Μελέτες που πραγματοποιήθηκαν για την έννοια εαυτού, της αντιληπτικής άμυνας και της προσαρμογής, παρατηρήθηκε ότι οι άνθρωποι αργούσαν να αντιληφθούν λέξεις απειλητικές για το άτομο τους περισσότερο από όσο έκαναν για να αντιληφθούν ουδέτερες λέξεις.
Της Μαρίας Γρίβα (#)
Αυτή η τάση χαρακτήριζε ιδιαίτερα τα αμυντικά, δυσπροσαρμοστα άτομα. Πιο συγκεκριμένα, το δυσπροσαρμοστο άτομο επιχειρεί να αρνηθεί συνειδητοποίηση των απειλητικών ερεθισμάτων. Τα άτομα αυτά ανακαλούν ευκολότερα τα ερεθίσματα που είναι σύμφωνα με τον εαυτό τους και δυσκολότερα εκείνα που δε συμφωνούν. Η ακριβής ανάκληση ερεθισμάτων σχετικών με τον εαυτό μας φαίνεται να λειτουργεί με βάση το βαθμό στον οποίο τα ερεθίσματα συμφωνούν με την αντίληψη που έχουμε για τον εαυτό μας.
Αλλά τι συμβαίνει με τη συμπεριφορά;
Οι μελέτες έδειξαν οτι τα άτομα συμπεριφέρονται σύμφωνα με την αντίληψη που έχουν για τον εαυτό τους και όχι με το ποιοι πραγματικά είναι. Για παράδειγμα στην ψυχοθεραπεία συχνά οι άνθρωποι έρχονται έχοντας ενδοβαλλει μια στρεβλή εικόνα για τον εαυτό τους και σιγά σιγά ξετυλίγεται το κουβάρι των εγγραφών τους.
Επίσης άτομα που συμμετείχαν σε μια μελέτη για την ανέντιμη συμπεριφορά, είδαμε οτι αν οι άνθρωποι μπουν στον πειρασμό να κάνουν κάποια απάτη, είναι πιθανότερο να το κάνουν αν ο αυτοσεβασμός τους είναι χαμηλός κι όχι υψηλός. Με άλλα λόγια, ενώ η απάτη δεν συνδέεται με τη γενικά χαμηλή αυτοεκτίμηση, δε συμφωνεί με την υψηλή αυτοεκτίμηση.
Άτομα που έχουν κακή αντίληψη για τον εαυτό τους συμπεριφέρονται ανάλογα με αυτή την εικόνα του εαυτού τους προς τον ίδιο τον εαυτό τους και προς τους άλλους.
Η αυτοαντίληψη επηρεάζει με ποικίλους τρόπους τη συμπεριφορά. Πολλές φορές συναντώ στις θεραπευτικές ομάδες ανθρώπους που η συμπεριφορά τους είναι τέτοια ώστε να οδηγεί τους άλλους να επιβεβαιώνουν την αντίληψη που έχουν για τον εαυτό τους. (αυτοεκπληρούμενη προφητεία).
Άνθρωποι που πιστεύουν οτι είναι συμπαθείς, συμπεριφέρονται έτσι ώστε να κερδίζουν τη συμπάθεια, ενώ όσοι πιστεύουν οτι γίνονται δυσάρεστοι, συχνά συμπεριφέρονται με τρόπο που κάνει τους άλλους να τους αντιπαθούν η να τους αποφεύγουν.
Όποια κι αν είναι τα επακόλουθα, η άποψη για τον εαυτό σας μπορεί να διατηρείται μέσα από τη συμπεριφορά των άλλων οι οποίοι είχαν επηρεαστεί πρώτα από τη δική σας αυτοαντίληψη.
Για αυτό η ψυχοθεραπεία είναι μακρόχρονη διαδικασία· απαιτεί δέσμευση και υπομονή για να γίνουν οι απαραίτητες διεργασίες και να δημιουργηθούν νέες εγγραφές μέσω νέων νευρωνικών συνάψεων στον ανθρώπινο εγκέφαλο και να αλλάξει ο άνθρωπος την κακή αυτοαντίληψη του.
(#) Μαρία Γρίβα
Ψυχολόγος Παιδοψυχολόγος / Οικογενειακή θεραπεύτρια
www.psychologos-paidopsychologos.gr / Τηλ 6946 000 712
