Ολο το Κτηµατολόγιο σε ένα χάρτη. Καθώς η ολοκλήρωση του πολύπαθου έργου αρχίζει πλέον να έχει ορατό ορίζοντα περαίωσης, το Εθνικό Κτηματολόγιο λανσάρει τον επόμενο μήνα μια νέα ψηφιακή υπηρεσία, η οποία για πρώτη φορά δίνει στον πολίτη συνολική εικόνα του έργου.

Ο ψηφιακός χάρτης θα απεικονίζει όλη την Ελλάδα χωρισμένη σε ιδιοκτησίες, με κάποια βασικά –προφανώς ανώνυμα– στοιχεία για κάθε μία από αυτές. Απώτερος στόχος είναι να ενθαρρυνθούν οι πολίτες να δηλώσουν (έστω εκπρόθεσμα) την ιδιοκτησία τους έως τις 30 Νοεμβρίου. Σε δεύτερο επίπεδο, ο χάρτης θα λειτουργεί ως «πύλη» για μια σειρά από υπηρεσίες.

Ο ψηφιακός χάρτης του Κτηματολογίου «οπτικοποιεί» τα αποτελέσματα σχεδόν τριών δεκαετιών κτηματογράφησης. Χωρισμένος σε επίπεδο προ-καποδιστριακών δήμων (όπως δηλαδή ήταν η διοικητική δομή της χώρας όταν ξεκίνησε το Κτηματολόγιο, στα μέσα της δεκαετίας του ’90), ο χάρτης δίνει κατ’ αρχάς μια πρώτη εικόνα του έργου: σε ποιες περιοχές το Κτηματολόγιο έχει ολοκληρωθεί και λειτουργεί, πού βρίσκεται σε εξέλιξη η ανάρτηση, πού η προανάρτηση και σε ποιες περιοχές βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη η συλλογή δηλώσεων. Στις περιοχές αυτές τα όρια των οικοπέδων παρουσιάζονται με βάση τα λεγόμενα «προκαταρκτικά υπόβαθρα», δηλαδή τον αρχικό χωρισμό των ιδιοκτησιών.

Εστιάζοντας στον ψηφιακό χάρτη, θα εμφανίζονται τα όρια των ιδιοκτησιών και ο «αριθμός ταυτότητας» της κάθε ιδιοκτησίας, δηλαδή ο δωδεκαψήφιος αριθμός του (ΚΑΕΚ). Εφόσον ο πολίτης κάνει κλικ επάνω στην ιδιοκτησία, θα βλέπει κάποια βασικά στοιχεία γι’ αυτήν: την έκτασή της, την περίμετρο, ποια είναι η κύρια χρήση που έχει δηλωθεί στο Κτηματολόγιο (λ.χ. αγροτική) και σε τι ποσοστό.

Περαιτέρω, ο πολίτης θα μπορεί να δει την ιδιοκτησία του σε σχέση με τους δασικούς χάρτες (κυρωμένους ή σε ανάρτηση) και τι οι χάρτες έχουν δείξει για κάθε ιδιοκτησία (λ.χ. αν ένα οικόπεδο είναι δασικό, χορτολιβαδικό ή άλλο). Επίσης, τις προστατευόμενες περιοχές Natura 2000 (με τον κωδικό και το είδος της κάθε περιοχής).

Ο χάρτης θα δίνει δυνατότητα αναζήτησης με βάση ταχυδρομική διεύθυνση, δήμο ή ΚΑΕΚ, αλλά και αποθήκευσης και εκτύπωσης ενός τμήματός του. Ακόμη, ο ενδιαφερόμενος θα μπορεί να εφαρμόζει στον χάρτη τα επίπεδα της πληροφορίας που έχει το google earth, προκειμένου να διευκολύνεται ο εντοπισμός του ακινήτου.

Δηλώσεις και διορθώσεις

«Για σχεδόν 30 χρόνια η διαδικασία της κτηματογράφησης γινόταν κατά κύριο λόγο με χαρτί, περιγραφές γεωτεμαχίων με νομικά κείμενα και τοπογραφικά σε φωτοτυπίες», λέει στην «Καθημερινή» ο υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, αρμόδιος για το Κτηματολόγιο, Κώστας Κυρανάκης. «Δικός μας στόχος είναι με τον νέο ψηφιακό χάρτη να δημιουργήσουμε μια εύκολη και κατανοητή εμπειρία “ατομικής κτηματογράφησης”, όπου ο κάθε ιδιοκτήτης θα μπορεί να δηλώνει ή να διορθώνει τα στοιχεία του ακινήτου του χωρίς να πηγαίνει σε καμία δημόσια υπηρεσία. Το νέο ψηφιακό εργαλείο θα είναι διαθέσιμο μέσα στον Μάρτιο του 2024 και είμαστε αισιόδοξοι ότι θα συμβάλει δραστικά στην επιτάχυνση και την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης, ώστε να διασφαλιστούν οι περιουσίες των πολιτών σε όλη την Ελλάδα».

