Κυριακή, 27 Ιουλίου, 2025
ΑρχικήΑπόψειςChatGPT : Ευχή ή κατάρα για την εκπαίδευση;

ChatGPT : Ευχή ή κατάρα για την εκπαίδευση;

|

Κάθε καινοτόμο παράγωγο της τεχνολογίας το οποίο κυκλοφορεί στη αγορά, δημιουργεί ισχυρό σκεπτικισμό και εκ διαμέτρου αντιθετικές απόψεις για την ωφελιμότητα ή τη βλαπτικότητά του.

Της Σοφίας Μαργαρίτη (#)

Ο Παραγωγικός Προεκπαιδευμένος Μετασχηματιστής (ChatGPT), η πρόσφατη εφαρμογή τεχνητής νοημοσύνης, αποτελεί την τελευταία ανακάλυψη που προκαλεί δέος με τις δυνατότητές του, αλλά συνιστά και απειλή για την πνευματική εγρήγορση του σύγχρονου ανθρώπου. Πρόκειται για μια πλατφόρμα αναζήτησης πληροφοριών, ένα γλωσσικό μοντέλο που σχεδιάστηκε για να ανακαλύπτει στοιχεία σε ένα χαοτικό –  απροσπέλαστο για τον χρήστη – όγκο δεδομένων και πληροφοριών και έπειτα να τα αναπαράγει , να τα συγκροτεί, να τα συντάσσει, να τα αναδιατυπώνει, να ανασυνδυάζει μοτίβα λέξεων ή κειμένων και να δημιουργεί νέες ιδέες !

Ικανό να καταβροχθίζει αναρίθμητες γραπτές πηγές μπορεί να δίνει απαντήσεις συγκεκριμένες, άρτια δομημένες με εισαγωγή, κυρίως θέμα και επιλογικές παρατηρήσεις, σε ελάχιστο χρόνο, επί παντός επιστητού. Με αυτά τα δεδομένα δημιουργούνται σκέψεις για τα οφέλη αλλά και τους κίνδυνους που προκύπτουν ειδικά στην εκπαιδευτική διαδικασία όλων των βαθμίδων.

Αρχικά είναι αναμφισβήτητο ότι οδηγούμαστε στον εκδημοκρατισμό της γνώσης, στην εξίσωση όλων των ανθρώπων στον τομέα πρόσβασης στην πληροφορία. Παρέχονται ίσες ευκαιρίες, χωρίς διακρίσεις, προκαταλήψεις και ανασταλτικούς μηχανισμούς. Το ChatGPT επιτρέπει το διάλογο με ερωτήσεις και απαντήσεις και μιμείται ρεαλιστικά έναν άνθρωπο ως συνομιλητή. Έχει τη δυνατότητα να θυμάται προηγούμενα μηνύματα για το ίδιο αντικείμενο συνομιλίας, γράφει λέξεις, προτάσεις και παραγράφους με καταιγιστικούς ρυθμούς, σαν ανθρώπινο χέρι, τα οποία μοιάζουν να προέρχονται από έναν λογικό, έμπειρο και απόλυτα εξειδικευμένο πάνω στο αντικείμενο γράφοντα.

Μπορεί να παράγει αυτόματα απαντήσεις για κάθε γνωστικό αντικείμενο σε ανάλογο ύφος και διαφορετικά κειμενικά είδη όπως σχολικά δοκίμια, ακαδημαϊκές εργασίες, δημοσιογραφικά άρθρα, ερμηνευτικά κείμενα, επιφυλλίδες, να δίνει απαντήσεις σε κριτήρια αξιολόγησης (tests), ακόμη και να γράφει ποιήματα, στίχους ή σενάρια! Με ένα πραγματικά brainstorming τρόπο συμβάλλει στο χτίσιμο της δομής, της πλοκής και των χαρακτήρων των ηρώων σε μια μυθιστορηματική αναπαράσταση.

