Πέμπτη, 8 Μαΐου, 2025
ΑρχικήΑπόψειςΑρχ. Χρυσόστομος: Η σαγήνη της βίας και το σύμπτωμα

Αρχ. Χρυσόστομος: Η σαγήνη της βίας και το σύμπτωμα

|

Στην επιγονική εποχή μας επικρατούν αλόγιστα στερεότυπα. Μεταξύ αυτών το δόγμα της πολιτιστικής εξέλιξης της ανθρωπότητας με τη ρητορική της προόδου και της οπισθοδρόμησης που είναι τόσο παλιό και ξεπερασμένο όσο ο Διαφωτισμός. Δεν θα συμφωνούσαν βεβαίως με το δόγμα αυτό ούτε ο Όργουελ ούτε ο Χάξλευ, που προφήτεψαν δυο διαφορετικές απολήξεις της «προόδου», εξίσου δυστοπικές.

Αρθρο του Αρχιμ. Χρυσοστόμου (*)

Ωστόσο, το σταθερό και ακαταμάχητο επιχείρημα σε ερωτήματα και αμφισβητήσεις που ακούγεται σήμερα από λεγόμενες προοδευτικές πλευρές είναι το εξής: Βρισκόμαστε στο 2025! Μπορούμε να μιλάμε για πράγματα που ανήκουν στο παρελθόν; Μπορούμε, παραδείγματος χάριν, να μιλάμε για συμβολή των Τριών Ιεραρχών στην παιδεία; Ή μήπως να αρνηθούμε την έκθεση έργων τέχνης επειδή θεωρούνται βλάσφημα; Θα οπισθοχωρήσουμε στον μεσαίωνα;

Άραγε γνωρίζει αυτή η μερίδα ελλογίμων και μη ότι η σκοτεινή εικόνα που έχουν για τον μεσαιωνικό κόσμο δεν είναι καθόλου ενημερωμένη; Ή μήπως αγνοούν ότι το δόγμα της προόδου που έχει εμποτίσει εξίσου τον αυταρχισμό και τον φιλελευθερισμό έχει απομαγευθεί ήδη από την εποχή του ρομαντισμού αλλά και από τους μεγάλους φιλοσόφους του 20ού αιώνα;

Γιατί αυτή η μαγική επίκληση στην αυθεντία του έτους 2025, όπως άλλοτε η επίκληση στον 20ό αιώνα που καυχάται για τους καταστροφικότερους πολέμους; Ποιούς και τί σεβόμαστε το 2025; Τη διαφορετικότητα; Τούτο ισχύει αποκλειστικά για επιλεγμένες μειονότητες. Την αξία της ανθρώπινης ζωής; Τούτο δεν ισχύει ούτε για επιλεγμένες μειονότητες. Βρισκόμαστε-ξανά-μπροστά στο πυρηνικό ολοκαύτωμα, λαοί αλληλοσφαγιάζονται σε πολέμους χωρίς κανόνες, παιδιά πνίγονται και καίγονται χωρίς ευθύνη κανενός, οικογένειες πετιούνται στον δρόμο από τους επισήμους ευεργέτες-τοκογλύφους, πτώματα άθαφτα, σφαγές ανάλγητες ζώων, σκουπίδια, και ολοκληρωτισμός που απλώνεται ευεργετικά σαν ασπίδα προστασίας μαζί με τους βωμούς του κέρδους. Αυτά είναι τα καυχήματα της μετανεωτερικής εποχής μας. Όχι οπισθοδρομήσεις, αλλά φαινόμενα καινούργια, στα οποία δεν έχει καμιά συμβολή μήτε η εκκλησία μήτε ο μεσαίωνας.