«Με τον νέο ψηφιακό χάρτη, κάθε ιδιοκτήτης θα μπορεί να δηλώνει ή να διορθώνει τα στοιχεία του ακινήτου του χωρίς να πηγαίνει σε καμία δημόσια υπηρεσία».
Οπως εξηγεί ο κ. Κυρανάκης, οι εφαρμογές του ανοιχτού ψηφιακού χάρτη του Κτηματολογίου δεν εξαντλούνται στην πληροφόρηση των πολιτών. «Κατ’ αρχάς θα μπορεί εύκολα να χρησιμοποιηθεί από τις υπηρεσίες Πολιτικής Προστασίας, λ.χ. για να εντοπιστούν οι ιδιοκτησίες που δικαιούνται αποζημίωση εξαιτίας μιας θεομηνίας. Σε δεύτερο χρόνο, ο πολίτης θα μπορεί να εισαχθεί στον χάρτη με τη χρήση των κωδικών Τaxis και να οδηγηθεί στην ιδιοκτησία του, βλέποντας τα στοιχεία που έχει δηλώσει στο Κτηματολόγιο.

Επίσης, θα δίνεται η δυνατότητα επιλέγοντας την ιδιοκτησία του στον χάρτη να οδηγείται από την εφαρμογή στη διαδικασία δήλωσης ή υποβολής αιτήματος διόρθωσης. Αυτό που εξετάζεται από τις νομικές υπηρεσίες του Κτηματολογίου είναι αν ένας ιδιοκτήτης θα μπορεί μέσα από αυτήν την εφαρμογή να δει κατά πόσον (και ποιος) αναζήτησε πληροφορίες για την ιδιοκτησία του, αλλά και τι όριο θα τεθεί στη δωρεάν πληροφορία για επαγγελματίες (όπως δικηγόρους)». Να σημειωθεί ότι ο χάρτης δημιουργήθηκε εσωτερικά στις υπηρεσίες, από τους υπαλλήλους του Εθνικού Κτηματολογίου.

Η πορεία του έργου
Ο ψηφιακός χάρτης του Κτηματολογίου θα δίνει από τον επόμενο μήνα μια εικόνα από το μέλλον. Το ζήτημα, βεβαίως, είναι πώς θα φθάσουμε εκεί… από το παρόν. Για να γίνει αντιληπτή η πορεία, πρέπει να απαριθμήσουμε τα στάδια της διαδικασίας: το πρώτο στάδιο είναι από την προκήρυξη ενός διαγωνισμού έως την υπογραφή σύμβασης (ανάμεσα στο Κτηματολόγιο και έναν ιδιώτη μελετητή) για την κτηματογράφηση μιας περιοχής. Μετά τη συμβασιοποίηση ακολουθεί η συλλογή δηλώσεων από τους πολίτες, ο έλεγχός τους και η ένταξή τους σε μια βάση δεδομένων.

Τα στοιχεία αυτά βγαίνουν σε δημόσια προανάρτηση (ώστε οι πολίτες να διορθώσουν τυχόν πρόδηλα σφάλματα), διορθώνονται και μετά αναρτώνται «κανονικά». Οταν λήξει η ανάρτηση και κατατεθούν από τους πολίτες τυχόν αιτήματα διόρθωσης, απομένει ο έλεγχος αυτών και η δημιουργία της τελικής βάσης δεδομένων, που θα είναι και το Κτηματολόγιο σε πλήρη λειτουργία. Σύμφωνα λοιπόν με τα στοιχεία του Ελληνικού Κτηματολογίου, η καταγραφή των (εκτιμώμενων) 39,1 εκατ. ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων της χώρας θα ολοκληρωθεί ως εξής:

• Στο τέλος του 2023 βρίσκονταν υπό το στάδιο της ανάρτησης και έπειτα το 81%, ήτοι 31,7 εκατ. δικαιώματα. Από τα υπόλοιπα, περίπου 18% των δικαιωμάτων βρίσκεται στο στάδιο από τη συλλογή έως την ανάρτηση και ακόμη 2% δεν έχει συμβασιοποιηθεί.

• Στο τέλος του 2024 εκτιμάται ότι το ποσοστό των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων που θα βρίσκονται υπό το στάδιο της ανάρτησης και έπειτα θα έχει ανέλθει στο 88%-90%. Ακόμα 9%-11% θα βρίσκεται στο στάδιο από τη συλλογή έως την ανάρτηση και 1% στο στάδιο πριν από την υπογραφή της σύμβασης.

• Στο τέλος του 2025 εκτιμάται ότι το 100% των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων θα βρίσκεται μετά το στάδιο της ανάρτησης.

Οσον αφορά το πέρασμα από τη διαδικασία κτηματογράφησης στην πλήρη λειτουργία του Κτηματολογίου:

• Στο τέλος του 2023 το 42% των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων είχε ενταχθεί στο Κτηματολόγιο.

