Την Παρασκευή στις 11 Αυγούστου, η Ευφροσύνη Μπούτσικα που θα ταξίδευε από την Ερμούπολη της Σύρου για τον Πειραιά, διαπίστωσε ότι δίπλα της στάθμευσε ένα φορτηγό με ένα «φορτίο, του οποίου το ύψος ήταν μεγαλύτερο από τη μεγαλύτερη πλευρά βάσης του φορτηγού».
Έτσι, διαμαρτυρήθηκε, αλλά αντίκρισε την αδιαφορία των λιμενικών. Εκείνη, επέμεινε και διαμαρτυρήθηκε εντονότερα, καθώς, όπως αναφέρει στην ανάρτησή της στο Facebook «μου δημιουργήθηκαν σοβαρές αμφιβολίες για τη σταθερότητα της ετοιμασίας του και των δεσιμάτων που είχαν χρησιμοποιηθεί».
Έτσι, εκτυλίχθηκε ο παρακάτω διάλογος, σύμφωνα με την ανάρτηση της κυρίας Μπούτσικα:
«Ρωτάω τον λιμενικό:
– Αυτό το φορτίο θα ταξιδέψει με το ίδιο πλοίο που θα ταξιδέψω κι εγώ; Με το ίδιο πλοίο που ταξιδεύουν επιβάτες, παιδιά, γυναίκες, οικογένειες; Αυτό το φορτίο είναι επικίνδυνο στη σταθερότητα του και δεν πρόκειται να ταξιδέψει μαζί μας. Φέρτε μου τον υπεύθυνο του λιμένα Ερμούπολης τώρα. – Το όχημα δεν έχει κανένα επικίνδυνο φορτίο μου απαντά ο νεαρός λιμενικός. – Θέλω να δω το φορτίο, του λέω. Δεν το βλέπετε ότι είναι πιασμένο μόνο με ένα χταπόδι; Δεν θα φύγει κανένας απόψε αν δεν δω το φορτίο και δεν διαπιστώσω ότι είναι σωστά δεμένο δεδομένου του βάρους του. Συγχρόνως βγαίνω από το αμάξι μου και αρχίζω να βγάζω φωτογραφίες».
Χάρη στην επιμονή της, ο λιμενικός φώναξε κάποιον ανώτερο. «Τότε είδα- όσο πρόλαβα να δω γιατί το σκέπασαν σχετικά γρήγορα- ένα τρακτέρ κομμένο στη μέση με δύο υπερμεγέθη ελαστικά. Το κομμένο τρακτέρ δεν ήταν πουθενά δεμένο, όλο και όλο το δέσιμο του ήταν τα χταπόδια που κρατούσαν και αυτό και τον μουσαμά» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Εν τέλει, ο ανώτερος συμφώνησε ότι το φορτηγό δεν πρέπει να ταξιδέψει με το πλοίο. «Αφού πήγαινε το φορτίο για παλιοσίδερα έπρεπε να έχουν κόψει φορτωτική και αυτοί δεν είχαν κόψει. Θα ξημέρωνε ο θεός την ημέρα του, θα άνοιγαν οι υπηρεσίες του λιμένα, θα γινόταν έλεγχος στο φορτίο, θα έκοβαν φορτωτική και μετά θα έφευγαν» αναφέρεται στην ανάρτηση.
«Ηθικόν δίδαγμα: Η αντίληψη του κινδύνου είναι αυτή που μετράει. Κάποιοι το λένε κοροϊδευτικά φόβο, όμως “ο φόβος φυλάει τα έρημα” καταλήγει η Ευφροσύνη Μπούτσικα.
“Ενας πραγματικός άθλος για τον Ελληνικόν Κινηματογράφον”. Τα λόγια αυτά ανήκουν στην Κατίνα Παξινού και αναφέρονται στον θρυλικό «Δράκο» του Νίκου Κούνδουρου, την ταινία που – όπως είχε περιγράψει ο κριτικός κινηματογράφου, Βασίλης Ραφαηλίδης – αποτέλεσε το «πέρασμα» του ελληνικού σινεμά «από την προϊστορία, στην ιστορία».
Ο «Δράκος», ένα από τα πιο σπουδαία μεταπολεμικά φιλμ που έχουν γυριστεί παγκοσμίως, 67 χρόνια μετά την κυκλοφορία του, εξακολουθεί να λογίζεται μέχρι σήμερα από πολλούς μελετητές του σινεμά ως «η καλύτερη ελληνική ταινία όλων των εποχών» και ως ένα σημείο-ορόσημο για την πορεία και τη μετεξέλιξη του σινεμά στην Ελλάδα.
Στις 31 Αυγούστου το αριστούργημα του Νίκου Κούνδουρου σε σενάριο του δικού μας Ιάκωβου Καμπανέλλη θα συγκαταλέγεται στις «ταινίες της εβδομάδας», καθώς επανακυκλοφορεί με νέες ψηφιακές κόπιες. Η επανέκδοση της ταινίας, λοιπόν, αποτελεί μια ιδανική αφορμή ιστορικής διερεύνησης και κινηματογραφικής αποκωδικοποίησης της θρυλικής αυτής καλλιτεχνικής «στιγμής» που υπέγραψε ο Κούνδουρος, σε σενάριο του Ιάκωβου Καμπανέλλη.
Τομή στην ιστορία του ελληνικού σινεμά
Ο Ιστορικός Κινηματογράφου, Παναγιώτης Δενδραμής, εξηγεί στην «Κ» την ιστορική σημασία του «Δράκου», σκιαγραφώντας αρχικά την ελληνική κινηματογραφική πραγματικότητα της εποχής. «Ο ελληνικός κινηματογράφος προπολεμικά είχε να επιδείξει περιορισμένα δείγματα. Στην πραγματικότητα άρχισε να υπάρχει μεταπολεμικά, με βασικό μοχλό τον παραγωγό Φίνο», τονίζει και εξηγεί πως επρόκειτο για «ένα μοντέλο με συγκεκριμένη αισθητική και με βασικό παράγοντα τον παραγωγό, όχι τον δημιουργό, τον σκηνοθέτη» και ταυτόχρονα για «ένα σινεμά εμπορικό που στόχευε στα ταμεία, μέσω ενός συγκεκριμένου μοντέλου και μιας συγκεκριμένης αισθητικής».
Ο Ντίνος Ηλιόπουλος, ως «Θωμάς» – ο «ασήμαντος» ήρωας της ταινίας που σε μια νύχτα μεταμορφώνεται σε «Δράκο», πριν παρασυρθεί οριστικά στη λήθη (Πηγή φωτογραφίας: FILMTRADE)
Σύμφωνα με τον κ. Δενδραμή ήταν στα μέσα της δεκαετίας, μέσα σε μια χρονιά, από το 1955 έως το 1956 που κυκλοφόρησαν τρεις ταινίες-ορόσημα. Πρόκειται για την «Κάλπικη Λίρα» του Γιώργου Τζαβέλλα, την «Στέλλα» του Μιχάλη Κακογιάννη και τον «Δράκο» του Νίκου Κούνδουρου, ένα φιλμ, που όπως επισημαίνει ο κ. Δενδραμής, «πέρασε σχετικά απαρατήρητο στο κοινό, κόβοντας ελάχιστα εισιτήρια».
Ο «Δράκος» έμελλε να δεχτεί την πρώτη αναγνώριση μια πενταετία μετά, όταν στο φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης, μια ρετροσπεκτίβα κριτικών θα την προέβαλε ξανά, κατατάσσοντας την στις 10 καλύτερες ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου, προσθέτει ο κ. Δενδραμής. Η φήμη της ταινίας άρχισε σταδιακά να χτίζεται «εντός του κύκλου των Ελλήνων σινεφίλ».
Ο Αλέξης Δερμεντζόγλου, κριτικός κινηματογράφου, δημοσιογράφος και συγγραφέας, μιλώντας στην «Κ», επισημαίνει, πάντως, ότι ένα μεγάλο τμήμα και των κριτικών της εποχής είχε απορρίψει την ταινία του Κούνδουρου. Ο ίδιος στέκεται στην κριτική που είχε γράψει για το φιλμ ο Αντώνης Μοσχοβάκης και εν γένει στις επικρίσεις που είχε δεχτεί ο «Δράκος» από διανοούμενους της αριστεράς. «Αν η ταινία ενόχλησε τότε την αριστερή κριτική για τον πεσιμισμό της, αποδείχθηκε στην πράξη αργότερα ότι τελικά η φιλοσοφία του φιλμ του Κούνδουρου ήταν ειλικρινής και ευκρινής», σχολιάζει ο κ. Δερμεντζόγλου.
Ταυτόχρονα, «κόντρα στο ρεύμα», σημαντικοί Ελληνες διανοούμενοι είχαν ήδη εντοπίσει στον «Δράκο» το στοιχείο της «πρωτοπορίας», το οποίο θα αναγνωριζόταν καθολικά αρκετές δεκαετίες μετά την πρώτη προβολή της ταινίας. «Ο “Δράκος” αποτελεί τη συγκλονιστική προσφορά της Ελλάδος στη διεθνή κινηματογραφική ποίηση», έγραφε στην «Καθημερινή» η Ροζίτα Σώκου, ενώ ο Μ. Καραγάτσης σημείωνε ότι «πρόκειται για μια από τις πιο ενδιαφέρουσες ταινίες που μας προσέφερε τελευταία το ευρωπαϊκό κλίμα».