Το 2025, λοιπόν, έχουμε κουραστεί από τη μετανεωτερική παράνοια. Έχουμε κουραστεί από την προσποίηση της συμπερίληψης, η οποία στην πράξη καλλιεργεί το μίσος χωρίζοντας την κοινωνία σε αντιμαχόμενες ομάδες. Άλλωστε, για ποιά συμπερίληψη, ισότητα, αδελφοσύνη και σεβασμό μιλάμε, όταν το ανθρώπινο υποκείμενο που πλάθει στανικώς η προοδευτική κοινωνία μας στο πρόσωπο του 18άχρονου είναι αμείλικτα ανταγωνιστικό, με αίσθηση μοναδικότητας και φιλοδοξία άκρατη, ξένο προς οποιαδήποτε υπερβατική σύλληψη πέρα από το εγώ του, υλιστικό όσο και δεισιδαίμον, με επιλεκτική ευφυία, έτοιμο να δημιουργήσει την κοινωνία του αύριο και πανέτοιμο να την αφανίσει;

Μας κούρασε εξίσου το προβληματικό τσιτάτο ότι η θρησκεία διχάζει τον κόσμο, δόγμα που θέλει να αγνοεί ότι και η τέχνη και τα πάντα διχάζουν, εάν το μυαλό των ανθρώπων είναι διχαστικό και πρωτίστως διχασμένο.

Τέλος, μας κούρασε το σκοτάδι του υπογείου που προβάλλεται ως τέχνη για να σκοτεινιάσει τα πάντα. H παραζάλη ούτε μέθη ούτε μέθεξη είναι. Υπήρχαν σε κάθε εποχή καλλιτέχνες και λογοτέχνες που ασχολήθηκαν με το αλλόκοτο και τη σαγήνη του, που αμφισβήτησαν τις παραδοχές μας χωρίς να δίνουν λύσεις ή κάθαρση. Όμως, είχαν τον τρόπο να αξιοποιούν το σκοτάδι, ίσως γιατί είχαν πηγές νοήματος και γνώριζαν ότι η αληθινή τέχνη απαιτεί δρόμους υπέρβασης και μετοχής. Το γκροτέσκο τους μας αναστατώνει γόνιμα. Κανένας από αυτούς, όμως, δεν οικειοποιείται ιερά πρόσωπα. Στην ψευδώνυμη τέχνη δεν υπάρχει ούτε υπέρβαση ούτε μετοχή σε κάτι έξω από τη συνειδητή και ασυνείδητη νοσηρότητα του κατασκευαστή. Και όπως θα έλεγε ο Παπανούτσος, τα έργα της είναι ντοκουμέντα για την έρευνα του ψυχαναλυτή, όχι όμως τέχνη.

Τί κοινοποιεί η γριά με το τσιγάρο στη θέση της Παναγίας με μια νεκροκεφαλή στην αγκαλιά της, χαρακτηρισμένο ως εικόνισμα; Ή ο σιχαμερός alien που παίρνει τη θέση και το όνομα του Αγίου Γεωργίου; Τη σαγήνη του αλλόκοτου που εκφράζουν οι πίνακες των πρώτων εξπρεσσιονιστών; Δεν νομίζω. Δεν είναι πνευματικός άθλος, δεν είναι αποτέλεσμα «βίας» του καλλιτέχνη πάνω στο υλικό του. Είναι εκδήλωση της βίας πάνω στο ιερό και στη φύση. Το κατασκεύασμα καθεαυτό είναι ο πρώτος βανδαλισμός πριν από τη βίαιη καθαίρεσή του. Είναι το σύμπτωμα κάποιου αυτοάνοσου που αναπαύεται στη μιζέρια του και επιζητά να τη μεταδώσει. Και, παιδαγωγικά μιλώντας, κοινοποιεί, παρά τις καλύτερες προθέσεις του κατασκευαστή, το εξής: O κόσμος, και εγώ, και κάθε τι που θεωρούσα εικόνισμα είμαστε ένα ξοφλημένο ψέμα με δηλητηριώδεις αναθυμιάσεις. Δεν είναι τούτο μια ερμηνεία, αλλά αυτό που ενσταλάζεται ασυνείδητα στην ψυχή του νεαρού θεατή που διαμορφώνει και χτίζει εαυτόν.

