Σε όλα τα επίπεδα των οικοσυστημάτων και της τροφικής αλυσίδας των ελληνικών θαλασσών έχουν εισχωρήσει τα θραύσματα και οι ίνες των πλαστικών απορριμμάτων που βρίσκονται εκτεθειμένα στο περιβάλλον. Αυτό μαρτυρούν τα αποτελέσματα της πρώτης εκτεταμένης έρευνας που έχει πραγματοποιηθεί στο Αιγαίο για την καταγραφή της περιεκτικότητας μικροπλαστικών ρύπων, τα οποία παρουσιάζονται στη νέα επιστημονική δημοσίευση του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος» και είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά.
Ειδικότερα, εξετάστηκαν 25 θαλάσσια ζώα που είχαν εντοπιστεί νεκρά στις ακτές του βορειοανατολικού Αιγαίου: οκτώ δελφίνια, δύο μεσογειακές φώκιες και 15 θαλάσσιες χελώνες και διαπιστώθηκε ότι 10.639 μικροπλαστικές ίνες είχαν εισέλθει στο γαστρεντερικό σύστημα τους. Σημειώνεται πως εξίσου απογοητευτικά ήταν και τα συμπεράσματα των δεκατεσσάρων προηγούμενων επιστημονικών δημοσιεύσεων του Ινστιτούτου με θέμα τη μικροπλαστική ρύπανση από το 2009 έως σήμερα.
Οι αναλύσεις έγιναν στα εργαστήρια του Ινστιτούτου, ενώ η έρευνα ήταν αποτέλεσμα συνεργασίας επιστημόνων από το τμήμα Βιοϊατρικής του Πανεπιστημίου Πάδοβα της Ιταλίας, τον Ζωολογικό Σταθμό Άντον Ντορν της Ιταλίας και το Πανεπιστήμιο Μπάχα Καλιφόρνια Σουρ στο Μεξικό.
«Να ξεκαθαρίσουμε πως τα ζώα που εξετάσαμε δεν πέθαναν από τη χρήση πλαστικών ειδών. Οι μελέτες πραγματοποιήθηκαν σε κάποια από τα δεκάδες ζώα που εκβράζονται κάθε χρόνο», λέει στην «Καθημερινή» η Αναστασία Μήλιου, διευθύντρια ερευνών στο «Αρχιπέλαγος».
Βρώμικη, «πλαστική» Μεσόγειος
Όπως εξηγεί, η Μεσόγειοςείναι από τις πλέον επιβαρυμένες θάλασσες όσον αφορά στην πλαστική ρύπανση. Γιατί συμβαίνει αυτό; «Πρόκειται για μια ημίκλειστη θάλασσα, της οποίας η ακτογραμμή κατοικείται σε μεγάλο βαθμό, ενώ υπάρχει και έντονη τουριστική δραστηριότητα. Την ίδια στιγμή, υπάρχει μεγάλο πρόβλημα διαχείρισης των ρύπων, κάτι που φυσικά, συμβαίνει σε όλη τη Μεσόγειο, όμως στις δικές μας θάλασσες η κατάσταση είναι χειρότερη. Πολλές περιοχές της χώρας επιμένουν να παρουσιάζουν την εικόνα ανοιχτής χωματερής, ακόμα και ενόψει τουριστικής περιόδου. Το αποτέλεσμα είναι ανά 100 m2 θαλάσσιου πυθμένα να υπάρχουν περίπου 43.55 απορρίμματα, εκ των οποίων το 70–80% είναι πλαστικά διαφόρων τύπων».
Η κ. Μήλιου αναφέρει μάλιστα πως στην Ελλάδα, η πλαστική σακούλα συνεχίζει να «βασιλεύει», παρά τη ρύθμιση που έχει έρθει για το θέμα, κάτι που συμβαίνει και με τα πλαστικά μιας χρήσης, ενώ οι οικολόγοι που ασχολούνται με το ζήτημα, βρίσκουν διασκορπισμένα απορρίμματα καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου στις άκρες των αστικών και επαρχιακών δρόμων, σε τουριστικές περιοχές, σε πλούσια οικοσυστήματα αλλά και δίπλα σε αρχαιολογικούς χώρους.
«Στην πλειονότητά τους, αυτοί οι ρύποι καταλήγουν στη θάλασσα», λέει η κ. Μήλιου και υπογραμμίζει πως η Ελλάδα δεν είναι ο μόνος ρυπαντής του Αιγαίου. «Σοβαρό πρόβλημα προκαλείται και από τους τεράστιους όγκους πλαστικών ρύπων που προέρχονται και από τις γειτονικές χώρες».
Αναλύσεις στα εργαστήρια του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος | φωτ: Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος
Από τα μίκρο στα νάνο-πλαστικά
Έκθεση που δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο του 2019 στο επιστημονικό περιοδικό Nature και η οποία παρουσίαζε τα αποτελέσματα έρευνας στην οποία είχαν εξεταστεί 50 θαλάσσια ζώα από 10 διαφορετικά είδη στις ακτές της Βρετανίας, ανέφερε πώς «τα μικροπλαστικά ήταν πανταχού παρόντα, με τα σωματίδια να ανιχνεύονται σε κάθε ζώο που εξετάστηκε».
Η πλειοψηφία των σωματιδίων ήταν ίνες (84%) ενώ το υπόλοιπο 16% ήταν θραύσματα. Τα σωματίδια ήταν κυρίως μπλε και μαύρα (42,5% και 26,4%) στο χρώμα, ενώ το νάιλον ήταν ο πιο διαδεδομένος (60%) τύπος πολυμερούς.
Σύμφωνα με την κ. Μήλιου, τα τελευταία χρόνια, τα ακόμα μικρότερα θραύσματα των πλαστικών απορριμμάτων, τα λεγόμενα νανοπλαστικά, έχουν αναδειχθεί ως ιδιαιτέρως επικίνδυνα, δεδομένου ότι εισχωρούν βαθύτερα στους ιστούς των οργανισμών, ακόμα και του ανθρώπου. Οι επιπτώσεις τους, όπως ανέφερε και η έκθεση στο Nature, δεν έχουν προσδιοριστεί λεπτομερώς.
«Οι επιβλαβείς επιπτώσεις των μικροσκοπικών πλαστικών θραυσμάτων που εισέρχονται στην τροφική αλυσίδα δεν είναι ακόμα πλήρως κατανοητές», εξηγεί η διευθύντρια ερευνών στο «Αρχιπέλαγος» και τονίζει πως: «εκτός από τα τοξικά χημικά που περιέχει το πλαστικό από την παραγωγή του –βαρέα μέταλλα, επιβραδυντικά καύσης, φθαλικές ενώσεις, δισφαινόλες, κλπ.-, όταν το πλαστικό βρίσκεται επί μήνες ή χρόνια στο θαλάσσιο περιβάλλον λειτουργεί σαν “σφουγγάρι”, καθώς σε αυτό εισχωρούν και άλλες τοξικές ουσίες που βρίσκονται στο θαλασσινό νερό- φυτοφάρμακα, οργανοχλωρίδια κλπ). Έτσι, όταν μέσω της τροφικής αλυσίδας τα θραύσματα του πλαστικού καταλήγουν στους διάφορους οργανισμούς και στον άνθρωπο, οι τοξικές επιπτώσεις είναι πολλαπλάσιες».
Η κ. Μήλιου, αναφέρει αυτό που σημειώνεται και στην έκθεση του Nature. Τα κητώδη είναι ένας σημαντικός δείκτης, μέσα από τον οποίο καταλαβαίνουμε τις επιπτώσεις της ρύπανσης στο θαλάσσιο περιβάλλον. Και όπως συμπληρώνει: «αντίστοιχα συμπεράσματα έχουμε ανιχνεύσει σχεδόν στο σύνολο των πολλών χιλιάδων δειγμάτων που αναλύουμε σε καθημερινή βάση, δειγμάτων από διάφορα είδη ψαριών και ασπόνδυλων, θαλάσσιας χλωρίδας, θαλασσινού νερού και ιζήματος».
Χωρίς ξεκάθαρο φαβορί για την πρόκριση στα ημιτελικά είναι το ζευγάρι (βλ Αντερλεχτ εναντίον Αλκμααρ με ώρα έναρξης 22:00) ανάμεσα σε δύο ομάδες που απέχουν περίπου 200 χιλιόμετρα οι έδρες τους.
Η Άντερλεχτ πραγματοποιεί τραγική πορεία στο πρωτάθλημα Βελγίου και κινδυνεύει να μείνει εκτός Ευρώπης την επόμενη σεζόν.