«Καλύτερα “Δράκος” παρά τίποτα, σε μια κοινωνία που σε ισοπεδώνει», σχολιάζει ο Αλέξης Δερμεντζόγλου για τον ανθρωπότυπο του “Θωμά” της ταινίας. «Ενας ήρωας λίγο σκληρός, λίγο επιθετικός, λίγο κακότροπος. Μια μορφή που τελικά δεν την θέλουν ούτε οι περιθωριακοί». (Πηγή φωτογραφίας: FILMTRADE)
«Νεορεαλισμός, φιλμ νουάρ, παραισθήσεις και μετεμφυλιακό κλίμα»
Ποια είναι, όμως, εκείνα τα αισθητικά, καλλιτεχνικά και ιδεολογικά χαρακτηριστικά της ταινίας που την ξεχώρισαν και που μέχρι σήμερα αποτελούν ανεξάντλητες πηγές έμπνευσης, αλλά και έρευνας για τους μελετητές του σινεμά παγκοσμίως;
Ο «Δράκος» είναι αισθητικά επηρεασμένος από τον ιταλικό νεορεαλισμό και το φιλμ νουάρ. Ταυτόχρονα, οι κοινωνικοπολιτικές αναφορές του είναι σαφέστατες μιας και βρισκόμαστε στα σκληρά μετεμφυλιακά χρόνια που διέπονται από απαγορεύσεις, δεσμεύσεις και πιέσεις, λέει στην «Κ» ο Αλέξης Δερμεντζόγλου.
«Προσωπικά εντοπίζω κοινά στοιχεία με το στιλ του Αντονιόνι, ο οποίος λάτρευε το φιλμ νουάρ», προσθέτει και συμπληρώνει: «Έχουμε ταυτόχρονα μια ρεαλιστική καταγραφή της νεοελληνικής κοινωνίας της δεκαετίας του 1950 με τα νυχτερινά μαγαζιά, τις εκτονώσεις και τα ερωτικά πάθη».
Σύμφωνα με τον κ. Δερμεντζόγλου, η ταινία του Κούνδουρου αποτελεί «σε διεθνή κλίμακα» ένα από τα πιο «πειραγμένα» φιλμ όλων των εποχών. «Ο νεορεαλισμός “διαλύεται” από την εισβολή ενός ονειρικού, υπνωτικού, παραισθητικού κλίματος, από την ευφορία της μεγάλης απάτης, τη μετατροπή του πραγματικού σε κίβδηλο, με το τελευταίο να εκτιμάται περισσότερο από το γνήσιο. Ο “Δράκος” είναι γενικά από τα καλύτερα μεταπολεμικά φιλμ. Ένα φιλμ που αναλύει τον τρόπο με τον οποίο την αναμονή της ειρήνης και της ευτυχίας διαδέχθηκε η ασημαντότητα, το “τίποτα”, το μίζερο».
Ο κ. Δενδραμής από την πλευρά του, σημειώνει χαρακτηριστικά: «Ο Κούνδουρος παίρνει τα ρεύματα του νεορεαλισμού, του νουάρ, ακόμα και του γερμανικού εξπρεσιονισμού και τα φιλτράρει μέσα από την ελληνική πραγματικότητα». Ταυτόχρονα, εκτός από τις σαφείς αναφορές στον νεορεαλισμό και στο νουάρ, ο κ. Δενδραμής συναντά και μια επιρροή από το κίνημα της «νέας αντικειμενικότητας», ειδικά όσον αφορά την απεικόνιση του «περιθωρίου».
«Ο νεορεαλισμός “διαλύεται” από την εισβολή ενός ονειρικού, υπνωτικού, παραισθητικού κλίματος, από την ευφορία της μεγάλης απάτης, τη μετατροπή του πραγματικού σε κίβδηλο, με το τελευταίο να εκτιμάται περισσότερο από το γνήσιο» (Πηγή φωτογραφίας: FILMTRADE)
«Καλύτερα “Δράκος”, παρά “τίποτα”»
Η επανακυκλοφορία του «Δράκου» στους κινηματογράφους εν έτει 2023 θέτει αναπόφευκτα και επιτακτικά το ακόλουθο ερώτημα: τι έχει να πει στις νέες γενιές κινηματογραφόφιλων η ταινία του Κούνδουρου; Υπάρχει, άραγε, ο «ανθρωπότυπος» του Θωμά – που υποδύεται ο Ντίνος Ηλιόπουλος – γύρω μας; Πως μοιάζουν σήμερα οι «αυταπάτες» και οι «παραισθήσεις» που αποπειράθηκε να περιγράψει ο Κούνδουρος το 1956, κατά τη μετεμφυλιακή περίοδο της καταστολής, της λογοκρισίας και του φόβου;
Πριν τις απαντήσεις-προσεγγίσεις, μια ματιά στην πλοκή του φιλμ: Ήρωας του «Δράκου» είναι ο Θωμάς, ένας «ασήμαντος ανθρωπάκος», ο οποίος ανακαλύπτει ότι μοιάζει υπερβολικά με τον καταζητούμενο εγκληματία «Δράκο». Προσπαθώντας να κρυφτεί από την αστυνομία, θα βρεθεί στο στέκι μιας συμμορίας μικροαπατεώνων. Εκείνοι αφού περάσουν τον Θωμά για τον «Δράκο» θα του ζητήσουν να συμμετάσχει στο «μεγάλο κόλπο» τους. Έτσι ο «ασήμαντος», Θωμάς θα υποδυθεί για μια νύχτα τον ρόλο του «σημαντικού» Δράκου.
«Καλύτερα “Δράκος” παρά τίποτα, σε μια κοινωνία που σε ισοπεδώνει», σχολιάζει ο Αλέξης Δερμεντζόγλου για τον ανθρωπότυπο του «Θωμά» της ταινίας. «Ενας ήρωας λίγο σκληρός, λίγο επιθετικός, λίγο κακότροπος. Μια μορφή που τελικά δεν την θέλουν ούτε οι περιθωριακοί», συμπληρώνει, εντοπίζοντας το νήμα της εποχής του φιλμ, με το σήμερα στην «αποπροσωποίηση» και στον «πεσιμισμό». «Ζούμε την άρνηση του “καθημερινού”, το ζητούμενο είναι “πώς θα ξεφύγουμε” από αυτό. Αναμένουμε το σημείο της πτώσης μας, όπως και ο Θωμάς της ταινίας», συμπληρώνει.
Ο «Δράκος», με νέα υλικά, επανακυκλοφορεί στους κινηματογράφους και στη θρυλική «Ριβιέρα», στις 31 Αυγούστου. Φωτογραφία: FILMTRADE
Ο «Δράκος» το 2023: Ψηφιακή επεξεργασία, διανομή και νέο υλικό
Μετρώντας πλέον αντίστροφα για την επανακυκλοφορία της ταινίας στους κινηματογράφους, ο Βασίλης Σουρραπάς, επικεφαλής της εταιρίας διανομής Film Trade που έχει αναλάβει την επανέκδοση του «Δράκου», εξηγεί στην «Κ» τους λόγους που επιλέχθηκε η συγκεκριμένη ταινία του Νίκου Κούνδουρου να προβληθεί στις αίθουσες και αποκαλύπτει τα «μελλοντικά πλάνα» όσον αφορά την προώθηση του έργου του σημαντικού Ελληνα δημιουργού.
Ο κ. Σουρραπάς αναφέρει ότι πραγματοποιήθηκε ψηφιακή επεξεργασία στο σύνολο του αρχείου του Νίκου Κούνδουρου. Τονίζει, μάλιστα, ότι μετά την κυκλοφορία του «Δράκου» στις κινηματογραφικές αίθουσες, σχεδιάζεται και η προβολή άλλων ταινιών του στην τηλεόραση.
Οσον αφορά τη διαδικασία επεξεργασίας του «Δράκου», όπως εξήγησε, ενώ το σύνολο του αρχείου του Νίκου Κούνδουρου ανήκε και ανήκει στη σύζυγο του, Σωτηρία Ματζίρη, μέχρι πριν λίγο καιρό, «το αρχείο του “Δράκου” βρισκόταν στην κατοχή των ιδιοκτητών της εταιρείας παραγωγής του φιλμ». Τελικώς, η κ. Ματζίρη απέκτησε τα δικαιώματα και του «Δράκου».
