Κυριακή, 3 Αυγούστου, 2025
ΑρχικήΠαιδείαΗ κατάκτηση του Ζα και ο Ερατοσθένης

Η κατάκτηση του Ζα και ο Ερατοσθένης

|

Μαθητές της Β’ τάξης του Λυκείου Τραγαίας μαζί με τους καθηγητές τους πραγματοποίησαν στη κορυφη του Ζα το πείραμα του Ερατοσθένη, δηλαδή τη μέτρηση της περιμέτρου της γης και την απόδειξη της σφαιρικότητας της

Τι σχέση μπορεί να έχει ο Ερατοσθένης, το περίφημο πείραμά του περί της μέτρησης της περιμέτρου της Γης, το Λύκειο Τραγαίας Νάξου και ο Ζας; Εν προκειμένω τίποτα… Αλλά εάν το καλοσκεφτεί κανείς, ε όλο και κάτι θα έχουν… Και ξεκινάμε ανάποδα χρονικά γιατί εάν πάμε από την άλλη πλευρά, τότε … χαθήκαμε.. Οι μαθητές της Β’ τάξης του Λυκείου Τραγαίας Νάξου για 3η σερί χρονιά και στα πλαίσια της συνεργασίας τους μέσω του ηλεκτρονικού περιοδικού «computerάκι», που εκδίδει το ΓΕΛ Τραγαίας, πήραν τα…  βουνά την Κυριακή 21 Μαρτίου και έφτασαν έως την κορυφή του Ζα. Εντάξει, δεν πήγαν μόνοι τους καθότι είχαν στο πλευρό τους και τους υπεύθυνους καθηγητές κκ Μελισσουργό και Κουτρούλη και στόχος τους δεν ήταν τίποτα άλλο από το να πραγματοποιήσουν για μία ακόμη φορά το περίφημο πείραμα του Ερατοσθένη… Σε σχέση με τις δύο προηγούμενες προσπάθειες, φέτος ο Ζας ήταν το σημείο όπου στήθηκε το πείραμα και όπως αποδεικνύεται (σ.σ. ο Φλώριος Ζαφείρης λειτούργησε ως ο άνθρωπος που θα κρατούσε τα …αποδεικτικά στοιχεία με drone και φωτογραφίες) όλα πήγαν τέλεια..

Το πείραμα 

Ας δούμε όμως πως περιγράφουν οι ίδιοι την εμπειρία τους μέσω δελτίου Τύπου που εξέδωσαν το βράδυ της Δευτέρας με τίτλο «στα βήματα του Ερατοσθένη»..

«Για τρίτη συνεχή χρονιά, οι μαθητές της Β’ τάξης που συμμετέχουν στο «computerάκι», το ηλεκτρονικό περιοδικό του ΓΕΛ Τραγαίας, μαζί με τους υπεύθυνους καθηγητές κ. Γ. Μελισσουργό και κ. Π. Κουτρούλη, με πολύ κέφι και διάθεση βαλθήκαμε να πραγματοποιήσουμε ξανά το πείραμα του Ερατοσθένη. Αυτή τη φορά επιλέξαμε ένα εντυπωσιακό σημείο των Κυκλάδων: το ψηλότερο σημείο τους, την “κορυφή του Ζα”, ή όρος Διός Μηλωσίου (1004 μ.) ονομασία που πηρέ από το Δία, τον πρώτο των αρχαίων θεών.

Σας θυμίζουμε πως το πείραμα έχει να κάνει με την μέτρηση της περιμέτρου της Γης και την απόδειξη της σφαιρικότητας της. Συγκεκριμένα στην εαρινή ισημερία (21/3/16) την ώρα που ο ήλιος βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο του, μετράμε τη γωνία που σχηματίζουν οι ακτίνες του ήλιου με την κατακόρυφο σε δύο σημεία της γης, που βρίσκονται στον ίδιο μεσημβρινό. Γνωρίζοντας την απόσταση των σημείων με λίγα μαθηματικά, βρίσκουμε την περίμετρο της γης.

Έπειτα από μια ενδιαφέρουσα ανάβαση γεμάτη ανυπομονησία για την κατάκτηση της ψηλότερης κορυφής, φτάσαμε και ξεκινήσαμε την πραγματοποίηση του πειράματος.