Έκανε υπέρβαση στον προηγούμενο γύρο, αποκλείοντας τη Βιγιαρεάλ, μάλιστα τα κατάφερε χάρη στο διπλό που πήρε στην Ισπανία.
Εντυπωσιακή πρόκριση πήρε και η Άλκμααρ στους «16», αφήνοντας εκτός συνέχειας τη Λάτσιο, την οποία κέρδισε μέσα – έξω. Αρχίζει και ξεκαθαρίζει η κατάσταση στο πρωτάθλημα, όπου έμεινε χωρίς νίκη για τρεις αγωνιστικές, έμεινε εκτός διεκδίκησης τίτλου και εισόδου στην τριάδα και πλέον στόχος της είναι να διατηρήσει την 4η θέση. Θεωρώ πιο πάνω στην ιεραρχία έχει μπει το “Κόνφερενς Λιγκ”, τής δίνεται η ευκαιρία να φτάσει σε ημιτελικό ευρωπαϊκής διοργάνωσης για πρώτη φορά μετά το 2005 (τότε για το ΟΥΕΦΑ) και να διεκδικήσει τον πρώτο ευρωπαϊκό τίτλο της ιστορίας της.
Πιστεύω περισσότερο την Άλκμααρ απ’ ότι την Άντερλεχτ. Τη θεωρώ καλύτερη ομάδα και ικανή να πάρει θετικό αποτέλεσμα απόψε ενόψει του επαναληπτικού στο γήπεδό της. Για να επιβεβαιωθεί η πεποίθησή μου θα πρέπει να βοηθήσει ο Παυλίδης, ο οποίος σκόραρε στα 3 τελευταία ματς των Ολλανδών στο Κόνφερενς Λιγκ. Ποντάρισμα υπέρ των φιλοξενούμενων, αλλά και του Έλληνα επιθετικού.
Ένα ακόμα βρε… Βαγγέλη (απάντηση στον Κώστα Φίλιο…).
Μετά από σχετικές εισηγήσεις των Διοικήσεων Πυροσβεστικών Υπηρεσιών Βορείου, Νοτίου Αιγαίου και Κρήτης, υπογράφηκε από τον Συντονιστή Επιχειρήσεων Βορείου, Νοτίου Αιγαίου και Κρήτης, Υποστράτηγο Κωνσταντίνο Θεοφιλόπουλο, Απόφαση για την έναρξη του χρονικού ορίου απαγόρευσης χρήσης πυρός από 20-04-2023, στις εκτάσεις που αναφέρονται στο πεδίο εφαρμογής της 9/2021 Πυροσβεστικής διάταξης, για τις Περιφέρειες Νοτίου Αιγαίου και Κρήτης, καθώς και το Νομό Σάμου της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου.
Και λόγω του Πάσχα (χρήση βεγγαλικών, “κάψιμο Ιούδα”, χρήση ψησταριών) καλό είναι να προσέχουμε όλοι…
Για μία ακόμα χρονιά, το Άγιο Φως θα ταξιδέψει με ειδική πτήση της AEGEAN στην Ελλάδα από τα Ιεροσόλυμα, το απόγευμα του Μεγάλου Σαββάτου και εν συνεχεία με προγραμματισμένες, αλλά και έκτακτες ειδικές πτήσεις σε ολόκληρη τη χώρα.
Συγκεκριμένα, το Άγιο Φως αναμένεται να φτάσει στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» της Αθήνας με αεροσκάφος Α320neo της AEGEAN στις 18:00.
Στη συνέχεια θα μεταφερθεί με αεροσκάφη της AEGEAN και της Olympic Air σε 8 προορισμούς, εντός της ελληνικής επικράτειας.
Ειδικότερα, το Μεγάλο Σάββατο το πρόγραμμα των προγραμματισμένων και έκτακτων πτήσεων της AEGEAN και της Olympic Air για τη μεταφορά του Αγίου Φωτός, διαμορφώνεται ως εξής:
Καταρρέει το εγχείρημα της Cycladic για τακτικές πτήσεις μεταξύ των Κυκλάδων και των Δωδεκανήσων. Η εταιρεία σχεδίαζε να διασυνδέσει έξι νησιά των Κυκλάδων, όπως και τη Ρόδο και την Κρήτη, κατά τη φετινή θερινή περίοδο. Θα πρέπει όμως να περιορίσει τη δραστηριότητά της στην εκτέλεση ναυλωμένων πτήσεων (charter).
Το θέμα που δημοσίευσε το moneyreview της «Καθημερινής» προχθές προκάλεσε ήδη την αντίδραση της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου που στάθηκε από την πρώτη στιγμή δίπλα στο εγχείρημα ακόμη και με φωτογραφίες και βίντεο του ίδιου του περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου κ. Γιώργου Χατζημάρκου στα social media από τις πρώτες μάλιστα πτήσεις της.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η εταιρεία έχει καταθέσει από τον περασμένο Οκτώβριο στον Εθνικό Οργανισμό Συντονισμού Πτήσεων αίτημα χορήγησης διαθέσιμου χρόνου χρήσης – χρονοθυρίδας (slot), το οποίο όμως δεν έχει ακόμη ικανοποιηθεί.
Μέχρι τις 24 Μαρτίου η Cycladic εκτελούσε τακτικές πτήσεις, κάνοντας χρήση της άδειας εκμετάλλευσης αερομεταφορέα (AOC) της εταιρείας ifly. Aπό τον Οκτώβριο μέχρι περίπου τα τέλη Μαρτίου, ελλείψει ζήτησης, δεν απαιτείται η χορήγηση slots για την πραγματοποίηση πτήσεων από τα συντονισμένα αεροδρόμια (όλα πλην του «Ελ. Βενιζέλος»). Γι’ αυτό η Cycladic κατέθεσε τον Οκτώβριο αίτημα για slots, με στόχο την εκτέλεση τακτικών πτήσεων τη θερινή περίοδο. Να διευκρινιστεί ότι για τις πτήσεις «εξ όψεως», όπως αυτές που εκτελούν τα μονοκινητήρια αεροσκάφη ή τα ελικόπτερα και είναι ναυλωμένες, οι αερομεταφορείς λαμβάνουν λίγες ημέρες πριν από την προγραμματισμένη ημερομηνία άφιξης εγκριτικό αριθμό στάθμευσης (PPR).
Αντίθετα, για τις υπόλοιπες πτήσεις, τις «δι’ οργάνων» (τακτικές), απαιτείται η χορήγηση χρονοθυρίδας (slot). Τις προϋποθέσεις για τη χορήγηση slot ή PPR προβλέπει η αεροπορική διάταξη 4, η οποία είναι σε φάση τροποποίησης, με τη διαβούλευση της νέας να έχει ολοκληρωθεί στα τέλη του περασμένου Δεκεμβρίου.
Γιατί όμως δεν έχει ικανοποιηθεί το αίτημα της Cycladic για χορήγηση slots;
«Ως Εθνικός Οργανισμός Συντονισμού Πτήσεων υιοθετούμε την υπάρχουσα αερολιμενική διάταξη 4, βάσει της οποίας δεν επιτρέπεται η χορήγηση slot σε πτήσεις VFR, δηλαδή εξ όψεως (σ.σ.: η Cycladic επιδιώκει να εκτελεί τακτικά δρομολόγια με μονοκινητήρια high wing turboprop Cessna Grand Caravan EX, που υπακούουν στους κανόνες των πτήσεων εξ όψεως). Αυτή η διάταξη βρίσκεται σε διαδικασία επικαιροποίησης και τροποποίησης. Ως ΕΟΣΠ έχουμε προτείνει η νέα αερολιμενική διάταξη να προβλέπει τη χορήγηση slots στις VFR πτήσεις εμπορικού χαρακτήρα», σημειώνει στην «Κ» ο πρόεδρος της ανεξάρτητης Αρχής, δρ Νικόλαος Λυμούρης.
Σύμφωνα με παράγοντες των αερομεταφορών, η χορήγηση slot σε πτήσεις εξ όψεως για τις οποίες βάσει του υφιστάμενου κανονισμού προβλέπεται μόνο εγκριτικός αριθμός στάθμευσης, ενδεχομένως να ήγειρε ζητήματα μη ισότιμης αντιμετώπισης των αεροπορικών, που έχουν ήδη δεσμευμένες χρονοθυρίδες. Το ζήτημα αποτελεί έως έναν βαθμό «γκρίζα ζώνη», δεδομένου ότι η Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας δεν έχει εκδώσει ακόμη τη νέα αερολιμενική διάταξη.
