Δεύτερο μέρος από τις σκέψεις της Υπατίας για το σπήλαιο του Ζα, τη σχέση της Νάξου με την Κρήτη… Τι αναφέρει για την ομιλία του Προέδρου της Δημοκρατίας πριν από έναν χρόνο στην Μουτσούνα και η εκπληκτική ιστορία από την Κρήτη για τον τρόπο φιλοξενίας των κατοίκων του νησιού…
Ήταν ένα καυτό μεσημέρι του Αυγούστου. Από κείνα που μπορούσαμε να κάτσουμε στον ασκιανό ενός δέντρου και να συνομιλήσουμε ανέμελα. Από κείνα τα μεσημέρια του καλοκαιριού που μας πέρασε, που είμασταν ευτυχισμένοι κι απλώς δεν το ξέραμε. Ένα τέτοιο μεσημέρι λοιπόν άκουσα για πρώτη φορά για το σμυρίγλι. Και από τι στόμα! Του Προέδρου της Δημοκρατίας. Του τέως εννοώ. Έχει μια αίγλη πάντως ο …τέως. Που συνήθως του τη δίνει ο… νυν.
Και ενώ δεν είχα ξανακούσει τι είναι αυτό, το σμυρίγλι…ούτε αν το πρόφερα σωστά ήξερα, ούτε τι χρώμα είχε…αμέσως κατάλαβα ότι πρέπει να κουβαλούσε πολύ πόνο. Και ιστορία. Αλλιώς δε θα ερχότανε ολόκληρος Πρόεδρος της Δημοκρατίας γι’ αυτό.
Έκλεισα τα μάτια μου τότες και είδα βαγόνια να σέρνουν αυτό το πολύτιμο φορτίο…αυτόν τον ορυκτό θησαυρό που έβγαινε από τα σπλάχνα της Ναξίας Γης και ανθρώπους με καπνισμένα πρόσωπα να σέρνουν αυτά τα βαγόνια και μαυροφορεμένες γυναίκες είδα. Δεν ξέρω γιατί τα είδα όλα αυτά…
Τελικά κανένας τόπος δεν είναι μικρός. Γιατί καθένας τόπος κουβαλά μια ιστορία. Και πολύ Πόνο μαζί. Σέβομαι.
Εκείνο το μεσημέρι λοιπόν που τα είχαμε όλα, απλώς δεν το ξέραμε…άκουσα έναν από τους πιο ωραίους λόγους από τον Π.τ.Δ. καθισμένη στον ασκιανό αυτού του δέντρου. Έλεγε για τον Δία.
Μα το Δία, μου’ ρθε να αναφωνήσω. Μα το Ζα. Που λένε και κάτι εκατόχρονες γιαγιάδες στο χωριό μου. Σάμπως δυο χιλιάδες χρόνια δεν ήταν αρκετά για να σβήσουν αυτόν τον πρωταρχικό θεό από τη μνήμη τους. Ούτε της επίλοιπης δωδεκάδας του.
Πολλοί είναι οι τόποι που διεκδικούν το μεγάλωμα και την ανατροφή του Δία γιατί είναι μεγάλη η Δόξα να έχεις αναθρέψει τον πατέρα… ανδρών τε και θεών τε.
Ο νεφεληγερέτης μας, ο που γυρεύγει τους αιθέρες…ήταν το στερνοπαίδι της μάνας του της Ρέας, που για να τον σώσει από το πατέρα του τον Κρόνο που έτρωγε τα παιδιά του…ναι όπως τ’ ακούτε! Έτρωγε τα παιδιά του. Ωραίος πατέρας. Φοβότανε μήπως του πάρει κάποιο απ’ αυτά την εξουσία. Ελπίζω τέτοιοι πατεράδες σήμερα να έχουνε εκλείψει. Γιατί από το πιο υψηλό στο ύψιστο πρέπει να θες το παιδί σου να ανέβει.
Για να γλιτώσει λοιπόν η Ρέα το στερνοπαίδι της, πήγε και βρήκε τη μάνα της τη Γη και την παρακάλεσε να τη σπλαχνιστεί. Και τότες η Γης η Παμμήτειρα, της ορμήνεψε να κατεβεί στην Κρήτη να γεννήσει το μωρό της σ’ ένα σπήλαιο και να το αφήσει εκεί να το μεγαλώσουν οι νύμφες του βουνού. Και να τρέξει έπειτα στον Όλυμπο την ορμήνεψε, να σπαργανώσει μια πέτρα και να τη δώσει στον Κρόνο να τη φάει αντί για το παιδί της. Από τότες μάλλον οι γυναίκες είχαν εξελίξει την πονηριά τους -όπως τα άγρια θηρία τα δόντια και τα νύχια τους- για να επιβιώνουν δίπλα σε τόσο ισχυρούς και σκληρούς άντρες. Η ανάγκη βλέπετε…
Σ’ εκείνο το σπήλαιο λοιπόν της Κρήτης γεννήθηκε ο νεφεληγερέτης μας. Γιατί όπως κάθε μεγάλος Θεός έμελλε κι αυτός να γεννηθεί σε ένα σπήλαιο…
Κι ο Δίας μεγάλωνε πίνοντας το γάλα μιας μυθικής αίγας που την έλεγαν Αμάλθεια ενώ οι νύμφες Ίδη και Αδράστεια τον ταχταρίζανε και πάνοπλοι πολεμιστές τον φυλάγανε μέρα νύχτα… Ε έτσι αφύλαχτο θα άφηνε το μωρό η θεομήτορος Ρέα; Κάλεσε λοιπόν του τρανούς Κουρήτες να παίζουν και να κροτούν τις ασπίδες τους για να μην ακούει τα κλάματα του μωρού ο άσπλαχνος πατέρας του, πάνω στον Όλυμπο. Και ήταν χορευταράδες πολύ αυτοί και του έπαιζαν και του τραγουδούσαν συνέχεια.