Χωριστήκαμε σε τρεις ομάδες και προσπαθήσαμε να βρούμε επίπεδο σημείο. Αφού τοποθετήσαμε κατακόρυφα μία ξύλινη ράβδο μετρήσαμε τη σκιά της στο έδαφος. Συνεργαστήκαμε και ανταλλάξαμε μετρήσεις με άλλα σχολεία που πραγματοποίησαν το ίδιο πείραμα την ίδια στιγμή: το γυμνάσιο Μοχού Ηρακλείου Κρήτης, το 3ο Γυμνάσιο Κομοτηνής και το κολέγιο Constantine Cantacuzino στην Ρουμανία.

Μάρτυράς μας σε αυτή την φανταστική ημέρα, σε αυτή την πρωτόγνωρη εμπειρία, ήταν το drone του κ. Φλώριου Ζαφείρη από το Photo-Naxos που απαθανάτισε την περιοδεία μας, κατέγραψε εκπληκτικά στιγμιότυπα και τον ευχαριστούμε πολύ για την προσφορά του.

Το αποτέλεσμα των υπολογισμών μας, έδειξε την Γη με περίμετρο 40.063 χλμ ενώ η πραγματική περίμετρος είναι 40.075χλμ, έχοντας απόκλιση μόλις 0,03 %.

Είναι εκπληκτικό που ένα τόσο παλιό πείραμα επαληθεύεται χιλιάδες χρόνια μετά, αναδεικνύοντας για μια ακόμη φορά τη δύναμη του αρχαίου ελληνικού πνεύματος».

Ιστορία

Για την ιστορία να αναφέρουμε ότι ο Ερατοσθένης ο ο Κυρηναίος (περίπου 275-193 π.Χ.) γύρω στο 230 π.Χ., εργαζόταν στη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας αφού προηγουμένως είχε εργαστεί για μια εικοσαετία στην Αθήνα. Κι εκεί σε έναν πάπυρο της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας διάβασε κάτι που τράβηξε την προσοχή του. Στη Συήνη (σημερινό Ασσουάν), το μεσημέρι της μέρας του θερινού ηλιοστασίου (21 Ιουνίου, η πιο μεγάλη μέρα του έτους), το ηλιακό φως έπεφτε στο νερό του πηγαδιού χωρίς να σχηματίζει καμιά σκιά. Από την άλλη, στην Αλεξάνδρεια – που είναι κτισμένη στις εκβολές του Νείλου ποταμού 800 χιλιόμετρα βοριότερα του Ασσουάν – οι ακτίνες του ήλιου σχηματίζουν σκιά σε έναν γνώμονα (ένα στέλεχος που στερεώνεται κάθετα σ’ ένα οριζόντιο επίπεδο). Εφόσον η Αλεξάνδρεια βρίσκεται βορειότερα της Συήνης και μάλιστα βρίσκεται στον ίδιο περίπου μεσημβρινό μ’ αυτήν, ένας πάσσαλος ή ένας οβελίσκος (στο ρόλο του γνώμονα) θα παρουσιάζει στην περιοχή αυτή μήκος σκιάς το μεσημέρι της μέρας του θερινού ηλιοστασίου. Με άλλα λόγια, η διεύθυνση των ακτίνων του Ήλιου θα σχηματίζει κάποια γωνία με την κατακόρυφο, κάτι που επαλήθευσε ο Ερατοσθένης στην Αλεξάνδρεια. Ένας πάσσαλος όμως στη Συήνη δεν θα δημιουργούσε σκιά.

Με αυτή λοιπόν την απλή παρατήρηση ο Ερατοσθένης έφτασε στο συμπέρασμα ότι η Γη είναι σφαιρική και όχι επίπεδη. Μέτρησε μάλιστα το μήκος της σκιάς της ράβδου και από τη μέτρηση αυτή είδε ότι οι ακτίνες του ήλιου σχημάτιζαν με τη κάθετη ράβδο μια γωνία 7ο12′  δηλαδή το 1/50 ενός πλήρους κύκλου. Aν προεκτείνουμε μάλιστα τις ράβδους στη Συήνη και την Αλεξάνδρεια  προς το κέντρο της Γης βλέπουμε ότι η γωνιακή απόσταση μεταξύ των δυο πόλεων είναι 7ο 12′. Ο Ερατοσθένης προσέλαβε βηματιστές που μέτρησαν την απόσταση μεταξύ της Αλεξάνδρειας και της Συήνης και τη βρήκαν 5000 στάδια. Αν η γωνία λοιπόν των 7ο 12′ αντιστοιχούσε σε απόσταση 5000 στάδια, ο Ερατοσθένης με απλά μαθηματικά υπολόγισε ότι η περιφέρεια της Γης πρέπει να είναι 252.000 στάδια δηλαδή 39.690 χιλιόμετρα. Ο Ερατοσθένης με μόνα εργαλεία τη σκέψη του και μια ράβδο κατάφερε να μετρήσει 2.200 χρόνια πριν τη περίμετρο της Γης με εντυπωσιακή ακρίβεια. Δεδομένου ότι η πραγματική τιμή της περιφέρειας της Γης στον Ισημερινό είναι 40.075 χιλιόμετρα η απόκλιση των μόλις 385 χιλιομέτρων της μέτρησης του Ερατοσθένη από τη πραγματική τιμή είναι αξιοσημείωτη.