Η νέα επανασχεδιασμένη αφίσα της ταινίας. (Φωτογραφία: FILMTRADE)
«Ο “Δράκος”, μαζί με την “Ευδοκία” και την “Αναπαράσταση”, αποτελούν, ίσως, τις σημαντικότερες ελληνικές ταινίες όλων των εποχών», μας λέει στη συνέχεια, εξηγώντας τους λόγους που επιλέχθηκε η εν λόγω ταινία για να κυκλοφορήσει στο σινεμά. Ταυτόχρονα, αποκαλύπτει πως παρότι το φιλμ λογίζεται ως παγκόσμιο αριστούργημα, έχει να προβληθεί ακόμα και στην τηλεόραση για παραπάνω από μια δεκαετία.
Ο επικεφαλής της Film Trade αποκαλύπτει, μάλιστα, στην «Κ» ότι με την ευκαιρία της ψηφιοποίησης της ταινίας, και λόγω του ανανεωμένου ενδιαφέροντος στο έργο του Κούνδουρου στο εξωτερικό μέσα από την αναφορά της ταινίας στο βιβλίο του Jonathan Franzen «Ελευθερία», «σχεδιάζουμε από την άνοιξη να την παρουσιάσουμε με τα καινούργια της υλικά και στο εξωτερικό με παρουσία σε διεθνές φεστιβάλ που θα ανακοινωθεί τότε».
Ο «Δράκος» επανακυκλοφορεί στις 31 Αυγούστου, με νέο υλικό και μια καινούργια, επανασχεδιασμένη αφίσα, η οποία όπως λέει ο κ. Σουρραπάς «φέρνει την ατμόσφαιρα της ταινίας στο σήμερα». Το αριστούργημα του Νίκου Κούνδουρου θα προβάλλεται στον ιστορικό θερινό κινηματογράφο της Αθήνας, «Ριβιέρα» και με αγγλικούς υπότιτλους.
Η Όλγα Φαρμάκη και ο Σταύρος Μαντόπουλος απολαμβάνουν τις διακοπές τουςμε την κορούλα τους, Μαρία-Φλωρέττα. Που; Στις Κυκλάδες.. Πρώτη στάση στη Σέριφο και τώρα στην Νάξο…
Η Όλγα με αφορμή την ονομαστική εορτή της μικρής κοινοποίησε μια εικόνα των τριών τους και ανέφερε μεταξύ άλλων: «Χρόνια σου πολλά κορούλα μας. Σ´αγαπάμε πάρα πολύ».
Η Όλγα Φρμάκη γέννησε στις 27 Ιανουαρίου του 2021 και είχε αναφέρει: «Το ήθελα πάρα πολύ και εγώ και ο Σταύρος και χαρήκαμε πολύ όταν μάθαμε το γεγονός. Από την πρώτη στιγμή καταλαβαίνεις ότι είναι ο άνθρωπος σου, αλλά πραγματικά με τον Σταύρο το έλεγα και από την πρώτη στιγμή».
Το πρώην μοντέλο και νυν επιχειρηματίας της εταιρίας ρούχων Kissters την οποία διατηρεί μαζί με την αδερφή της Γωγώ Φαρμάκη, δημοσιεύει συχνά φωτογραφίες με την κόρη της στα social media της. Κι αυτό έκανε κι από τη Νάξο, όπως βλέπετε..
Δράση: Μουσικοαφηγηματική παράσταση με τίτλο “Ενας ουρανός τραγούδια”
Διοργανωτής: Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων / Κοινοφελής επιχείρηση Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων
Τι θα δούμε;
Ο αγαπημένος τραγουδιστής – τραγουδοποιός Θοδωρής Κοτονιάς, γνωστός από το εξαιρετικό του τραγούδι «Τα κλειδιά», με την ηθοποιό Κατερίνα Γαβαλλά σας προσκαλούν σε ένα μουσικό ραντεβού… σε Έναν ουρανό Τραγούδια. Μία μουσικοαφηγηματική παράσταση από αυτές που ξέρουν να μας ταξιδεύουν.
Τραγούδια, ποίηση και αφήγηση κάτω από τα αστέρια της Νάξου.
Τραγούδια, ποίηση και αφήγηση κάτω από τα αστέρια στον Καλόξυλο Νάξου.
Μια μυστική βόλτα πέρα από τον τόπο και τον χρόνο, μέσα από τον δρόμο που η μουσική και ο λόγος μάς φέρνουν ξανά στην καρδιά μας…
Τραγούδια του Θοδωρή Κοτονιά και άλλα από διαφορετικά μέρη του κόσμου…
Στην κιθάρα ο εκπληκτικός δεξιοτέχνης με την ιδιαίτερη ικανότητα στα διαφορετικά χρώματα και τους τρόπους, Βασίλης Κετεντζόγλου.
Και ο δικός μας Νίκος Βερύκοκκος.
Από τον Τάσο Λειβαδίτη, τον Νίκο Καζαντζάκη μέχρι τον Τζελαλαντίν Ρουμί & τον Jiddu Krishnamurti…
…Και από τον Μάνο Χατζιδάκι, τον Θανάση Παπακωνσταντίνου και τον Μανώλη Ρασούλη μέχρι τον Leonard Cohen, τον Peter Hammill και τον Asic Veysel…
Ο Συρτός Κρήτης, το Καρναβάλι Μεσότοπου Λέσβου, το Μοιρολόι της Παναγίας στην Κοπάνη Δωδώνης και το Πανηγύρι του Αγίου Πέτρου στα Σπάτα είναι μεταξύ των νέων εγγραφών στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Συγκεκριμένα, το υπουργείο Πολιτισμού ανακοίνωσε την εγγραφή δέκα (10) νέων στοιχείων στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Η διαδικασία εμπλουτισμού του Εθνικού Ευρετηρίου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας είναι ετήσια και ξεκινάει τον Ιανουάριο, με τη δημόσια πρόσκληση που απευθύνει η Διεύθυνση Νεώτερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, σύμφωνα με τις προβλεπόμενες διαδικασίες και συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα.
Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, μετά την αποδοχή της εισήγησης της Επιστημονικής Επιτροπής για την εγγραφή των δέκα νέων στοιχείων στο Εθνικό Ευρετήριο, δήλωσε: «Το ΥΠΠΟ εφαρμόζοντας από το 2006, τη Σύμβαση της UNESCO 2003, για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, προσθέτει σήμερα δέκα νέες εγγραφές στον, ήδη, πλούσιο κατάλογο του Εθνικού Ευρετηρίου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, επιβεβαιώνοντας τον πλούτο, την πολυμορφία, τις πολλαπλές επιρροές και την ενσωμάτωση στέρεων παραδόσεων, για τις οποίες είναι περήφανες οι τοπικές κοινωνίες.
Ο λαϊκός πολιτισμός μας, οι τελετές, οι γιορτές, οι παραδοσιακές τέχνες μεταφέρονται από γενιά σε γενιά, παραδίδοντας στους νεότερους ένα βαθύ πολιτιστικό απόθεμα, που το διαμόρφωσαν ο μόχθος των ανθρώπων, η συνύπαρξη, η αλληλεγγύη, η ανάγκη της ταυτότητας. Ένας πλούτος διαφορετικός από περιοχή σε περιοχή, αποτέλεσμα συλλογικής δραστηριότητας, του μέτρου και της αισθητικής, που φτάνει ζωντανός στις μέρες μας, από τα βάθη του χρόνου και οφείλουμε να τον αναδείξουμε, πιστοί στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης.
Ευχαριστώ την αρμόδια Διεύθυνση Νεώτερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου, καθώς και την Εθνική Επιστημονική Επιτροπή για την αφοσίωσή τους στην διάσωση και ανάδειξη του άυλου πολιτιστικού μας αποθέματος, με την Εφαρμογή της Σύμβασης της UNESCO».
Όπως ενημερώνει η ανακοίνωση του ΥΠΠΟ, η Ελλάδα ως κράτος-μέλος εμπλουτίζει συστηματικά το Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, εφαρμόζοντας τη διαδικασία εμπλουτισμού του Ευρετηρίου, το οποίο και αποτελεί σημαντική προτεραιότητα του Υπουργείου Πολιτισμού. Ο λόγος δίνεται στις ίδιες τις κοινότητες, φορέων άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, προκειμένου να τεκμηριώσουν και να αναδείξουν τα στοιχεία που οι ίδιες θεωρούν μέρος της συλλογικής τους ταυτότητας.
Επιπλέον, η διαδικασία εγγραφής στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς παρέχει ένα πλαίσιο συνεργασίας των κοινοτήτων με τη διοίκηση και την επιστημονική κοινότητα, για την εκπόνηση σχεδίων και την εφαρμογή πολιτικών που στοχεύουν στη διαφύλαξη των στοιχείων και τη μετάδοσή τους στις νεότερες γενιές.
Τα δέκα νέα στοιχεία μελετήθηκαν συστηματικά από τη Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, την Εθνική Επιστημονική Επιτροπή για την Εφαρμογή στην Ελλάδα της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO, 2003) και τις ίδιες τις κοινότητες φορέων. Η Εθνική Επιστημονική Επιτροπή γνωμοδότησε επί των προτάσεων στη συνεδρίαση της 7ης Απριλίου 2023. Η εισήγησή τους έγινε αποδεκτή, στο σύνολό της, από την Υπουργό Πολιτισμού.