Ίδη. Η ψηλότερη κορυφή του κεντρικού ορεινού συμπλέγματος της Κρήτης. 2.456 μ. υψόμετρο! Ιδαίον Άντρον. Η σπηλιά που ανατράφηκε ο Δίας. Αντάξιο ενός τέτοιου θεού.
Ζας. Η ψηλότερη κορυφή του συμπλέγματος της Νάξου. 1004 μ. υψόμετρο! Σπήλαιο του Ζα. Η σπηλιά που ανατράφηκε ο Δίας. Έτσι είπε ο Πρόεδρος…
Κι εγώ τότες ήθελα ξαφνικά να σηκωθώ από τον παχύ ασκιανό μου και να βροντοφωνάξω!
Ενίσταμαι κ. Πρόεδρε! Στο δικό μου νησί γεννήθηκε και μεγάλωσε ο Δίας! Ο Δίας ο Ξένιος! Ο Δίας ο Κοσμοσείστης! Ο Δίας ο νεφεληγερέτης μας! Μα δεν μπορώ να φανταστώ τέτοιο Θεό να τρέχει και να παίζει κυνηγητό με τα σύννεφα στα 1004 μ. ενώ θα μπορούσε στα 2.456 μ. ! Θα ήταν σίγουρα πιο διασκεδαστικό στην Ίδη κ. Πρόεδρε…
Επειδή έχετε ένα σπήλαιο που το λένε Ζας; Κι εμείς έχουμε ολόκληρο νησί που το λένε Δία. Η Νήσος του Δία! Και κορφές και σπήλαια έχουμε και πηγές που το αναφέρουν γραπτές. Και την Αμάλθεια έχουμε. Ή θα μας πάρετε και την κατσίκα τώρα; Ενίσταμαι!
Ευτυχώς που ήμουνα νοερώς και όχι πραγματικώς κάτω από κείνο το δεντρό γιατί αλλιώς θα είχα ανάψει καβγά με κοτζάμ Πρόεδρο. Ευτυχώς…ο οποίος αν είχε επισκεφτεί το δικό μου νησί, αντί για το δικό σας, είμαι σίγουρη ότι θα εξήρε τους Κουρήτες κι εκείνη την Αμάλθεια…Αδράστεια…για την καλή ανατροφή του Δία. Μα αποφασίστε επιτέλους κ. Πρόεδρε πού μεγάλωσε ο Δίας… Διπλωμάτες πολιτικοί βλέπετε…
Θυμήθηκα τώρα τη νησίδα που σας έλεγα. Άκουγα παλιά τους τουρίστες, βόρεια της Κρήτης, που πηγαίνανε λέει στη Ντία. Και μια φορά έτυχε και πρόσεξα στο χάρτη το πραγματικό όνομα του νησιού. Νήσος του Δία. Δεν ξέρανε οι καημένοι να το προφέρουνε και το λέγανε Ντία. Και μαζί μ’ αυτούς κι εμείς.
Αν εσείς έχετε σπήλαιο εμείς έχουμε δύο, το Ιδαίον και το Δικταίον + μια βραχονησίδα…
Κι επειδή μου ‘κατσε λίγο βαρύς ο λόγος του Προέδρου και ήταν και το μεσημέρι καυτό άρχισα έναν δροσιστικό καβγά με έναν φίλο μου Απεραθίτη. Που είναι λέει αναπόγραφος , ανυπόγραφος κάτι τέτοιο. Που μαλώνουμε ούτως ή άλλως δηλ. γιατί εγώ, λέει, έχω εκείνο το -άκη στο επώνυμο μου ενώ αυτός δεν το έχει και είναι τιμημένος απόγονος τση Κρήτης αυτός ενώ εγώ δεν είμαι . Σάμπως τα ράσα κάνουν τον παπά…
Και τότες ανταλλάξαμε λόγια βαριά. Κι αρχίσαμε να λογομαχούμε για το που μεγάλωσε ο Δίας.
Και τότες θυμήθηκα μια ιστορία…αληθινή όχι ψόμματα.
