Το σχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος για τις συγχωνεύσεις των Δημοτικών Εταιρειών Υδρευσης Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ) και την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου, το οποίο έχει προκαλέσει σφοδρότατες αντιδράσεις από την Τοπική Αυτοδιοίκηση, παρουσιάζει η «Καθημερινή».

Στοχεύει στον «εξορθολογισμό του διοικητικού και οικονομικού κόστους διαχείρισης, με την υιοθέτηση κοινών κανόνων λειτουργίας για τους παρόχους υπηρεσιών ύδρευσης, αποχέτευσης και διαχείρισης δικτύου ομβρίων υδάτων της χώρας».

Η κυβέρνηση από την πλευρά της υποστηρίζει ότι δεν είναι δυνατόν η διαχείριση του νερού, σε συνθήκες μάλιστα λειψυδρίας, να γίνεται άναρχα και αποσπασματικά. Οι μικροί οργανισμοί διαχείρισης που υπάρχουν διάσπαρτοι σε όλη τη χώρα, σύμφωνα με το υπουργείο Περιβάλλοντος, δεν έχουν τη δυνατότητα πραγματοποίησης έργων υποδομής ούτε μπορούν να λάβουν χρηματοδότηση, με αποτέλεσμα να υπάρχουν σπατάλη νερού και πολλά χρέη από ανείσπρακτους λογαριασμούς. Πρέπει να σημειωθεί, ωστόσο, ότι η αλλαγή που προτείνεται αφορά το πόσιμο νερό το οποίο αποτελεί το 15%, ενώ την ίδια στιγμή τα αρδευτικά δίκτυα βρίσκονται σε άσχημη κατάσταση.

Ως προς τo σχέδιο: χωρίζει τις 126 υπάρχουσες ΔΕΥΑ σε τρεις κατηγορίες, χωρίς εμφανή κριτήρια. Προβλέπει ότι κατά τη διαδικασία των συγχωνεύσεων οι ληξιπρόθεσμες οφειλές θα παραμείνουν στους δήμους. Οι εταιρείες ΕΥΔΑΠ Α.Ε., ΕΥΑΘ Α.Ε. και η ΕΥΔΑΠ Νήσων Αναπτυξιακή Α.Ε. (ανενεργή μέχρι σήμερα) θα μπορούν να λειτουργήσουν ως μηχανισμός είσπραξης των οφειλομένων από τους καταναλωτές για λογαριασμό των δήμων, λαμβάνοντας σχετική προμήθεια. Οσον αφορά το ενεργειακό κόστος, με το οποίο έχουν επιβαρυνθεί υπέρμετρα οι ΔΕΥΑ τα τρία τελευταία χρόνια, εφόσον η λειτουργία των εγκαταστάσεών τους γίνεται με τις τιμές του οικιακού ρεύματος, προβλέπεται η δανειοδότηση των δήμων –των οποίων οι ΔΕΥΑ θα συγχωνευθούν– με συνολικά 250 εκατ. ευρώ. Τα χρήματα θα παρακρατούνται τα επόμενα χρόνια από την τακτική επιχορήγηση του κράτους προς τους οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Oπως προβλέπεται επίσης στο σχέδιο του ΥΠΕΝ, το οποίο διέρρευσε προς τους αυτοδιοικητικούς (επισήμως δεν έχει δοθεί) η πλειονότητα των ΔΕΥΑ της ηπειρωτικής Ελλάδας θα συγχωνευθεί δημιουργώντας τις ΜεΔΕΥΑ (Μείζονες Δημοτικές Επιχειρήσεις Υδρευσης Αποχέτευσης). Οι ΜεΔΕΥΑ μπορούν επίσης στη συνέχεια να συγχωνευθούν και εφόσον γειτνιάζουν με περιοχή αρμοδιότητας της ΕΥΔΑΠ Α.Ε. ή της ΕΥΑΘ Α.Ε. μπορούν να ζητήσουν την απορρόφησή τους από αυτές.

Στα νησιά των Κυκλάδων θα συσταθούν οι ΤΕΥΑ (Τοπική Επιχείρηση Υδρευσης και Αποχέτευσης), δημοτικές επιχειρήσεις με τη μορφή νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου, στις οποίες θα ενταχθούν όλοι οι υφιστάμενοι ΔΕΥΑ Κυκλάδων. Στα διοικητικά συμβούλια των ΤΕΥΑ την πλειοψηφία θα έχει η ΕΥΔΑΠ Νήσων Αναπτυξιακή Α.Ε., σύμφωνα πάντα με τις διατάξεις του σχεδίου.

Ωστόσο, αρκετοί δήμοι θα εξακολουθήσουν να είναι αυτόνομοι ως προς τη διαχείριση του δικτύου ύδρευσης. Η εξαίρεση αφορά δήμους των Περιφερειών Βορείου Αιγαίου (Ικαρίας, Φούρνων – Κορσέων, Λήμνου, Αγίου Ευστρατίου, Ανατολικής Σάμου, Δυτικής Σάμου, Οινουσσών, Ηρωικής Νήσου Ψαρών), Νοτίου Αιγαίου (Καρπάθου, Ηρωικής Νήσου Κάσου, Αγαθονησίου, Λειψών, Λέρου, Πάτμου, Νισύρου, Μεγίστη, Τήνου, Χάλκης) και Περιφέρειας Κρήτης (Αρχανών – Αστερουσίων, Βιάννου, Γόρτυνας, Ιεράπετρας, Οροπεδίου Λασιθίου, Αγίου Βασιλείου, Αμαρίου, Ανωγείων, Αποκορώνου, Γαύδου, Κισσάμου και Σφακίων).