Τα στοιχεία που εγγράφονται στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς είναι τα εξής, σύμφωνα με πληροφορίες του ΥΠΠΟ:
1. Συρτός Κρήτης
Ο συρτός Κρήτης είναι κυκλικός χορός, βασισμένος σε οργανικές μελωδίες με βιολί ή λύρα και λαούτο, πάνω στις οποίες τραγουδιούνται δίστιχα (μαντινάδες). Χορεύεται, κυρίως, από άνδρες. Τοπική παράδοση και έρευνα συμφωνούν ότι εντοπίζεται στη Δυτική Κρήτη (Κίσσαμος), ενισχύοντας τον μύθο που τοποθετεί τις απαρχές του συρτού στον 18ο αιώνα, ως δημιούργημα ντόπιου μουσικού. Κατά τον Μεσοπόλεμο εξαπλώθηκε σε όλη την Κρήτη. Αργότερα, μέσω της μετακίνησης Κρητών οργανοπαικτών και της διάδοσης της δισκογραφίας, εντάχθηκε στο ρεπερτόριο των χορευτικών συλλόγων όλης της Ελλάδας και της διασποράς. Η μελωδία του συρτού αναγνωρίστηκε διεθνώς, καθώς συνδέθηκε με το παγκόσμιας εμβέλειας «συρτάκι» της ταινίας «Αλέξης Ζορμπάς». Ο συγκεκριμένος χορός είναι συνυφασμένος με τη μουσικοχορευτική παράδοση και εν γένει την πολιτιστική κληρονομιά της Κρήτης και ιδιαίτερα της Δυτικής Κρήτης και της περιοχής Κίσσαμου.
2. Καρναβάλι Μεσότοπου Λέσβου
Η περίοδος της αποκριάς γιορταζόταν από παλιά στον Μεσότοπο Λέσβου με γλέντια που κρατούσαν μία εβδομάδα. Ήταν μια ευκαιρία για τους Μεσοτοπίτες να αποδώσουν φόρο τιμής στην παράδοσή τους, που απηχεί μνήμες από την Τουρκοκρατία, τη Μικρά Ασία και τη Σμύρνη. Οι απόκριες αποτελούν περίοδο ξεφαντώματος για όλο το χωριό. Στο Καρναβάλι του Μεσότοπου, που από το 1987 διοργανώνεται με τη συμμετοχή όλων των φορέων του χωριού, περιλαμβάνονται αποκριάτικα δρώμενα, σάτιρα δοσμένη στην ντοπιολαλιά, μασκαροντυμένοι όλων των ηλικιών, μουτσούνια όπως αποκαλούνται, τραγούδι, χορός και οι λεγόμενοι κουδουνάτοι, άντρες που περιφέρονται κατά ομάδες στο χωριό, φορώντας κουδούνια από πρόβατα και έχοντας βάψει τα πρόσωπά τους μαύρα με κάρβουνο και λάδι. Το Καρναβάλι Μεσότοπου Λέσβου αποτελεί σημαντικό στοιχείο συλλογικής μνήμης και ταυτότητας της κοινότητας, αλλά και δημοφιλή αποκριάτικη εκδήλωση που ενθουσιάζει το ευρύτερο κοινό.
3. Μαλεβιζιώτης
Ο Μαλεβιζιώτης είναι χορός της Κρήτης, κυκλικός και ζωηρός. Χορεύεται από άντρες και γυναίκες με πιασμένες παλάμες, σε ρυθμό 2/4, με συνοδεία λύρας ή βιολιού, λαγούτου, μαντολίνου ή ασκομαντούρας. Πρόκειται για έναν χορό μεγάλης δυναμικής και έντασης, ζωηρό και εντυπωσιακό, που επιτρέπει στους χορευτές, κυρίως στον πρωτοχορευτή, να αυτοσχεδιάσει και να επιδείξει τη δεξιοτεχνία του.
Είναι συνδεδεμένος με τη μουσικοχορευτική παράδοση, την πολιτιστική ταυτότητα και όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής ζωής των Κρητών και ειδικότερα των Μαλεβιζιωτών, επειδή στην επαρχία Μαλεβιζίου, του νομού Ηρακλείου, έλαβε την τελική του μορφή. Σήμερα, χορεύεται σε όλη την Ελλάδα και στον απόδημο ελληνισμό, καθώς έχει διαδοθεί ευρέως μέσω της εκμάθησης των κρητικών χορών, κυρίως στο πλαίσιο των χορευτικών συλλόγων.
4. Το Μοιρολόι της Παναγίας, στην Κοπάνη Δωδώνης
Είναι πασχαλινά κάλαντα που ψάλλονται κάθε Μεγάλη Παρασκευή σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, μεταξύ των οποίων και στην Κοπάνη Δωδώνης. Τα κάλαντα αφηγούνται τον θρήνο της Παναγίας για τον μονογενή υιό της. Τα μέλη της κοινότητας Κοπάνης, η πλειονότητα των οποίων δεν κατοικεί πλέον μόνιμα στο χωριό, έχουν την ευκαιρία να συναντηθούν και να ανανεώσουν τους κοινούς δεσμούς τους, συμμετέχοντας στο έθιμο που διατηρεί ζωντανή την παράδοση των προγόνων τους. Το Μοιρολόι της Παναγίας αναβιώνει στην Κοπάνη από το 2006, συνιστώντας μια σημαντική έκφανση της συλλογικής μνήμης της κοινότητας.
5. Μπαμπούγερα, στην Καλή Βρύση Δράμας
Το δρώμενο τελείται στην Καλή Βρύση Δράμας, στις 6-7 και 8 Ιανουαρίου, κάθε χρόνο. Μέλη της κοινότητας, με ζωόμορφες μεταμφιέσεις, ζωσμένα με κουδούνια στη μέση τους και με προσωπίδα στο κεφάλι, κυκλοφορούν στο χωριό τραγουδώντας και χορεύοντας. Η κορύφωση του δρώμενου είναι στις 8 Ιανουαρίου με την αναπαράσταση σατυρικού γάμου. Αποτελεί σημαντικό στοιχείο συλλογικής μνήμης και ταυτότητας της κοινότητας Καλής Βρύσης Δράμας.
SONY DSC
6. Μπαντίδοι και Γαϊτανάκι Άρτας (παραδοσιακά δρώμενα Αποκριών)
Εθιμικά αποκριάτικα δρώμενα που τελούνται στην πόλη της Άρτας, με κύρια χαρακτηριστικά τις μεταμφιέσεις, τις πατινάδες με συνοδεία παραδοσιακής ζυγιάς και τις στάσεις σε καθορισμένα σημεία, όπου επιτελούνται ορχηστικά επεισόδια με περιπαικτικά δίστιχα, με κύκλιους αποκριάτικους χορούς.
Οι Μπαντίδοι είναι μπουλούκια δέκα-δεκαπέντε ανδρών, οι οποίοι την Πέμπτη και την Παρασκευή, πριν από τη Μεγάλη Αποκριά, ξεκινούν από τις γειτονιές της Άρτας τραγουδώντας και πειράζοντας τον κόσμο. Καταλήγουν στις κεντρικές οδούς της πόλης, σατιρίζοντας την επικαιρότητα, πρόσωπα και καταστάσεις. Το Σάββατο της Αποκριάς οι συμμετέχοντες, φορώντας μάσκες και ντυμένοι είτε ως γενίτσαροι είτε ως νύφες, βγαίνουν στους κεντρικούς δρόμους της πόλης και στις γειτονιές. Κάθε λίγο σταματούν και πλέκουν το γαϊτανάκι, ένα ξύλο που στην κορυφή του δένονται και κρέμονται δώδεκα κορδέλες, όσοι και οι μήνες του χρόνου, πότε με συρτούς χορούς, πότε με τσάμικα (ιδιαίτερη μελωδία με το όνομα Γαϊτανάκι) και στο τέλος με τα μαλώματα των βιολιτζήδων. Μετά το πλέξιμο ακολουθούν αποκριάτικα δρώμενα και χοροί. Το έθιμο αποτελεί σημαντική έκφραση της συλλογικής μνήμης και ταυτότητας της πόλης της Αρτας και των απανταχού Αρτινών.
7. Η τέχνη της κατασκευής αντιγράφων παραδοσιακών ενδυμασιών, όπως ασκείται από τον Νικόλαο Πλακίδα, στην Κατοχή Αιτωλοακαρνανίας
Ο Νικόλαος Πλακίδας ράβει και κεντάει πιστά αντίγραφα παραδοσιακών ενδυμασιών. Οι φορεσιές δημιουργούνται κατόπιν παραγγελίας, προκειμένου να φορεθούν σε γάμους, πανηγύρια, αναπαραστάσεις ιστορικών γεγονότων, παρελάσεις κτλ. Το εργαστήρι του Νικόλαου Πλακίδα βρίσκεται στην Κατοχή Δήμου Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου, στο Νομό Αιτωλοακαρνανίας, της Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, περιοχή όπου πραγματοποιούνται πολλές γιορτές και πανηγύρια, όπως η γιορτή της Εξόδου στο Μεσολόγγι, τα πανηγύρια της Αγίας-Αγάθης στο Αιτωλικό, του Αϊ-Συμιού στο Μεσολόγγι, της Αγίας Παρασκευής στο Νεοχώρι. Η τέχνη της κατασκευής αντιγράφων παραδοσιακών ενδυμασιών, όπως ασκείται από τον Νικόλαο Πλακίδα, στην Κατοχή Αιτωλοακαρνανίας, αποτελεί παράδειγμα προσαρμογής στο σύγχρονο πολιτιστικό περιβάλλον της τέχνης του ελληνοράπτη.
