Πέμπτη, 28 Αυγούστου, 2025
ΑρχικήΑπόψειςΝαός Απόλλωνα: Άμεση αντικατάσταση των συρματοπλεγμάτων με ένα καλαίσθητο καθορισμό του μνημειακού...

Ναός Απόλλωνα: Άμεση αντικατάσταση των συρματοπλεγμάτων με ένα καλαίσθητο καθορισμό του μνημειακού χώρου.

|

Το περιστατικό της ανύψωσης του μαρμάρου από το τουρίστα άνοιξε μία κλειστή πύλη πίσω από την οποία δεν θέλαμε να δούμε τι συνέβαινε τα καλοκαίρια στο χώρο του ναού του Απόλλωνα. Η αναμενόμενη αντίδραση της ΕΦΑ Κυκλαδων ήταν η χειρότερη δυνατή με την συρματόπλεκτη περίφραξη, που ξεσήκωσε θύελλα διαμαρτυριών από την τοπική κοινωνία, τα εθνικά ΜΜΕ και τις εισαγγελικές αρχές.

Του Μιχάλη Φραγκίσκου (#)

Μία ψύχραιμη ανάλυση της κατάστασης απαιτεί τον καθορισμό της σχέσης της “Πορτάρας” με τους εμπλεκόμενους, την ΕΦΑ, την τοπική κοινωνία, τον τουρισμό και το δήμο Νάξου. Τι είναι δηλαδή  για τον καθένα η  “Πορτάρα”. Τι διαφορετικά νοήματα εκπέμπει για τον καθένα;

Για την ΕΦΑ είναι ένας σημαντικός αρχαιολογικός χώρος, ένας ημιτελής ναός του Απόλλωνα που υπόκειται στους όρους προστασίας του αρχαιολογικού νόμου. Σε καμία περίπτωση δεν αντιμετωπίζεται ως τουριστικό αξιοθέατο. Επίσης δεν αποτελεί προτεραιότητα συντήρησης σε σχέση με άλλα μνημεία της Νάξου που βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο (βυζαντινοί ναοί, πύργος Χειμάρρου).

Για τη τουριστική οικονομία της Νάξου ο συνδυασμός αρχαίου ναού, φυσικού τοπίου και συγχρόνως τοπίου κληρονομιάς, ιστορικού μυθολογικού πολιτιστικού τόπου, αποτέλεσε το επιβλητικότερο αξιοθέατο του νησιού, με ιδιαίτερη προβολή το ηλιοβασίλεμα. Τοπίο που εξελίσσεται σε συγκριτικό τουριστικό πλεονέκτημα και βασικό στοιχείο του «προορισμού Νάξος». Είναι φανερό ότι δίνει προστιθέμενη υπεραξία στο πωλούμενο τουριστικό πακέτο, είναι μέρος της τιμής του, η δε κοσμοσυρροή στο ηλιοβασίλεμα το επιβεβαιώνει. Γύρω από την πορτάρα έχει δημιουργηθεί μια οικονομία της αγοράς, με ξεναγήσεις (από 30 ευρώ ομαδικά έως 225 στις ατομικές), οργάνωση γάμων, πικνίκ και λοιπά.

Για την τοπική κοινωνία αποτελεί την κορυφή της ιστορικής της ταυτότητας, το ισχυρότερο τοπόσημο, ιερό τόπο που ως σήμερα ποτέ δε διέκοψε τη σχέση του με τους κατοίκους, που βίωναν αδιάλειπτα την κάθε πτυχή του. Με το μύθο της Αριάδνης, τα παλάτια της, να διατρέχει ως σήμερα και να σηματοδοτεί την ιστορική συνέχεια, είτε ως ιερός τόπος αρχαϊκής λατρείας, είτε ως βυζαντινή Παναγία παλατιανή, είτε ως αρχαιολογικός χώρος ή ως το αναγνωρίσιμο λουτρό της.

