2ο Δημοτικό Σχολείο Νάξου: Μία χαραμάδα στο παρελθόν

Ο Γιάννης Παπαδόπουλος (μαθητής του 2^ου Δημοτικού Σχολείου Νάξου στη δεκαετία του 70) κάνει ένα ταξίδι στο χρόνο, θυμάται στιγμές (δεντροφύτευση) που τον στιγμάτισαν, τη «μάχη» με τους …Νότιους και επαναλαμβάνει τη ρήση του Κοραή για τα σχολεία και τις φυλακές 

Περνώντας από το κέντρο της πόλης είδα φευγαλέα κάτι μπουλντόζες να βρίσκονται στο χώρο του 2^Ο Δημοτικού Σχολείου. Σταμάτησα και κοίταξα καλύτερα. Πραγματικά είδα το 2^ο Δημοτικό σχολείο Νάξου να κατεδαφίζεται . 

Του Γιάννη Βαγ. Παπαδόπουλου

    Κατεδαφίζονταν αναμνήσεις κάπου 45 χρονών . Μέσα στα αδρανή υλικά ενός άψυχου κτιρίου που κατεδαφίζεται σήμερα κάτω από όλα αυτά τα άμορφα μπάζα είναι χωμένες ζωντανές αναμνήσεις και συναισθήματα   που όμως δεν κατέρρευσαν ποτέ και θα βρίσκονται πάντα καλά κρυμμένες στην ψυχή όλων που μαθήτευσαν εκεί.

     Το βράδυ της ίδιας μέρας συναντήθηκα με τον φίλο μου τον Αποστόλη. Αποκλειστική συντροφιά από και προς το σχολείο κάθε μέρα. Μεγαλώνοντας στην ίδια γειτονιά πηγαίναμε μαζί κάθε πρωί τις περισσότερες φορές και μ άλλον ένα της γειτονιάς το Γιάννη (δικηγόρος σήμερα) αφού και οι τρείς ήμασταν στην ίδια τάξη. Μοιραία λοιπόν η συνάντηση ήταν και η αφορμή να θυμηθούμε το σχολείο μας που έκλεινε ένα κύκλο ζωής  με την ανακατασκευή του.  Οι αναμνήσεις σαν ποτάμι ξεχείλισαν τόσο εύκολα και ο ένας διόρθωνε τον άλλο να θυμηθεί την λεπτομέρεια το κάτι παραπάνω.

      Πήγαινα  λοιπόν στο 2^ο (Β’) Δημοτικό Σχολείο Χώρας  Νάξου. Ήμουν δηλαδή από τους Νότιους το άλλο μισό ήταν οι Βόρειοι 1^ο (Α’) Δημοτικό.  Ήμουν και είμαι πάντα υπερήφανος για το σχολείο μου  από τότε με τα κοντά παντελονάκια (που τα φόραγα μέχρι την 6^η  τάξη –χειμώνα καλοκαίρι) μέχρι και σήμερα . Το δικό μας το σχολείο ήταν το καλύτερο και μπορούσαμε να παίξουμε μέχρι και ξύλο με τους αντιρρησίες τους βόρειους του 1^ου . Το μόνο που δεν μπορούσαμε να ανατρέψουμε με τα επιχειρήματά μας ήταν ότι  το Β γεννήθηκε πριν το  Α και αυτό μας δημιουργούσε μια νομοτελειακή ανακατωσούρα. Το παλεύαμε όμως.  Η αλήθεια είναι ότι οι του 1^ου μεγαλώνοντας κοντά σε λιμάνι και μπούργο ήταν πιο αλάνια. Εμείς στο εσωτερικό ήμασταν πιο elegant κοντά στο Γυμνάσιο κλπ. Εγώ είχα την τύχη να έχω παρέες κι απ’ τους δύο λόγω της συνεχούς παρουσίας στην παραλία εξαιτίας του καταστήματος του πατέρα μου είχα φίλους κι απ το 1^ο.

