Παρασκευή, 26 Σεπτεμβρίου, 2025
ΑρχικήΠαιδείαΣαντορίνη: Η αρχαία νήσος Καμένη ζωντανεύει χάρη στους επιστήμονες

Σαντορίνη: Η αρχαία νήσος Καμένη ζωντανεύει χάρη στους επιστήμονες

|

Για πρώτη φορά ξένοι και Έλληνες επιστήμονες, οι οποίοι μελέτησαν τα υποθαλάσσια απομεινάρια στο βυθό από εκείνη τη μινωική έκρηξη, καθώς και τα κομμάτια ανδεσιτικής λάβας μέσα στην ελαφρόπετρα, προχώρησαν στην ανασύσταση της λεγόμενης προ-Καμένης, καταλήγοντας σε εκτιμήσεις για την έκτασή της, τον τρόπο της δημιουργίας της και την ηλικία της.

Πριν από τη σημερινή νήσο Καμένη μέσα στην καντέρα της Σαντορίνης, που δημιουργήθηκε μετά την έκρηξη του ηφαιστείου πριν από περίπου 3.600 χρόνια, υπήρχε μια πολύ παλαιότερη Καμένη στο ίδιο περίπου σημείο, η οποία καταστράφηκε ολοσχερώς από την έκρηξη.

      Για πρώτη φορά ξένοι και Έλληνες επιστήμονες, οι οποίοι μελέτησαν τα υποθαλάσσια απομεινάρια στο βυθό από εκείνη τη μινωική έκρηξη, καθώς και τα κομμάτια ανδεσιτικής λάβας μέσα στην ελαφρόπετρα προχώρησαν στην ανασύσταση της λεγόμενης προ-Καμένης, καταλήγοντας σε εκτιμήσεις για την έκτασή της, τον τρόπο της δημιουργίας της και την ηλικία της.

      Πριν από περίπου 22.000 χρόνια είχε προηγηθεί μια άλλη μεγάλη έκρηξη στη Θήρα, η λεγόμενη έκρηξη της Ρίβας, από την οποία είχε δημιουργηθεί μια μεγάλη ημίκλειστη καντέρα. Μέσα σε αυτήν σταδιακά ανυψώθηκε ένα νησί, η προ-Καμένη, που έμελλε να καταστραφεί, μαζί με τμήματα της Θήρας και της Θηρασίας, κατά την πιο πρόσφατη μινωική έκρηξη κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού.

      Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Ούγγρο γεωεπιστήμονα Ντέιβιντ Κάρατσον του Τμήματος Φυσικής Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Eotvos της Βουδαπέστης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Scientific Reports» του Nature Group, χρησιμοποίησαν φωτοστατιστική ανάλυση, κοκκομετρία και άλλες τεχνικές για να υπολογίσουν ότι η προ-Καμένη είχε όγκο 2,2 έως 2,5 κυβικών χιλιομέτρων, έναντι 3,2 κυβικών χιλιομέτρων της σημερινής Παλαιάς και Νέας Καμένης.

      Όπως δήλωσε στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Ντ. Κάρατσον, «το τοπογραφικό ανάγλυφο της Σαντορίνης πριν από την μινωική έκρηξη χαρακτηριζόταν από ένα μικρότερο λιμάνι μαζί με ένα κεντρικό νησί, περίπου παρόμοιο με τη σημερινή Καμένη, σύμφωνα με πολλούς ερευνητές. Όμως οι διαστάσεις και η ηλικία αυτού του νησιού είχαν παραμείνει άγνωστες. Στη νέα μελέτη μας, ανακατασκευάσαμε το προ-μινωικό νησί με την ονομασία Προ-Καμένη τόσο σε μέγεθος όσο και σε ηλικία».

