίου: Ομόφωνη αντίθεση στη μεταφορά των Κούρων (video)

Συζήτηση για τη γνωμοδότηση του ΚΑΣ με θέμα τη συντήρηση και προστασία των αρχαϊκών Κούρων – Σαφές μήνυμα από τον Δήμο, τους φορείς και την τοπική κοινωνία υπέρ της παραμονής τους στον φυσικό τους χώρο.

Ηρακλειά: Ειρηνική διαμαρτυρία στο λιμάνι με επίκεντρο την μη έλευση του Tera Jet 2

Μεγάλη αναστάτωση στην Ηρακλειά λόγω της αιφνίδιας διακοπής του καθημερινού δρομολογίου της SeaJets. Εκατοντάδες επισκέπτες χωρίς εισιτήρια, καταλύματα με ακυρώσεις και οι κάτοικοι σε κινητοποιήσεις για να σωθεί η τουριστική σεζόν.

Μια “πράσινη” ζωή ξεκινά στη Νάξο, πρώτη φωλιά Chelonia mydas στις Κυκλάδες!

Ιστορική στιγμή στον Απόλλωνα – Η πράσινη θαλάσσια χελώνα φωλεοποίησε για πρώτη φορά στη Νάξο, προκαλώντας συγκίνηση, δέος και ευθύνη για το μέλλον.

Αλ. Φραντζέσκος: Οι Κούροι των Μελάνων πρέπει να μείνουν: Η ιστορία δεν ξεριζώνεται

Η αυθεντικότητα, η βιωματική εμπειρία και η πολιτισμική συνέχεια κινδυνεύουν όταν αποκόβουμε τα μνημεία από τον τόπο τους. Οι Κούροι των Μελάνων ανήκουν εκεί όπου γεννήθηκαν – στο φως, στη μνήμη και στο τοπίο της Νάξου.