Σάββατο, 28 Ιουνίου, 2025
ΑρχικήΠαράξεναΑμερική: Στο Νο 7 της χρονιάς ο ...Γύρος (video)

Αμερική: Στο Νο 7 της χρονιάς ο …Γύρος (video)

|

Το αμερικανικό λεξικό Merriam -Webster δημοσίευσε πριν από λίγο καιρό τη λίστα του (με βάση τις αναζητήσεις των αναγνωστών) με τις «λέξεις της Χρονιάς 2017» και μεταξύ αυτών είναι και ο γύρος (!!!) 

Philosophy, democracy, metaphysics, anatomy, euphemism, geography, economy, mathematics, astronomy… Στο λεξιλόγιο της αγγλικής γλώσσας είναι πολλές οι λέξεις ελληνικής προέλευσης, πράγμα που επισημαίνουμε με περηφάνια σε κάθε ευκαιρία, είτε επειδή είναι μεγάλος ο αριθμός τους είτε επειδή είναι μεγάλο το σημασιολογικό βάρος τους. Λέξεις πολυσύλλαβες, εκφράζουν συνήθως αφηρημένες έννοιες που αποτελούν οικουμενικές αξίες, ονοματίζουν επιστημονικά πεδία, περιγράφουν όρους. Ανάμεσα στη φιλοσοφία, στη δημοκρατία και στη μεταφυσική, στην οικονομία και στα μαθηματικά βρήκε εφέτος τη θέση της μια λέξη μικρή και όχι τόσο περισπούδαστη: ο γύρος, ο οποίος συγκαταλέγεται στις «Λέξεις της Χρονιάς» για το 2017 του αμερικανικού λεξικού «Merriam-Webster».

Το λεξικό «Merriam-Webster», το οποίο κυκλοφορεί από το 1828, στην online εκδοχή του δίνει στους χρήστες του Διαδικτύου δωρεάν πρόσβαση στο περιεχόμενό του. Από τη στατιστική επεξεργασία των επισκέψεων στην ιστοσελίδα του καταλήγει στο τέλος κάθε χρονιάς σε έναν κατάλογο με τις «Λέξεις της Χρονιάς». Το 2017 ανάμεσα στις λέξεις complicit(συνεργός), dotard (γεροξεκούτης), empathy (κατανόηση, συμπόνια), federalism(φεντεραλισμός), feminism (φεμινισμός), gaffe (γκάφα), hurricane (τυφώνας), recuse(εξαιρούμαι) και syzygy (συζυγία) βρέθηκε και η λέξη gyros (γύρος).

Μάρτυρες των εξελίξεων

Οι χρήστες αναζητούν τη σημασία μιας λέξης όταν αυτή αναφέρεται στον δημόσιο διάλογο και προβληματίζονται για το περιεχόμενό της. Οι «Λέξεις της Χρονιάς» είναι συνήθως μάρτυρες των πολιτικών και κοινωνικών εξελίξεων, αλλά όχι πάντα, λένε οι επιμελητές του λεξικού. Ο γύρος συζητήθηκε πολύ όταν ο Τζίμι Φάλον, παρουσιαστής της δημοφιλούς βραδινής εκπομπής «The Tonight Show with Jimmy Fallon», γύρισε ένα σχετικό κωμικό βίντεο με τον τραγουδοποιό της κάντρι μουσικής Λιουκ Μπράιαν. Οι δυο τους σταμάτησαν να αγοράσουν φαγητό σε μια καντίνα στη Νέα Υόρκη, αλλά ο Μπράιαν δεν ήξερε πώς να προφέρει τον γύρο που λαχταρούσε να παραγγείλει. Ο προβληματισμός του έδωσε αφορμή για τη σύνθεση ενός κάντρι τραγουδιού «Είμαι ένα καλό παιδί από την Τζόρτζια / ξέρω πολλά κι είμαι το καμάρι του πατέρα μου / αλλά δεν ξέρω πώς να προφέρω αυτό το φαγητό / εκείνο με την πίτα, το κρέας, την ντομάτα, το κρεμμύδι και το γιαούρτι / τζέι-ρο, γίι-ρο ή τζίι-ρο το λένε;». Το βίντεο με τους δυο τους και το τραγούδι, με τον τίτλο «I Don’t Know How to Pronounce Gyro», διαδόθηκε γρήγορα στο Διαδίκτυο κάνοντας τον γύρο να εκτιναχθεί στις αναζητήσεις του «Merriam-Webster» τον Μάρτιο.