      Όπως ανέφερε ο Ούγγρος ερευνητής, «εστιάσαμε το ενδιαφέρον μας στα πιο χαρακτηριστικά λιθικά ανδεσιτικά δείγματα που βρίσκονται μέσα στη μινωική ελαφρόπετρα, που αντιπροσωπεύουν το εκρηκτικό υλικό από την Προ-Καμένη. Εφαρμόζοντας μια φωτο-στατιστική ανάλυση, υπολογίσαμε τον όγκο της Προ-Καμένης σε 2,2 έως 2,5 κυβικά χιλιόμετρα, που είναι μικρότερος από τον όγκο της Παλαιάς και της Νέας Καμένης. Προσδιορίσαμε επίσης την ηλικία των ανδεσιτικών κομματιών της λάβας, με τη μέθοδο Cassignol-Gillot K-Ar, σε 20.000 χρόνια πριν από σήμερα, κάτι που σημαίνει ότι η προ-Καμένη άρχισε να αναπτύσσεται πολύ σύντομα μετά την προηγούμενη μεγάλη έκρηξη της Ρίβας πριν από 22.000 χρόνια».

      Σύμφωνα με τη νέα μελέτη, μετά την ισχυρή έκρηξη Ρίβα που είχε προηγηθεί της μινωικής, στο προμινωικό τοπίο της Σαντορίνης κυριαρχούσε μια ρηχή πλημμυρισμένη καντέρα, όπου σιγά-σιγά, καθώς εξέρρεε λάβα από το υποθαλάσσιο ηφαίστειο, άρχισε να ξεμυτίζει η προ-Καμένη. Μέχρι σήμερα μόνο πολύ αβέβαιες εκτιμήσεις μπορούσαν να γίνουν για το μέγεθος και την ηλικία της.

«Η προμινωική καντέρα ήταν μικρότερη από τη σημερινή, κλειστή στα νοτιοδυτικά και με ένα μόνο μικρό άνοιγμα στα βορειοδυτικά με ένα στενό κανάλι. Στο κέντρο της ρηχής πλημμυρισμένης καντέρας υπήρχε η μικρότερη από τη σημερινή προ-Καμένη με ένα χαμηλό ηφαιστειακό κώνο», αναφέρει η επίκουρη καθηγήτρια Παρασκευή Νομικού του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αθηνών.

      Η προ-Καμένη αναπτύχθηκε πολύ γρήγορα μετά την έκρηξη Ρίβα, με ένα ελάχιστο ρυθμό εκροής λάβας 0,13 έως 0,14 κυβικών χιλιομέτρων ανά χιλιετία. Ο ρυθμός αυτός είναι πολύ πιο αργός -περίπου το ένα έβδομο- από τον μέσο ρυθμό διόγκωσης της σημερινής Παλαιάς και Νέας Καμένης μετά το 1600 π.Χ., ο οποίος εκτιμάται σε περίπου 0,9 κυβικά χιλιόμετρα ανά χιλιετία.

      Η έκρηξη της Θήρας μεταξύ 1627-1600 π.Χ. κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού (Μινωϊκή) υπήρξε μια από τις μεγαλύτερες στη διάρκεια της Ολοκαίνου. Τα προϊόντα της έκρηξης εκτιμάται ότι είχαν όγκο 117 έως 129 κυβικά χιλιόμετρα ισοδύναμα με 78 έως 86 κυβικά χιλιόμετρα πυκνών πετρωμάτων.

      Ένα μέρος αυτών των πυροκλαστικών εναποθέσεων στο βυθό της Σαντορίνης προέρχεται από την προϋπάρχουσα Καμένη, η οποία διαλύθηκε τελείως από την έκρηξη. Η σύνθεσή της από μαύρο υαλώδη ανδεσίτη, που είναι γεωχημικά διακριτός, επέτρεψε στους επιστήμονες να ξεχωρίσουν ποια προϊόντα της έκρηξης προέρχονταν από την προ-Καμένη και ποια από τη Θήρα.

      Στη μελέτη επίσης συμμετείχαν γεωεπιστήμονες από τη Βρετανία, τη Γαλλία και τη Νέα Ζηλανδία.

