Δευτέρα, 7 Ιουλίου, 2025
ΑρχικήΑπόψειςChatGPT : Ευχή ή κατάρα για την εκπαίδευση;

ChatGPT : Ευχή ή κατάρα για την εκπαίδευση;

|

Κάθε καινοτόμο παράγωγο της τεχνολογίας το οποίο κυκλοφορεί στη αγορά, δημιουργεί ισχυρό σκεπτικισμό και εκ διαμέτρου αντιθετικές απόψεις για την ωφελιμότητα ή τη βλαπτικότητά του.

Της Σοφίας Μαργαρίτη (#)

Ο Παραγωγικός Προεκπαιδευμένος Μετασχηματιστής (ChatGPT), η πρόσφατη εφαρμογή τεχνητής νοημοσύνης, αποτελεί την τελευταία ανακάλυψη που προκαλεί δέος με τις δυνατότητές του, αλλά συνιστά και απειλή για την πνευματική εγρήγορση του σύγχρονου ανθρώπου. Πρόκειται για μια πλατφόρμα αναζήτησης πληροφοριών, ένα γλωσσικό μοντέλο που σχεδιάστηκε για να ανακαλύπτει στοιχεία σε ένα χαοτικό –  απροσπέλαστο για τον χρήστη – όγκο δεδομένων και πληροφοριών και έπειτα να τα αναπαράγει , να τα συγκροτεί, να τα συντάσσει, να τα αναδιατυπώνει, να ανασυνδυάζει μοτίβα λέξεων ή κειμένων και να δημιουργεί νέες ιδέες !

Ικανό να καταβροχθίζει αναρίθμητες γραπτές πηγές μπορεί να δίνει απαντήσεις συγκεκριμένες, άρτια δομημένες με εισαγωγή, κυρίως θέμα και επιλογικές παρατηρήσεις, σε ελάχιστο χρόνο, επί παντός επιστητού. Με αυτά τα δεδομένα δημιουργούνται σκέψεις για τα οφέλη αλλά και τους κίνδυνους που προκύπτουν ειδικά στην εκπαιδευτική διαδικασία όλων των βαθμίδων.

Αρχικά είναι αναμφισβήτητο ότι οδηγούμαστε στον εκδημοκρατισμό της γνώσης, στην εξίσωση όλων των ανθρώπων στον τομέα πρόσβασης στην πληροφορία. Παρέχονται ίσες ευκαιρίες, χωρίς διακρίσεις, προκαταλήψεις και ανασταλτικούς μηχανισμούς. Το ChatGPT επιτρέπει το διάλογο με ερωτήσεις και απαντήσεις και μιμείται ρεαλιστικά έναν άνθρωπο ως συνομιλητή. Έχει τη δυνατότητα να θυμάται προηγούμενα μηνύματα για το ίδιο αντικείμενο συνομιλίας, γράφει λέξεις, προτάσεις και παραγράφους με καταιγιστικούς ρυθμούς, σαν ανθρώπινο χέρι, τα οποία μοιάζουν να προέρχονται από έναν λογικό, έμπειρο και απόλυτα εξειδικευμένο πάνω στο αντικείμενο γράφοντα.

Μπορεί να παράγει αυτόματα απαντήσεις για κάθε γνωστικό αντικείμενο σε ανάλογο ύφος και διαφορετικά κειμενικά είδη όπως σχολικά δοκίμια, ακαδημαϊκές εργασίες, δημοσιογραφικά άρθρα, ερμηνευτικά κείμενα, επιφυλλίδες, να δίνει απαντήσεις σε κριτήρια αξιολόγησης (tests), ακόμη και να γράφει ποιήματα, στίχους ή σενάρια! Με ένα πραγματικά brainstorming τρόπο συμβάλλει στο χτίσιμο της δομής, της πλοκής και των χαρακτήρων των ηρώων σε μια μυθιστορηματική αναπαράσταση.