Τα παλάτια αποτελούν το σημείο ιστορικής αναφοράς της τοπικής χωραïτικης κοινωνίας, σημείο συνάντησης, ανοιχτών συζητήσεων, κολύμβησης – βάπτισης, γιορτής. Σημείο εκπαίδευσης των νέων, κατάδυσης στην ιστορία του νησιού, σημείο θρήνου των θυμάτων του ναυαγίου (με τη κάλυψη της Πορτάρας από μαύρα πανιά), σημείο που εξελίσσονται ή καταλήγουν οι αποκριάτικες διονυσιακές εκδηλώσεις, σημείο του βωμού της ολυμπιακής φλόγας.

Η καθημερινή επιβολή της Πορτάρας στην πόλη επιβεβαιώνει και ενισχύει την ιστορική συνείδηση των κατοίκων, τη βεβαιότητα των κληρονόμων της, το βάρος της κοινής κληρονομιάς, την υποχρέωση φύλαξης, προστασίας και αυτούσιας μεταβίβασης στους νεότερους. Οι εκατοντάδες αναρτήσεις διαμαρτυρίας στα ΜΚΔ, οι χιλιάδες αποδοκιμασίες για το περιστατικό του μαρμάρου και της περίφραξης, επιβεβαιώνουν αυτήν τη συνείδηση.

Ο δήμος πέραν του νυχτερινού κακού φωτισμού, την διαφήμιση του μνημείου, την ικανοποίηση του δήμου για την κοσμοσυρροή, μέχρι σήμερα το πρωί παρέμεινε αδιάφορος και απαθής στο συμβάν του μαρμάρου και της χθεσινής περιφραξης. Η κατάσταση στη Πορτάρα δεν έχει συζητηθεί στο ΔΣ, στο Τ.Σ. στην επιτροπή τουρισμού. Μόνο σήμερα άρχισε να αντιδρά κάτω από την πίεση τουριστικών παραγόντων.

Το μοντέλο τουρισμού της Νάξου έχει σημαντική σε συνιστώσα τον αρχαιολογικό τουρισμό, γεγονός που καταγράφεται μετρήσιμα στον ναό της Δήμητρας (με 190.000 εισιτήρια το 2024) και στην κοσμοσυρροή στην Πορτάρα το ηλιοβασίλεμα. Παρουσιάζει μία σωστή κατεύθυνση προς ένα βιώσιμο τουρισμό. Όμως η ποσοτική έκρηξη των επισκεπτών μαζί με τις συνήθειες, τις φαντασιώσεις για τα μνημεία, την επιθυμία της βιωματικής εμπειρίας σε ένα αρχαίο ναό, ακυρώνει τα βιώσιμα στοιχεία του μοντέλου και θέτει σε κίνδυνο τον χώρο του μνημείου. Εύκολα χρεώνεται στις επιπτώσεις του υπερτουρισμού, αλλά η ως τώρα κατάσταση θα μπορούσε να διαχειριστεί με ένα σωστό και έξυπνο σχεδιασμό.

Η πρωινή ημερήσια επισκεψιμότητα έχει σχέση με την πρόσληψη των αρχαιολογικών αξιών που εκπέμπει ο ναός. Την ευθύνη έχει η ΕΦΑ, με την απαίτηση της επιστημονικής τεκμηρίωσης και παρουσίασης του μνημείου. Αντίθετα η απογευματινή επισκεψιμότητα χαρακτηρίζεται από την καθαρά βιωματική εμπειρία του ηλιοβασιλέματος μέσα από ένα αρχαίο ναό και τον περιβάλλοντα χώρο. Αντιπροσωπεύει το βασικό τουριστικό ρεύμα του νησιού. Επομένως η κύρια ευθύνη για τη διαχείριση της απογευματινής κατάστασης δεν ανήκει στην ΕΦΑ αλλά στο δήμο Νάξου ή στους τουριστικούς φορείς του νησιού. Είναι η ΕΦΑ ό υπεύθυνος του χώρου, αλλά δεν μπορεί να είναι ο διαχειριστής του τουρισμού της Νάξου.