Με πληροφορίες από το ΑΠΕ – ΜΠΕ 


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Πανθηραϊκός: Στηρίζει έμπρακτα την Τράπεζα Αίματος Σαντορίνης — το λογότυπο στη φανέλα όλη τη σεζόν

Ο σύλλογος της Σαντορίνης αναδεικνύει το κοινωνικό του πρόσωπο, προβάλλοντας σε όλες τις επίσημες εμφανίσεις το έργο της Τράπεζας Αίματος Σαντορίνης.

Όγκοι του Θύμου Αδένα: Σπάνιοι αλλά Αντιμετωπίσιμοι με Σύγχρονη Θωρακοχειρουργική

Θύμωμα και θυμικό καρκίνωμα στο πρόσθιο μεσοθωράκιο: ποιοι κινδυνεύουν, ποια συμπτώματα να προσέξετε, πώς γίνεται η διάγνωση και ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές.

Το δικό μου Καστράκι: εκεί όπου η μνήμη γίνεται θάλασσα

Ενα προσωπικό οδοιπορικό στο Καστράκι∙ το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, τα καλοκαίρια, οι άνθρωποι και οι δεσμοί που ριζώνουν.

Check Up στο Naxos Medical: άμεσες εξετάσεις με αξιόπιστα αποτελέσματα (ΕΟΠΥΥ)

Ο Στρατιωτικός Ιατρός Βιοπαθολόγος Ευαγγελόπουλος Πολυζώης σε καθημερινή βάση στο Πολυιατρείο, με σύγχρονο εξοπλισμό για γρήγορα αποτελέσματα και τεκμηριωμένο πόρισμα.

Blue Star Naxos: Νυχτερινή αναχώρηση από Πειραιά και χωρίς προσέγγιση στην Αστυπάλαια

Λόγω της σημερινής 24ωρης απεργίας ναυτεργατικών σωματείων, το πλοίο αναχωρεί 23:30 από Πειραιά (αντί 17:30) και ακολουθεί τροποποιημένο δρομολόγιο στις Κυκλάδες· δεν θα προσεγγίσει Αστυπάλαια.

Ονοματοθεσία ανώνυμων οδών στη Νάξο: Κάλεσμα για συμμετοχή των πολιτών

Ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων προχωρά στη διαδικασία ονοματοθεσίας και αρίθμησης οδών στη Χώρα και τα Αγγίδια, με στόχο τη διευκόλυνση κατοίκων και επισκεπτών.

Μήλος: Συναγερμός στο Κλέφτικο, τουριστικό σκάφος με 6 Αμερικανούς εμφάνισε βλάβη

Η Λιμενική Αρχή Μήλου τέθηκε σε επιφυλακή μετά από ηλεκτρολογική βλάβη κατά την άπαρση άγκυρας. Το σκάφος κατέπλευσε αυτοδύναμα στον Αδάμαντα· όλοι καλά στην υγεία τους.

Ρεκόρ αφίξεων: Πάνω από 1,6 εκατ. επιβάτες στα αεροδρόμια των Κυκλάδων το καλοκαίρι του 2025

Σαντορίνη και Μύκονος στην κορυφή, με την Πάρο και τη Νάξο να ακολουθούν – Η αντιστοιχία αφίξεων και επιχειρήσεων δείχνει το «βάρος» του κάθε νησιού.

ΔΕΔΔΗΕ – Νάξος: Περιμετρικά Αγγιδίων αύριο (26/09) πρωινή διακοπή ρεύματος

Αγγίδια (είσοδος) έως οδό Φιλίας & Άγ. Πολύκαρπο Χώρας – εργασίες ΔΕΔΔΗΕ, προσοχή στην επανατροφοδότηση

Νάξος – Σαγκρί: Επενδυτικό οικόπεδο 10 στρ. με πανοραμική θέα στο Αιγαίο

Κορυφή «Πλατιά Ράχη», τοπωνύμιο «Αγριλιές» — ισόπεδη έκταση, απεριόριστη θέα σε Πάρο & ηλιοβασίλεμα • Ιδανικό για τουριστική ανάπτυξη