Τέλος, είναι πραγματικά εντυπωσιακό ότι συλλέγει δεδομένα όσο οι χρήστες ρωτούν, υπερψηφίζουν ή καταψηφίζουν απαντήσεις, εφαρμόζει εποπτευόμενες και ενισχυτικές τεχνικές μάθησης και τέλος έχει τη δυνατότητα να παραδέχεται τα λάθη του, να αναθεωρεί, να αμφισβητεί και να απορρίπτει ακατάλληλα αιτήματα ή δυνητικά ρατσιστικά η σεξιστικά μηνύματα. Η εκπαιδευτική του λειτουργία είναι αναμφισβήτητη, καθώς μιμείται τη βιολογική νοημοσύνη του ανθρώπου: λήψη πληροφορίας, επεξεργασία, αξιολόγηση, διόρθωση λάθους, εξαγωγή συμπεράσματος, ενέργεια, δράση…

Στον αντίποδα όμως, ο ακαδημαϊκός κόσμος βρίσκεται αντιμέτωπος με πολλά προβλήματα που ενδεχομένως να οδηγήσουν σε μια επιστημονική δικτατορία και στη διαμόρφωση ανθρώπων ψηφιακά προλετάριων απόλυτα εξαρτημένων από το ChatGPT, χωρίς τη δύναμη της προσωπικής πρωτοβουλίας και της κριτικής αυτενέργειας. Πολλοί εκπαιδευτικοί μιλούν για «εκδημοκρατισμό της λογοκλοπής», αφού παρέχονται οι δυνατότητες να αναπαραχθούν ολόκληρες εργασίες ερευνητικές και διπλωματικές και διατυπώνουν ανησυχίες ότι η εν λόγω εφαρμογή μπορεί να καταστρέψει τον ιστό της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Παράλληλα εμφανίζονται πολλές πιθανότητες για παραγωγή μεροληπτικών ή ακατανόητων κειμένων, διατύπωση λογικών λαθών, κακόβουλο λογισμικό με τεράστιο κίνδυνο για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, ειδικά για μαθητές με μειωμένη κριτική σκέψη. Υπάρχουν αντικειμενικοί περιορισμοί που αφαιρούν από το ChatGPT την αξιοπιστία και την εγκυρότητά του, αφού υπάρχουν ακόμη δεδομένα που δεν έχουν περαστεί στη μνήμη του, υπάρχουν ανακριβείς πληροφορίες και το πρόγραμμα αποτυγχάνει να παρέχει μια συναρπαστική προοπτική συνδέοντας τον συγγραφέα με τον αναγνώστη. ΤοChatGPT είναι περισσότερο ένας Μετασχηματιστής και σχεδόν καθόλου ένας κριτικός (ανα)στοχαστής. Τέλος οι δημοσιογράφοι, οι επιμελητές και διορθωτές κειμένων ακόμη και οι συγγραφείς έχουν έναν ισχυρό αντίπαλο να αντιμετωπίσουν και είναι ορατός ο κίνδυνος εξαφάνισης δεκάδων θέσεων εργασίας.

Η λύση δεν βρίσκεται στην δαιμονοποίηση της τεχνολογίας ή στην απόρριψη ενός τόσο δυναμικού εργαλείου γνώσης. Το δύσκολο είναι ότι ενώ οι μαθητές, ως «ψηφιακοί αυτόχθονες» μαθαίνουν να χρησιμοποιούν και να οικειοποιούνται τα αγαθά της τεχνητής νοημοσύνης πολύ γρήγορα, οι δάσκαλοί τους, ως «ψηφιακοί μετανάστες» ακολουθούν με πολύ πιο αργούς και θα έλεγα αναγκαστικούς ρυθμούς. Οι λειτουργοί της εκπαίδευσης είναι ανάγκη να συμβαδίσουν με τις εξελίξεις, να  ενισχύσουν την κριτική σκέψη, τη δημιουργικότητα και τη διάθεση για έρευνα και αξιολόγηση των πηγών της πληροφορίας στους μαθητές και φοιτητές τους.

