Σε ένα ιδιαίτερα αιχμηρό κείμενο που δημοσιεύεται στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης αντιπαράθεσης για τη μεταφορά των Κούρων από το αρχαιολογικό πάρκο Φλεριού – Μελάνων Νάξου, η Κατερίνα Γιαννακά, μέλος του Εθνικού Συμβουλίου και της Γραμματείας Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής του Κινήματος Δημοκρατίας, εκφράζει την έντονη αντίθεσή της στην πολιτική του Υπουργείου Πολιτισμού.
Με αφορμή την απάντηση της Υπουργού Πολιτισμού κυρίας Μενδώνη στη Βουλή και την απόφαση του ΚΑΣ (η οποία, όπως σημειώνει, δεν έχει ακόμα δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως), η Κατερίνα Γιαννακά αντικρούει σειρά επιχειρημάτων περί «προστασίας» και «διάσωσης» των αγαλμάτων, χαρακτηρίζοντάς τα σαθρά και αποσπασματικά. Ειδική αναφορά κάνει στις τουριστικές ροές, στην «παρατεταμένη ανομβρία» και στους δήθεν κινδύνους από την εγγύτητα στη θάλασσα, επισημαίνοντας ότι το σημείο που βρίσκονται οι Κούροι απέχει 20 χιλιόμετρα από την ακτογραμμή.
Κατά την ίδια, η απόπειρα μεταφοράς των Κούρων εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλάνο εμπορευματοποίησης των πολιτιστικών αγαθών και αποκοπής της τοπικής κοινωνίας από τα μνημεία που την καθόρισαν ιστορικά. Στην παρέμβασή της, καταγγέλλει την απουσία στήριξης από τη Δημοτική Αρχή και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τις ενδεχόμενες φθορές που μπορεί να προκύψουν κατά τη μεταφορά.
Πρόκειται για μια παρέμβαση με πολιτικό και πολιτισμικό βάρος, που αναδεικνύει τον διάλογο – ή την έλλειψή του – γύρω από την προστασία της αρχαιολογικής κληρονομιάς της Νάξου.
Αναλυτικά, η τοποθέτηση της κας Γιαννακά με τίτλο “Η Περιπέτεια των κούρων στο φαράγγι Φλεριού-Μελάνων Νάξου συνεχίζεται…”
“Απαντώντας η Υπουργός Πολιτισμού κυρία Μενδώνη στην αίτηση κατάθεσης εγγράφων στη Βουλή από τη Βουλευτή του ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Κυριακή Μάλαμα, προσπαθεί με καινοφανή επιχειρήματα να υποστηρίξει την απόφαση του ΚΑΣ, να μεταφερθούν στο μουσείο της Νάξου οι δύο κούροι από το αρχαιολογικό πάρκο στο φαράγγι Φλεριού-Μελάνων, όπου βρίσκεται το αρχαίο λατομείο, στο οποίο αυτοί λαξεύτηκαν και κείνται 2700 χρόνια από σήμερα.
Η απόφαση του ΚΑΣ, εξ όσων γνωρίζουμε, δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της κυβερνήσεως.
Τα περισσότερα επιχειρήματα που επικαλείται η Υπουργός, ακούγονται για πρώτη φορά και καταδεικνύουν μια αγωνιώδη προσπάθεια να πείσει τους Ναξιώτες και όχι μόνο, που έχουν αντιδράσει έντονα, ότι η μεταφορά των δύο κούρων είναι επιβεβλημένη, για τη διάσωση και προστασία τους. Το βασικότερο αρχικό της επιχείρημα, την κλιματική αλλαγή, το έχει υποβαθμίσει αισθητά.
Επικαλούμενη «βλάβες», που υφίστανται τα μνημεία που βρίσκονται σε υπαίθριο χώρο, τόσο από τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες, όσο και από ανθρωπογενή αίτια, αναφέρεται στους κινδύνους από πυρκαγιά, στις… διαρκώς αυξανόμενες τουριστικές ροές, στην παντοειδή επαφή των επισκεπτών στα μνημεία.
Από πότε οι οργανωμένοι αρχαιολογικοί χώροι δεν προστατεύονται από ενδεχόμενη πυρκαγιά;
Από πότε δεν λαμβάνονται προληπτικά μέτρα, όπως αποχέρσωση και καθαρισμός εν όψει του καλοκαιριού;
Αγνοεί η Υπουργός Πολιτισμού ότι προβλέπονται αυστηρότατες ποινές και πρόστιμα για κάθε ιδιοκτήτη, όταν δεν καθαρίζει οικόπεδα και χωράφια μέσα σε οικισμό;
Η Υπουργός επικαλείται τις κλιματολογικές συνθήκες του νησιωτικού περιβάλλοντος, την «παρατεταμένη ανομβρία» και την ξηρασία, φαινόμενα που παρατηρούνται διαχρονικά, αλλά και το… γειτνιάζον θαλάσσιο περιβάλλον.