Η απουσία και αδιαφορία του δήμου, μέχρι σήμερα το πρωί που αντέδρασε,  οδήγησε την ΕΦΑ να λάβει μονομερώς μέτρα, κάτω από τον πανικό ή την πίεση του ΥΠΠΟΑ. Το γεγονός του μαρμάρου, αντιμετωπίστηκε κακώς σαν επείγουσα προστασία μιας ανασκαφής υπό το φόβο επιδρομής αρχαιοκαπήλων. Η ΕΦΑ που δεν χαρακτηρίζεται για την άσκηση “δημόσιας αρχαιολογίας”, δεν έκανε τον κόπο να λάβει υπόψη της τις διαμαρτυρίες της τοπικής κοινωνίας και να σταματήσει την περίφραξη. Η σιδηρόπλεκτη περίφραξη εκφράζει ένα συμβολισμό αποκλεισμού της κοινωνίας, το τοπίο μετατρέπεται σε δυστοπία για τους διαχρονικούς βιοκατοίκους του και φύλακες του. Μια αποτροπή στην τουριστική χρησιμοποίηση του μνημείου. Ασυνήθιστα γεγονότα από μια επιστημονική υπηρεσία που έχει τεράστια συμβολή στη διάσωση των Κυκλάδων, στην ανάδειξη της αρχαιολογικής μας κληρονομιάς. Που εκτελεί στη Νάξο ένα από τα μεγαλύτερα έργα πολιτισμού της Ελλάδας, με παγκόσμια απήχηση.

Το ζητούμενο για τη Νάξο δεν είναι να επιμερίσουμε και να ρίξουμε τις ευθύνες στο ΥΠΠΟΑ, στην ΕΦΑ, στο δήμο, στους απόντες φορείς, αλλά να δοθεί μία βιώσιμη λύση που θα εξασφαλίζει την ακεραιότητα του μνημείου, την οριοθέτηση του με υλικά και μορφές που του αρμόζουν, τη δυνατότητα βιωματικής μετάδοσης και πρόσληψης αξιών και μηνυμάτων, τη συνέχιση της ενεργής σχέσης του με την τοπική κοινωνία.

Πρέπει ο δήμος σήμερα να αναλάβει την πρωτοβουλία να ανοίξει μια συζήτηση, με την ενεργή συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας, τους φορείς του τουρισμού, σε συνεννόηση και σε συμφωνία με την ΕΦΑ και το ΥΠΠΟΑ, άμεσης αντικατάστασης των συρματοπλεγμάτων με ένα καλαίσθητο σύστημα  καθορισμού του μη προσβάσιμου χώρου. Η ΕΦΑ να ξανασυγκεντρώσει, να αναδιατάξει τα διάσπαρτα μέλη, να συμμορφώσει το χώρο, να ολοκληρώσει το περιμετρικό μονοπάτι, να κατασκευάσει καθιστικά, να χαραχτούν ξύλινες διαδρομές θέασης, να μπουν πινακίδες ενημέρωσης – τεκμηρίωσης – πληροφόρησης, να καθοριστεί η φέρουσα ικανότητα της επισκεψιμότητας, να μπει ο σωστός φωτισμός και να στελεχωθεί με το κατάλληλο προσωπικό. Μετατροπή σε ένα οργανωμένο αρχαιολογικό χώρο, με την εκπόνηση μίας εμπεριστατωμένης επιστημονικής μελέτης ανάδειξης του μνημείου και των μυθολογικών σημείων όπως το λουτρό της Αριάδνης.

Τα Παλάτια μπορούν να αποτελέσουν υπό προϋποθέσεις το σωστό παράδειγμα – μοντέλο ενός βιώσιμου τουρισμού που έχει ανάγκη η Νάξος, ένα ποιοτικό, ήπιο, πρότυπο αειφορικής ανασύνθεσης των φυσικών, ιστορικών, πολιτιστικών, παραγωγικών, βιωματικών χαρακτηριστικών της Νάξου, με τη δημιουργία νέων καινοτόμων τουριστικών προϊόντων που ενσωματώνουν με σαφήνεια την παραγωγική πολιτιστική μας ταυτότητα.