Cycladic IFLY
Την ίδια στιγμή, πηγές της αγοράς υποστηρίζουν ότι η ΑΠΑ είναι υποστελεχωμένη. Μετά το διαχωρισμό της από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ), τα έμπειρα στελέχη της τελευταίας δεν επέδειξαν ενδιαφέρον να καλύψουν τις περισσότερες από 60 κενές θέσεις σε σύνολο 172 της ΑΠΑ.
Η είδηση προκάλεσε την έντονη δυσαρέσκεια του αντιπεριφερειάρχη Κυκλάδων, κ. Γιώργου Λεονταρίτη για την αδράνεια και την παθητικότητα με την οποία αντιμετωπίστηκε η αεροπορική εταιρεία από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών.
Η αγνόηση του αιτήματος της αεροπορικής εταιρείας – το οποίο είχε υποστηριχθεί και με επιστολή του περιφερειάρχη κ. Γιώργου Χατζημάρκου, προς τον αρμόδιο τέως υπουργό, Κώστα Καραμανλή, τον περασμένο Φεβρουάριο – είχε ως αποτέλεσμα η Cycladic IFLY να διακόψει το πτητικό της πρόγραμμα από τις 24 Μαρτίου.
Ο κ. Λεονταρίτης χαρακτήρισε στον RealVoice ακατανόητη και αδικαιολόγητη την αδιαφορία και την αδράνεια του Υπουργείου για ένα τόσο απλό στην επίλυσή τουαλλά και τόσο κρίσιμο για τα νησιά ζήτημα, πολύ περισσότερο όταν πρόκειται για μια εταιρεία που δεν επιδοτείται ούτε με ένα ευρώ για τα δρομολόγια που εκτελεί, αντιθέτως, έχει επενδύσει εκατομμύρια ευρώ για την εξυπηρέτηση των μικρών νησιών.
Ο αντιπεριφερειάρχης Κυκλάδων είπε ότι η περιφερειακή αρχή δεν πρόκειται να αφήσει το θέμα και ότι θα επανέλθει προς το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, υπογραμμίζοντας την εθνική σημασία της παρουσίας της Cycladic IFLY στα νησιά του Νοτίου Αιγαίου, στα τουριστικά, επιχειρηματικά και οικονομικά οφέλη που έχει αποφέρει, αλλά και στον καθοριστικό ρόλο της στην εμπέδωση του αισθήματος της ασφάλειας από τους νησιώτες, αφού η προσφορά της είναι σημαντική και στον τομέα της υγείας.
Το «Ελλήνων Ορδοδόξων» δεν τέθηκε τυχαία στον τίτλο του άρθρου: Θεωρώ πως για μας τους Έλληνες το Πάσχα είναι η λαμπρότερη θρησκευτική εορτή διότι, όπως εκτενέστερα αναλύω παρακάτω, εκτός από τα θρησκευτικά, συνδέεται και με τα ιστορικά βιώματα του λαού μας.
Κείμενο του Ομότιμου Καθηγητή Λαογραφίας Μανώλη Σέργη
Δυο βασικές ιδέες για τις ημέρες του Πάσχα
«Ημέρες του Πάσχα» εννοώ εδώ την περίοδο από το Σάββατο του Λαζάρου μέχρι τη «Νια Βδομάδα» (γιατί αυτές, κανονικά, αρχίζουν από την Αγία Σαρακοστή).
Η αναβλάστηση της φύσης, η νεκρανάστασή της από τη χειμερία νάρκη, η προσδοκώμενη από αυτήν τη διαδικασία γονιμότητα είναι τα σταθερά μοτίβα όλων των τελετουργιών και των θεατρικών δρωμένων που ελάμβαναν χώρα στον ελληνικό «παραδοσιακό» πολιτισμό από την αρχή του Δωδεκαημέρου και συνέχιζαν με τα διονυσιακά δρώμενα της Αποκριάς, της άνοιξης, του Πάσχα και κορυφώνονταν την Πρωτομαγιά και τις αρχές του καλοκαιριού.
2. Η ιδέα του πάσχοντος και θνήσκοντος Θεού που ανασταίνεται μαζί με τη φύση είναι η βασική των ημερών. Η ιδέα δεν είναι χριστιανική, είναι πανανθρώπινη (πρβλ., π.χ., τον Tammuz των Εβραίων, τον Όσιρι των Αιγυπτίων, τον Τουμούσι των Βαβυλωνίων) και αρχαιοελληνική (Διόνυσος, Περσεφόνη, Άδωνις). Ο θνήσκων θεός εκπροσωπεί το «παλιό» και τον θάνατό του, η γένεση του νέου θεού είναι μια πράξη που βοηθά στην αναγέννηση της φύσης, στη δημιουργία του «νέου». Έχει και η Ορθοδοξία τον δικό της πάσχοντα, θνήσκοντα και αναστώμενο θεό, στον οποίο έδωσε τα δικά της χαρακτηριστικά, αυτά που επί 20 αιώνες τώρα λατρεύει και υμνεί με το δικό του τρόπο ο άνθρωπος του λαού. Και ο Λάζαρος παρουσιάζει τα χαρακτηριστικά μιας τέτοιας νεκρανάστασης («Πρώτη Λαμπρή»).
Όλες σχεδόν οι εθιμικές εκδηλώσεις του Πάσχα περιέχουν τον ίδιο παραγωγικό-γονιμικό χαρακτήρα που πρέπει να μεταδοθεί αναλογικά σ’ ολόκληρη τη φύση. Δίνω παρακάτω μερικές απ’ αυτές:
Το μαγικό κτύπημα με τα βάγια
Θυμηθήτε τη σημασία και τη λειτουργία του «παραδοσιακού» χριστουγεννιάτικου δένδρου: Εισάγουμε το Δωδεκάμερο στο σπίτι κλαδιά δένδρων ή θάμνων, θαλερών, για να εισάγουμε σ’ αυτό την αναγεννώμενη εκείνη την περίοδο φύση, δηλαδή το πνεύμα της γονιμότητας. Με το συμβολικό κτύπημα με βάγια μεταβιβάζεται στο «πληττόμενο» άτομο η ίδια ζωτική, αναγεννητική δύναμη της μητέρας φύσης. Πιο σημαντική ενέργεια είναι το κτύπημα των γυναικών εκείνη την ημέρα με τα δροσερά κλαδιά των βαγιών. Το συλλογικό κίνητρο της θεατρικής αυτής πράξης ήταν η απόκτηση παιδιών, χτυπούσαν η μία την άλλη για να τους μεταδοθεί η γονιμοποιός δύναμη που ενέκλειαν οι δροσεροί και αειθαλείς αυτοί κλάδοι.
Η παρουσία των αυγών
Το αυγό είναι παγκοσμίως γνωστό ως πανάρχαιη πηγή ζωής[1], ως η αρχή της ζωής, η μήτρα, το σπέρμα όλης της δημιουργίας, συμβολίζει την ανανέωση της ζωής, την ανάσταση, την ελπίδα. Η παρουσία του ήταν έντονη σε αρχέγονες λατρείες, πρωτόγονες και εξελιγμένες, π.χ. στον αρχαιοελληνικό ορφισμό. Για το κόκκινο, ειδικά, χρώμα του οι λαϊκές παραδόσεις που το «ερμηνεύουν» είναι πάμπολλες. Γνωστότερη είναι αυτή με την γυναίκα που δεν πίστεψε την είδηση της ανάστασης του Χριστού και έθεσε ως «λυδίαν λίθον» της αποδείξεως του θαύματος την μετατροπή των άσπρων αυγών που κρατούσε στο καλάθι της σε κόκκινα, όπερ και εγένετο. Υπενθυμίζω επίσης ότι γενικά το κόκκινο χρώμα θεωρείται ως χρώμα που εκφράζει τη χαρά, αλλά και τον θάνατο που προετοιμάζει τη δυναμικά αναγεννημένη ζωή, λειτουργεί δε ταυτοχρόνως και ως εξορκιστικό[2]. Θυμηθήτε το τσούγκρισμά τους αυτές τις ημέρες και τις εθιμικές «αυγομαχίες» (που έζησα εκ του σύνεγγυς στο Θρυλόριο Ροδόπης). Τι συμβολίζουν; Τα τσουγκρίζουμε για να εξέλθει από αυτά και να μάς ενισχύσει η ζωογόνος δύναμη που εγκλείουν. Με το πρώτο κόκκινο αβγό σταύρωναν τα άρρωστα παιδιά, το φύλασσαν μάλιστα στο εικονοστάσι για πολλούς θεραπευτικούς σκοπούς. Ιδιαίτερη δύναμη απέδιδαν στα «ευαγγελισμένα» αβγά, αυτά που άφηναν στην εκκλησία μέχρι την Ανάσταση. Τα τσόφλια από αυτά τα τοποθετούσαν στις ρίζες των δένδρων, για καλύτερη καρποφορία τους.