8. Το πανηγύρι του Αγίου Πέτρου στα Σπάτα
Πραγματοποιείται κατά τον τριήμερο εορτασμό των Αγίων Πέτρου και Παύλου, στα Σπάτα, στις 29 Ιουνίου, συνδυάζοντας στοιχεία της επίσημης χριστιανικής θρησκείας και της λαϊκής λατρείας. Κατά τον πανηγυρισμό προσφέρονται ζώα (ταύροι) ως τάμα, με το κρέας των οποίων παρασκευάζεται στιφάδο. Η παρασκευή του φαγητού απαιτεί τη συνεργασία όλων των κατοίκων του χωριού, που συνεισφέρουν εθελοντικά, ως εκπλήρωση του τάματος για υγεία και καλή σοδειά. Τα τελευταία χρόνια η κοινότητα, σεβόμενη τις παραμέτρους που διέπουν πλέον τη συμπεριφορά των ανθρώπων προς τα ζώα, δεν τελεί την ταυροθυσία. Το πανηγύρι του Αγίου Πέτρου στα Σπάτα αποτελεί μια εθιμική πρακτική που συμβάλλει στη διαφύλαξη της συλλογικής μνήμης και ταυτότητας των κατοίκων των Σπάτων και ενισχύει τους δεσμούς που συνέχουν τους απανταχού Σπαταναίους με τον τόπο τους.
9. «Μπέης» Πρωτοκκλησίου
Ο «Μπέης» είναι αποκριάτικο δρώμενο με περιπαικτικό – σκωπτικό χαρακτήρα που πραγματοποιείται από άντρες την Καθαρά Δευτέρα, στο προσφυγικό χωριό Πρωτοκκλήσι του δήμου Σουφλίου, στον Έβρο. Συμμετέχουν νεαρά και μεγαλύτερης ηλικίας άτομα, που σχηματίζουν θίασο και περιφέρονται στο χωριό χορεύοντας με τους ήχους της γκάιντας και του νταουλιού. «Ο Μπέης» αποτελεί σημαντική έκφραση της συλλογικής μνήμης και ταυτότητας της κοινότητας Πρωτοκκλησίου του δήμου Σουφλίου Έβρου.
10. Κάλαντα Κρυόνερου Ανατολικής Θράκης, στο Καλαμπάκι Δράμας
Πρόκειται για θρησκευτικού περιεχομένου κάλαντα που τραγουδιούνται αντιφωνικά, στο Καλαμπάκι Δράμας, τη νύχτα της παραμονής έως το ξημέρωμα των Χριστουγέννων, από ομάδες ανύπαντρων νεαρών ανδρών, με τα οποία ανακοινώνεται από τους καλαντιστές η χαρμόσυνη είδηση της γέννησης του Χριστού. Τα κάλαντα συνοδεύονται από παινέματα για τον οικοδεσπότη και την οικογένειά του. Τα κάλαντα συνιστούν σημαντική έκφανση της συλλογικής μνήμης της κοινότητας Καλαμπακίου Δράμας, ιδιαίτερα των απογόνων προσφύγων, από το Κρυόνερο Ανατολικής Θράκης.
Τα μάρμαρα του Παρθενώνα αποτελούν σημείο αναφοράς για το Βρετανικό Μουσείο (φωτό Koolnews.gr)
Ένας από τους πιο γνωστούς επιμελητές παγκοσμίως, με εξειδίκευση στην αρχαία Ελλάδα είναι ο υπάλληλους, που απολύθηκε ως ύποπτος κλοπών πολύτιμων αντικειμένων από τις συλλογές του Βρετανικού Μουσείου.
Ο Peter John Higgs, 56 ετών,εργαζόταν 35 χρόνια στο Βρετανικό Μουσείο. Περιγράφεται ως ένας από τους κορυφαίους ειδικούς στον κόσμο, στις ελληνικές και μεσογειακές αρχαιότητες.
Συχνά παρουσίαζε στον Τύπο τις νέες εκθέσεις του μουσείου. Ήταν, μάλιστα, μέλος της ειδικής ομάδας του Βρετανικού Μουσείου για τον εντοπισμό αντικειμένων αρχαιοκαπηλίας, με σκοπό είτε την επιστροφή τους στις χώρες προέλευσής τους, είτε την έκθεσή τους στο Λονδίνο.
Χαρακτηριστικός είναι ο ρόλος του στην επιστροφή ενός επιτύμβιου αγάλματος του 2ου αιώνα π.Χ. στη Λιβύη. Το άγαλμα αναπαριστούσε είτε τη θεά Δήμητρα ή πιθανότατα την κόρη της Περσεφόνη και προερχόταν από την ελληνική αποικία της Κυρήνης. Το άγαλμα είχε εντοπιστεί πριν από αρκετά χρόνια στο αεροδρόμιο του Χίθροου, αφού είχε εισαχθεί παράνομα στη Βρετανία προκειμένου να πωληθεί σε ιδιώτη συλλέκτη. Ο Higgs το 2021, παρέδωσε το άγαλμα στην πρεσβεία της Λιβύης στο Λονδίνο.
O Higgs (αριστερά) κατά την παράδοση του αγάλματος της ελληνιστικής εποχής στην Πρεσβεία της Λιβύης AP
Σύμφωνα με τα βρετανικά μέσα ενημέρωσης, πριν από τρία χρόνια είχε γίνει καταγγελία κατά του Higgs για πώληση αρχαιοτήτων στο eBay, όμως η διοίκηση του Βρετανικού Μουσείου δεν έκανε κάποια ενέργεια. Συγκεκριμένα, κάποιος ειδικός εντόπισε ρωμαϊκά αντικείμενα τα οποία φέρεται πως είχε βγάλει σε online δημοπρασία ο Higgs, το 2020.
Η έρευνα της αστυνομίας αφορά στην εξαφάνιση αντικειμένων που χρονολογούνται μεταξύ 1500 π.Χ. και 19ου αιώνα μ.Χ. Η διοίκηση του μουσείου δεν έχει αποκαλύψει τι ακριβώς έχει κλαπεί. Ορισμένοι ειδικοί φοβούνται ότι οι κλεμμένοι θησαυροί, που ενδέχεται να περιλαμβάνουν πολύτιμους λίθους, γυαλί και μέταλλο ακόμα και από το 1500 π.Χ., βρίσκονται ήδη στα χέρια ιδιωτών συλλεκτών.
Μέχρι στιγμής, δεν έχει συλληφθεί ο Higgs, καθώς η έρευνα είναι σε εξέλιξη. Η οικογένειά του υποστηρίζει ότι είναι αθώος και θα αποκαλυφθεί η αλήθεια.
Αχ αυτή η πόλη της Νάξου... Οταν έρθουν οι επισκέπτες, τα πάντα αλλάζουν. Οι δρόμοι …στενεύουν, όλοι βιάζονται και η ταλαιπωρία μεγαλώνει…
Τριήμερο μπροστά μας, η επιστροφή ξεκινάει σιγά σιγά και το Λιμεναρχείο Νάξου σε μία προσπάθεια να μειώσει την πίεση στην παραλιακή οδό στη χερσαία ζώνη ζητάει από τους κατόχους οχημάτων (μόνιμους και επισκέπτες) να αποφύγουν την συγκεκριμένη διαδρομή από σήμερα έως και τη Κυριακή που έρχεται… Από τις 10 το πρωί έως τις 6 το απόγευμα… Οι ώρες δηλαδή που έρχονται ή φεύγουν τα πλοία…
Παράλληλα, ζητάει τη συνεργασία της Δημοτικής και της Ελληνικής Αστυνομίας για την καλύτερη δυνατή εξυπηρέτηση μόνιμων κατοίκων αλλά και επισκεπτών.
Αναλυτικά η σχετική ανακοίνωση που φέρει την υπογραφή του Λιμενάρχη Αλέξιου Αποστολόπουλου
Δεδομένου ότι διανύουμε μήνα Αύγουστο, κατά τον οποίο αναμένεται αυξημένη επιβατική κίνηση στο χώρο του λιμένα και αντίστοιχα στην παραλιακή οδό, προκειμένου αποφευχθεί η άσκοπη ταλαιπωρία των χρηστών της παραλιακής οδού, ζητάμε εκ νέου τη συνδρομή σας όπως:
@ Α.Τ. Νάξου διαθέσει τις ημέρες Παρασκευή 18-08-2023, Σάββατο 19-08-2023 και Κυριακή 30-08-2023, στέλεχος Υπηρεσίας του στην οδό Παπαβασιλείου, στο ύψος του καταστήματος «3Φ», από 10:00 έως 18:00, προκειμένου κατευθύνει τα οχήματα που ταξιδεύουν προς την παραλιακή οδό, ενώ όσα δεν ταξιδεύουν προς την πλατεία Πρωτοδικείου.