(*) Ο Μιχάλης Φραγκίσκος, Γραμματέας Περιφερειακού Συμβούλου Νοτίου Αιγαίου, Διδάκτορας Μηχανικού ΕΜΠ


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

9ο Φεστιβάλ Ρεμπέτικου «Η Σύρα του Μάρκου Βαμβακάρη» – Ένα μουσικό ταξίδι στη λαϊκή μας παράδοση

Από τον γραφικό κόλπο του Κινίου ξεκινά η φετινή διοργάνωση με αφιερώματα, εκθέσεις και συναυλίες – Είσοδος ελεύθερη.

ΚΚΕ ΤΕ Νοτίων Κυκλάδων: «Η δωρεάν μετακίνηση σωματείων περιορίζεται μόνο στις άγονες γραμμές»

Κριτική στην κυβέρνηση για το μέτρο στήριξης των ερασιτεχνικών σωματείων – «Πρόκειται για μισό μέτρο που δεν καλύπτει τις πραγματικές ανάγκες».

Λίπωμα: Πότε είναι αθώο και πότε χρειάζεται αφαίρεση

Η διάγνωση γίνεται κυρίως με κλινική εξέταση. Σε σπάνιες περιπτώσεις το λίπωμα μπορεί να εξελιχθεί σε λιποσάρκωμα, που είναι κακοήθης όγκος.

Φόρτωμας: Σύνδεση της Τήνου με την Καβάλα σε ετήσια βάση

Φόρτωμας: "Η ένταξη της Τήνου και των Κυκλάδων σε μια τόσο σημαντική ακτοπλοϊκή γραμμή δημιουργεί νέες προοπτικές για τα νησιά μας"

Κέα: Στην τελική ευθεία η αποκατάσταση του λιμανιού στο Βουρκάρι με χρηματοδότηση 359.600 €

Μετά από τέσσερα χρόνια προσπαθειών, εγκρίθηκε η χρηματοδότηση για το έργο που θα αναβαθμίσει τις λιμενικές υποδομές και θα ενισχύσει την ασφάλεια και την τουριστική ανάπτυξη του νησιού.

Μεγάλη φωτιά στο Λαύριο, εκκενώσεις μέσω 112, ισχυρές πυροσβεστικές δυνάμεις στο σημείο

Η πυρκαγιά ξέσπασε στην περιοχή Παλιοκαμάριζα, καίει χαμηλή βλάστηση και κινητοποίησε επίγειες και εναέριες δυνάμεις.

Παρουσίαση του βιβλίου «Οδοιπορικό στη Νάξο» του Τάσου Αναστασίου

Ο Ιστορικός Όμιλος Νάξου «Αρσός» και η Πολιτιστική Εταιρεία «Αρχιπέλαγος» διοργανώνουν εκδήλωση αφιερωμένη στον πολιτιστικό και περιηγητικό πλούτο της Νάξου.

Νέα ακτοπλοϊκή εποχή για την Τήνο, απευθείας σύνδεση με τη Βόρεια Ελλάδα και το Λαύριο

Μετά την Κρήτη, η Τήνος αποκτά απευθείας ακτοπλοϊκή γραμμή με τη Βόρεια Ελλάδα, ενισχύοντας την τουριστική ανάπτυξη και την προσβασιμότητα του νησιού 365 ημέρες τον χρόνο

Ηρακλειά: Μαρία Αναματερού στο Φεστιβάλ «Φάνης Γαβαλάς»

Στις 28 Αυγούστου, το φεστιβάλ «Φάνης Γαβαλάς» στην Ηρακλειά ζωντανεύει με τη μελωδική φωνή της Μαρίας Αναματερού υπό το ανοιχτό ουρανό του Αιγαίου.