(Παρενθετικά, αναφέρω ότι ο γνωστός αυγοφόρος σημερινός σοκολατένιος λαγός δεν είναι «ελληνικός», είναι δυτικοευρωπαίος, που «μετακόμισε» σε μας πιθανώς από τότε που το εμπόριο έπρεπε να εξυπηρετήσει και τους Καθολικούς στον τόπο μας. Είναι γνωστόν από την παγκόσμια εθνογραφία ότι το εν λόγω ζώο παρουσιάζεται με μαγικές ιδιότητες, είναι σύμβολο της βλαστήσεως, το καλό της πνεύμα).
Οι αιώρες (κούνιες)
Ο αείμνηστος λαογράφος Γ. Σπυριδάκης αναφέρει ότι η αιώρηση υπό μορφή τελετουργίας[3], επιχωριάζει σε πολλά μέρη της Ελλάδας, και στη Νάξο, σε όλους τους λαούς του Αίμου, στην υπόλοιπη Ευρώπη, τη Β. Αμερική, τη Β. Αφρική, την ΝΑ Ασία, κ.ά. Η πρακτική θυμίζει την αντίστοιχη των αρχαίων Αθηναίων κατά τα Ανθεστήρια. Σ’ αυτά η αιώρηση ετελείτο με σκοπό τη γονιμότητα όλων των παραγωγικών μέσων του φυτικού και του ζωικού βασιλείου. Ο Frazer εξέφρασε τη γνώμη ότι η αιώρα αποτελούσε μέσον εξιλασμού, αλλά και προς ευετηρίαν «διά του καθαρμού του αέρος» από κακοποιές ψυχές νεκρών που είχαν στερηθεί την ταφή, ή από πνεύματα εχθρικώς διακείμενα προς τον άνθρωπο και την βλάστηση της γης. Προεκτείνοντας τη θεωρία του, είχε ερμηνεύσει την αιώρηση ως μια προσπάθεια να εξασφαλιστεί δροσερός αέρας κατά τον πνιγηρό καύσωνα του θέρους που θα ενέσκηπτε εντός ολίγου[4]. Θα δεχθούμε λοιπόν ότι η αρχαϊκή και πανανθρώπινη αιώρα αποσκοπούσε στην επικράτηση «ευκρασίας αέρος» άρα και στην γονιμότητα γης και ανθρώπων.
Η παρουσία του προαιώνιου ζητήματος της εξεύρεσης του άνδρα/συντρόφου στη ζωή και αναπαραγωγού της ταυτοχρόνως ήταν και πάλι παρούσα στο δρώμενο. Μεταξύ των κοριτσιών που κουνούσαν τις κούνιες και του καθισμένου επάνω σε αυτήν διαμείβονταν διάλογοι με ολοφάνερο ενίοτε το σεξουαλικό στοιχείο, συσχετισμένο απόλυτα με την Πρωτομαγιά, την ημέρα που συνήθιζαν να τελούν το εν λόγω έθιμο, και η οποία ήταν η πλέον ερωτική του «παραδοσιακού» μας πολιτισμού.
Το σβήσιμο των φώτων και το εκ νέου άναμμά τους
Είναι ευρέως διαδεδομένο στον ελληνικό χώρο (και όχι μόνον) το έθιμο: μετά το «δεύτε λάβετε φως» και το «Χριστός Ανέστη», το φως της, καινούργιο, ζωογόνο, λυτρωτικό, καθαρτήριο, μεταφερόταν στο σπίτι. Πρώτα σημείωναν (και σήμερα) το σημείο του σταυρού στον «μεταβατικό» χώρο της εξώθυρας, άναβαν την καντήλα, μετά τη φωτιά της εστίας (όπου υφίστατο), σταύρωναν τους τοίχους σε όλα τα δωμάτια, κ.λπ. Η καθαρτήρια δύναμη του πυρός είναι κι εδώ παρούσα. Το «παλιό» καίγεται, μια νέα ζωή αρχίζει με αισιοδοξία…
Το κάψιμο του «Οβριού» – Ιούδα
Πασίγνωστο το δρώμενο, γι’ αυτό δεν επεκτείνω τον λόγο μου. Όποιος/-α πάντως από τους αναγνώστες μου επιθυμεί να εισδύσει βαθύτερα στο θέμα, ας μελετήσει την πραγματεία του Βάλτερ Πούχνερ, Ο ΙΟΥΔΑΣ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΛΑΪΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΒΑΛΚΑΝΙΚΗΣ (Αθήνα, 2015). Ο Πούχνερ, βασισμένος σε προγενέστερη εργασία του αειμνήστου λαογράφου Γεωργίου Μέγα[5], αναδεικνύει τα κοινά χαρακτηριστικά του μύθου του Οιδίποδος και του Ιούδα, ως ζωντανές απηχήσεις ενός και του αυτού (ευρύτατα διαδεδομένου) παλαιότατου παραμυθιού, από το οποίο οι Αρχαίοι Έλληνες έπλασαν τον μύθο που δραματοποίησε ο Σοφοκλής. Στη Δύση αντιστοίχως είχαμε δεκάδες παραλλαγές της ίδιας περίπου ιστορίας-μύθου: γεννιέται ο Ιούδας, ρίπτεται στη θάλασσα για να μην δολοφονηθεί από τους γονείς του επειδή η μάνα του ονειρεύεται ότι το σπλάχνο της «θα χαλάσει το λαό του Ισραήλ», σκοτώνει τον πατέρα του, παντρεύεται τη μάνα του, κ.λπ., κ.λπ.
Το έντονο θρησκευτικό στοιχείο / βίωμα
Όλα όσα προανέφερα είναι πανάρχαιες (μη χριστιανικές) επιβιώσεις στη λαϊκή λατρεία του Πάσχα. Γράφει ο λαογράφος Γ. Μέγας: «Όσον και αν ο ελληνικός λαός (…) θέλη να συμμορφώνεται με τα διδάγματα και τους κανόνας της θρησκείας που πρεσβεύει, όμως διατηρεί και ιδέας που κάθε άλλο είναι παρά χριστιανικαί: είναι δοξασίαι βαθιά ριζωμέναι εις το πνεύμα του λαϊκού ανθρώπου, ιδέαι κληρονομημέναι από την απωτάτην αρχαιότητα και εν πολλοίς σύμφωνοι με τον τρόπον του σκέπτεσθαι του πρωτογόνου ανθρώπου»[6]· συνιστούν ένα αρχαιότατο υπόστρωμα αντιλήψεων και δοξασιών, που άλλοτε δηλώνουν την παρουσία τους αυτούσιες, άλλοτε μετασημασμένες, μετανοηματοδοτημένες, και γεφυρώνουν την ορθόδοξη χριστιανική λατρεία με πανάρχαιες παγανιστικές εορτές και τελετουργίες[7].
Οι λαϊκές εκδηλώσεις του Πάσχα αποτελούν μια σύνθεση από διάφορες πολιτισμικές φάσεις του ελληνικού λαού, όπου διαπιστώνεται η ίδια πάντοτε αγάπη για τη φύση, η ίδια αγωνία για το μέλλον της βλάστησης, της γονιμότητας της ζωής, όσο κι αν τα στοιχεία αυτά κρύβονται, κάποτε με εξαιρετική επιμέλεια, πίσω από έναν κατ’ επίφασιν χριστιανικό μανδύα[8].
Γι’ αυτό η ορθόδοξη Εκκλησία, στα πρώτα της κιόλας βήματα, προσπάθησε να δημιουργήσει ένα σύστημα νέων νοημάτων. Βασίστηκε και σε παλιά σύμβολα. Η αρχική μαγική σημασία της χρήσης αυτών των συμβόλων έγινε τελικά μεταφυσική. Πολέμησε τα πολιτιστικά παγανιστικά υπολείμματα από τον 4ο αι. κ.ε., εξαφάνισε κάποια από αυτά, μετασήμανε άλλα, τους έδωσε, δηλαδή, το δικό της ορθόδοξο χριστιανικό περιεχόμενο, τα πνευματικοποίησε, ειδικότερα από τότε που ισχυροποιήθηκε η θέση της στον ανατολικό κόσμο[9]). Κάποια άλλα έφθασαν μέχρι τις ημέρες μας, επειδή – απλούστατα – δεν μπόρεσε να ελέγξει την πορεία τους.