Χρειάζεται μια μεταβατική περίοδος, ώστε να αξιοποιηθεί δημιουργικά στη διδασκαλία αυτή η ανακάλυψη, να θεωρηθεί ένας νέος σύμμαχος και όχι ένας επικίνδυνος εχθρός  και να προσαρμοστεί ο εκπαιδευτικός στα νέα δεδομένα. Θα πρέπει να ζητά πλέον όχι να γράψουν οι μαθητές αλλά να συν-γράψουν με τοChatGPT μια εργασία, την οποία ο ίδιος θα έχει προηγουμένως αναζητήσει εκεί, θα έχει τροποποιήσει και αξιολογήσει. Παράλληλα είναι αναγκαίο κάποια γραπτά σχήματα να συνεχίσουν να υπάρχουν, άλλα να πεθάνουν και άλλα να διαμορφωθούν. Να γίνει εφικτή μια νέα εκπαιδευτική αφετηρία που να εδράζεται σε μια ώσμωση τεχνητής νοημοσύνης αλληλένδετη με την ανθρώπινη πνευματικότητα, να απαιτήσουμε ένα ρυθμιστικό πλαίσιο συμβατό με όρους συμβατούς με την υπαρκτική μας δυναμική, καθώς «πάσα τε επιστήμη, χωριζομένη δικαιοσύνης καί της άλλης αρετής, πανουργία τις, καίού σοφία φαίνεται» όπως προειδοποίησε ο Πλάτων, χωρίς να έχει φανταστεί καν τα δεδομένα της εποχής μας.

Κάθε νέα τεχνολογία θα μπορούσε να σημάνει τη δύση μιας εποχής και την ανατολή μιας άλλης. Εκείνο που θα έπρεπε προς το παρόν να μας απασχολήσει είναι το πώς το ChatGPT μπορεί να μεταμορφώσει τον πραγματικό κόσμο που ζούμε, για τον οποίο προσπαθούμε να εκπαιδεύσουμε τους νέους, πριν σκεφτούμε πώς μπορεί να επηρεάσει τη μάθηση, την εκπαιδευτική διαδικασία και τα όρια των ανθρώπινων δεξιοτήτων. Πρέπει να ανασυντάξουμε τους στόχους και το νόημα της εκπαίδευσης στο πλαίσιο της τεχνολογικής επανάστασης.

Στον υπολογιστικό κόσμο θα προκύψουν νέες ροές εργασίας και νέες μορφές παραγωγής και αποδοχής πνευματικών αγαθών και δικαιωμάτων. Πόσο έτοιμοι είμαστε για μια τέτοια προοπτική; Πώς θα σας φαινόταν δηλαδή αν αυτή τη στιγμή συνειδητοποιούσατε ότι το παρόν άρθρο είναι γραμμένο από το ChatGPT ;

(#) Η Σοφία Μαργαρίτη είναι φιλόλογος – συγγραφέας με καταγωγή από τη Νάξο

Δείτε εδώ το βιογραφικό της


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

ΣΕΚΑ: “Οι Κούροι να μείνουν στο Φλεριό”, στήριξη στο αίτημα κατοίκων και φορέων της Νάξου

Ο Σύλλογος Εκτάκτων Αρχαιολόγων ενώνει τη φωνή του με τον Πολιτιστικό Σύλλογο Μελάνων, ζητώντας τη διατήρηση των δύο αρχαϊκών Κούρων στον φυσικό τους χώρο στο Φλεριό.

Α.Π.Α.Σ. Νάξου: Ο Νίκος Φίλιππας φοράει τα χρώματα των Φαναριών

Ο 22χρονος διεθνής forward με ύψος 2.01 μ. προσθέτει ύψος, ποιότητα και μπασκετικό ένστικτο στην ομάδα της Νάξου ενόψει της νέας σεζόν στη National League 1

Σίφνος: Οικογενειακός Παράδεισος και Γαστρονομικός Προορισμός της Καρδιάς μας

Από την κορυφή της παγκόσμιας ταξιδιωτικής λίστας του Travel & Leisure μέχρι το SiFNaThLon 2025, η Σίφνος ενώνει φύση, παράδοση, αυθεντικότητα και αθλητισμό, δείχνοντας τον δρόμο για ένα βιώσιμο και ποιοτικό τουριστικό μέλλον.