Με πληροφορίες από την wikipedia.org


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Attica Group: Εκπτώσεις για τους νέους φοιτητές – Ταξίδια με έκπτωση έως 50% για την πρώτη μετακίνηση

Μέχρι 31 Οκτωβρίου 2025, ο Όμιλος Attica στηρίζει τους επιτυχόντες των Πανελλαδικών με σημαντικές εκπτώσεις στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια – Ισχύει και για τους συνοδούς τους.

Δήμος Τήνου: Μήνυση κατά ΔΕΔΔΗΕ για τις επαναλαμβανόμενες διακοπές ρεύματος

Αντιδράσεις, ζημιές και απελπισία στην Τήνο – Εικόνες ντροπής με κατοίκους και επιχειρήσεις στο σκοτάδι για ώρες, μέσα στην καρδιά του καλοκαιριού.

Μιτάτοι: Πέτρινοι φύλακες της παράδοσης στην Κρήτη και τη Νάξο (video)

Στο Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO Ψηλορείτη και στη Νάξο, οι μιτάτοι στέκουν ως ζωντανά σύμβολα κτηνοτροφικής σοφίας και βιώσιμης ζωής. Είναι ώρα να τα προστατεύσουμε και να τα αναδείξουμε.

Νάξος: Νεανικός αγώνας ανοιχτής θάλασσας από το ExcellenSeas στο Πυργάκι (video)

Με μεγάλη επιτυχία διεξήχθη για δεύτερη χρονιά ο αγώνας κολύμβησης ανοιχτής θάλασσας από τον μη κερδοσκοπικό φορέα ExcellenSeas στο νότιο άκρο της Νάξου – Υποτροφίες σε μαθητές ακριτικών νησιών.

Το μέλλον του νερού στα χέρια της επιστήμης – Το έργο WATERWISE σε 6 περιοχές της Ελλάδας

Πανεπιστήμια και εταιρείες τεχνολογίας ενώνουν δυνάμεις για την ανάπτυξη ενός «έξυπνου» μοντέλου διαχείρισης νερού με βάση το υδατικό αποτύπωμα κάθε περιοχής

Πανναξιακός ΑΟΚ: Κρατάει το βασικό κορμό, μένουν οι Μάκαρης, Προδρόμου, Αρτσάνος, Κρανιάς

Ο Πανναξιακός «χτίζει» πάνω στην εμπειρία και τη σταθερότητα – Τέσσερις βασικοί παίκτες συνεχίζουν για τη νέα σεζόν στη National League 2.

Εντατικοί έλεγχοι πυρασφάλειας στα πλοία με εντολή Κικίλια

Διπλοί ετήσιοι έλεγχοι στα επιβατικά-οχηματαγωγά πλοία που εκτελούν δρομολόγια Ελλάδας–Ιταλίας, με ενίσχυση των μέτρων ενεργητικής και παθητικής πυρασφάλειας.

Η πόλη που νίκησε τα τροχαία – Ένας χρόνος χωρίς θύματα στο Ελσίνκι. Πως τα κατάφεραν

Με στοχευμένα μέτρα και αλλαγή νοοτροπίας, η φινλανδική πρωτεύουσα κατάφερε να μη χάσει καμία ανθρώπινη ζωή στους δρόμους της επί 12 μήνες.

Ιούλιος 2025: Δεύτερος θερμότερος μήνας στη Βόρεια και Στερεά Ελλάδα από το 2010

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών/meteo.gr, οι παρατεταμένοι καύσωνες και οι υψηλές θερμοκρασίες καθόρισαν τον φετινό Ιούλιο σε πολλές περιοχές της χώρας.