Όμως το Πάσχα το ελληνορθόδοξο έγινε θαρρώ η μεγαλύτερη θρησκευτική γιορτή του Νεοέλληνα, έτσι την ένιωθε και τη νιώθει μέχρι σήμερα. Η Μεγάλη Εβδομάδα ειδικότερα είναι από τις πλέον παραστασιακές στιγμές της Ορθοδοξίας, η πιο τελετουργική ίσως, ώστε να κορυφώνεται η επιθυμητή βίωση των γεγονότων από τον πιστό. Είναι ένα σύνολο λαμπρών θρησκευτικών παραστάσεων. Όλες οι θρησκείες εμμένουν στην υποχρεωτική παρακολούθηση των τελετουργιών τους, με σκοπό τη δημιουργία εκείνου του συγκινησιακού φορτίου που θα εντείνει την μέθεξη του πιστού στα τελετουργικά δρώμενα. Ο χρόνος που συνέβη το γεγονός (π.χ. η σταύρωση του Θεανθρώπου), illo tempore (κατ’ εκείνον τον παρελθόντα χρόνο) με την αναπαράστασή της γίνεται παρόν, τα γεγονότα εκείνα συμβαίνουν τώρα. Δηλαδή, η παράσταση-τελετουργία μιμείται ή επαναλαμβάνει ένα αρχέτυπο, δημιουργείται αυτό που ο Eliade ονομάζει «αιώνιο παρόν». Η αναπαράσταση της Αποκαθήλωσης (π.χ.) μηδενίζει τον χρόνο[10]. Σαν να συμβαίνει εκείνη τη στιγμή και εγώ που παρακολουθώ την αποκαθήλωσή Του είναι σαν να βρίσκομαι εκεί στον Γολγοθά. Η χρονική απόσταση μηδενίζεται. Ο λαός βιώνει τη θρησκεία ως τελετουργία, ισχυρίζεται ο Αντ. Γκράμσι: «από τη θρησκεία ο λαός βλέπει τις τελετουργίες και ακούει τα παραινετικά κηρύγματα, δεν μπορεί να παρακολουθήσει [υψηλού επιπέδου] συζητήσεις και ιδεολογικές εξελίξεις». Ποιος θα διαφωνήσει με αυτήν την ρεαλιστική άποψη;
Στην μνήμη μου έχει εγχαραχθεί παιδιόθεν το «Άρατε Πύλας», το λαϊκό δρώμενο που διαδραματίζεται αμέσως μετά την επιστροφή της πομπής του Επιταφίου στην εκκλησία, μπροστά στην είσοδό της (ή αλλού κατά την Ανάσταση). Ο ιερέας υποδύεται τον Χριστό και ψάλλει τους στίχους του Δαυίδ «Άρατε πύλας, οι άρχοντες υμών και επάρθητε πύλαι αιώνιοι και εισελεύσεται ο Βασιλεύς της δόξας». Ο εντός του ναού ευρισκόμενος ψάλτης (ή άλλο πρόσωπο) και υποδυόμενος τον διάβολο ανοίγει τελικά την θύρα (μετά από τρεις εκκλήσεις) και ο ιερέας-Χριστός εισέρχεται στον ναό νικητής του θανάτου και του κακού[11].
Πάσχα Τήνος
Η κοινωνική διάσταση του Πάσχα
Ο παραδοσιακός άνθρωπος είχε οργανώσει με θαυμαστό τρόπο το χρόνο του, γνώριζε σαφώς και τηρούσε τα όρια ανάμεσα στον καθημερινό χρόνο του (της εργασίας) και στον «ιερό» (των μεγάλων θρησκευτικών γιορτών, των ονομαστικών εορτών, κ.λπ.), ειδικά των εορτών, όπου έβρισκε ευκαιρία να ενισχύσει τους δεσμούς του με την οικογένειά του και την υπόλοιπη κοινότητα, να επουλώσει πληγές που τυχόν δημιουργήθηκαν στις σχέσεις του με τους συγχωριανούς του, να τονώσει την αίσθηση του ανήκειν στην κοινότητά του. Άρα, αντιλαμβανόμαστε την κοινωνική διάσταση του Πάσχα, μια επιμέρους εκδήλωση της οποίας θυμηθήτε ότι λέγεται Αγάπη (βυζαντινής προέλευσης έθιμο). Ιδού μερικά ακόμη παραδείγματα:
Η κοινή εστίαση της οικογένειας για την κατανάλωση του «ιερού φαγητού» της ημέρας (γνωστότερος ο Λαμπριάτης/Πασχάτης/Λαμπριανός οβελίας, αλλά και η μαγειρίτσα/τσορβάς ή το βορειοναξιώτικο μπάτουδο/μπατούδο – γεμιστό αρνί/κατσίκι)· πάνδημη ήταν σχεδόν η συμμετοχή των πιστών στις βραδινές συνάξεις στην εκκλησία για την παρακολούθηση του θείου δράματος· ενισχυτικοί παράγοντες της κοινωνικής συνοχής ήταν ο κοινός χορός του Πάσχα και της «Δεύτερης Ανάστασης» (στην πλατεία των χωριών, με πασχαλινά τραγούδια), οι ανταλλαγές επισκέψεων μεταξύ των αρχών του τόπου, οι επισκέψεις στα σπίτια για να ευχηθούν (στους μεγαλυτέρους του σογιού, στους νονούς), οι ανταλλαγές δώρων γενικά, τα κάλαντα, η φροντίδα της κοινότητας (για τον ιερέα, τους απόρους και τους απόντες οικείους της), κ.λπ. Την παραδοσιακή κοινωνία δεν την συνιστούσαν μόνον οι ζώντες.Η παρουσία των νεκρών είναι εντονότατη στις εκδηλώσεις της (πρβλ. τα μνημόσυνα, την πίστη στην ανάσταση των νεκρών μαζί με αυτήν του Χριστού και την επί γης παρουσία τους μέχρι την Ανάληψη του Κυρίου, τις αναμνηστήριες τελετουργίες των Ποντίων πάνω στους τάφους των νεκρών τους[12], τις επισκέψεις στα νεκροταφεία, στον πολυσύχναστο αυτόν κοινωνικό χώρο του παραδοσιακού και του σύγχρονου ελληνικού λαϊκού πολιτισμού, τα Ψυχοσάββατα/του Ψυχού, τη Μ. Παρασκευή).
Η εκκοσμίκευση
Το ελληνικό Πάσχα ήταν και είναι μια λαϊκή γιορτή, με πλαίσιο την ανοιξιάτικη φύση, στην ωραιότερη ίσως ώρα της. Η Λαμπρή ειδικότερα «εξετρέπετο» σε λαϊκό ξεφάντωμα, ειδικά μετά την Ανάσταση, αφού στα δρώμενα της (και όλης της Μεγαλοβδομάδας) συνυπήρχαν και συλλειτουργούσαν η ευσέβεια, η υποβολή του θείου δράματος, η επιβολή των παραστασιακών δρωμένων, η αναπόφευκτη κοσμική χαρά. Τα βαρελότα, οι πυροβολισμοί είναι απαραίτητα για την εκδήλωση της αναστάσιμης χαράς. Γεγονός είναι ότι η αρχική μαγική σημασία του θορύβου που προξενούν είχε και έχει εντελώς λησμονηθεί: ο θόρυβος που προκαλούσαν απέβλεπε στον εκφοβισμό των δαιμόνων και κάθε επίβουλης δυνάμεως (πρβλ. το θόρυβο που δημιουργούν στο «Ανάστα ο Θεός» το πρωί του Μ. Σαββάτου ή τους πυροβολισμούς στο γάμο, που στοχεύουν στην προστασία των νεονύφων από κάθε λογής «κακό μάτι» και πνεύμα[13]).