Επίσης, η χωρική αρμοδιότητα της ΕΥΔΑΠ Α.Ε. επεκτείνεται στους Δήμους Κέας, Κύθνου, καθώς και στο σύνολο των δήμων των Περιφερειών Αττικής, Βοιωτίας, Φωκίδας και Κορινθίας, συμπεριλαμβανομένων των Δήμων Αίγινας, Τροιζηνίας, Κυθήρων, Αγκιστρίου, Σπετσών, Υδρας και Πόρου της Περιφερειακής Ενότητας Νήσων της Περιφέρειας Αττικής. Η χωρική αρμοδιότητα της ΕΥΑΘ Α.Ε. επίσης επεκτείνεται στο σύνολο των δήμων των περιφερειακών ενοτήτων Θεσσαλονίκης και Χαλκιδικής. Στις περιοχές τώρα όπου οι ΔΕΥΑ μεταφέρονται στην ΕΥΔΑΠ Α.Ε. ή στην ΕΥΑΘ Α.Ε., όπως προβλέπεται στο σχέδιο, «η κυριότητα των υφισταμένων παγίων περιουσιακών στοιχείων, καθώς και τα χρέη των εντασσομένων δημοτικών υπηρεσιών ύδρευσης, αποχέτευσης, διαχείρισης δικτύων ομβρίων υδάτων και άρδευσης, παραμένουν στον αρμόδιο δήμο». Με λίγα λόγια, μεταβιβάζεται μόνο το διαχειριστικό κομμάτι και όχι τα χρέη ή άλλα διοικητικά βάρη.

Το σχέδιο του ΥΠΕΝ προβλέπει επίσης μεταφορά προσωπικού για την κάλυψη των αναγκών στις δύο εταιρείες, ενώ υπάρχουν και διατάξεις που αφορούν την τιμολογιακή πολιτική των ΜεΔΕΥΑ, ΔΕΥΑ και ΤΕΥΑ (Κυκλάδες), η οποία καταρτίζεται υποχρεωτικά «σύμφωνα με τα καθοριζόμενα στην κοινή απόφαση των υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Εσωτερικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων».

Αντιδράσεις

Το σχέδιο του ΥΠΕΝ έχει προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις από το σύνολο σχεδόν της τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά και από το προσωπικό. Σε έκτακτη συνέλευση που πραγματοποιήθηκε χθες σε κεντρικό ξενοδοχείο στην Αθήνα, ο δήμαρχος Ρεθύμνου Γιώργος Μαρινάκης, και πρόεδρος της Ενωσης Δημοτικών Επιχειρήσεων Υδρευσης και Αποχέτευσης, τόνισε ότι «το υπουργείο Περιβάλλοντος επεξεργάστηκε ένα νομοσχέδιο χωρίς να έχει κάνει ακτινογράφηση και καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης». Ενα σχέδιο για τους δήμους χωρίς τους δήμους και χωρίς το καθ’ ύλην αρμόδιο για την τοπική αυτοδιοίκηση υπουργείο Εσωτερικών. Αξίζει να τονιστεί ότι ο υπουργός Εσωτερικών Θοδωρής Λιβάνιος παραβρέθηκε στην έκτακτη συνέλευση, χωρίς ωστόσο να πάρει θέση κατά αλλά ούτε και υπέρ του σχεδίου.

Ο κ. Μαρινάκης αναφέρθηκε και στο θέμα της χαμηλής εισπραξιμότητας των ΔΕΥΑ, στοιχείο το οποίο χρησιμοποιείται από το υπουργείο Περιβάλλοντος ως επιχείρημα υπέρ των αναγκαίων συγχωνεύσεων. «Η εισπραξιμότητα όντως είναι ένα σοβαρό ζήτημα που απασχολεί τις ΔΕΥΑ. Με βάση μελέτη που κάναμε για 88 ΔΕΥΑ καταγράψαμε εισπραξιμότητα περίπου 68%. Και θα ήταν μεγαλύτερη αν η ΑΑΔΕ αναλάμβανε να βοηθήσει εισπράττοντας τις ληξιπρόθεσμες οφειλές των δημοτών προς τις ΔΕΥΑ. Ωστόσο, όταν ζητήσαμε βοήθεια από την ΑΑΔΕ για βελτίωση της εισπραξιμότητας, εισπράξαμε άρνηση», τόνισε.

«Είμαστε υπέρ των εθελοντικών συγχωνεύσεων που γίνονται με μελέτη και με συγκεκριμένα κριτήρια και προϋποθέσεις, ώστε να εγγυώνται την επιτυχία του εγχειρήματος», κατέληξε.

Με πληροφορίες από την “Καθημερινή”