Μυθική “πτήση” Καραλή: Πανελλήνιο ρεκόρ στα 6,08μ., στην ελίτ του παγκόσμιου επί κοντώ (video)

Ο Εμμανουήλ Καραλής έγινε ο 4ος αθλητής στην ιστορία που ξεπερνά τα 6,08 μέτρα στο επί κοντώ – Θρυλικό άλμα μπροστά σε χιλιάδες θεατές στο Πανθεσσαλικό.

«Γκαζιά στο χωριό, προσγείωση στον στύλο – Ένα ακόμα crash test στους δρόμους της Νάξου»

Όταν η τουριστική ταχύτητα συναντά την επαρχιακή… στενότητα: Τροχαίο έξω από το Γαλανάδο υπενθυμίζει τι σημαίνει "δρόμοι made in 1965".

Ο Tom Hanks στη Νάξο: Στιγμές απλότητας, χαμόγελα και μια σέλφι στην Απείρανθο

Ο χολιγουντιανός σταρ επισκέφθηκε τη Νάξο την Τετάρτη 30 Ιουλίου, ανακαλύπτοντας τη μαγεία του Σαγκρίου και της Απειράνθου – Ένα γεύμα, μια σέλφι και πολλές όμορφες αναμνήσεις

Νάξος: Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων βάζει “όρια” στην Πορτάρα, τέλος στην ανεξέλεγκτη πρόσβαση

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων βάζει “όρια” στην Πορτάρα – Τέλος στην ανεξέλεγκτη πρόσβαση - Όταν ο σεβασμός δεν είναι αυτονόητος, η προστασία γίνεται μονόδρομος

Κυκλάδες: Γυρίζουν την πλάτη στα «χρυσά» νησιά, “χαμένη” και η Αμοργός, σταθερή η Νάξος

Υψηλές τιμές και οικονομική πίεση στρέφουν Έλληνες και ξένους σε εναλλακτικούς, οικονομικότερους προορισμούς

Hellenic Seaways: Το “HIGHSPEED 4” αντικαθιστά το “HELLENIC HIGHSPEED”, ποιος ο λόγος;

Αλλαγή πλοίου στη γραμμή Πειραιάς – Κυκλάδες – Κατάπολα – Επιστροφή, σύμφωνα με ανακοίνωση της Hellenic Seaways

Hellenic Highspeed: Επιχείρηση ανάσυρσης του καταπέλτη με εκσκαφέα στα Κατάπολα

Από το απόγευμα του Σαββάτου παραμένει ακινητοποιημένο το πλοίο – Επιχείρηση ανάσυρσης του καταπέλτη με εκσκαφέα στα Κατάπολα

Η Κέα λέει «όχι» στην τουριστική υπερβολή, το νησί αντέχει μέχρι 1.000 ακόμη κλίνες

Ο Δήμος Κέας ζητά επίσημη απαγόρευση για τα Σύνθετα Τουριστικά Καταλύματα – Στο τραπέζι το ζήτημα της φέρουσας ικανότητας και της ταυτότητας του νησιού

Πανελλαδικές 2025: «Πνοή» επιτυχίας για τους μαθητές της Νάξου

Μαθητές και μαθήτριες του φροντιστηρίου «ΠΝΟΗ» στη Νάξο διακρίνονται στις Πανελλαδικές εξετάσεις – Πού πέρασαν και τι βαθμούς συγκέντρωσαν

Τρεις Καπετάνιοι, μία θάλασσα, μία φωτογραφία από τα Κουφονήσια που λέει όσα δεν ειπώθηκαν ποτέ

Μια ξεχωριστή στιγμή στα Κουφονήσια με φόντο το Αιγαίο και την αθόρυβη καθημερινή ηρωικότητα τριών αυθεντικών ναυτικών, που έγιναν συνώνυμα με την ασφάλεια, τη συνέχεια και το φιλότιμο στα νησιά μας.

Αυτοδιοικητικές εκλογές: Καταργείται ο δεύτερος γύρος, εκλογές τον Νοέμβριο, Νέο όριο το 42% για εκλογή Δημάρχου

Η κυβέρνηση φέρνει ριζικές αλλαγές στον εκλογικό νόμο για δήμους και περιφέρειες – Τέλος ο δεύτερος γύρος, λιγότεροι υποψήφιοι και αλλαγές στη σταυροδοσία.