Η Εκκλησία μάχεται την εκκοσμίκευση των θρησκευτικών της δρωμένων. Κατανοώ απόλυτα την πρακτική της και το ενδιαφέρον της να «περάσει» στο λαό το μεγάλο θρησκευτικό μήνυμα των ημερών: Την συμ-πάθειά μας με τον Θεάνθρωπο, που θυσιάζεται για τη σωτηρία του κόσμου, για να μάς περάσει (Πάσχα σημαίνει πέρασμα) από τον πνευματικό θάνατο στην ανάσταση, από την οδύνη στην ελπίδα, από τα πάθη στη λύτρωση και στην ηθική ανάταση. Όπως η φύση ξυπνά από τη νάρκη του χειμώνα και περνά στην περίοδο της γονιμότητας/ευφορίας. Πάσχα για την Ορθοδοξία δεν είναι το φαγητό, τα ξεφαντώματα, η κατανάλωση…
Πάσχα και εθνική ζωή
Είναι πασίγνωστο ότι η Ανάσταση του Χριστού συνδέθηκε στην ελληνική ιστορική μνήμη με την ίδια την ανάσταση του δουλωμένου Γένους. Πίσω από την ευχή «Καλή Ανάσταση» στα χρόνια της δουλείας του Γένους μας υποκρυβόταν ολοφάνερα η ευχή για την ποθητή εθνική ανάσταση. (Σήμερα τη χρησιμοποιούν οι κομματαρχίσκοι των αντιπάλων κομματικών μηχανισμών…). Θυμίζω επίσης ότι ο ελληνικός λαός έχει θρηνήσει στο διάβα των αιώνων χιλιάδες νεαρούς και νεαρές ήρωες, ώστε να μπορώ να υποστηρίξω ότι στο πρόσωπο του νεκρού Θεανθρώπου βλέπει αποτυπωμένες όλες αυτές τις απώλειες… «Το μοιρολόι τση Παναγιάς» που τραγουδούσαν /-ούν τα κορίτσια τη Μ. Παρασκευή στα χωριά μας δίπλα στον ανθοστολισμένο Επιτάφιο (το άσμα έχει τουλάχιστον 500 παραλλαγές στον ελληνικό χώρο) είναι για μένα το θρηνητικό αντίστοιχο που τραγουδούσε κάθε χαροκαμένη Ελληνίδα μάνα πάνω από το νεκρό της παιδί που θυσιάστηκε (στον ανθό της νιότης του) για την ιδέα της Πατρίδας…
Καλή Ανάσταση!!! Είθε κάποτε το πραγματικό της μήνυμα να φθάσει στις ψυχές όλων μας…
[2] Μ. Σέργης, Διαβατήριες τελετουργίες στον Μικρασιατικό Πόντο…, Αθήνα 2007, 64, με πολλά αρχαιοελληνικά παραδείγματα.
[3] Γ. Σπυριδάκης, «Περί της κατά το έαρ αιώρας εις τον ελληνικόν και τους λοιπούς λαούς της χερσονήσου του Αίμου», Επετηρίς του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, τ. 22 (1973-74), 113-134. Τραγούδια από την Κωμιακή της Νάξου έχει δημοσιεύσει π.χ. ο Ν. Λεβογιάννης, στο Κωμιακή. Τόπου χρώματα-Αντιθέσεων αρμονία, τ. Α΄, Αθήνα 1996, 114-115.
[7] Μ. Βαρβούνης (επιμ.), Πάσχα των Ελλήνων. Ελληνικά λαϊκά έθιμα για τον εορτασμό του Πάσχα, Ακρίτας, Αθήνα 1996, 9.
[8] Μ. Βαρβούνης (επιμ.), Πάσχα των Ελλήνων…, ό.π., 9.
[9] Μ. Μερακλής, Ελληνική Λαογραφία. Κοινωνική συγκρότηση, ήθη και έθιμα, λαϊκή τέχνη, Οδυσσέας, Αθήνα 2004.
[10] Μ. Ελιάντε, Κόσμος και Ιστορία. Ο μύθος της αιώνιας επιστροφής, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1999². Ο ίδιος, Το ιερό και το βέβηλο, μετάφρ. Ν. Δεληβοριάς, Αρσενίδης, Αθήνα 2002, 257-258.
[11] Πρβλ. Β. Πούχνερ, «Το μεσαιωνικό έθιμο του ‘Άρατε Πύλας’ σε Δύση και Ανατολή», στο βιβλίο του Ιστορική Λαογραφία, Αρμός, Αθήνα 2010, 159 κ.ε.
[12] Μ. Γ. Σέργης, «Cha ταφία: μια αναμνηστήρια τελετουργία από το Θρυλόριο», στον τόμο Γ. Παπάζογλου (επιμ.), Ανατολική Μακεδονία – Θράκη: λαογραφικό οδοιπορικό, Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, Κομοτηνή 2008, 130-135.
Η Λήμνος από το μεσημέρι της Δευτέρας 10 Απριλίου έχει μείνει χωρίς κάλυψη από αναισθησιολόγο. Εδώ και αρκετό καιρό ο μοναδικός αναισθησιολόγος του νοσοκομείου του νησιού βρίσκεται σε αναρρωτική άδεια, και έως τώρα το κενό κάλυπτε γιατρός με μετακίνηση από άλλη μονάδα υγείας της χώρας.
«Το νησί θα μείνει χωρίς αναισθησιολόγο καθ’ όλη τη διάρκεια των γιορτών του Πάσχα τουλάχιστον. Οπως είχε συμβεί και για 15 ημέρες τα Χριστούγεννα», αναφέρει στην «Καθημερινή» ο Κωνσταντίνος Κατσιγιαννόπουλος, ψυχίατρος διευθυντής ΕΣΥ στο νοσοκομείο του νησιού και μέλος του Γενικού Συμβουλίου της Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδος.
Η απουσία αναισθησιολόγου δημιουργεί ντόμινο για πολλές λειτουργίες του νοσοκομείου. «Πρακτικά σημαίνει ότι το νοσοκομείο μένει χωρίς χειρουργικό, δεν μπορεί να αντιμετωπίσει το επείγον καρδιολογικό ή το επείγον παθολογικό. Οι ορθοπεδικοί δεν μπορούν να κάνουν επεμβάσεις. Μόνο γύψο μπορούν να βάλουν χωρίς αναισθησιολόγο. Και μιλάμε για ένα νησί όπου οι διακομιδές δεν είναι πάντα δεδομένες λόγω των καιρικών συνθηκών», σημειώνει ο κ. Κατσιγιαννόπουλος.
Οι ελλείψεις δεν σταματούν εκεί. Το νοσοκομείο έχει έναν μόνο παθολόγο, δύο καρδιολόγους που μοιράζονται τις εφημερίες, έναν ακτινολόγο και έναν χειρουργό ο οποίος μάλιστα συμπλήρωσε τις 50 ημέρες συνεχόμενης εφημερίας. Οπως αναφέρει ο κ. Κατσιγιαννόπουλος, «γαστρεντερολόγο, ουρολόγο δεν έχουμε. Δεν μιλάμε καν για ενδοκρινολόγο. Αυτό είναι πολυτέλεια».
Για 10 μέρες
Τη Δευτέρα αποχώρησαν από το νοσοκομείο της Κω και οι δύο παθολόγοι του νοσοκομείου Ευαγγελισμός που είχαν έρθει στο νησί για να καλύψουν την κλινική. «Οι δέκα ημέρες που έμειναν στο νοσοκομείο ήταν μία όαση. Αλλά τα καλά δεν κρατούν πάντα», σημειώνει στην «Καθημερινή» η συντονίστρια διευθύντρια ΕΣΥ Γενικής Ιατρικής, Μαρία Φρατζάκη. Στην Κω εδώ και ένα χρόνο το νοσοκομείο δεν έχει μόνιμο παθολόγο. Και σε αυτήν την περίπτωση, το κενό καλύπτεται με μετακινήσεις.
Οπως επισημαίνει η κ. Φρατζάκη, «ξέρουμε ότι στις 19 του μήνα θα έρθει παθολόγος πάλι μετακινούμενος από άλλη μονάδα, μετά θα έρθει άλλος. Και πάει λέγοντας. Αλλά η μετακίνηση προσωπικού και οι αλλαγές προσώπων δεν είναι λύση. Δεν γίνεται με τον τρόπο αυτό να οργανωθεί μία κλινική. Ευτυχώς έχουμε εξαιρετικό νοσηλευτικό προσωπικό που βοηθάει πολύ». Εν τω μεταξύ, ο τουρισμός στο νησί της Κω έχει ξεκινήσει. Δεν είναι μόνο η έλλειψη των παθολόγων. «Ο ακτινολόγος είναι ένας. Πόσες ημέρες εφημερίας να κάνει αυτός ο άνθρωπος; Οι χειρουργοί διαμαρτύρονται εάν δεν έχουν κάλυψη από ακτινολόγο συνεχώς. Ο παιδίατρος είναι ένας. Στο καρδιολογικό έχουμε δύο γιατρούς εκ των οποίων ο ένας είναι σε ειδική άδεια ανατροφής τέκνου και καλύπτει μόνο κάποιες εφημερίες», τονίζει η κ. Φρατζάκη. Ενόψει μιας ακόμα, όπως όλοι προβλέπουν, μεγάλης σεζόν από πλευράς επισκεψιμότητας της χώρας από τουρίστες καλοκαιρινής περιόδου, πολλές μονάδες υγείας νησιών αντιμετωπίζουν προβλήματα στελέχωσης.