Ωστόσο, όπως είπε η Τρέισι Έμιν, «τα έργα μου είναι τέχνη γιατί το λέω εγώ ότι είναι». Πάνω στην αποδόμηση των πάντων και στην αποθέωση του «έτσι μ’ αρέσει» χτίζεται σήμερα η δυστοπία. Αυτό φυσικά ικανοποιεί κάθε ψυχικά ασθενή που επιζητά εκτόνωση, υπηρετούμενος από την τέχνη, όσο κι αν φωνάζουν οι θεωρητικοί της ότι υπάρχουν κανόνες, όπως και ο ίδιος ο άνθρωπος δεν μπορεί να ολοκληρωθεί έξω από πλαίσιο. Υπάρχει καλύτερη πλατφόρμα για την καλλιέργεια της βίας από το «έτσι είναι, γιατί έτσι μ’ αρέσει;»

Δεν είναι οι δήθεν ανοιχτές κοινωνίες της Ευρώπης που έθρεψαν με την προοδευτική παιδεία τους, με τις συμπεριλήψεις και την ενεργό πολιτειότητα, στρατεύματα νεοναζί αμόρφωτων και βίαιων; Από ποιά εκπαίδευση αποφοίτησαν αυτοί και οι γονείς τους; Από αυτήν που επιμένει να αγνοεί ότι ο εύθραυστος και χωρίς όρια άνθρωπος, που γνωρίζει μόνο τη χαοτική επιθυμία του, σαγηνεύεται όχι από το αλλόκοτο αλλά από το βίαιο.

Το 2025, λοιπόν, δεν μας έχει κουράσει το βλάσφημο η το άσχημο αλλά η έκθεση της ασχήμιας που ενεδρεύει να μας καταβροχθίσει. Ασχήμια ως εικόνα εικονοκλαστική, που δεν εχει να πει τίποτα πέρα από τη βία. Και που δεν μπορεί να δει ούτε μέσα ούτε έξω κάτι να λάμπει πέρα από τη σάψη, σαν τη λάμψη που είδε στο «Άγραφον» του Σικελιανού ο Χριστός στα δόντια του σαπισμένου σκύλου και θαύμασε ως «αντιφεγγιά του αιώνιου», «σκληρή του Δίκαιου αστραπή κι ελπίδα».

Ωστόσο, ένα ερώτημα παραμένει αναπάντητο: Ποιός είναι ο μεγάλος φόβος των σημερινών ελλογίμων της προόδου και προοδευτικών εντέχνων; Η ανελευθερία στην τέχνη; Μα εδώ ο καθείς είναι ελεύθερος να εκθέσει όχι μόνο τέχνη αλλά και τη διαστροφή του στο πεζοδρόμιο με υπερεθνική περηφάνεια. Αλλά ποιός είναι ο φόβος; Μια οπισθοδρόμηση στον μεσαίωνα; Μα ο σημερινός σκοταδισμός έχει μορφές που δεν φαντάστηκε ο μεσαίωνας. Μήπως ο συντηρητισμός του κλήρου; Μα ποιός τους ακούει το 2025; Μήπως η αποθάρρυνση του επίδοξου καλλιτέχνη να ξεφτιλίζει ό,τι έχει σχέση με την εκκλησιαστική παράδοση; Μα και αυτό συστηματικά γίνεται. Μήπως τελικά ο έσχατος φόβος είναι ο Θεός, τον οποίον κι αν σκοτώσαμε, κάτι μας λέει ότι δεν πέθανε;

(*) Ο Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος, είναι καθηγουμένος της Ιεράς Μονής Φανερωμένης Νάξου


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Στοίχημα – Europa League: Η ισοπαλία μοιάζει ως πιο πιθανή επιλογή και ποντάρουμε τα λεφτά μας

Πρόταση ημέρας από τα ημιτελικά του Europa League Μπόντο Γκλιμτ - Τότεναμ: «Επαγγελματική» πρόκριση στο 4.00!