Πώς προφέρεται τελικά στα αγγλικά ο γύρος; Εξαρτάται σε τι αναφέρεστε, εξηγούν οι επιμελητές του λεξικού. Αν αναφέρεστε στη συντομευμένη μορφή της λέξης gyroscope(γυροσκόπιο), τότε θα τον προφέρετε τζάι-ρο. Αν αναφέρεστε στο δημοφιλές έδεσμα της ελληνικής κουζίνας, τείνει πλέον να προφέρεται σύμφωνα με φωνητικούς κανόνες επηρεασμένους από την ελληνική προφορά, γίι-ρο (YEE-roh) ή τζίι-ρο (ZHIHR-oh). Μαζί με την προφορά το λεξικό δίνει την ετυμολογία της λέξης από το ελληνιστικό γύρος (κύκλος) και αναλυτικά το περιεχόμενο μιας πίτας με γύρο.

Ο φεμινισμός στο προσκήνιο

«Κορυφαία Λέξη της Χρονιάς» αναδείχθηκε η λέξη feminism (φεμινισμός), η οποία ήταν στο προσκήνιο σε όλη τη διάρκεια της χρονιάς, από τις διαδηλώσεις γυναικών ενάντια στον μισογυνισμό του Ντόναλντ Τραμπ στην Ουάσιγκτον και σε άλλες πόλεις τον Ιανουάριο του 2017 ως την εκστρατεία του #MeToo και τις καταγγελίες για τη σεξουαλική κακοποίηση στο Χόλιγουντ στα τέλη της χρονιάς.

Από τις υπόλοιπες λέξεις, η λέξη complicit αναφέρθηκε σε ζητήματα που αφορούν την κυβέρνηση Τραμπ, την αποπομπή τού επικεφαλής του FBI Τζέιμς Κόμι, τη ρωσική ανάμειξη στην προεκλογική εκστρατεία στις ΗΠΑ και τον ρόλο που έπαιξε στις επαφές με τους Ρώσους ο γαμπρός τού Τραμπ, Τζάρεντ Κούσνερ. «Είστε συνεργός;» ρώτησαν τη σύζυγό του Ιβάνκα Τραμπ σε τηλεοπτική εκπομπή. «Δεν γνωρίζω τι σημαίνει συνεργός» απάντησε εκείνη και η λέξη γνώρισε έξαρση αναζητήσεων στο λεξικό.

Με τη σκληρότητα και τον ρατσισμό της πολιτικής Τραμπ σχετίζεται και η δεύτερη ελληνικής καταγωγής λέξη της λίστας. Οταν ο ιρανός σκηνοθέτης Ασγκάρ Φαραντί, ο οποίος τιμήθηκε με το Οσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας για την ταινία του «Ο εμποράκος», αρνήθηκε να ταξιδέψει στις ΗΠΑ για να παραλάβει το Οσκαρ διαμαρτυρόμενος για το διάταγμα απαγόρευσης εισόδου στις ΗΠΑ μεταναστών από επτά μουσουλμανικές χώρες, έκανε λόγο για «κατανόηση και συμπόνια μεταξύ μας, γιατί αυτό είναι που χρειαζόμαστε σήμερα».

Το ρήμα recuse συζητήθηκε σε σχέση με την αντίπαλο του Τραμπ, Χίλαρι Κλίντον, όταν ο γενικός εισαγγελέας Τζεφ Σέσιονς ανακοίνωσε ότι θα ζητήσει να εξαιρεθεί από τη δικαστική έρευνα για τη Χίλαρι Κλίντον διότι είχε κάνει έντονα επικριτικά σχόλια γι’ αυτή στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας της, πράγμα που μπορεί να δημιουργούσε ενδοιασμούς για την αμεροληψία του.

«Σε ό,τι αφορά την ιατρική περίθαλψη, οι ΗΠΑ έχουν να επιλέξουν ανάμεσα σε δύο πολιτικές: σοσιαλισμός ή φεντεραλισμός» αναφέρθηκε στη συζήτηση για την υγεία στο Κογκρέσο, στέλνοντας τους Αμερικανούς να αναζητήσουν του περιεχόμενο του όρου του φεντεραλισμός.

Η γκάφα και ο γεροξεκούτης

Η λέξη hurricane (τυφώνας) αναζητείται συχνά κάθε φορά που κάποιος τυφώνας, η «Ιρμα», ο «Χάρβεϊ» ή η «Μαρία», πλήττει τα νησιά και τις ακτές των ΗΠΑ, ενώ τον αστρονομικό όρο syzygy (συζυγία), ακόμη μία ελληνικής καταγωγής λέξη, αναζήτησαν οι χρήστες με αφορμή την έκλειψη Ηλίου στις 21 Αυγούστου 2017, ενώ τη λέξη dotard, μια παλιομοδίτικη λέξη, σημειώνουν οι επιμελητές του λεξικού, τη θυμήθηκαν όταν τον Σεπτέμβριο ο βορειοκορεάτης πρόεδρος Κιμ Γιονγκ Ουν αποκάλεσε τον Ντόναλντ Τραμπ «διανοητικά διαταραγμένο γεροξεκούτη».