Σύμφωνα με έρευνα της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων Δημόσιων Νοσοκομείων, η εικόνα πριν από μία εβδομάδα είχε ως εξής: στη Σαντορίνη είχε παραιτηθεί ο μοναδικός 72χρονος αναισθησιολόγος, το νοσοκομείο παρέμενε χωρίς παθολόγο, ενώ έπειτα από ένα χρόνο χωρίς καρδιολόγο, μετέβησαν στο νοσοκομείο δύο γιατροί αυτής της ειδικότητας. Στην Τήνο τα περιστατικά τα εξέταζε παιδίατρος (δεν υπήρχε παθολόγος), το νοσοκομείο/Κέντρο Υγείας της Νάξου δεν είχε γυναικολόγο, ενώ ένας ακτινοδιαγνώστης εξυπηρετούσε μόνο επείγοντα περιστατικά. Τα Κέντρα Υγείας Ιου, Ανδρου, Μήλου, Πάρου δεν είχαν μικροβιολόγο και της Αμοργού ο μοναδικός γιατρός είναι καρδιολόγος. Στο νοσοκομείο Κεφαλονιάς υπηρετούσε ένας παθολόγος τον οποίο βοηθούσαν μία παθολόγος με μετακίνηση και ένας ιδιώτης. Η ΜΕΘ του νοσοκομείου δεν λειτουργεί λόγω έλλειψης γιατρών.
Στην τελευταία προκήρυξη του υπουργείου Υγείας για 854 θέσεις μόνιμου ιατρικού προσωπικού, οι 41 αφορούν μονάδες υγείας νησιών του Αιγαίου και 13 αφορούν τη στελέχωση νοσοκομείων των Επτανήσων. Για το νοσοκομείο της Κω προβλέπονται δύο θέσεις παθολόγων σε βαθμό διευθυντή και επιμελητή Β΄. «Και αυτό κατ’ εξαίρεση. Παρακαλέσαμε πολύ για να προκηρυχθούν ξανά αυτές οι θέσεις. Τον περασμένο Σεπτέμβριο είχαν προκηρυχθεί δύο θέσεις παθολόγων και δεν υπήρξε ενδιαφέρον από υποψήφιους γιατρούς. Το ίδιο έγινε και για μία θέση ακτινολόγου και μία θέση παιδιάτρου». Για το νοσοκομείο Λήμνου, προκηρύχθηκε θέση αναισθησιολόγου, χειρουργού και ακτινολόγου και μάλιστα σε βαθμό διευθυντή για να είναι πιο «ελκυστικές».
Σύμφωνα με τη νομοθεσία, όποιος διοριστεί σε νοσοκομείο/Κέντρο Υγείας άγονων περιοχών θα πρέπει να παραμείνει τουλάχιστον πέντε χρόνια στη θέση αυτή πριν επιχειρήσει να μετακινηθεί σε άλλο νοσοκομείο. Οπως αναφέρει ο κ. Κατσιγιαννόπουλος, «ακόμα και όταν υπάρχει ενδιαφέρον για γιατρούς να έρθουν στο νοσοκομείο, συνήθως το βλέπουν σαν σκαλοπάτι για να μπουν στο ΕΣΥ και εν συνεχεία ψάχνουν να φύγουν σε άλλο νοσοκομείο. Εμείς θέλουμε ο γιατρός που θα έρθει, να μείνει. Για να το κάνει αυτό όμως πρέπει να έχει κίνητρα».
Κίνητρα
Πρόσφατα το υπουργείο Υγείας νομοθέτησε να δίνεται επιπλέον των τακτικών αποδοχών, 1.800 ευρώ τον μήνα σε γιατρούς και 1.200 ευρώ σε νοσηλευτές και λοιπό προσωπικό που μετακινούνται για υπηρεσιακούς λόγους προσωρινά σε μονάδες υγείας νησιών.
Ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος ζητεί συνολικό εκσυγχρονισμό του νόμου για τα κίνητρα γιατρών για την προσέλκυση και την παραμονή τους στα νησιά. Σε επιστολή του προς τους υπουργούς Υγείας (η πρώτη απεστάλη τον Φεβρουάριο 2023 και ακολούθησαν άλλες δύο υπενθυμιστικές τον Μάρτιο και στις 5 Απριλίου) ζητεί την αναπροσαρμογή του επιδόματος αγόνου, το οποίο θεσμοθετήθηκε το 1983.
Οπως τονίζεται στην επιστολή, «η ελληνική πολιτεία εξακολουθεί να καταβάλλει το επίδομα ως ποσοστό επί των μηνιαίων αποδοχών, με βάση όμως τους μισθούς των γιατρών ΕΣΥ του 1983. Ετσι για τον υπολογισμό του μηνιαίου επιδόματος αγόνου θεωρείται ότι ο μισθός επιμελητή Β΄ είναι 142,56 ευρώ, του επιμελητή Α΄ 178,20 ευρώ και του διευθυντή 225,71 ευρώ. Επί αυτών των θεωρητικών μισθών δίνεται επίδομα που ξεκινάει από 11,40 ευρώ και καταλήγει 112,85 ευρώ».
Ο ΠΙΣ προτείνει επιπλέον οικονομικά κίνητρα όπως επιδότηση στεγαστικών δανείων, φορολογικά κίνητρα, αλλά και επιστημονικά, όπως διευκόλυνση για εκπαιδευτικές άδειες για μετάβαση σε άλλα νοσοκομεία, ταχύτερη βαθμολογική εξέλιξη και δυνατότητα ανάληψης διδακτορικής διατριβής στο πλησιέστερο πανεπιστημιακό ή άλλο νοσοκομείο μετά την παρέλευση τριετούς υπηρεσίας.
Την Μεγάλη Τρίτη 11 Απριλίου 2023 πραγματοποιήθηκε επίσκεψη στο Επαρχείο Νάξου και συνάντηση κλιμακίου της Νέας Δημοκρατίας αποτελούμενο από τον Γενικό Γραμματέα Υποδοχής Αιτούντων Άσύλο κ. Μάνο Λογοθέτη, τον Γενικό Γραμματέα Λιμένων κ. Ευάγγελο Κυριαζόπουλο και τον Διοικητή της 2ης Υγειονομικής Περιφέρειας Πειραιώς και Αιγαίου κ. Χρήστο Ροϊλό με τον Έπαρχο Νάξου, Αμοργού και Μικρών Κυκλάδων κ. Μαργαρίτη Ιωάννη.
Στη συνάντηση συμμετείχαν στελέχη της ΔΕΕΠ Κυκλάδων, της Νομαρχιακής ΟΝΝΕΔ Κυκλάδων, της ΟΝΝΕΔ Νάξου & Μικρών Κυκλάδων Μαρία Λεγάκη και Σπύρος Ψαρρός, ο Περιφερειακός Συντονιστής Κυκλάδων της Γραμματείας Παραγωγικών Τομέων Νέας Δημοκρατίας Στάθης Πολυκρέτης και ο πρόεδρος της Δημ.Τ.Ο. Νάξου κ.Αντώνης Μανιός.
ΟΝΝΕΔ – Επαρχος
Στην συνάντηση αυτή συζητήθηκαν προβλήματα που ταλανίζουν τα νησιά μας αλλά κατατέθηκαν και προτάσεις βελτίωσης από τον Έπαρχο Νάξου, Αμοργού και Μικρών Κυκλάδων κ.Μαργαρίτη Ιωάννη.
Τέλος, τέθηκαν οι προτεραιότητες και η εγρήγορση των στελεχών των τοπικών οργανώσεων με το βλέμμα στραμμένο στις κάλπες της 21ης Μαΐου, και τονίστηκε η ενότητα και η στήριξη στον Πρωθυπουργό μας και Πρόεδρο της Νέας Δημοκρατίας Κυριάκο Μητσοτάκη για μια αυτοδύναμη Νέα Δημοκρατία, για μια αυτοδύναμη Ελλάδα.
ΑΠΑΣ τα Φανάρια – Πανναξιακός ΑΟΚ… Τοπικό ντέρμπι σε επίπεδο Παίδων για την ΕΣΚ Κυκλάδων.
ΔΑΚ Νάξου, μεσημέρι της Μεγάλης Τετάρτης και η λήξη της αναμέτρησης βρίσκει τον ΑΠΑΣ τα Φανάρια νικητή με το επιβλητικό 102 – 17 (!!!).
Σκορ που προκάλεσε αρκετές αντιδράσεις… Σκορ που προκαλεί ερωτηματικά για τη διαφορά δυναμικότητας των δύο ομάδων.
Αρκετοί είναι αυτοί που θεωρούν ότι σε αυτές τις ηλικίες καλό είναι οι διαφορές να μην ξεφεύγουν. Κάποιοι μάλιστα πιστεύουν ότι το σωστό θα ήταν να μην υπάρχει σκορ. Κάποιοι άλλοι υποστηρίζουν ότι τέτοιες διαφορές δεν κάνουν κακό αλλά αντίθετα σκληραγωγούν τον ηττημένο.