Τέλος, είναι πραγματικά εντυπωσιακό ότι συλλέγει δεδομένα όσο οι χρήστες ρωτούν, υπερψηφίζουν ή καταψηφίζουν απαντήσεις, εφαρμόζει εποπτευόμενες και ενισχυτικές τεχνικές μάθησης και τέλος έχει τη δυνατότητα να παραδέχεται τα λάθη του, να αναθεωρεί, να αμφισβητεί και να απορρίπτει ακατάλληλα αιτήματα ή δυνητικά ρατσιστικά η σεξιστικά μηνύματα. Η εκπαιδευτική του λειτουργία είναι αναμφισβήτητη, καθώς μιμείται τη βιολογική νοημοσύνη του ανθρώπου: λήψη πληροφορίας, επεξεργασία, αξιολόγηση, διόρθωση λάθους, εξαγωγή συμπεράσματος, ενέργεια, δράση…

Στον αντίποδα όμως, ο ακαδημαϊκός κόσμος βρίσκεται αντιμέτωπος με πολλά προβλήματα που ενδεχομένως να οδηγήσουν σε μια επιστημονική δικτατορία και στη διαμόρφωση ανθρώπων ψηφιακά προλετάριων απόλυτα εξαρτημένων από το ChatGPT, χωρίς τη δύναμη της προσωπικής πρωτοβουλίας και της κριτικής αυτενέργειας. Πολλοί εκπαιδευτικοί μιλούν για «εκδημοκρατισμό της λογοκλοπής», αφού παρέχονται οι δυνατότητες να αναπαραχθούν ολόκληρες εργασίες ερευνητικές και διπλωματικές και διατυπώνουν ανησυχίες ότι η εν λόγω εφαρμογή μπορεί να καταστρέψει τον ιστό της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Παράλληλα εμφανίζονται πολλές πιθανότητες για παραγωγή μεροληπτικών ή ακατανόητων κειμένων, διατύπωση λογικών λαθών, κακόβουλο λογισμικό με τεράστιο κίνδυνο για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, ειδικά για μαθητές με μειωμένη κριτική σκέψη. Υπάρχουν αντικειμενικοί περιορισμοί που αφαιρούν από το ChatGPT την αξιοπιστία και την εγκυρότητά του, αφού υπάρχουν ακόμη δεδομένα που δεν έχουν περαστεί στη μνήμη του, υπάρχουν ανακριβείς πληροφορίες και το πρόγραμμα αποτυγχάνει να παρέχει μια συναρπαστική προοπτική συνδέοντας τον συγγραφέα με τον αναγνώστη. ΤοChatGPT είναι περισσότερο ένας Μετασχηματιστής και σχεδόν καθόλου ένας κριτικός (ανα)στοχαστής. Τέλος οι δημοσιογράφοι, οι επιμελητές και διορθωτές κειμένων ακόμη και οι συγγραφείς έχουν έναν ισχυρό αντίπαλο να αντιμετωπίσουν και είναι ορατός ο κίνδυνος εξαφάνισης δεκάδων θέσεων εργασίας.

Η λύση δεν βρίσκεται στην δαιμονοποίηση της τεχνολογίας ή στην απόρριψη ενός τόσο δυναμικού εργαλείου γνώσης. Το δύσκολο είναι ότι ενώ οι μαθητές, ως «ψηφιακοί αυτόχθονες» μαθαίνουν να χρησιμοποιούν και να οικειοποιούνται τα αγαθά της τεχνητής νοημοσύνης πολύ γρήγορα, οι δάσκαλοί τους, ως «ψηφιακοί μετανάστες» ακολουθούν με πολύ πιο αργούς και θα έλεγα αναγκαστικούς ρυθμούς. Οι λειτουργοί της εκπαίδευσης είναι ανάγκη να συμβαδίσουν με τις εξελίξεις, να  ενισχύσουν την κριτική σκέψη, τη δημιουργικότητα και τη διάθεση για έρευνα και αξιολόγηση των πηγών της πληροφορίας στους μαθητές και φοιτητές τους.