Μετά την γκάφα στην τελετή απονομής των βραβείων Οσκαρ τον Φεβρουάριο του 2017, όταν ανακοινώθηκε ότι το βραβείο καλύτερης ταινίας απονέμεται στην ταινία «La La Land» για να ανακοινωθεί λίγα λεπτά αργότερα ότι είχε γίνει λάθος, ενώ οι συντελεστές της ταινίας βρίσκονταν ήδη στη σκηνή για να παραλάβουν το βραβείο, η λέξη gaffe (γκάφα) πύκνωσε στις αναζητήσεις στο «Merriam-Webster».

Οι λέξεις δείχνουν τι σκεφτόμαστε, υπογραμμίζουν οι συντάκτες και οι επιμελητές του λεξικού, και η λίστα με τις «Λέξεις της Χρονιάς» για το 2017 είναι μια επισκόπηση της πολιτικής ζωής στις ΗΠΑ σε μια δεδομένη χρονική στιγμή, των κοινωνικών προβληματισμών, των επιστημονικών αναζητήσεων και των πολιτιστικών γεγονότων. Δεν μπορεί να μην αναρωτηθεί κανείς, διαβάζοντάς την, ποια θα μπορούσε να είναι η αντίστοιχη ακτινογραφία της ελληνικής ζωής του 2017 αν είχαμε τα αντίστοιχα λεξικογραφικά εργαλεία να καταγράψουμε τι απασχόλησε τους Ελληνες τη χρονιά που πέρασε, μια σφυγμομέτρηση ίσως πιο αντιπροσωπευτική από τις επικεντρωμένες δημοσκοπήσεις


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Η κυρία Στέλλα της Νάξου: Η ζωντανή κλωστή της μνήμης και του Μικρασιατικού πολιτισμού

Στην ήσυχη διασταύρωση Καππαδοκίας και Μικρασιατών Προσφύγων, η Στέλλα Τσουνέλλη – Φουτάκογλου κρατά ανοιχτή τη γυάλινη πόρτα της ζωής, της μνήμης και της τέχνης

Νάξος – Ναυτική εβδομάδα: Τρεις εκθέσεις τιμούν τη θάλασσα και τη μνήμη στη Νάξο

Από τα πολεμικά πλοία έως τις εφημερίδες του χτες: Η Νάξος φιλοξενεί τρεις θεματικές εκθέσεις αφιερωμένες στη ναυτοσύνη, την ιστορία και τους ανθρώπους της θάλασσας

Χιόνια στην έρημο Ατακάμα: Το πιο άνυδρο μέρος της Γης ντύθηκε στα λευκά

Σπάνιο φαινόμενο καταγράφηκε στη βόρεια Χιλή, με την Ατακάμα να καλύπτεται από χιόνι για πρώτη φορά μετά από μια δεκαετία – Εντυπωσιακές εικόνες και επιστημονικός προβληματισμός

Καθαρό διπλό στο 2.65 στον τελικό του EURO U21!

Σε τροχιά τίτλου η Γερμανία U21, απέναντι σε μια Αγγλία που… ανέβηκε καθυστερημένα – Αξία στο 2.65 της νίκης των «πάντσερ»

Wazamba Καζίνο: Ανακαλύψτε παιχνίδια, μπόνους και εγγραφή στην Ελλάδα

Το Wazamba προσφέρει μια καθηλωτική εμπειρία online gaming για παίκτες στην Ελλάδα, με μια ποικιλία παιχνιδιών, γενναιόδωρα μπόνους και μια απρόσκοπτη διαδικασία εγγραφής.

Νάξος: Έκρηξη σε μετασχηματιστή του ΔΕΔΔΗΕ στη Χώρα, αναστάτωση και διακοπή ρεύματος (video)

Το σοβαρό περιστατικό σημειώθηκε δίπλα στο Δημαρχείο, με παιδιά να παίζουν στο σημείο – Ευτυχώς, δεν υπήρξαν τραυματισμοί

Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων: Αυξημένη επαγρύπνηση για τη Legionella σε τουριστικές εγκαταστάσεις

Συστάσεις του Υπουργείου Υγείας για τα μέτρα πρόληψης και ελέγχου – Υποχρεωτική δειγματοληψία δύο φορές τον χρόνο στα καταλύματα

Καύσωνας στις Κυκλάδες: Στους 37°C η Νάξος (Δαμαριώνας & Λυγαρίδια), ρεκόρ η Σκάλα Μεσσηνίας με 43.2°C

Υψηλές θερμοκρασίες σε όλη τη χώρα με 39 σταθμούς να καταγράφουν πάνω από 40°C – Στους 37°C Λυγαρίδια Νάξου και Δαμαριώνας, έντονη ζέστη και στην Πάρο