ΔΕΔΔΗΕ: Τρίωρη διακοπή ρεύματος αύριο (22/09) στα χωριά της πεδινής Νάξου

Νάξος: Προσωρινή διακοπή ρεύματος τη Δευτέρα 22/09 (09:00–12:00) σε Γλινάδο, Άγιο Αρσένιο, Μύλους & Αργάνι Τριπόδων

Μελάνες Νάξου: Κάτοικοι διαμαρτύρονται για τις αυξήσεις στο νερό και πάνε σε .. δημοψήφισμα

Κάτοικοι ζητούν επιστροφή στις παλιές τιμές και δίκαιη τιμολόγηση· ετοιμάζεται ηλεκτρονική ψηφοφορία για συλλογική στάση

Κουφονήσι: Αμερικανοί άφησαν 500€ φιλοδώρημα — «Δεν θα κλείσω μάτι!» λέει ο σερβιτόρος (video)

Παρέα 8 ατόμων κατέπλευσε με σκάφος, έφαγε αστακό και φρέσκα ψάρια· λογαριασμός 750€ και tip 500€ που θα μοιραστεί σε 22 εργαζομένους.

Νάξος: Θεατρικά εργαστήρια για παιδιά & ενήλικες — 3η χρονιά το Δημοτικό Εργαστήρι

Μαθήματα υποκριτικής, ορθοφωνίας & αυτοσχεδιασμού με τον σκηνοθέτη Θανάση Αντωνίου. Δύο τμήματα: 13–15 & 16+ με δωρεάν συμμετοχή.

Κυκλάδες: Ένα έμφραγμα, τρία νησιά, μία σωτηρία στο Ιπποκράτειο (video)

Σίφνος → Σύρος (4–5 μέρες) → Μύκονος → Αθήνα: καταγγελίες της οικογένειας για χαοτικές διακομιδές και κενά στο σύστημα υγείας των νησιών.

Ονοματοθεσία ανώνυμων οδών στη Νάξο: Κάλεσμα για συμμετοχή των πολιτών

Ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων προχωρά στη διαδικασία ονοματοθεσίας και αρίθμησης οδών στη Χώρα και τα Αγγίδια, με στόχο τη διευκόλυνση κατοίκων και επισκεπτών.

Νάξος: Θραύση κάβου σε φορτηγό οχηματαγωγό κατά τον κατάπλου — χωρίς τραυματισμούς

Παρασκευή 19/09/2025, μεσημβρινές ώρες: έσπασε ο δεξιός πρυμναίος κάβος στην 3η προσπάθεια πρόσδεσης στο λιμάνι της Νάξου· το πλοίο συνέχισε για Ίο.

Κυκλάδες: Το νερό έγινε «υγρός χρυσός» — λογαριασμοί-σοκ και SOS από τα Κουφονήσια (video)

Ο αντ/ρχος Νάξου Βαγγ. Κατσάρας μιλά για «πικρό ποτήρι»· ανομβρία, τουριστική ζήτηση και κόστος αφαλάτωσης πιέζουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Κουφονήσι: Ομόφωνο «ναι» σε μειώσεις και δίκαιη τιμολόγηση νερού

Έκτακτη συνεδρίαση της Τοπικής Κοινότητας (22/09) – αιτήματα για επανέκδοση λογαριασμών, δόσεις χωρίς προσαυξήσεις, έλεγχο μετρητών και ειδικό καθεστώς «νησιωτικότητας»

Αθηνιός σε φόρμα, Νάξος σε… προσπέραση: ο Αύγουστος γύρισε το παιχνίδι στη Σαντορίνη

Μετά από μήνες πτώσης, ο Αύγουστος ’25 έφερε άνοδο στην κίνηση του λιμανιού της Σαντορίνης (+6% συνολικά)· Ηράκλειο Νο1 προορισμός και η Νάξος… πάνω από τη Σαντορίνη σε Ιούλιο & Αύγουστο!