Χρειάζεται μια μεταβατική περίοδος, ώστε να αξιοποιηθεί δημιουργικά στη διδασκαλία αυτή η ανακάλυψη, να θεωρηθεί ένας νέος σύμμαχος και όχι ένας επικίνδυνος εχθρός  και να προσαρμοστεί ο εκπαιδευτικός στα νέα δεδομένα. Θα πρέπει να ζητά πλέον όχι να γράψουν οι μαθητές αλλά να συν-γράψουν με τοChatGPT μια εργασία, την οποία ο ίδιος θα έχει προηγουμένως αναζητήσει εκεί, θα έχει τροποποιήσει και αξιολογήσει. Παράλληλα είναι αναγκαίο κάποια γραπτά σχήματα να συνεχίσουν να υπάρχουν, άλλα να πεθάνουν και άλλα να διαμορφωθούν. Να γίνει εφικτή μια νέα εκπαιδευτική αφετηρία που να εδράζεται σε μια ώσμωση τεχνητής νοημοσύνης αλληλένδετη με την ανθρώπινη πνευματικότητα, να απαιτήσουμε ένα ρυθμιστικό πλαίσιο συμβατό με όρους συμβατούς με την υπαρκτική μας δυναμική, καθώς «πάσα τε επιστήμη, χωριζομένη δικαιοσύνης καί της άλλης αρετής, πανουργία τις, καίού σοφία φαίνεται» όπως προειδοποίησε ο Πλάτων, χωρίς να έχει φανταστεί καν τα δεδομένα της εποχής μας.

Κάθε νέα τεχνολογία θα μπορούσε να σημάνει τη δύση μιας εποχής και την ανατολή μιας άλλης. Εκείνο που θα έπρεπε προς το παρόν να μας απασχολήσει είναι το πώς το ChatGPT μπορεί να μεταμορφώσει τον πραγματικό κόσμο που ζούμε, για τον οποίο προσπαθούμε να εκπαιδεύσουμε τους νέους, πριν σκεφτούμε πώς μπορεί να επηρεάσει τη μάθηση, την εκπαιδευτική διαδικασία και τα όρια των ανθρώπινων δεξιοτήτων. Πρέπει να ανασυντάξουμε τους στόχους και το νόημα της εκπαίδευσης στο πλαίσιο της τεχνολογικής επανάστασης.

Στον υπολογιστικό κόσμο θα προκύψουν νέες ροές εργασίας και νέες μορφές παραγωγής και αποδοχής πνευματικών αγαθών και δικαιωμάτων. Πόσο έτοιμοι είμαστε για μια τέτοια προοπτική; Πώς θα σας φαινόταν δηλαδή αν αυτή τη στιγμή συνειδητοποιούσατε ότι το παρόν άρθρο είναι γραμμένο από το ChatGPT ;

(#) Η Σοφία Μαργαρίτη είναι φιλόλογος – συγγραφέας με καταγωγή από τη Νάξο

Δείτε εδώ το βιογραφικό της


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

45 βαθμοί στη σκιά: Ο καύσωνας «ψήνει» τη Δυτική Ελλάδα – Ασφυκτική η κατάσταση και στην Αττική (πίνακας)

Από τη Σκάλα Μεσσηνίας έως την Αμφιλοχία, οι θερμοκρασίες σπάνε τα όρια – 24 σταθμοί κατέγραψαν πάνω από 42°C, σύμφωνα με το meteo.gr – Πού λειτουργεί το μελτέμι ως «καταβάτης»

Εθνική μάχη με τις φλόγες: Σπίτια καίγονται, χωριά εκκενώνονται σε 6 περιοχές της Ελλάδας

Αττική, Εύβοια, Μεσσηνία, Κύθηρα, Θεσσαλονίκη και τώρα και η Ήπειρος βρίσκονται στο έλεος της φωτιάς – Εικόνες απόλυτης καταστροφής, αγώνας επιβίωσης από πολίτες και Πυροσβεστική

Η Δονούσα και ο θησαυρός της: Η παραλία Κέδρος στις κορυφαίες παγκοσμίως

Ο Κέδρος της Δονούσας γοητεύει παγκόσμια, κατακτώντας μια θέση ανάμεσα στις ωραιότερες παραλίες του κόσμου σύμφωνα με το Forbes — ένας τόπος φυσικής μαγείας, ιστορίας και απόλυτης ηρεμίας.