Δυναμώνει η Μύκονος: Ο Κέντρικ Ρέι στην ομάδα του Βαγγέλη Ζιάγκου

Η νεοφώτιστη στη Stoiximan Basket League ομάδα συνεχίζει τις ηχηρές κινήσεις με την απόκτηση του έμπειρου γκαρντ Κέντρικ Ρέι και του Κωνσταντίνου Σιμιτζή

Η Πατινάδα ζωντάνεψε τις Τρίποδες, ένα ποιητικό ταξίδι στο παρελθόν και την καρδιά της παράδοσης

Η Πατινάδα στις Τρίποδες Νάξου αναβίωσε με μεγάλη επιτυχία από τον Μορφωτικό Σύλλογο Νέων Τριπόδων και τη Χορευτική Ομάδα “Αξοπατήματα”. Ένα συγκινητικό δρώμενο που τίμησε τη ζωντανή παράδοση του νησιού

Νάξος – ΕΠΑΛ: Ο Ιορδάνης Κυριακίδης και ο Νικήτας Θεολογίτης αφήνουν πίσω τους μία τεράστια παρακαταθήκη

Μετά από σχεδόν τρεις δεκαετίες αφοσίωσης στην Τεχνική Εκπαίδευση, οι δύο διευθυντές συνταξιοδοτούνται, αφήνοντας πίσω τους ένα σχολείο ανοιχτό στη γνώση, στην καινοτομία και στις αξίες της τοπικής κοινωνίας.

Νάξος: Ο Νέστορας Νέστορας, ο νέος MasterChef 2025, ξεκινά μαγειρικό ταξίδι στο “Avaton 1739”

Ο μεγάλος νικητής του φετινού διαγωνισμού μαγειρικής ξεκινά συνεργασία με το εστιατόριο "Avaton 1739" στο εμβληματικό Κάστρο της Νάξου.

Νάξος – Τρίποδες: “Sea Breeze”, μια νέα επιχείρηση με άρωμα καθαριότητας

Στηρίζουμε τη νέα προσπάθεια στο χωριό μας – Ένα καθαριστήριο με επαγγελματισμό, αγάπη και ρίζες στον τόπο

Λυσιστράτη στη Νάξο: Όταν το θέατρο γίνεται υπόθεση όλων (video)

Ο σκηνοθέτης Θανάσης Αντωνίου μιλά για την τέχνη, την ελευθερία και το κοινό όραμα του θεάτρου.

Πάρος: Αποχαιρετισμός με δάκρυα για την Πρεσβυτέρα Ευαγγελία Βιώνη – Ανουσάκη

Σε συγκινησιακά φορτισμένο κλίμα η εξόδιος ακολουθία στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Νάουσα – Συγκλονιστικά λόγια από τον Μητροπολίτη Λεοντοπόλεως

Algérie Ferries: Καθησυχαστική ανακοίνωση για την κράτηση του “El Venizelos” στη Μασσαλία

Η εταιρεία ξεκαθαρίζει ότι οι θερινές διαδρομές δεν επηρεάζονται – Πρόκειται για προγραμματισμένο τεχνικό έλεγχο.

Πανελλαδικές 2025: «Γράψατε Ιστορία», οι μαθητές του Φροντιστηρίου Αντώνη Χερουβείμ στην κορυφή

Μια αληθινή γιορτή γνώσης, προσήλωσης και ονείρων – Ένα μεγάλο «μπράβο» σε παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς που μοιράστηκαν το ταξίδι της επιτυχίας

Νάξος: Έφυγε ο “Κρινακογιώργης”, η Κωμιακή αποχαιρετά έναν δικό της άνθρωπο

Ο Γιώργος Χωριανόπουλος, ο άνθρωπος του ταξί, του κυνηγιού και της καθημερινότητας του χωριού, φεύγει πλήρης ημερών, αφήνοντας πίσω του αναμνήσεις, χαμόγελα και μια σιωπηλή απουσία.

«Μπαμπά, τι φαΐ θα φάμε σήμερα;». Το νέο σπιτικό στέκι στη Χώρα Νάξου με καρδιά και ουσία

Όταν η καθημερινή ερώτηση του παιδιού γίνεται γευστική απάντηση για όλη την οικογένεια.

ΔΕΔΔΗΕ: Προσωρινή διακοπή ρεύματος στη Νάξο και τις Μικρές Κυκλάδες, πότε και που;

Σύντομη διακοπή ηλεκτροδότησης αύριο Πέμπτη 26 Ιουνίου σε περιοχές της Νάξου, Ηρακλειάς και Σχοινούσας λόγω τεχνικών εργασιών.