Στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος επιστημόνων, ερευνητών και στελεχών διαχείρισης γεωπάρκων ανά τον κόσμο βρίσκεται η Λέσβος, η οποία φιλοξενεί αυτές τις μέρες το Διεθνές Θερινό Σχολείο Γεωπάρκων, με δεκάδες συμμετέχοντες από 30 χώρες της Ασίας, της Ευρώπης και της Αμερικής.
Το νησί του Βορείου Αιγαίου μαγνητίζει τους κορυφαίους επιστήμονες του είδους, όχι μόνο για το εμβληματικό Πάρκο Απολιθωμένου Δάσους, ηλικίας 20 εκατομμυρίων ετών, αλλά και για το σύνολο των γεωλογικών μνημείων και γεωμορφών που φιλοξενεί (ηφαίστεια, θερμές πηγές, απολιθωματοφόρες θέσεις, γεωλογικά ρήγματα, καταρράκτες, παράκτιες γεωμορφές κ.ά.), τα οποία καθιστούν ολόκληρη τη Λέσβο ως Γεωπάρκο, ενταγμένη από το 2012 στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO, που αριθμεί 120 θέσεις σε ολόκληρο τον κόσμο.
«Η Ελλάδα της κρίσης και ειδικά η Λέσβος που πλήττεται έντονα από το Προσφυγικό, χρειάζεται καθαρές θετικές εικόνες και μηνύματα που θα την προβάλλουν στο εξωτερικό. Και μόνο το γεγονός ότι η αφρόκρεμα του επιστημονικού και στελεχιακού δυναμικού των γεωπάρκων βρίσκεται εδώ για να δει, να μάθει και να μεταφέρει πρακτικές διαχείρισης στο εξωτερικό, αποτελεί μια τέτοια καθαρή θετική εικόνα», λέει στο «Εθνος» ο διευθυντής του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου και «οικοδεσπότης» του Θερινού Σχολείου Γεωπάρκων, καθηγητής Νίκος Ζούρος.
«Οι άνθρωποι αυτοί αναγνωρίζουν τη Λέσβο ως πρότυπο διαχείρισης Γεωπάρκων, εκτιμούν την επιστημονική έρευνα που έχει γίνει, την ανάδειξη των ευρημάτων και τον τρόπο πρόσβασης σε αυτά και έρχονται εδώ για να πάρουν τεχνογνωσία και να τη μεταφέρουν στις δικές τους περιοχές. Η Λέσβος έχει γίνει το παγκόσμιο κέντρο αναφοράς», προσέθεσε.
Οι συμμετέχοντες στο δεκαήμερο Θερινό Σχολείο μελετούν θέματα που σχετίζονται με τη διαχείριση των γεωπάρκων, την αξιολόγηση περιοχών φυσικής κληρονομιάς, τη συνεργασία μεταξύ τους, την προβολή, τη συντήρηση και τη συμβολή τους στην τοπική ανάπτυξη.
Προνόμιο
Η Ελλάδα έχει το προνόμιο να διαθέτει 5 μνημεία φυσικής κληρονομιάς ενταγμένα στο παγκόσμιο δίκτυο των 120 γεωπάρκων της UNESCO. Αυτά είναι ολόκληρο το νησί της Λέσβου, ο Ψηλορείτης, ο Εθνικός Δρυμός Βίκου ? Αώου, το Εθνικό Πάρκο Χελμού ? Βουραϊκού και η Σητεία. Ο Δήμος Λέσβου κατέθεσε τη σχετική υποψηφιότητα τον Νοέμβριο του 2011, συνεπικουρούμενος από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους, των εφορειών αρχαιοτήτων και άλλων φορέων του νησιού, ενώ η απόφαση για την ένταξη του νησιού στο παγκόσμιο δίκτυο ελήφθη τον Σεπτέμβριο του 2012. Προμετωπίδα του πλήθους γεωλογικών και φυσικών μνημείων του νησιού αποτελεί το Απολιθωμένο Δάσος, που δεσπόζει στο δυτικό τμήμα του, όπου διάσπαρτοι απολιθωμένοι κορμοί βρίσκονται σε μια έκταση 150 τετραγωνικών χιλιομέτρων που περικλείεται από τους οικισμούς Σίγρι, Ερεσός και Αντισσα.
Διατηρητέο μνημείο της φύσης από το 1985, το Πάρκο έγινε το επίκεντρο συστηματικής ανασκαφικής έρευνας από το 1997, που έφερε στο φως σημαντικά φυτικά απολιθώματα (κορμούς, φύλλα, κλαδιά, ρίζες) που αποτελούν τεκμήρια της χλωρίδας της περιοχής πριν από 20 εκατομμύρια χρόνια.
Ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί μέσα από τις τέσσερις κυκλικές θεματικές διαδρομές που έχουν χαραχθεί, οι οποίες του δίνουν τη δυνατότητα να δει διαδοχικά τα διαφορετικά είδη χλωρίδας (δάση σεκόιας, πρωτοπευκίδων κ.ά.), να κατανοήσει τα μυστικά της δημιουργίας του απολιθωμένου δάσους, αλλά και να θαυμάσει τα ευρήματα χλωρίδας και πανίδας, ορισμένα από τα οποία εκτίθενται στο Μουσείο.
Επίσης μπορεί να επισκεφθεί τα πάρκα του Σιγρίου, της Πλάκας, αλλά και του νησιού Νησιώπη, που περιλαμβάνει και απολιθώματα στον βυθό της θάλασσας. Η επισκεψιμότητα του Πάρκου αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο, φτάνοντας σήμερα τους 100.000 επισκέπτες ετησίως.
Απολιθωμένος κορμός της Ευρώπης
Ο σχηματισμός του απολιθωμένου δάσους σχετίζεται με την έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα που συντελέστηκε στην περιοχή της Λέσβου κατά το τέλος του Ολιγόκαινου μέχρι το μέσο Μειόκαινο, δηλαδή περίπου πριν από 20 εκατ. χρόνια. Από τη μελέτη των απολιθωμάτων προκύπτει πως το κλίμα στην περιοχή ήταν υποτροπικό. Μεταξύ των ευρημάτων περιλαμβάνεται ο μεγαλύτερος μέχρι σήμερα γνωστός ιστάμενος κορμός απολιθωμένου δέντρου, όχι μόνο για τη Λέσβο αλλά για την Ευρώπη, και ένας από τους μεγαλύτερους παγκοσμίως. Πρόκειται για κορμό διαμέτρου 7,02 μέτρων και περιμέτρου 8,58 μέτρων, που ανήκει στο είδος Taxodioxylon albertense και αποτελεί πρόγονο του σύγχρονου δέντρου της Σεκόιας. Επίσης βρέθηκαν απολιθωμένα οστά προβοσκιδωτού ζώου της οικογένειας των δεινοθηρίων, προγονικής μορφής των σημερινών ελεφάντων. Η κατώτερη ηλικία του καθορίστηκε στα 18,4 εκατ. έτη, που το καθιστούν ως το αρχαιότερο δείγμα δεινοθηρίου στην Ελλάδα, και δεδομένης της θέσης της Λέσβου, πιθανότατα και της Ευρώπη.
Πηγή: Εθνος (Βασίλης Ιγνατιάδης)