@ Δημοτική Αστυνομία Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, διαθέσει ημέρες Παρασκευή 18-08-2023, Σάββατο 19-08-2023 και Κυριακή 20-08-2023, στέλεχός της από 10:00 έως 18:00 στον κόμβο στο ύψος του Ο.Α.Ε.Δ. προκειμένου επιτρέπει την κάθοδο προς το λιμένα μόνο (Ε) μόνο των οχημάτων που πρόκειται επιβιβαστούν σε Ε/Γ-Ο/Γ πλοία, καθώς και των οχημάτων παραλαβής επιβατών (ΚΤΕΛ – ΤΑΞΙ MINI BUS – ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΑ).
Προς ενημέρωση σας, τις ημέρες Παρασκευή 18-08-2023, Σάββατο 19-08-2023 και Κυριακή 20-08-2023 από 10:00 έως 18:00, θα επιτρέπεται η διέλευση της παραλιακής οδού και η κάθοδος προς το λιμένα μέσω κόμβου Ο.Α.Ε.Δ., κατόπιν σχετικού ελέγχου, μόνο σε:
@ Οχήματα που ταξιδεύουν
@ Οχήματα τροφοδοσίας
@ Οχήματα έκτακτης ανάγκης
@ Οχήματα ατόμων που χρήζουν βοήθειας
Οι αποδέκτες που αποστέλλεται το παρόν, παρακαλούνται για τη συνεργασία τους, δεδομένου ότι η συμμετοχή τους θα συμβάλει σημαντικά στην επίτευξη της ομαλής διακίνησης των οχημάτων.
Παρακαλούμε για την ενημέρωση και τις δικές σας ενέργειες
Εφοδος των αρμοδίων αρχών στις παραλίες της Τήνου πραγματοποιείται από εχθές, όπως ανακοίνωσε σήμερα το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.
Από τον έλεγχο διαπιστώθηκε παράνομη κατάληψη 3.000 τ.μ. αιγιαλού και παραλίας από τουριστικές επιχειρήσεις και ιδιώτες, ενώ ένας επιχειρηματίας οδηγήθηκε στο αυτόφωρο για μη συμμόρφωση σε προηγούμενη παράβαση που εξακολουθεί να υφίσταται.
Οι έλεγχοι πραγματοποιούνται από στελέχη της Κτηματικής Υπηρεσίας Σύρου και στελέχη της Ελληνικής Αστυνομίας παρουσία του Εισαγγελέα Εφετών Αιγαίου και της Γενικής Γραμματέως Δημόσιας Περιουσίας, Νάγιας Κόλλια.
Αναλυτικά, μέχρι στιγμής έχουν διενεργηθεί αυτοψίες σε 5 επιχειρήσεις της Τήνου στις δημοφιλείς παραλίες Αγίου Φωκά, Αγίας Κυριακής και Λαούτη της Τήνου όπου διαπιστώθηκε παράνομη και πέραν των συμβάσεων κατάληψη 3.000 τ.μ. παραλίας και αιγιαλού από επιπλέον ομπρέλες, ξαπλώστρες καθώς και από ειδικές ξύλινες κατασκευές (πέργκολες, υπερυψωμένα ξύλινα decks κλπ).
Μάλιστα σε μια περίπτωση, η νόμιμη εκπρόσωπος της επιχείρησης οδηγήθηκε στο αυτόφωρο καθότι δεν συμμορφώθηκε με προηγούμενη διοικητική πράξη που της είχε επιβληθεί για την ίδια παράβαση.
Σύμφωνα με την ίδια ανακοίνωση, στην παραλία Αγίας Κυριακής ολοκληρώθηκε ήδη η διαδικασία απομάκρυνσης των παράνομων κατασκευών και αντικειμένων από την παραλία και τον αιγιαλό, ενώ το ίδιο συμβαίνει και στις υπόλοιπες επιχειρήσεις όπου διαπιστώθηκε παράβαση.
Ειδικά, για τις σταθερές κατασκευές που αποτυπώθηκαν και βρίσκονται εκτός σύμβασης, έχει ήδη ξεκινήσει η λήψη των προβλεπόμενων διοικητικών μέτρων, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις έχουν ήδη εκδοθεί και τα σχετικά πρωτόκολλα κατεδάφισης.
Το πρόγραμμα φιλοξενίας καλλιτεχνών Thermia Project παρουσιάζει την έκθεση σύγχρονης τέχνης με τίτλο “Caring/Carrying Landscapes” στο Δημοτικό Σχολείο της Χώρας Κύθνου από τις 17 έως 25 Αυγούστου, σε επιμέλεια της Οντέτ Κουζού.
Οι συμμετέχουσες/οντες καλλιτέχνες του προγράμματος για το 2023 είναι η Ιωάννα Λημνιού, η Πάκυ Βλασσοπούλου και ο Αριστείδης Λάππας.
To Thermia Project υλοποίησε για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά το πρόγραμμα φιλοξενίας καλλιτεχνών στην Κύθνο, ή αλλιώς ‘Θερμιά’ όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι, μία ονομασία προερχόμενη από τις θερμές ιαματικές πηγές που βρίσκονται στον οικισμό των Λουτρών, στο βορειοανατολικό τμήμα του νησιού.
Το πρόγραμμα δίνει προτεραιότητα σε μία σειρά δράσεων με σκοπό τόσο την εικαστική έρευνα και παραγωγή πρωτότυπων καλλιτεχνικών έργων, όσο και την εμπλοκή των τοπικών κοινοτήτων, κατοίκων και επισκεπτών του νησιού με τη σύγχρονη τέχνη.
Τα έργα που δημιουργήθηκαν κατά τη φιλοξενία των εικαστικών στην Κύθνο εκκινούν από την παρατήρηση και την εμπλοκή τους με το φυσικό και πολιτισμικό τοπίο της Κύθνου – τις ξερολιθιές, τα δημοτικά τραγούδια, τα παραδοσιακά παραμύθια, τα οικόσιτα ζώα, τη φυσική χλωρίδα.
Τα έργα διέπονται από έναν αφηγηματικό χαρακτήρα και εξιστορούν σχέσεις που συναντώνται στην καθημερινότητα του τόπου, φανερώνοντας ένα πλαίσιο φροντίδας, είτε αυτό αφορά τη φροντίδα για τη γη, τα ζώα, το σπίτι, την οικογένεια, ή ακόμα και τη φροντίδα για την ίδια την πέτρα.
Αριστείδης Λάππας_Shepherds Hut_2023_λάδι σε καμβά_105x75_Courtesy of The Breeder
Αριστείδης Λάππας_Τhermia Project 2023
Οι εικαστικοί παρατηρούν τα χρώματα και τις υφές του τοπίου, τα μετεωρολογικά φαινόμενα όπως οι αλλαγές της θερμοκρασίας, τους ήχους κατά τη διάρκεια της ημέρας, τη ρουτίνα της ζωής στο φυσικό περιβάλλον γύρω τους, καθώς και τη βαθιά ενότητα της καθημερινότητας με τις γεωργικές πρακτικές, “στοιχεία” και “στοιχειά” που αποδίδουν ποιότητες στο τοπίο με μεταφυσικά χαρακτηριστικά. Οι εικαστικοί, κινούμενοι ανάμεσα σε ασαφή όρια μεταξύ υλικοτήτων, έμβιων όντων και αφηγήσεων, επανανοηματοδοτούν τους τρόπους με τους οποίους αντιλαμβανόμαστε την έννοια του τοπίου.
info
Δημοτικό Σχολείο Χώρας Κύθνου, Νομός Κυκλάδων 17 – 25 Αυγούστου 2023 Ωράριο λειτουργίας: 19:00 – 22:00
# Το Thermia Project πραγματοποιείται για το 2023 με την υποστήριξη της Αφροδίτης Γκόνου, Σύμβουλος Τέχνης.
Δεν τον ενοχλούσε πλέον τόσο το σπάσιμο στη μύτη. Μπορεί να μην ισιώθηκε το ρινικό οστό και η παραμόρφωση να είναι εμφανής, αλλά τουλάχιστον δεν υπήρξε βλάβη στις αναπνευστικές οδούς. Τον ταλαιπωρούσε κυρίως η όρασή του. Είχε μια θολούρα στο βλέμμα, ένα νεφέλωμα όπως το περιγράφει, που με τον καιρό χειροτέρευε. Στις 7 Μαρτίου ο Μανώλης Ψαρρός, αρχαιολόγος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων με τοπική αρμοδιότητα τη Μύκονο, δέχθηκε επίθεση καθώς επέστρεφε στο σπίτι του στην Αττική. Τον χτύπησαν στο πίσω μέρος του κεφαλιού, τον κλώτσησαν στα πλευρά, τον έστειλαν στα επείγοντα του νοσοκομείου. Αρχικά θεωρούσε ότι σε λίγες εβδομάδες θα επέστρεφε στο πόστο του, στο ίδιο νησί. Πέντε μήνες μετά, όμως, το αποκλείει. «Δεν νιώθω ασφαλής να συνεχίσω εκεί το έργο μου, παρότι που θα το ήθελα».