Σ.Α.Ε.Κ. Νάξου στο Φιλώτι: Γεφυρώνοντας το σχολείο με την αγορά εργασίας

Ανώτερη Επαγγελματική Κατάρτιση στον τόπο μας με ειδικότητες που ανταποκρίνονται στις ανάγκες της Νάξου – Μια μοναδική ευκαιρία για νέους και νέες

Αμοργός – Γιορτή Ψημένης Ρακής: Μια νύχτα γεμάτη παράδοση, χορό και αρώματα του νησιού!

Το Σάββατο 26 Ιουλίου 2025 στα Κατάπολα η Αμοργός στήνει ένα γλέντι που μυρίζει ψημένη, ακούγεται σαν βιολί και χτυπάει κατευθείαν στην καρδιά του καλοκαιριού.

Η Νάξος έγινε ξανά πανεπιστημιακή πολιτεία, oλοκληρώθηκε το 22ο Θερινό Σχολείο «Μανώλης Μαρμαράς»

Για 22η συνεχή χρονιά, φοιτητές και επιστήμονες συνάντησαν τη γεωγραφία, τον πολιτισμό και τον τουρισμό στο πλαίσιο του Θερινού Σχολείου Νάξου – Φέτος με αφορμή τα 30 χρόνια του Τμήματος Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου

Νίσυρος – Μήλος – Κίμωλος ενωμένες: Κατηγορηματικό “όχι” στη γεωθερμία υψηλής ενθαλπίας

Με ομόφωνη απόφαση της ΠΕΔ Νοτίου Αιγαίου, οι νησιωτικές κοινωνίες απαιτούν την εξαίρεση από κάθε σχεδιασμό εξόρυξης λιθίου, επικαλούμενες σοβαρούς κινδύνους για περιβάλλον, τουρισμό και δημόσια υγεία.

Διπλή θαλάσσια εμπειρία για παιδιά από το Naxos Water Sports με κολύμβηση & ιστιοπλοΐα!

Από 28 Ιουλίου έως 8 Αυγούστου, μικροί Ναξιώτες και επισκέπτες μαθαίνουν τα μυστικά της θάλασσας μέσα από δημιουργικά καλοκαιρινά προγράμματα.

Lennart Neubauer: Η μάχη στη Fuerteventura, ο τραυματισμός και η υπόσχεση επιστροφής

Ο παγκόσμιος πρωταθλητής από τη Νάξο πάλεψε με πόνο, έγραψε την υψηλότερη βαθμολογία του event και αποχαιρέτησε την Καναρία με ένα μεγάλο “θα επιστρέψω”.

«Ζωολογικός Ήχος»: Παιδιά, τραγούδια και φαντασία στον Πύργο Μπαζαίου με τον Γιώργη Χριστοδούλου

Μια γιορτή για μικρούς και μεγάλους με τα ωραιότερα παιδικά τραγούδια για ζώα στην ελληνική γλώσσα, έρχεται την Τετάρτη 30 Ιουλίου στο Φεστιβάλ Νάξου.

“Μαχαιριά” στο λιμάνι της Νάξου: Σοβαρό επεισόδιο βίας μεταξύ νεαρών εργαζομένων

Ένα μεσημέρι του Ιουλίου μετατράπηκε σε σκηνικό τρόμου για περαστικούς και ντόπιους, όταν διαπληκτισμός ανάμεσα σε δύο υπαλλήλους γραφείου ενοικίασης εξελίχθηκε σε αιματηρό περιστατικό.