      Τότε το 2^ο Δημοτικό δεν είχε βέβαια την αρχιτεκτονική ούτε την ιστορική σημασία του 1^ου αλλά ήταν διαφορετικό. Ήταν εντυπωσιακό καινούργιο μοντέρνο για την εποχή. Η κτιριακή του δομή σηματοδοτούσε το διαφορετικό της εξέλιξης και του έδινε αξία. Φτάνοντας στο προαύλιο σε υποδέχονταν μία μεγάλη δίφυλλη καγκελόπορτα αν θυμάμαι καλά βαμμένη πρασινοκίτρινη. Έμπαινες μέσα στο προαύλιο στην δεξιά του πλευρά το σκάμμα (ο χώρος άθλησης για τα άλματα).  Πεδίο μαχών εκεί έπεφτε το επίσημο ξύλο και  γύρω γύρω θεατές. Ήταν η παλαίστρα για την διάκριση του πιο δυνατού και αυτού που μπορούσε να πηδήσει πιο μακριά με η χωρίς φόρα. Το σκάμμα ήταν ο χώρος που είχε απασχολήσει τόσο πολύ τον συγχωρεμένο τον κύριο Χρήστο το φωτογράφο αφού συνεχώς με την ευλογία που τον περιέβαλε διόρθωνε σπασίματα και στραμπουλήγματα που παθαίναμε.

   Τα δέντρα που σήμερα είναι θεόρατα εκεί εμείς τα φυτέψαμε και τα φροντίζαμε με το αζημίωτο βέβαια-δικαιολογημένη απουσία από τα μαθήματα. Το πότισμα παρ’ ότι ήταν με λάστιχο ήταν πολύ δύσκολο τότε και…. διαρκούσε πολύ ώρα απορώ πως δεν σαπίσανε τα δέντρα από το πολύ νερό. Θυμάμαι μια φορά που ποτίζαμε με το φίλο μου το Σταύρο (άλλο μπουμπούκι της περιοχής) ξεκινήσαμε το πρωί ειλικρινά αν δεν μας φωνάζανε στο σχόλασμα ακόμα εκεί θα ήμασταν.

   Προχωράμε. Στην μπροστινή του όψη οι σκάλες. Φαρδιές και πολλές μαρμάρινες σκάλες. Το μήνυμα ξεκάθαρο μέχρι σήμερα. Αν θέλεις να προοδεύσεις αν θέλεις να αποφοιτήσεις πρέπει ν ανέβεις απ’ τα σκαλιά. Δεξιά απ τις σκάλες σε τσιμεντένιο βάθρο ο σιδερένιος ιστός με την ελληνική σημαία (αυτή με το σταυρό). Έπαρση κανονικά με τον Εθνικό Ύμνο (… άκου να δεις…)

  Στο προαύλιο υπήρχε επίσης παιδική χαρά με τα θρυλικά όργανα : τραμπάλα, κούνια, τσουλήθρα και πολύζυγο. Δίπλα σε στεγασμένο χώρο οι βρύσες. Αυτές οι βρύσες που παρ’ όλο που κολλάγαμε το στόμα μας πάνω δεν γεμίσαμε μικρόβια ποτέ ίσως περισσότερα αντισώματα. Στον πίσω χώρο του σχολείου εκεί που χτίστηκε το 4^ο  πολύ αργότερα ήταν το γήπεδο μας μια μεγάλη αλάνα . Αριστερά από την πρόσοψη και στο ύψος των πάνων αιθουσών ήταν ο κήπος. 

Το σχολείο συνορεύει με το Κ.Ε.Γ.Ε. Θυμάμαι την αείμνηστη και χαρισματική δασκάλα κυρία Λέλα Περδικάρη να μας στέλνει να πηδάμε τον μαντρότοιχο και ανάμεσα στα κοντά πεύκα τότε να  μαζεύουμε σαλιγκάρια από τον κήπο του Κ.Ε.Γ.Ε μετά  την βροχή. Ούτε τότε κολλήσαμε καμιά ασθένεια ούτε καμία μόλυνση.

   Μαθήματα Δευτέρα έως και Σάββατο, την Κυριακή υποχρεωτικός εκκλησιασμός. Αν για κάποιο λόγο δεν πήγαινες στην εκκλησία τη Δευτέρα ήσουν στην αναφορά. Όλη η σφαίρα της ζωής μας ήταν το σχολείο. Το κουδούνι χτυπάει. Το  μαζεμένο πλήθος κάτω μπροστά από τις σκάλες μοιραία να κοιτάει ψηλά τους δασκάλους που στεκόταν στο πλατύσκαλο και στα σκαλιά. Ένας μαθητής καλείται να κάνει την προσευχή. Στη συνέχεια ο Διευθυντής μας ενημέρωνε για τα τρέχοντα καλά και κακά. Τέλος ανεβαίνουμε προς τις τάξεις.