Το επίμονο πρόβλημα που είχε στην όρασή του από την επίθεση και το γεγονός ότι αρχικά δεν λάμβανε επαρκείς ιατρικές εξηγήσεις για το πότε ή πώς αυτό θα αποκατασταθεί τον επηρέασαν πολύ. Ηταν σαν να βιώνει μια διαρκή απειλή, φοβόταν ότι η καθημερινότητά του δεν θα είναι η ίδια.
«Η ειδικότητά μου είναι η μυκηναϊκή περίοδος, αλλά ασχολούμαι και με τα αρχαία νομίσματα. Τις πρώτες μέρες μετά το χτύπημα δοκίμασα να διαβάσω κάποια κείμενα για τη δουλειά και μου ήταν πολύ δύσκολο»,λέει στην «Καθημερινή» ο κ. Ψαρρός. «Κάθε άνθρωπος από κάπου κρατιέται για να ζήσει. Για εμένα είναι κάποια ανακάλυψη που θα τη μοιραστώ με συναδέλφους, η δουλειά στην υπηρεσία και κάποιες προσωπικές στιγμές. Και δεν μπορούσα άλλο να διαβάσω, να συνεχίσω τη δουλειά μου. Δεν μπορούσα να αποδώσω και να ευχαριστηθώ τα πράγματα που έχω επιλέξει στη ζωή μου. Ολο αυτό μου δημιούργησε ένα ψυχοπλάκωμα».
Στις αρχές Μαΐου χειρουργήθηκε στο δεξί μάτι και το τελευταίο διάστημα, αφού ακολούθησε και συστηματική αγωγή, η κατάστασή του έχει βελτιωθεί. Από τα τέλη Μαΐου άρχισε να κοιμάται και καλύτερα, καθώς υποχώρησαν οι πόνοι που τον ενοχλούσαν. Προηγουμένως από τα σπασίματα δεν μπορούσε να γυρίσει πλευρό και σηκωνόταν προτού χαράξει.
Η αφορμή
Η βίαιη επίθεση εναντίον του έφερε στο προσκήνιο τη Μύκονο και τις διαχρονικές παρανομίες σε παραλίες και οικισμούς της. Προκάλεσε αντιδράσεις και οδήγησε σε ελέγχους. Πιο πρόσφατα, το ζήτημα της ελεύθερης πρόσβασης στον αιγιαλό, καθώς και η ανάδειξη των κραυγαλέων καταπατήσεων και παραβάσεων, επεκτάθηκαν και σε άλλα νησιά, όπως στη Ρόδο και στην Πάρο. Πολίτες διαμαρτύρονται και διεκδικούν το αυτονόητο, να εφαρμοστούν οι νόμοι.
«Αυτά θα έπρεπε να είχαν γίνει προτού με χτυπήσουν», λέει στην «Κ» ο κ. Ψαρρός για την κινητοποίηση των αρμόδιων φορέων στο θέμα της Μυκόνου. «Οι υποθέσεις αυτές, από όπου και αν τις έπιανες δεν μπορούσαν να νομιμοποιηθούν, έπρεπε να είχαν επέμβει».
Επισημαίνει ότι ακόμη και τώρα, παρά τη δημοσιότητα που έχει λάβει το θέμα, κρίσιμες θέσεις σε δημόσιες υπηρεσίες που έχουν και ελεγκτικό ρόλο παραμένουν υποστελεχωμένες. Αναφέρεται στην Κτηματική Υπηρεσία των Κυκλάδων, που έχει λιγοστούς υπαλλήλους, αλλά και στην Αρχαιολογική Υπηρεσία.
«Θεωρούμε ότι η αγορά μπορεί να αυτορρυθμιστεί; Είδαμε τι έγινε: ο Ψαρρός έφαγε ξύλο, οι πολίτες βγήκαν στους δρόμους και διαμαρτύρονται για τις παραλίες. Αυτή είναι η αυτορρύθμιση;»
«Τι περιμένουν όταν από τις τρεις ή τέσσερις ώρες του οκταώρου ένας αρχαιολόγος θα πρέπει να είναι στο υπόγειο, να αναζητάει έγγραφα στο αρχείο επειδή η Εφορεία Αρχαιοτήτων είναι υποστελεχωμένη, κάτι που παρατηρείται και πανελλαδικά; Ορισμένες Εφορείες λειτουργούν με προσωπικό λιγότερο των δέκα ατόμων και οι συνάδελφοι κάνουν τη δουλειά τους όσο καλύτερα μπορούν», λέει. «Θέλουμε να υπάρχει ένα Δημόσιο το οποίο θα ελέγχει ή δεν θέλουμε; Θεωρούμε ότι η αγορά μπορεί να αυτορρυθμιστεί; Είδαμε τι έγινε: ο Ψαρρός έφαγε ξύλο, οι πολίτες βγήκαν στους δρόμους και διαμαρτύρονται για τις παραλίες. Αυτή είναι η αυτορρύθμιση;».
Ο ίδιος θεωρεί θετική έκβαση την αποστολή του εισαγγελέα Εφετών Αιγαίου Οδυσσέα Τσορμπατζόγλου στη Μύκονο. «Εχει επιβάλει πρόστιμα, ποινές και όποια καταγγελία φτάνει στα χέρια του την ερευνά, χωρίς περαιτέρω συζητήσεις. Ηταν μια σωστή κίνηση», τονίζει. «Θεωρώ ότι έχει γίνει μια καλή δουλειά εκεί. Θα φανεί στο μέλλον αν προτίθενται να το συνεχίσουν για να μπορέσουν έστω την τελευταία στιγμή να διατηρήσουν τον χαρακτήρα του νησιού. Στη Χώρα της Μυκόνου, μόνο πέρυσι, μια συνάδελφός μου συνέταξε πάνω από 20 σήματα διακοπής εργασιών».
Ωστόσο, λέει ότι δεν έλαβε τις εγγυήσεις που χρειαζόταν ο ίδιος από την πολιτεία για να επιστρέψει στο νησί. «Από τη δίωξη εκβιαστών πήρα τη διαβεβαίωση ότι θα φροντίσουν να μη με ξαναχτυπήσουν. Δεν έλαβα, όμως, εγγυήσεις για την παρουσία μου στη Μύκονο», λέει και αναφέρεται στα δρομολόγια που θα έπρεπε να κάνει στο νησί και πώς κάποιος θα εξασφάλιζε ότι δεν θα συνέβαινε κάτι εις βάρος του κατά την εκτέλεση του έργου του. Παρόμοιες εγγυήσεις ζητούσε μετά την επίθεση στον κ. Ψαρρό και ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, για να κάνουν οι συνάδελφοί τους τη δουλειά τους χωρίς φόβο. Τόνιζαν ότι η πιθανή αντικατάσταση από το υπουργείο Πολιτισμού όσων έχουν ως αρμοδιότητα τη Μύκονο θα έστελνε το λάθος μήνυμα.
Μεταξύ άλλων, ως αρχαιολόγος με τοπική αρμοδιότητα τη Μύκονο, ο κ. Ψαρρός έπρεπε να χειρίζεται και εγκρίσεις για οικοδομικές άδειες ξενοδοχείων, κατοικιών και κέντρων διασκέδασης στο νησί. Χρεώθηκε τη Μύκονο το 2014 μαζί με άλλες δύο συναδέλφους του και σε αυτά τα χρόνια έχει δει πολλά: από αυθαίρετα που χτίζονταν σε μια νύχτα και ξεφύτρωναν ξαφνικά σαν μανιτάρι ή τεράστιες εκσκαφικές εργασίες που γίνονταν στη μέση του πουθενά για να ανοίξει κάποιος μάντρα με υλικά οικοδομών. Κάποιοι μηχανικοί παρέμεναν πιστοί στη νόμιμη διαδικασία και την εφάρμοζαν ευλαβικά, ενώ άλλοι –κυρίως μεγαλοεργολάβοι– μπορεί να σήκωναν πρώτα ένα κτίσμα, χωρίς να έχουν γίνει οι σχετικές αυτοψίες και χωρίς να έχουν λάβει εγκρίσεις από τις αρμόδιες υπηρεσίες και εκ των υστέρων επιχειρούσαν να το τακτοποιήσουν μέσα από τα παραθυράκια που τους παρείχε η σχετική νομοθεσία.
Κανονικά, το προσεχές διάστημα ο κ. Ψαρρός θα έπρεπε να κηρύξει νέους αρχαιολογικούς χώρους, έπειτα από δεδομένα ανασκαφών που είχαν προκύψει στο νησί. Δεν προτίθεται, όμως, μετά την επίθεση που δέχθηκε τον Μάρτιο να επιστρέψει στη Μύκονο. Επαναλαμβάνει ότι τον στενοχωρεί ο αποχωρισμός από το νησί που είχε οριστεί να προστατεύει και όπου είχε καλλιεργήσει το επιστημονικό του ενδιαφέρον.