Δικαστική δικαίωση για τους κατοίκους του Καλοξύλου, ακυρώθηκε η άδεια λειτουργίας του νέου τυροκομείου της ΕΑΣ Νάξου

Μετά από μακροχρόνιο δικαστικό αγώνα, το Τριμελές Διοικητικό Εφετείο Πειραιά ακύρωσε την άδεια λειτουργίας του υπό ανέγερση τυροκομείου, δικαιώνοντας πλήρως τους περιοίκους

Όταν το GPS σε οδηγεί… σε αδιέξοδο: Τουρίστας σφήνωσε όχημα σε σοκάκι της Νάξου

Αμερικανός οδηγός ακολούθησε πιστά τις οδηγίες πλοήγησης και κατέληξε… στα στενά της Φουντάνας – Η φωτογραφία που έγινε viral και η ανάγκη για καλύτερη καθοδήγηση στους τουρίστες

Δονούσα: Ο τραυματισμός κοπέλας από ομπρέλα (!!!) αποκαλύπτει μια τρύπα στο σύστημα

Μια γυναίκα τραυματίστηκε σοβαρά σε απομονωμένη παραλία της Δονούσας και σώθηκε χάρη στην αλληλεγγύη ντόπιων και τουριστών — αλλά η πολιτεία έλειπε. Και την επόμενη φορά;

Αλυκό Νάξου: Κατεδαφίζεται το φάντασμα του ξενοδοχείου – Σώζεται το κεδροδάσος

Υπεγράφη η σύμβαση κατεδάφισης των ερειπίων στο Αλυκό – Ένα διαχρονικό «τραύμα» για τη Νάξο οδεύει προς θεραπεία μετά από δεκαετίες αδράνειας

Κυκλάδες – Ανατροπή στο τουριστικό χάρτη: Νάξος και Πάρος ανεβαίνουν, Μύκονος και Σαντορίνη «κατεβαίνουν»

Το καλοκαίρι του 2025 φέρνει ανακατατάξεις στους δημοφιλείς νησιωτικούς προορισμούς – Η Νάξος και η Πάρος «λάμπουν» με αύξηση ζήτησης, ενώ Σαντορίνη και Μύκονος μετρούν απώλειες και ανησυχίες

Θλίψη στη Σχοινούσα: Το ύστατο χαίρε στη Ρίτα Μούρτζη από τον Σύλλογο Σχοινουσιωτών

Μια αγαπημένη παρουσία του νησιού έφυγε πρόωρα – Συγκινητικό μήνυμα αποχαιρετισμού και κάλεσμα για στήριξη στη μνήμη της

Νάξος -“Ξόβορα 2025”: Μουσικά σεμινάρια, χορός και παράδοση στην καρδιά της Απειράνθου

Από 26 έως 31 Ιουλίου, η Απείρανθος φιλοξενεί για τέταρτη χρονιά τα Ξόβορα — με δασκάλους τον Γ. Ζευγόλη, Ν. Αγγελόπουλο, Δ. Παππούλη και Στ. Γανωτή — σε ένα πενθήμερο γεμάτο μουσική, χορό, παραμύθι και εξορμήσεις

Νάξος – «Τέλος στα πρόστιμα, Δήμαρχε – Πεζοδρόμηση τώρα»: Η κραυγή μίας πόλης που πνίγεται

Αδικημένοι επαγγελματίες κρεμούν πανό αγανάκτησης στην καρδιά της Νάξου και ζητούν κάτι απλό: Ίδιους όρους για όλους.

Νάξος – Τραγαία: Όταν η προσπάθεια γράφει ιστορία, Επιτυχίες για τους μαθητές του Γενικού Λυκείου (πίνακας)

Με δάκρυα συγκίνησης, χαμόγελα και βαθιά υπερηφάνεια, οι μαθητές του ΓΕΛ Τραγαίας πέτυχαν σπουδαίες εισαγωγές στις Πανελλαδικές 2025 — αποδεικνύοντας πως τα μεγάλα όνειρα ανθίζουν και στα μικρά σχολεία