Μια φορά ένας ξένος (*) έφτασε νύχτα σε ένα χωριό της Κρήτης και χτύπησε την πόρτα του παπά -ως συνηθίζονταν τότες. Και ο παπάς ευθύς καλωσόρισε τον ξένο του κι αφού ζήτησε συγνώμη που η παπαδιά του ήταν λίγο αδιάθετη έσφαξε μόνος του την καλύτερη όρνιθα του σπιτιού για να του μαγειρέψει. Έφαγε λοιπόν ο ξένος και έπειτα κοιμήθηκε ήσυχα, παρόλο που άκουγε πνιγμένες φωνές και περίεργα σουρσίματα στις μέσα κάμαρες. Την ταχινή αφού τον φίλεψε ο παπάς και του δώκε την ευκή του, ο ξένος συνέχισε το δρόμο του. Λίγο πριν φύγει όμως από το χωριό συνάντησε έναν χωριάτη που τον ρώτησε πού πέρασε τη νύχτα. Όταν ο ξένος του αποκρίθηκε «στο σπίτι του παπά» έκπληκτος ο χωριάτης του είπε «Μα καλά δε σου είπε ο παπάς ότι χθες πέθανε ο γιος του και ότι όλη νύχτα τον ξενυχτούσανε;».
Γιατί είναι βαριά η παραγγελιά τούτη του Δία.
Τιμή στους ξένους πρέπει! Αντάμα τους οδεύει ο Δίας ο Ξένιος για να παιδεύει τον που αδίκησε τον ξένο, τον ικέτη…(**)
Βαριά η παραγγελιά… και τούτο το περήφανο νησί ό,τι συμφορές και να το έβρουνε δεν καταδέχεται να την πατήσει. Υπάρχει μεγαλύτερη απόδειξη από τούτη ότι είμαστε απευθείας απόγονοι του μεγάλου θεού; Ότι εμείς τον βυζάξαμε και τον ταχταρίσαμε; Έχω δει εγώ κάτι τόπους άλλους απ’ όπου δεν πρέπει να πέρασε ο Δίας ούτε απ’ όξω. Μόνο κάτι Κύκλωπες και Λαιστρυγόνες πρέπει να περάσανε…
Αυτά συλλογιόμουνα λοιπόν και ο καβγάς καλά κρατούσε. Με τον ανυπόγραφο. Και με δρόσιζε σαν μια παγωμένη φέτα καρπούζι στη λαύρα του μεσημεριού.
– Όχι εμείς έχουμε το Ζας!
– Όχι εμείς έχουμε την Ίδη! Α και την κατσίκα…
Μα μια μέρα όμως έτυχε να περνώ από το νησί σας. Κι έτσι όπως το καράβι πλησίαζε μου φάνηκε τούτο το νησί…βασικά δε μου φάνηκε καθόλου νησί! Παρά σαν ένα μεγάλο κομμάτι της Κρήτης που κάποιος θεός το είχε πριονίσει και το’ χε πετάξει στη θάλασσα. Και τότες χάζεψα την ατελείωτη κορυφογραμμή σας μέχρι που χάθηκε απ’ τα μάτια μου στο πέλαγος και είπα από μέσα μου…μου ‘ χε περάσει και η μάνητα εν τω μεταξύ, γιατί πολύ το αγαπώ το νησί σας κι εκείνον το φίλο μου τον ανυπόγραφο τον αγαπώ…και είπα λοιπόν …μπορεί και να γεννήθηκε εδώ ο Δίας. Μπορεί…
Κάθε τόπος διεκδικεί το μεγάλωμα και την ανατροφή του Δία. Είναι μεγάλη η Δόξα βλέπετε. Όπως και κάθε τόπος διεκδικεί ένα νόθο παιδί του Δία. Δεν ήταν ο καημένος γυναικάς όπως μας τον παρουσιάζουν τα βιβλία. Απλώς κάθε βασιλιάς ήθελε να καμαρώνει ότι ήταν απευθείας απόγονος του Δία, για να μην τολμήσει ποτέ κανείς να αμφισβητήσει την εξουσία του. Κι έτσι καμώνονταν τον απατημένο σύζυγο ή τον εξαγριωμένο πατέρα. Και ήταν τόση η φαντασία των ανθρώπων που ο καημένος ο Δίας είχε εξαντλήσει όλα τα ζώα, τα πουλιά και τα στοιχειά της φύσης μαζί, προκειμένου να ρίξει τις δήθεν απρόθυμες βασιλοπούλες. Θύμα πολιτικής διαπλοκής βλέπετε…
Να είμαστε καλά και να μαλώνουμε για το Δία.
Μα το Δία…
Κι ας μην έχουμε άλλη έγνοια και σκοτούρα από δαύτη.
Υπατία
Πηγή : Ελληνική Μυθολογία Ι.Θ.Κακριδή.
(*) Καζαντζάκης, Αναφορά στο Γκρέκο.
(**) Επίκληση του Οδυσσέα στον Κύκλωπα Πολύφημο.