Η Ρίκα Μάασε ενισχύει τον Α.Ο. Θήρας, μία διεθνής μεταγραφή με βλέμμα στο μέλλον

Η ταλαντούχα Γερμανίδα διαγώνια, με πλούσια εμπειρία σε Ελλάδα και Ευρώπη, έρχεται στη Σαντορίνη για να δώσει δύναμη και ποιότητα στην επίθεση του Α.Ο. Θήρας για τη σεζόν 2025-2026.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Έξι χρόνια διακυβέρνησης και το βλέμμα στο μέλλον

Από τις ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις και τη στεγαστική πολιτική έως τις παρεμβάσεις στην εργασία και την ασφάλεια, ο Πρωθυπουργός καταγράφει τα επόμενα βήματα διακυβέρνησης

Ο Δημήτρης Μπάκουλης ανοίγει τον Μουσικό Περίβολο στη Νάξο

Μετά τις sold out εμφανίσεις του, ο ταλαντούχος τραγουδοποιός έρχεται την Παρασκευή 11 Ιουλίου για μια μοναδική ατμοσφαιρική συναυλία στο Γυμνάσιο Νάξου – με ελεύθερη είσοδο.

Η Αμοργός καθαρίζει τα μονοπάτια της: Ολοκληρώθηκε η 14η δράση του συλλόγου “Νήσος Αμοργός”

Με τη δύναμη των εθελοντών, καθαρίστηκε πλήρως το μονοπάτι Άγιος Ιωάννης Λευκών – Κάτω Ακρωτήρι Καταπόλων. Έρχεται οργανωμένος περίπατος για την ανάδειξή του.

Απεραθίτικοι σκοποί και τραγούδια της πατινάδας: Ένα βιωματικό μουσικό δρώμενο στην αυλή της Παναγιάς

Την Κυριακή 13 Ιουλίου 2025, η Απείρανθος γεμίζει νότες και μνήμες – Τρεις γενιές μουσικής παράδοσης ζωντανεύουν σε μια βραδιά αφιερωμένη στους σκοπούς της πατινάδας.

Ευρωπαϊκό κύμα επενδύσεων 5,5 δισ. ευρώ για τα νησιά: Διασυνδέσεις, «πράσινη» ενέργεια και ανανέωση στόλου στο επίκεντρο

Από τη Νάξο μέχρι το Αγαθονήσι και από τη Σίφνο έως την Ικαρία, η νησιωτική Ελλάδα προετοιμάζεται για μια μεγάλη «πράσινη» μετάβαση με τρία νέα ευρωπαϊκά ταμεία που φέρνουν έργα 8 δισ. ευρώ – με έμφαση στις διασυνδέσεις, τις ΑΠΕ και την ακτοπλοΐα.

Γιάννης Πάριος: Το θαλασσινό του ταξίδι με 16 τραγούδια-ανάσα Ελλάδας και καρδιάς (video)

Ο αγαπημένος ερμηνευτής παρουσίασε το νέο του άλμπουμ «Τα Θαλασσινά του Πάριου» με ένα αξέχαστο νησιώτικο γλέντι στην Αθηναϊκή Ριβιέρα, με αναφορές στον πατέρα του, την καταγωγή του και τις ρίζες της μουσικής του πορείας.