«Χωρίς στήριξη δεν θα κατέβω κάτω να κάνω τον καουμπόη, σε μια εποχή που ο καθένας τρώει ξύλο ανά πάσα στιγμή. Το άλλο το παιδί το σφάξανε επειδή ήρθαν κάποιοι από την Κροατία και δεν τους έλεγξε κανείς», τονίζει, αναφερόμενος και στο πρόσφατο συμβάν οπαδικής βίας στη Νέα Φιλαδέλφεια.
Λέει ότι ανάλογα με τις ανάγκες της υπηρεσίας μπορεί πιθανότατα να αναλάβει κάποιο άλλο νησί, αλλά θα βοηθήσει και τους συναδέλφους του με τη Μύκονο εάν χρειαστεί. Θα μοιραστεί τις γνώσεις που έχει για την περιοχή και θα ασχοληθεί με το επιστημονικό έργο των ανασκαφών εκεί. Δεν πήρε εύκολα αυτή την απόφαση. Σε παλιότερη επικοινωνία μας, λίγες ημέρες μετά την επίθεση που είχε δεχθεί, έλεγε ότι σκεφτόταν την ημέρα που θα επέστρεφε. Η προσμονή του ήταν έκδηλη στον τρόπο που μιλούσε για την εργασία του εκεί, στο πώς περιέγραφε τα ανασκαφικά ευρήματα. Τόνιζε ότι δεν ήθελε να αφήσει ένα νησί για το οποίο είχε δουλέψει εντατικά επί χρόνια.
Τα ευρήματα
Σήμερα μιλάει με πάθος για μία αρχαιολογική ανακάλυψη της προηγούμενης ανασκαφικής σεζόν, ένα αρχαίο πυργόσπιτο στο Δραφάκι της Μυκόνου. Περιγράφει ότι το κτίσμα έχει εσωτερική διαμερισμάτωση και πλακόστρωτη αυλή. Εκεί βρέθηκαν και τα πρώτα ανασκαφικά μυκονιάτικα νομίσματα, καθώς άλλα ήταν μέχρι πρότινος γνωστά μόνο από συλλογές ιδιωτών του εξωτερικού και διεθνή μουσεία.
«Συναισθηματικά με στενοχωρεί το να φύγω, γιατί πλέον έχουμε τα δεδομένα να ξεκινήσει μια νέα έρευνα για το ποιες ήταν οι σχέσεις του νησιού με τη Δήλο, με τους μεγάλους Μακεδόνες βασιλείς, πώς ήταν κατανεμημένο το δίκτυο των πύργων και των οχυρών θέσεων», λέει.
Πολύ προτού τον χτυπήσουν, σε παλαιότερους ελέγχους που πραγματοποιούσε στο νησί, ο Μανώλης Ψαρρός λέει ότι είχε αρχίσει να εισπράττει ένα κλίμα δυσαρέσκειας από ντόπιους της Μυκόνου για τις πολεοδομικές παραβάσεις. «Διαμαρτύρονταν ότι δεν μπορούσαν να πάνε σε παραλίες τους για να κολυμπήσουν», επισημαίνει.
Ωστόσο, είναι προφανές ότι δεν μοιράζονται όλοι την ίδια οπτική στο νησί, αλλά και σε άλλους τουριστικούς προορισμούς. «Πρέπει να αντιληφθούν οι Μυκονιάτες ότι οι επιπτώσεις αυτής της αρνητικής εξέλιξης δεν επηρεάζουν εμάς, εμείς είμαστε υπάλληλοι. Αυτούς θα επηρεάσουν και την ποιότητα του τουρισμού τους. Ο εκφυλισμός και η υποβάθμιση του τουριστικού προϊόντος που παρατηρείται στις Κυκλάδες, αλλά ιδίως στη Μύκονο και στη Σαντορίνη, επηρεάζουν τους ίδιους τους επιχειρηματίες και κυρίως τους ντόπιους. Γιατί ο διεθνής επιχειρηματίας μπορεί κάποια στιγμή να επενδύσει αλλού», λέει.
Πέρα από την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, το ζήτημα που έχει αναδειχθεί αφορά και τη βιωσιμότητα αυτών των περιοχών, που βασίζονται οικονομικά στον τουρισμό. «Ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι τα αρχαία δεν ενδιαφέρουν κανέναν, τι θα ήταν οι Κυκλάδες χωρίς τους παραδοσιακούς οικισμούς;
Χωρίς αυτά τα σπίτια που είναι φτιαγμένα με γνώμονα το ανθρώπινο μέτρο και όχι το μέτρο αποτίμησης της ευχαρίστησης του τουρίστα; Ο τουρίστας θα πρέπει να προσαρμοστεί σε αυτά. Αν δεν υπάρξει μέριμνα γι’ αυτά, καταλήγεις να έχεις ατελείωτες ρέπλικες της Ιμπιζα», προσθέτει.
Τον ρωτάμε εάν ο ίδιος θεωρεί ότι η επίθεση εναντίον του αποτέλεσε την αφορμή για κινητοποιήσεις και αντιδράσεις σε ζητήματα παραβάσεων καταπάτησης του αιγιαλού. Εκείνος, όμως, επισημαίνει ότι ήταν μεγάλη η συμβολή του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, οι οποίοι με διάφορες ενέργειές τους και με μια ημερίδα που πραγματοποίησαν στη Σύρο ανέδειξαν το πρόβλημα της καταπάτησης του αιγιαλού σε κηρυγμένους αρχαιολογικούς χώρους και ενημέρωσαν τους τοπικούς φορείς.
«Θέλω να ευχαριστήσω όλους τους συναδέλφους που με στήριξαν, γιατί κατάλαβαν ότι αυτό που συνέβη δεν ήταν ένα χτύπημα σε εμένα, αλλά σε όλη την υπηρεσία για να κατεβάσουμε το κεφάλι, να μην πούμε τίποτα, να μην εφαρμόζουμε τον νόμο», λέει.
Ο «βιωμένος χρόνος»
Δεν περίμενε ότι ως αρχαιολόγος θα βρισκόταν κάποτε σε αυτή τη θέση ή ότι κάποιοι θα τον στοχοποιούσαν επειδή έκανε τη δουλειά του. Επέλεξε αυτό το επάγγελμα γιατί, όπως εξηγεί, τον ενδιαφέρει «ο βιωμένος χρόνος».
Τα αρχαιολογικά ευρήματα, είναι κι ένας τρόπος να κατανοήσει κάποιος τη θέση του στον κόσμο. Ως σχετικό παράδειγμα φέρνει τις ταφικές ανασκαφές. Θυμάται μια περίπτωση στον Μαραθώνα, όπου είχε βρει έναν παιδικό σκελετό, ανάμεσα σε εκείνους δύο ενηλίκων, με μοναδικό κτέρισμα μια χάντρα από κοχύλι.
«Με ενδιαφέρει το αποτύπωμα, η σφραγίδα που αφήνουν οι άνθρωποι στον τόπο προτού φύγουν. Τα υλικά κατάλοιπα και η άυλη πολιτιστική κληρονομιά που μένει, δηλώνουν την προσπάθεια του ανθρώπου να επιβιώσει σε αυτόν τον πλανήτη.Σε κάνουν να σκέφτεσαι πως όταν μπαίνεις στο δωμάτιο και ανάβεις το φως, αυτό δεν είναι δεδομένο. Εχει πασχίσει πάρα πολύς κόσμος για να γίνει αυτό και εκτιμάς την αξία της ανθρώπινης ζωής και την προσπάθεια που έχει γίνει», λέει. «Εγινα αρχαιολόγος για να υπάρχει σεβασμός στην ανθρώπινη ζωή που έχει περάσει πριν από εμάς. Να θυμόμαστε εκείνους και τις ιστορίες τους. Ετσι και οι ερχόμενες γενιές θα σεβαστούν εμάς».
«Η ειδικότητά μου είναι η μυκηναϊκή περίοδος, αλλά ασχολούμαι και με τα αρχαία νομίσματα. Τις πρώτες μέρες μετά το χτύπημα δοκίμασα να διαβάσω κάποια κείμενα για τη δουλειά και μου ήταν πολύ δύσκολο», λέει στην «Καθημερινή» ο κ. Ψαρρός. «Κάθε άνθρωπος από κάπου κρατιέται για να ζήσει. Για εμένα είναι κάποια ανακάλυψη που θα τη μοιραστώ με συναδέλφους, η δουλειά στην υπηρεσία και κάποιες προσωπικές στιγμές. Και δεν μπορούσα άλλο να διαβάσω, να συνεχίσω τη δουλειά μου. Δεν μπορούσα να αποδώσω και να ευχαριστηθώ τα πράγματα που έχω επιλέξει στη ζωή μου. Ολο αυτό μου δημιούργησε ένα ψυχοπλάκωμα».
