Δεν χόρεψε, αλλά φρόντισε όλοι οι άλλοι να το κάνουν. Ο Μιχάλης Κρόσμαν, πρόεδρος του Συλλόγου Αλιέων Αμοργού «Η Χοζοβιώτισσα», αντί να πανηγυρίσει χορεύοντας στο πανηγύρι των ψαράδων στα Κατάπολα, σέρβιρε κακαβιά στα τραπέζια.

Εικόνα-σύμβολο για έναν άνθρωπο που επί χρόνια πάλεψε αθόρυβα, επίμονα και συλλογικά για να γίνει η Αμοργός το πρώτο νησί που θεσμοθετεί ζώνες περιορισμού της αλιείας — με τη στήριξη όλων των επαγγελματιών του νησιού.

«Αμοργόραμα»: από ένα «τρελό» όνειρο στην εθνική πολιτική

Το 2019 ξεκίνησε σαν μια τολμηρή σκέψη: να περιοριστεί το ψάρεμα γύρω από την Αμοργό για την αναγέννηση της θαλάσσιας ζωής. Έξι χρόνια μετά, το όραμα γίνεται κρατική πολιτική, με το σχετικό προεδρικό διάταγμα να είναι έτοιμο για ΦΕΚ, μετά από σύμπραξη με τον Δήμο, το Blue Marine Foundation, το Cyclades Preservation Fund και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Οι ψαράδες, αυτοί που πρώτοι βίωσαν τη δραματική μείωση των ιχθυαποθεμάτων (έως και 90% σε σχέση με 20 χρόνια πριν), έγιναν οι ίδιοι φορείς αλλαγής. Όλοι — ακόμη και ο ιδιοκτήτης της μοναδικής μηχανότρατας της Αμοργού — συμφώνησαν: χωρίς ψάρια, δεν υπάρχει επάγγελμα, δεν υπάρχει ζωή.

«Το πιο σημαντικό ήταν ότι η προσπάθεια ξεκίνησε από τα κάτω», τόνισε στην ομιλία του και ο Βαγγέλης Παράβας, σύμβουλος της πρωτοβουλίας και επιστημονικός συνεργάτης του Cyclades Preservation Fund (CPF), ιδρύματος που από την πρώτη στιγμή στήριξε την προσπάθεια μαζί με τον Δήμο Αμοργού, το Blue Marine Foundation (BMF) και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΓΠΑ). «Για πολλά χρόνια εργαζόμουν για την προστασία της μεσογειακής φώκιας και τότε είχαμε πάντα αντίδραση από τους ψαράδες που διαμαρτύρονταν για τις ζημιές στα δίχτυα. Είναι σημαντικό να προχωράμε μαζί και να λύνουμε τα προβλήματα μαζί. Οι άμεσα εμπλεκόμενοι, οι χρήστες της θάλασσας, πρέπει να συνδιαμορφώνουν τα μέτρα προστασίας της θαλάσσιας ζωής». Οπως είπε, το όφελος θα διαχυθεί σε όλη την κοινωνία της Αμοργού. «Οι επισκέπτες της Αμοργού έρχονται και για τις ζωντανές θάλασσες».

Τι προβλέπεται:

• Πλήρης απαγόρευση αλιείας για πέντε χρόνια σε Κατάπολα, Νικουριά και Γραμβούσα (επαγγελματικής και ερασιτεχνικής).

• Διακοπή κάθε αλιευτικής δραστηριότητας σε όλη την Αμοργό (1,5 μίλι περιμετρικά) κάθε Απρίλιο και Μάιο, για αναπαραγωγή.

• Οι ψαράδες θα συμμετέχουν σε καθαρισμούς ακτών και θα υιοθετήσουν οικολογικά εργαλεία αλιείας.

• Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων μετά από 5 χρόνια, με στόχο να επεκταθεί το μοντέλο σε άλλες περιοχές.

Σε πέντε χρόνια τα αποτελέσματα θα αξιολογηθούν και εάν είναι θετικά θα εφαρμοστούν και σε άλλες περιοχές, σύμφωνα με τη γενική διευθύντρια Αλιείας δρα Αλκηστι Παρπούρα. «Για να μη θεσμοθετηθεί άλλο ένα paper park και να δούμε θετικά αποτελέσματα θα χρειαστεί οι περιοχές να παραμείνουν όντως κλειστές και αυτό σημαίνει αποτελεσματική φύλαξη από το λιμεναρχείο, που αποτελεί άλλωστε και πάγιο αίτημα των ψαράδων από την πρώτη στιγμή.

Εμείς, ως περιβαλλοντικά ιδρύματα, μαζί με το CPF, θα είμαστε παρόντες να στηρίξουμε με όλους τους τρόπους ώστε να υλοποιηθεί ένα ολιστικό και συμμετοχικό σχέδιο διαχείρισης των περιοχών στην Αμοργό», συμπληρώνει η Αντζελα Λάζου, υπεύθυνη θαλασσίων προγραμμάτων του BMF στην Ελλάδα.

Από τα κάτω, για όλους

Το μεγάλο κέρδος; Η προσπάθεια ξεκίνησε από τους ίδιους τους ψαράδες, σε αντίθεση με τα συνηθισμένα «άνωθεν» σχέδια που συναντούν αντιδράσεις. Η επιστημονική στήριξη ήταν καθοριστική, αλλά η συλλογικότητα, η πίστη και η επιμονή έφεραν την αλλαγή. Η επιτυχία δεν ανήκει μόνο στην Αμοργό – είναι παράδειγμα για όλο το Αιγαίο και πέρα από αυτό.

📣 Η θάλασσα ανήκει σε όλους. Αλλά πρώτα, πρέπει να την προστατεύσουμε – μαζί.

Με πληροφορίες από την έντυπη έκδοση της “Καθημερινής”