Είναι γνωστό βέβαια από τη γεωγραφία και τους τουριστικούς χάρτες ότι το Φλεριό Μελάνων βρίσκεται σε ένα ημιορεινό μεγάλο φαράγγι στο κέντρο της Νάξου, σε απόσταση από τη θάλασσα περί τα 20 χιλιόμετρα και σε υψόμετρο πάνω από 180 μέτρα. Από το Φαράγγι του Φλεριού δεν είναι καν ορατή η θάλασσα.
Πιθανολογεί ακόμη ότι οι κούροι δεν βρίσκονται ακριβώς στο σημείο που λαξεύτηκαν, αλλά σε κάποιο τυχαίο σημείο του αρχαίου λατομείου, γεγονός που δείχνει, κατά τη γνώμη της, ότι οι κούροι δεν αποτελούν σταθερές κατασκευές, αλλά «κινητές».
Αναφέρεται ακόμη στην κακή ποιότητα του ναξιακού μαρμάρου, ως υλικού που δεν αντέχει στην έκθεσή του στο ύπαιθρο και αυτό μετά από 2700 χρόνια!!!
Επικαλείται τέλος τεχνικές μελέτες και τη «διεθνώς αναδεδειγμένη λύση μεταφοράς κινητών γλυπτών μνημείων σε μουσεία και την αντικατάστασή τους με ακριβή αντίγραφα». Δηλώνει δε την πρόθεση μεταφοράς στο Μουσείο αρχικά του ενός κούρου, την αξιολόγηση στη συνέχεια της σχετικής διαδικασίας και ακολούθως τη μεταφορά και του δεύτερου, αφού ολοκληρωθούν οι εργασίες συντήρησής του κατά χώραν!!!
Ομολογεί δηλαδή ότι είναι ενδεχόμενο να υποστεί φθορές ο πρώτος κούρος κατά τη μεταφορά του στο Μουσείο στο φράγκικο κάστρο της πόλης της Νάξου, σε μια απόσταση 20 χιλιόμετρα, μέσα από τα στενά και δύσβατα σοκάκια του Μπούργου και του κάστρου. Οπότε μας αφήνει να ελπίζουμε ότι, αν υποστεί φθορές ο πρώτος κούρος, δεν θα μεταφερθεί ο δεύτερος, αλλά θα συντηρηθεί και θα ληφθούν μέτρα προστασίας του «κατά χώραν», δηλαδή εκεί που βρίσκεται 2700 χρόνια.
Με αυτή την επιχειρηματολογία όμως επιβεβαιώνει κατηγορηματικά ότι υπάρχουν όλες προϋποθέσεις, για να προστατευθούν αποτελεσματικά οι κούροι εκεί που βρίσκονται, χωρίς τον κίνδυνο να υποστούν φθορές κατά τη μεταφορά τους.
Είναι φανερό ότι η Υπουργός Πολιτισμού, μπροστά στην πάνδημη και έντονη αντίδραση των κατοίκων της Νάξου (ψηφίσματα όλων σχεδόν των τοπικών φορέων, συλλογή χιλιάδων υπογραφών κ.λπ.), με εξαίρεση την εκκωφαντική σιωπή του Δημάρχου Νάξου και ολόκληρου του Δημοτικού Συμβουλίου, που την ανάγκασαν να ακυρώσει προγραμματισμένη επίσκεψή της στη Νάξο, προσπαθεί με σαθρά επιχειρήματα να ωραιοποιήσει μια κατάσταση, που θα προκαλέσει ισχυρότερες αντιδράσεις, αν προχωρήσει στη μεταφορά των κούρων.
Η Ιδιωτικοποίηση των Μουσείων, η ενοικίαση της είσπραξης των εισιτηρίων των μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων σε ιδιώτες, η πλήρης εμπορευματοποίηση των πολιτιστικών αγαθών, είναι ο πυρήνας της πολιτικής του καθεστώτος Μητσοτάκη στον τομέα του Πολιτισμού.
Σε αυτή την πολιτική εντάσσεται και η μεταφορά των κούρων του Φλεριού στο υπερκορεσμένο από εκθέματα του κυκλαδικού πολιτισμού Μουσείο της Νάξου. Επιχειρούν να στερήσουν από τους ναξιώτες την καθημερινή επαφή με αυτά τα δημόσια αγαθά, με τα οποία συμβιώνουν μέσα στους αιώνες και τις χιλιετίες, εμπνέονται από αυτά και συνεχίζουν να δημιουργούν πολιτισμό.
Κατερίνα Γιαννακά
Μέλος του Εθνικού Συμβουλίου και της
Γραμματείας Τομέα Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτική
ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ”