   Δεξιά πρώτη ήταν η μεγαλύτερη αίθουσα πολλαπλών χρήσεων είχε μέσα  βαλσαμωμένα ερπετά, πτηνά  και ζώα καθώς επίσης και τα όργανα φυσικής και χημείας. Δίπλα για τις ανάγκες των καθηγητών είχε φτιαχτεί το λυόμενο γραφείο τους από νοβοπάν. Ακολουθούσαν οι τάξεις και στο βάθος αριστερά οι τουαλέτες.

   Κυλικείο δεν υπήρχε και θυμάμαι χαρακτηριστικά στο 2^Ο διάλλειμα τον φούρναρη τον Πολυκρέτη (Γιωβάκη) να έρχεται μ εκείνη την τεράστια μαύρη λαμαρίνα να μας μοιράζει κουλούρια (φρατζολάκια  νοστιμότατα όπως τα λέγανε δεν ξέρω γιατί «πουλάκια»). Αργότερα στις τελευταίες τάξεις του Δημοτικού αν είχαμε μαζί μας γαριδάκια η σοκολάτα τα ζουπάγαμε στο εσωτερικό τους και τα κάναμε σάντουιτς. Ατελείωτη απόλαυση το προχωρημένο σνακ της εποχής.  

   Αποκριάτικες, Χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις, Γυμναστικές επιδείξεις όλα είχαν την ώρα και τη θέση τους στο σχολείο μας.  Είναι τόσο έντονες οι στιγμές του σχολείου που πιστεύω ότι δεν γκρεμίζονται ποτέ όπως και οι περισσότερες φιλίες που γεννιούνται εκεί.

    Οι δάσκαλοι μας (κυρία Ειρήνη, κυρία Ελένη,  κυρία Κούλα και κύριος Ιάκωβος) θα είναι πάντα στην καρδιά μας και στην σκέψη μας οδηγοί της ζωής μας. Δεν θα αναφερθώ ονομαστικά στους άλλους  δασκάλους γιατί δεν έχει νόημα και ίσως ξεχάσω και κάποιους . Το σίγουρο είναι πως  υπηρέτησαν το λειτούργημά τους με τον καλύτερο τρόπο. Σίγουρα όλοι μας ήμαστε πολλαπλά κερδισμένοι από το σχολείο μας και ευγνώμονες στους δασκάλους μας.

    Διάβασα ότι το νέο  σχολείο που θα χτιστεί στη θέση του παλιού θα είναι σύμφωνα με τις προδιαγραφές που προβλέπονται ένα σύγχρονο και πλήρες οικοδόμημα ικανό να στεγάσει και να εξυπηρετήσει τις σημερινές ανάγκες και προοπτικές. Όπως είπε ο Κοραής: « Όταν ανοίγει ένα σχολείο κλείνει μια φυλακή » . Προφανώς όχι ότι κλείνει ένα κτίριο φυλακής αλλά ότι το σχολείο απελευθερώνει το νου και διαπαιδαγωγεί των άνθρωπο στις αρετές της ζωής και στην αξιοποίηση του εαυτού του σε βαθμό τέτοιο που δεν θα βλάψει τον ίδιο και τους συνανθρώπους του αλλά θα είναι χρήσιμος και ωφέλιμος για όλους.

 Μ΄αυτές τις νοσταλγικές σκέψεις χωρίσαμε με το φίλο μου ικανοποιημένοι και έχοντας ένα σκοπό. Αύριο το πρωί να συνοδεύσουμε τα παιδιά και τα εγγόνια μας στο σχολείο τους.

Υγ. στη βασική φωτογραφία βλέπουμε την 1η τάξη στου 2ου Δημοτικού Σχολείου Νάξου το 1973… Δασκάλα η κα Κατσαγάνη και μαθητές οι: Μαρία Ματάκια, Πετράς Ισίδωρος, Βούλα Κάβουρα, Μαρία Μαγγιώρου, Λευτέρης Συρίγος, Κατερίνα Σαντοριναίου, Γιώργος Μυκονιάτης, Yiannis Papadopoulos, Ελένη Κατσαγάνη, Γιάννης Πρωτονοτάριος, Σπύρος Βασιλάκης και Νίκος Φλεριανός