Πάρος: Επιμνημόσυνη δέηση και αποκαλυπτήρια προτομής του Μεγάλου Ευεργέτη Φραγκίσκου Ι. Βελέντζα

Την Κυριακή 31 Αυγούστου, ο Δήμος Πάρου και η Κοινότητα Κώστου τιμούν τον Φραγκίσκο Ι. Βελέντζα με δέηση και αποκαλυπτήρια της προτομής του.

Εκτακτο: Τροχαίο στο δρόμο προς το αεροδρόμιο της Νάξου

Αυτοκίνητο κατέληξε σε τάφρο στον δρόμο Χώρας – Αεροδρομίου. Σώα η οδηγός, νέα ερωτήματα για το οδικό δίκτυο της Νάξου.

Νάξος: Συμμορία διαρρηκτών με λεία άνω των 120.000 ευρώ – Συνελήφθη 33χρονος

Αστυνομικοί του Α.Τ. Νάξου και Μικρών Κυκλάδων εξάρθρωσαν κύκλωμα που «χτυπούσε» σπίτια και τουριστικά καταλύματα – Δώδεκα οι εξιχνιασμένες κλοπές.

Ασφυξία στο λιμάνι της Νάξου – Μαζική επιστροφή εκδρομέων και το διαχρονικό ζήτημα των υποδομών

Με χιλιάδες ταξιδιώτες να επιστρέφουν, η Νάξος βρέθηκε ξανά αντιμέτωπη με το αδιαχώρητο στο λιμάνι και την ανάγκη για νέο σύγχρονο λιμενικό έργο.

Ψήφισμα της Τοπικής Οργάνωσης ΝΔ Νάξου και Μικρών Κυκλάδων για τον θάνατο του Ιωάννη Σκάρκου

Η Τοπική Οργάνωση της Νέας Δημοκρατίας αποχαιρετά με συγκίνηση τον πρώην πρόεδρο και ενεργό μέλος της, Ιωάννη Σκάρκο πότε και που θα γίνει η εξόδιος ακολουθία

Νάξος – “Σώστε τις παραλίες”: Μετά από μισό αιώνα κατεδαφίζεται το αυθαίρετο ξενοδοχείο στο Αλυκό Νάξου

Ένα εμβληματικό έργο αποκατάστασης ξεκινά: η φύση παίρνει πίσω τον χώρο που της ανήκει

Ρωγμές στο ελληνικό τουριστικό θαύμα: Η Σαντορίνη χάνει έδαφος, η κλιματική κρίση πιέζει

Μετά τα 21,7 δισ. ευρώ που απέφερε ο τουρισμός το 2024, η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με υπερφόρτωση υποδομών, λειψυδρία, στεγαστικό χάος και τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.

Διάψευση από τον Δήμο Κέας για φημολογούμενα κρούσματα γαστρεντερίτιδας

«Ανυπόστατες οι αναφορές για εκατοντάδες περιστατικά και θάνατο – Σταθερά μειούμενα τα κρούσματα μετά τον Δεκαπενταύγουστο»

Νάξος: Συλλήψεις για παράνομη θήρα – Θανάτωσαν 5 άγρια ζώα εκτός κυνηγετικής περιόδου

Δύο άτομα, 26 και 59 ετών, συνελήφθησαν για θήρευση χωρίς άδεια και κατοχή παράνομου εξοπλισμού.

Νάξος: Νέα προγραμματισμένη διακοπή ρεύματος τη Δευτέρα 25 Αυγούστου

Από τις 05:00 έως τις 07:00 το πρωί – Δεύτερη συνεχόμενη ημέρα με διακοπές ηλεκτροδότησης στο νησί

Νάξος – Δαμαριώνας: “Γιώργος Μπίλης: Ο καλλιτέχνης που τραγούδησε τη ζωή” (video)

Μια βραδιά μνήμης και αγάπης στον Δαμαριώνα για τον άνθρωπο της παρέας και της μουσικής. (video)