Νάξος: “Σιωπή” στην τοπική κοινωνία, έφυγε πρόωρα ο Γεώργιος Λαΐος

Η Νάξος αποχαιρετά έναν νέο άνθρωπο με έντονη κοινωνική παρουσία και ανθρώπινη προσφορά – Κηδεύεται την Πέμπτη 3 Ιουλίου στον Ιερό Ναό Κοιμητηρίου Άνω Λιοσίων

Ο παππούς της Σχοινούσας που δεν σταματά να χορεύει – Ο 92χρονος Γιώργος Κωβαίος ξανά στη Γιορτή Φάβας (video)

Με την εγγονή του στο πλευρό, ο Γιώργος Κωβαίος, 92 ετών, συγκίνησε και φέτος στη Γιορτή Φάβας της Σχοινούσας, κρατώντας ζωντανή την ψυχή της παράδοσης (video)

Νάξος – Κωμιακή: «Έφυγε» ο Δημήτρης Ιωάννου Καρούσης, θλίψη για τον αγαπημένο “Τζήμα”

Αποχαιρετισμός σε έναν ήσυχο και αγαπητό συγχωριανό που δεν ξέχασε ποτέ τον τόπο του – Το χωριό τον τιμά με συγκίνηση

Αμολήθηκαν τα θηρία να φάνε ακόμα ένα καπετάνιο

Η πρόσκρουση του Champion Jet 3 στην Πάρο φέρνει ξανά στο φως την επικινδυνότητα των λιμανιών και την ανάγκη για θεσμική στήριξη των πλοιάρχων – Όχι άλλο στοχοποίηση των ανθρώπων της θάλασσας

«Εκεί που η θάλασσα είναι ζωή» – Φόρος τιμής στους ναυτικούς της Νάξου και των Μικρών Κυκλάδων (video)

Με αφορμή τη Ναυτική Εβδομάδα, ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων τιμά με συγκίνηση τους ανθρώπους που ζουν, εργάζονται και αγαπούν τη θάλασσα (video)

Ο θρυλικός Σκοπελίτης: Το πλοίο που δεν ξέχασε ποτέ τις Μικρές Κυκλάδες (video)

Από το 1956 μέχρι σήμερα, ο Σκοπελίτης συνεχίζει να συνδέει ζωές και νησιά, με κάθε καιρό και σε κάθε ανάγκη – ένα συγκινητικό αφιέρωμα στην εκπομπή «Όπου Υπάρχει Ελλάδα»

Η Σχοινούσα, η Δονούσα και η Ηρακλειά στο φως του ΣΚΑΪ – Εκεί που «υπάρχει Ελλάδα» (video)

Η εκπομπή «Όπου Υπάρχει Ελλάδα» ταξιδεύει ξανά στις Μικρές Κυκλάδες με ζωντανές εικόνες, ιστορίες ανθρώπων και χρώματα Αιγαίου που συγκινούν.

Ο Κώστας Μακεδόνας στη Νάξο, μία καλοκαιρινή βραδιά γεμάτη συναίσθημα και τραγούδι

Στις 16 Ιουλίου, το Γυμνάσιο Νάξου υποδέχεται τον Κώστα Μακεδόνα και τη Χριστιάνα Γαλιάτσου σε μια συναυλία με άρωμα Ελλάδας και μελωδίες που μιλούν στην ψυχή

«Όπου Υπάρχει Ελλάδα»: Η Νάξος στο επίκεντρο της πρώτης εκπομπής του Ιουλίου (video)

Η Ευλαμπία Ρέβη και ο Γιώργος Κουρδής ξεκινούν τον Ιούλιο από τη Νάξο – Τοπία, πολιτισμός, προβλήματα και πρόσωπα στο μεγαλύτερο νησί των Κυκλάδων. (video)

ΔΕΔΔΗΕ: Προσωρινή διακοπή ρεύματος αύριο Τετάρτη 2 Ιουλίου σε περιοχές της Νάξου

Σύντομη διακοπή ρεύματος νωρίς το πρωί σε Άγιο Γεώργιο, Παραλία, Στελίδα και άλλες περιοχές της Χώρας – Μια απαραίτητη τεχνική παρέμβαση για την ασφάλεια του δικτύου.