Πιο «πικρός» γίνεται από σήμερα ο καφές για όσους θέλουν να τον απολαύσουν σε μια καφετέρια ή σε ένα παραδοσιακό καφενείο, ενώ την ίδια ώρα οι επιχειρηματίες της καφεστίασης κάνουν λόγο για αθέμιτο ανταγωνισμό που σε συνδυασμό με την πιθανή νέα ανατίμηση στην πρώτη ύλη εντείνει τις πιέσεις στον κλάδο.

Ο συντελεστής ΦΠΑ στο σερβιριζόμενο καφέ, τσάι, κακάο, χαμομήλι και τα άλλα αφεψήματα επιστρέφει στο 24% μετά από τέσσερα χρόνια που είχε προσγειωθεί στο 13% λόγω της πανδημίας. Αντίθετα, στο 13% παραμένει μόνιμα ο συντελεστής ΦΠΑ για τον καφέ που θα παραγγέλνει ο καταναλωτής με delivery ή όταν θα επιλέγει να τον πάρει take away δηλαδή «στο χέρι». Σημειώνεται ότι στο 13% παρέμεινε ο συντελεστής ΦΠΑ και στα κόμιστρα των ταξί.

Οι ανατιμήσεις στον καφέ

Με τη μετακόμιση του ΦΠΑ από το 13% στο 24% o σερβιριζόμενος καφές πωλείται από σήμερα ακριβότερα κατά 11%. Για παράδειγμα ο ελληνικός καφές σε μια καφετέρια που μέχρι χθες κόστιζε 2,5 ευρώ σήμερα πωλείται 2,80 ευρώ ενώ ο freddo espresso των 3,5 ευρώ πωλείται περίπου 4 ευρώ.

Από την άλλη, ορισμένες επιχειρήσεις θέλοντας να διατηρήσουν το ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα θα επιχειρήσουν να απορροφήσουν αυτή την αύξηση του ΦΠΑ στον σερβιριζόμενο καφέ, τουλάχιστον για ένα διάστημα, με τους ανθρώπους της εστίασης να λένε στον ΟΤ ότι το βασικό ζητούμενο είναι να μην υποχωρήσει η ζήτηση.

Διευκρινιστική εγκύκλιος της ΑΑΔΕ, ξεκαθαρίζει το τοπίο στην εστίαση αποσαφηνίζοντας τις περιπτώσεις που ο ΦΠΑ στον καφέ από σήμερα 1η Ιουλίου θα παραμείνει μόνιμα μειωμένος στο 13%, αλλά και πότε οι καταναλωτές θα πληρώνουν τον καφέ με τον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ 24%.

Όπως διευκρινίζει η ΑΑΔΕ:

– Από την 1η Ιουλίου 2024 εφαρμόζεται ο κανονικός συντελεστής ΦΠΑ 24% στην επιτόπια κατανάλωση (σερβιριζόμενα) κάθε είδους καφέδων, κακάο, τσαγιού, χαμομηλιού και λοιπών αφεψημάτων και συνεπώς, ο κανονικός συντελεστής ΦΠΑ 24% εφαρμόζεται σε όλα τα αλκοολούχα και μη αλκοολούχα ποτά χυμούς και ροφήματα που διατίθενται για επιτόπια κατανάλωση.

– Εξακολουθεί και μετά την 1η Ιουλίου 2024 να εφαρμόζεται ο μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ 13% στην παράδοση μη αλκοολούχων ποτών, χυμών και ροφημάτων σε «πακέτο» (take away και delivery), συμπεριλαμβανομένων των καφέ, κακάο, τσάι και χαμομήλι και λοιπών αφεψημάτων καθώς συνιστούν παραδόσεις αγαθών καθώς επίσης και όταν η παράδοση αυτών από τις επιχειρήσεις εστίασης προς τους πελάτες τους δεν αποτελεί μέρος μιας συνολικής επιτόπιας παροχής υπηρεσίας εστίασης.