Απόψεις. Και όλες έχουν την δική τους λογική εξήγηση. Επι προσωπικού; Θεωρώ ότι από τη στιγμή που μπαίνεις στο παρκέ οφείλεις να δώσεις το 100% των δυνατοτήτων σου. Εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση όπου ο αντίπαλος έχει ρίξει … λευκή πετσέτα λόγω αστάθμητων παραγόντων, οπότε οφείλεις να το σεβαστείς…
Κάποτε ο Ζέλικο Ομπράντοβιτς είχε κληθεί να απαντήσει ως προπονητής του Παναθηναϊκού σε ανάλογη ερώτηση (σ.σ. διαφορά άνω των 40 πόντων σε αντίπαλη ομάδα) και είχε σημειώσει “εάν έλεγα στους παίκτες μου να κατεβάσουν ταχύτητα θα ήταν σαν να υποτιμούσα τον αντίπαλό μου”…
Με τη λήξη της συγκεκριμένης αναμέτρησης, τόσο ο Πανναξιακός ΑΟΚ όσο και ο ΑΠΑΣ τα Φανάρια εξέδωσαν ανακοινώσεις καταθέτοντας τις απόψεις τους…
Ας το πάρουμε λίγο αλλιώς… Δεν πρέπει μόνο να φαίνεσαι παιδαγωγός, αλλά και να είσαι…
📕 Η σημερινή ημέρα για τους μικρούς ηλικιακά (Κ12 και Κ13) αθλητές του συλλόγου μας ήταν μέρα μάθησης. Διδάχθηκαν με τον πιο κυνικό τρόπο ότι στον αθλητισμό υπάρχουν και άνθρωποι που η ευγενής άμιλλα είναι έννοια που δεν υπάρχει καν στο λεξικό τους.
👊 Τα παιδιά μας έγιναν περισσότερο δυνατά και βγήκαν αθλητικά σοφότερα από έναν αγώνα που κάποιοι στην προσπάθεια τους να τα ταπεινώσουν, κάλεσαν και ενισχύσεις προπονητών από επαγγελματικές κατηγορίες.
😉 Παραδόξως, αλλά κάτι κατάφεραν αυτοί οι άνθρωποι. Κατάφεραν να κατανοήσουν τα παιδιά μας ποιο είναι το παράδειγμα προς αποφυγή και να εμπεδώσουν καλύτερα αυτά που τους διδάσκουν καθημερινά οι προπονητές – παιδαγωγοί του συλλόγου μας.
👏👏😆 Παίδες: ΑΠΑΣ τα Φανάρια – Πανναξιακός ΑΟΚ 102-17!!! Συγχαρητήρια στους προπονητές και τη διοίκηση της γηπεδούχου ομάδας που έγραψαν μια ακόμη «χρυσή» σελίδα στην ιστορία της.
👉 Ότι επαναλαμβάνεται παύει να είναι σύμπτωση!
💪 Εμείς, συνεχίζουμε. Και μπορούμε να υποσχεθούμε ότι δεν θα γίνουμε ποτέ έτσι!
Νίκη για το παιδικό μας τμήμα απέναντι στον συντοπίτη Πανναξιακό!!!
Οι παίδες του ΑΠΑΣ κέρδισαν τους ηλικιακά μικρότερους αντιπάλους τους και ετοιμάζονται για το επερχόμενο F4!
ΥΓ1: Για να δηλώσεις ανδρικό πρέπει να έχεις παιδικό! Όταν δεν έχεις παιδικό, εφευρίσκεις!
Επιλογή της διοίκησης του ΠΑΟΚ ήταν να κατεβάσουν ομάδα παιδικού (u16) στο πρωτάθλημα, η οποία να αποτελείται από παιδιά u12, u13, u14 και u15 (2-3-4 χρόνια διαφοράς σε αυτή τη ηλικιακή φάση αποτελούν χαοτικό χάσμα όσον αφορά την μπασκετική ικανότητα και τη σωματοδομή των αθλητών). Τα παιδιά του ΑΠΑΣ τα οποία σημειωτέο παίζουν μαζί τα τελευταία 6 χρόνια, έχουν 12 παιχνίδια να δώσουν βάσει προκήρυξης, χωρίς αυτά του f4.
Και αναρωτιόμαστε, ποιοι μαυρίζουν την ψυχή των μικρών αθλητών, ο ΑΠΑΣ που δεν μηδενίστηκε, ο ΑΠΑΣ ο οποίος δεν απαγόρευσε στα παιδιά του παιδικού να κατέβουν ή εκείνοι που κατέβασαν ομάδα παιδικού με τον φόβο να υποστούν ήττες με τέτοια σκορ, ούτως ώστε να δηλώσουν παρουσία στη Γ΄ΕΘΝΙΚΗ, άρθρο 3 της προκήρυξης της ΕΣΚΚ; Ρητορικό το ερώτημα.
Ο ΑΠ.Α.Σ έχει 2 τμήματα παιδικού και δεν επιτρέπεται η συμμετοχή αθλητών και στα δύο! Το παιδικό Α’ αποτελείται στην πλειοψηφία του από μαθητές Α’ λυκείου και μάλιστα κατέβηκαν σήμερα 9 αθλητές από τους 15!
Ρητορικά, επίσης, ρωτάμε ποιος θα είχε την ευθύνη εάν σήμερα σε μια διείσδυση ενός παιδιού Α’ Λυκείου έβγαινε ένα παιδί 6ης δημοτικού μπροστά του και χτυπούσε;
ΥΓ2: Δεν θα μάθουμε ποτέ στα παιδιά μας ότι μπορεί να μην δίνουν το 100% επειδή το λέει κάποιος από την διοίκηση… Ας αποτελεί αυτό σε κάποιους καθημερινότητα ή ας τους ακούγεται φυσιολογικό!
ΥΓ3: Είχαμε ζητήσει αναβολή του αγώνα, επειδή έλειπε ο κοουτς του τμήματος λόγω εορτών, η οποία δεν έγινε δεκτή! Γι’ αυτό έκατσαν στο πάγκο οι προπονητές Κλαδάς και Ρουμελιώτης!
Ζητάμε συγγνώμη που καλέσαμε έναν προπονητή που έχει δουλέψει δεκαετίες με παιδιά σε αυτές τις ηλικίες ενώ έχει συνεργαστεί έως και με συλλόγους Euroleague, ζητάμε συγγνώμη που καλέσαμε έναν ακόμη προπονητή, ο οποίος αν και νεαρός επίσης είναι αξιόλογος και έχει αφήσει έργο σε όποιον σύλλογο έχει εργαστεί. Ζητάμε συγγνώμη που τους έχουμε περήφανα εντάξει στον σύλλογο μας και τέλος να πληροφορήσουμε όποιον ενδιαφέρεται ότι ο κ. Ρουμελιώτης είναι επικεφαλής της Ακαδημίας μας.
Αναρωτιόμαστε, βέβαια, κατά πόσον είναι κάποιος παιδαγωγός, όταν χρησιμοποιεί παιδιά από 10 ετών έως και 14 ετών σε u12, u13, u14, u15 και παίδες, επειδή πολύ απλά δεν έχει το δυναμικό να απορροφήσει από αλλού παιδιά και αθλητές. Μήπως οφείλεται σε εμάς και αυτό; Μήπως θα έπρεπε να εξηγηθεί πρώτα στους γονείς και συγγενείς των παιδιών ότι αναγκαστικά το κάνουν; Και για ποιον ακριβώς λόγο και με ποιον ακριβώς τρόπο το κάνουν αυτό;
ΥΓ4: Χρυσή σελίδα στην ιστορία μας είναι το γεγονός ότι έχουμε 130 παιδιά στην Ακαδημία μας, ομάδα γυναικών, ομάδα ανδρών στη Β΄ Εθνική , ενώ στα μελλοντικά μας σχέδια είναι ο εμπλουτισμός των τμημάτων μας, ενώ ταυτόχρονα ΔΕΝ προσπαθούμε να εξαφανίσουμε, να πολεμήσουμε ή να αποδομήσουμε κανένα σωματείο, μέσω άλλων οργάνων, ενώσεων ή ακόμη και γνωστών.
ΥΓ5: Για να υπόσχεσαι να μην γίνεις σαν κάποιον/α άλλον/η, πρέπει να μπορείς να γίνεις!
Συνεχίζουμε!
Η κεντρική φωτογραφία από την ιστοσελίδα islandpress.gr