• Το ποσοστό αυτό εκτιμάται ότι θα ανέλθει στο 58%-60% έως το τέλος του 2024.

• Στο τέλος του 2025 το ποσοστό θα έχει ανέβει στο 88%.

• Επομένως, η πλήρης λειτουργία του Εθνικού Κτηματολογίου για το σύνολο της χώρας θα γίνει μέσα στο 2026.

Το χρονοδιάγραμμα
Ας δούμε τώρα με μεγαλύτερη λεπτομέρεια πώς θα επιτευχθεί η πορεία αυτή. Σύμφωνα πάντα με στοιχεία του Ελληνικού Κτηματολογίου:

• Μέσα στο 2024 θα ενταχθούν σε καθεστώς λειτουργούντος Κτηματολογίου οι εξής περιοχές: Βορειοανατολική Αττική, Σχηματάρι και Χαλκίδα, Αίγιο, Ακράτα, Κάτω Αχαΐα, Κιάτο, Βέλος, Αμαλιάδα, Αγρίνιο, Ηγουμενίτσα και Ιωάννινα, Νότιο Πήλιο, Κατερίνη, Κοζάνη, Σίνδος, Χαλάστρα. Και οι περιφερειακές ενότητες Εβρου, Σερρών, Κοζάνης, Καρδίτσας, Λάρισας, Τρικάλων, Φθιώτιδας, Δράμας, Ξάνθης, Θάσου, Ροδόπης, Θεσσαλονίκης, Πιερίας, Αιτωλοακαρνανίας, Καλύμνου, Καρπάθου, Κω, Ρόδου (πλην των περιοχών που καλύπτει το «ιταλικό» κτηματολόγιο).

• Μέσα στο 2025 θα ενταχθούν στο υπό λειτουργία Κτηματολόγιο οι περιφερειακές ενότητες Λασιθίου, Ηρακλείου (1η μελέτη), Αρκαδίας, Καστοριάς και Φλώρινας.

Οσον αφορά τις αναρτήσεις, μέσα στο 2024 θα αναρτηθούν τα κτηματολογικά στοιχεία από τις περιφερειακές ενότητες Εύβοιας, Λακωνίας, Αργολίδας, Κορινθίας, Σάμου, Χίου και Ικαρίας και τα νησιά της Αττικής. Θα ακολουθήσουν εντός του 2025 οι μελέτες Κυκλάδων, Κεφαλονιάς, Ζακύνθου, Ιθάκης, Λέσβου, Λήμνου, Ρεθύμνου, Χανίων, Ηρακλείου (2η μελέτη), Κέρκυρας και Θεσπρωτίας.

Υπάρχουν επίσης δύο ειδικές περιπτώσεις: η πρώτη αφορά το αποκαλούμενο «Κτηματολόγιο πρωτευούσης», στις περιοχές Παλαιού Φαλήρου και Καλλιθέας, στις οποίες ήδη λειτουργεί από το 1923 Κτηματολόγιο, αλλά όχι πλήρες. Το γραφείο λειτουργεί υπό διαφορετικό νομικό καθεστώς, καθώς για την περιοχή του Παλαιού Φαλήρου (περίπου 195 οικοδομικά τετράγωνα, περίπου η μισή από τη σημερινή του έκταση) ισχύει το νομοθετικό διάταγμα του 1923 «Περί Κωδικοποιήσεως των Περί Κτηματογραφήσεως Αστικών Ακινήτων», ενώ για την Καλλιθέα (294 οικοδομικά τετράγωνα, περίπου το μισό του δήμου) ισχύει ο νόμος 1512/1985 «Περί Γραφείων Κτηματογράφησης» και του Π.Δ. 49/1987. Για τη μεταφορά και συμπλήρωση του αρχείου, το Ελληνικό Κτηματολόγιο πρόκειται να αναθέσει σύμβαση (βρίσκεται προς έλεγχο στο Ελεγκτικό Συνέδριο). Η διαδικασία θα πραγματοποιηθεί χωρίς την ανάμειξη των πολιτών (δηλαδή, δεν θα χρειαστεί να γίνει συλλογή δηλώσεων).

Η δεύτερη ειδική περίπτωση είναι το «ιταλικό» κτηματολόγιο Ρόδου, Κω και μέρους της Λέρου, δηλαδή οι περιοχές που είχαν κτηματογραφηθεί κατά την ιταλική κατοχή των Δωδεκανήσων το 1922-30 (περίπου 800.000 ιδιοκτησιακά δικαιώματα). Το Ελληνικό Κτηματολόγιο θα αναθέσει μελέτη για την επαναδημιουργία του χωρικού υποβάθρου (δηλαδή των χαρτών) και την ψηφιοποίηση του αρχείου μετά το 2009 (έχει σαρωθεί μέχρι εκείνη την ημερομηνία με παλαιότερο πρόγραμμα του Κτηματολογίου).