«Δεν είναι είδος πολυτελείας ο καφές»
Η επαναφορά του ΦΠΑ στο 24% στα σερβιζόμενα ροφήματα, αντίστοιχα δηλαδή με τα μη αλκοολούχα ποτά, έχει προκαλέσει την έντονη αντίδραση των επαγγελματιών της εστίασης καθώς όπως υποστηρίζουν μέσα στο περιβάλλον των έντονων πληθωριστικών πιέσεων της τελευταίας τριετίας, με το λειτουργικό κόστος των επιχειρήσεων να έχει αυξηθεί κατακόρυφα, αδυνατούν πλέον να απορροφήσουν την όποια επιπλέον επιβάρυνση.

«Η πρόσφατη ανακοίνωση αύξησης του Φ.Π.Α. στο 24% στον σερβιριζόμενο καφέ γυρίζει την εστίαση στα χρόνια των μνημονίων, θέτοντας σε κίνδυνο έναν ήδη ευάλωτο κλάδο που προσπαθεί να ανακάμψει από τις επιπτώσεις της πανδημίας και όχι μόνο. Οι νομοθέτες φαίνεται να αγνοούν τις επιπτώσεις που τέτοιες αυξήσεις έχουν στην αγορά, όπου οι επιχειρήσεις και οι καταναλωτές αντιμετωπίζουν ήδη σημαντικές-δύσκολες οικονομικές προκλήσεις. Αυτό το μέτρο δεν θα επιφέρει μόνο αυξημένο κόστος για τους καταναλωτές, αλλά και μεγαλύτερη πίεση στις επιχειρήσεις της εστίασης, οι οποίες θα χρειαστεί είτε να απορροφήσουν το κόστος είτε να το μετακυλίσουν στους πελάτες τους, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της ζήτησης» αναφέρει σε τοποθέτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο κ. Κωνσταντίνος Κουντούρης Marketing Director της ABEK Βεκράκος.

Ο ίδιος προσθέτει ότι « Η εστίαση αποτελεί έναν σημαντικό τομέα της οικονομίας, συμβάλλοντας σημαντικά στην απασχόληση και την τοπική οικονομική δραστηριότητα. Μια τέτοια αύξηση του Φ.Π.Α. μπορεί να οδηγήσει σε λουκέτα, απώλειες θέσεων εργασίας και γενικότερη οικονομική στασιμότητα. Αναρωτιέμαι, λοιπόν, αν αυτοί που νομοθετούν έχουν πραγματική αίσθηση της αγοράς και των αναγκών της. Αντιλαμβάνονται το πλήγμα που προκαλούν σε έναν τόσο σημαντικό κλάδο της οικονομίας; Είναι καιρός να ληφθούν υπόψη οι πραγματικές συνθήκες της αγοράς και να υιοθετηθούν μέτρα που θα ενισχύσουν την οικονομία αντί να την επιβαρύνουν περαιτέρω. Ο καφές δεν είναι πολυτέλεια!».

Σταθερά υψηλές οι τιμές στην πρώτη ύλη
Την ίδια στιγμή οι επιχειρηματίες πρέπει να διαχειριστούν και τις μεγάλες αυξήσεις στη διεθνή τιμή του καφέ. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι τιμές στην αγορά ποικιλίας καφέ Robusta έχουν φτάσει στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 45 ετών και από τον Ιανουάριο του 2024 έως το Μάιο έχουν αυξηθεί κατά 50% συμπαρασύροντας προς τα πάνω τη τιμή του καφέ Arabica.

Αυτή την περίοδο η αγορά καφέ εμφανίζει σημάδια σταθεροποίησης αλλά σε αρκετά υψηλές τιμές, αναφέρει ο Τάσος Γιάγκογλου, πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Καφέ.

