Υπάρχουν δύο είδη συνεπειών σε όλες τις συμπεριφορές: οι φυσικές και οι λογικές συνέπειες. Οι συνέπειες αυτές μπορεί να είναι ευχάριστες ή δυσάρεστες.
Της Μαρίας Γρίβα (*)
Οι φυσικές συνέπειες δεν κατασκευάζονται ούτε προγραμματίζονται, αλλά συντελούνται στη φυσική ροή των γεγονότων. Για παράδειγμα, τα πόδια ενός παιδιού που περπατάει ξυπόλητο σε καυτό πεζοδρόμιο θα είναι ζεστά. Ένα παιδί που μένει ξύπνιο ως αργά το βράδυ θα είναι κουρασμένο στο σχολείο την επόμενη μέρα. Ένα παιδί που βγαίνει έξω το χειμώνα χωρίς παλτό πιθανόν να κρυώσει. Αυτές οι συνέπειες συμβαίνουν φυσιολογικά. Δεν απαιτούν προγραμματισμό.
Αντίθετα οι λογικές συνέπειες είναι αποτέλεσμα προγραμματισμού ή διευθέτησης.
Οι λογικές, οι προγραμματισμένες συνέπειες δημιουργούνται από τους γονείς για να βοηθήσουν τα παιδιά τους προκειμένου να μάθουν τις αρμόζουσες και επιθυμητές συμπεριφορές. Υπάρχουν τρία είδη λογικών συνεπειών που χρησιμοποιούνται ευρέως από τους γονείς όπως παρατηρώ στο γραφείο μου: η απώλεια προνομίων, η απομάκρυνση και η αποκατάσταση.
Η απώλεια προνομίων μπορεί να χρησιμοποιηθεί όταν τα παιδιά παρέβησαν τους οικογενειακούς κανόνες, αρνήθηκαν να υπακούσουν στα σωστά γονικά αιτήματα, ή κακομεταχειρίστηκαν αντικείμενα όπως παιχνίδια στερεοφωνικά και τα λοιπά. Μπορεί να χάσουν το προνόμιο να παίξουν με ορισμένα παιχνίδια για μια-δυο μέρες, να τους απαγορευτεί να δουν τηλεόραση για ένα βράδυ ή ακόμα να χάσουν το προνόμιο της εξόδου.
Η απομάκρυνση (time out) λειτουργεί αποτελεσματικά με παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας, παρά με βρέφη ή εφήβους. Το να βάλετε τα παιδιά να καθίσουν ήσυχα σε μία ήρεμη γωνία για λίγα λεπτά αποτελεί ισχυρή συνέπεια για μία ανάρμοστη συμπεριφορά.
Η αποκατάσταση σημαίνει ουσιαστικά ότι τα παιδιά θα πρέπει να επανορθώσουν για μία ενέργειά τους. Για παράδειγμα αν ένα παιδί σπάσει κάτι σκόπιμα, οι γονείς θα είναι καλό να ζητήσουν από το παιδί να <<πληρώσει για το αντίτιμο του αντικειμένου.>> Αυτό σημαίνει ότι το παιδί θα πρέπει να πάρει χρήματα από το χαρτζιλίκι του, ότι θα αναλάβει κάποια επιπλέον καθήκοντα στο σπίτι, ή ότι θα αποκαταστήσει το σπασμένο αντικείμενο. Η αποκατάσταση είναι μία αποτελεσματική συνέπεια για παιδιά προεφηβικής και εφηβικής ηλικίας.
(*) Μαρία Γρίβα (Ψυχολόγος Παιδοψυχολόγος και οικογενειακή θεραπεύτρια)
Ιστοσελίδα: www. psychologos-paidopsychologos.gr
Επικοινωνία:
e-mail: info@psychologos-paidopsychologos.gr
Τηλέφωνο: +30 6946000712 , 210 7773498