Στην περίπτωση που οι τιμές παραμείνουν στα σημερινά υψηλά επίπεδα και με δεδομένο ότι το στοκ καφέ που διατηρούν οι επιχειρήσεις δεν ξεπερνά τις 60 μέρες, εκτιμάται πως το φθινόπωρο η πρώτη ύλη θα αγοραστεί ακριβότερα από 5% έως και 15% ανά κιλό.

Συνεπώς η επαναφορά του καφέ στο υψηλό ΦΠΑ 24% σε συνδυασμό με το ενδεχόμενο νέων ανατιμήσεων από πλευράς παραγωγών αναμένεται να πλήξουν σημαντικά την καφεστίαση το δεύτερο εξάμηνο του έτους. Πράγμα που θα οδηγήσει σε μείωση της κατανάλωσης με αρνητικές επιπτώσεις για το κλάδο.

Το «ισοζύγιο» της κατανάλωσης καφέ
Ας σημειωθεί ότι την Ελλάδα όπου καταναλώνονται περί τους 40 χιλιάδες τόνους καφέ ετησίως με ανοδικές τάσεις, μετά το σοκ της πανδημίας η ισορροπία στην εντός και εκτός σπιτιού κατανάλωση έχει αρχίσει να αλλάζει.

Το «ισοζύγιο» έχει πλέον διαμορφωθεί 60% εντός σπιτιού και 40% εκτός σπιτιού, με κερδισμένες στην περίπτωση της out of home κατανάλωσης τις αλυσίδες και τα μεμονωμένα καταστήματα που κάνουν delivery ή που πουλάνε καφέ στο χέρι.

Ταυτόχρονα, ο καφές στο ράφι των σούπερ μάρκετ καταγράφει ανοδική πορεία, με τον τζίρο να προσεγγίζει τα 340 εκατ. ευρώ, ετησιοποιημένα στο πρώτο τετράμηνο του 2024, με αύξηση 3,2% σε αξία σε σύγκριση με το πρώτο τετράμηνο του 2023. Ο όγκος κατανάλωσης αυξήθηκε στην ίδια περίοδο κατά 1,6%.

Πόσο ακριβότερα πληρώνουμε τον καφέ στην Ελλάδα
Κι όλα αυτά την ώρα που τιμή που πληρώνουμε για έναν καφέ εκτός σπιτιού να είναι ήδη αρκετά τσιμπημένη σε σχέση με άλλες χώρες.

Ενδεικτικά ένα καπουτσίνο στην Ελλάδα κοστίζει 3,32 ευρώ κατά μέσο όρο, περίπου όσο και στην Ολλανδία (3,31 ευρώ), ενώ στην Ιταλία κάποιος/α πληρώνει 1,60, στην Τσεχία 2,53 ευρώ, στην Τουρκία 2,50, στη Γαλλία 3,06, στην Πορτογαλία 1,78, στη Μάλτα 2,40 και την Ισπανία 1,88 ευρώ, σύμφωνα με στοιχεία της Numbeo.

Ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης, ο οποίος διαμορφώνεται στα 2 ευρώ ανά κιλό στον πράσινο (ωμό) καφέ και 3 ευρώ στον έτοιμο εισαγόμενο καφέ και 4 ευρώ στον στιγμιαίο, είναι ένας από τους λόγους των υψηλότερων τιμών λένε παράγοντες του κλάδου. Συνολικά στα κρατικά ταμεία έχει εισρεύσει περί το 1 δισ. ευρώ από το 2017, όταν επιβλήθηκε ο ΕΦΚ, μέχρι και το 2023, με τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον καφέ να επικαιροποιούν το αίτημα για απόσυρση του φόρου, που πλήττει τόσο τους καταναλωτές όσο και τη ρευστότητά τους, ειδικά σε μια συγκυρία που ο καφές (ωμός) ακριβαίνει.

Στη χώρα μας η αξία της αγοράς του καφέ (τιμές λιανικής στον κλάδο της καφεστίασης) σύμφωνα με εκτιμήσεις της αγοράς, καθώς δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία, υπολογίζεται σε 4 – 4,5 δισ. ευρώ.