Νάξος – 2ο Γυμνάσιου: Μαθητές-τριες μαθαίνουν τα μυστικά της σεφουκλωτής στο “Naxion – Ναξίων γεύσεις” (video)

Μια γευστική εκπαιδευτική εμπειρία με άρωμα Νάξου στο πλαίσιο του etwinning προγράμματος “Heritage on a plate” (video)

Σαντορίνη: Παράταση μέτρων και νέες παρεμβάσεις από τον ΟΑΣΠ

Στο επίκεντρο της συνεδρίασης των επιστημονικών επιτροπών του ΟΑΣΠ η καλντέρα της Σαντορίνης – Έμφαση στην πολιτική προστασία και την ενημέρωση των κατοίκων

Δ. Λιανός: “Δεν μπήκαν στη διαδικασία να μιλήσουν πρώτα με τον Δήμο”

Οι κάτοικοι της Νάξου στέκονται ενάντια στη σχεδιαζόμενη τοποθέτηση ΑΠΕ στο νησί - Τι αναφέρει ο Δήμαρχος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων

Πειραιάς: Μεταμορφώνεται το λιμάνι σε 6 εβδομάδες, φιλόδοξο σχέδιο εκσυγχρονισμού με 10 παρεμβάσεις

Ο ΟΛΠ και το Υπουργείο Ναυτιλίας δρομολογούν άμεσες αλλαγές για τη βελτίωση της εμπειρίας των επιβατών στον Πειραιά, με οδηγό την τεχνολογία, την ασφάλεια και την εξυπηρέτηση

Κουφονήσι: Δώσε αίμα, χάρισε ζωή – εθελοντική αιμοδοσία (08 Μαϊου)

Μια πράξη αγάπης με τεράστια σημασία για την τοπική κοινωνία, με τη στήριξη των Πολιτιστικών Συλλόγων και του Νοσοκομείου Νίκαιας.

Β. Φλεριανός: Ξεχωριστή στιγμή όταν ακουστεί το “Νάξο με τα ψηλά βουνά” στο Μέγαρο Μουσικής

Ο Αντιδήμαρχος Πολιτισμού Βασίλης Φλεριανός απευθύνει συγκινητικό μήνυμα για τη συμμετοχή της Φιλαρμονικής Νάξου στο κορυφαίο μουσικό γεγονός της χρονιάς

Κέα – Πολεοδομικό Σχέδιο: Τριβές, αντιδράσεις και η στάση των κατοίκων

Αντιδράσεις έχει προκαλέσει το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο της Κέας, που παρουσιάστηκε στο νησί στα τέλη της προηγούμενης εβδομάδας

Μητρόπολη Παροναξίας: 45 χρόνια από την κοίμηση του Γέροντα Φιλοθέου Ζερβάκου

Μια μορφή ιερή, φωτισμένη από τη χάρη του Θεού, που σφράγισε με την οσιακή της ζωή τον 20ό αιώνα και άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στο νησί και την Εκκλησία

Πρόταση Ημέρας: “Ψωμάκια χωριάτικα γεμιστά με ξινοτύρι Πιτταρά και κιμά !!”

Η Μαριέττα Γαλάνη μας παρουσιάζει μία απλή και γρήγορη συνταγή με άρωμα Νάξου "ψωμάκια χωριάτικα γεμιστά με ξινοτύρι Πιτταρά και κιμά !!"

Νάξος – Φιλώτι: Αντίο με σεβασμό και αγάπη στον Τάσο Τζιώτη, άνθρωπο του μέτρου και της προσφοράς

Ο Φιλωτίτης που δεν είπε ποτέ κακή κουβέντα, μόνο έδινε—με τα χέρια, με την καρδιά, με την ψυχή του. Μια απώλεια που βαραίνει την κοινότητα, μια μορφή που δεν ξεχνιέται.

Νάξος – Κινητοποίηση στη ΔΟΥ: Διαμαρτυρία επαγγελματιών για το ψηφιακό πελατολόγιο (video)

Επιχειρηματίες και επαγγελματίες από τη Νάξο διαμαρτύρονται για ένα μέτρο που χαρακτηρίζουν άδικο και ανεφάρμοστο – «Επιβαρύνει αδικαιολόγητα τις μικρές επιχειρήσεις», δηλώνει ο Κ. Φαρκώνας.

Καλοκαιρινή εξόρμηση Raptor Club Greece στη Νάξο το τριήμερο του Αγίου Πνεύματος

Για πρώτη φορά οι ιδιοκτήτες των εντυπωσιακών pick-up επιλέγουν Κυκλάδες και ξεκινούν από τη Νάξο, με ένα τριήμερο χαλάρωσης, εξερεύνησης και απολαυστικής οδήγησης

Στ. Φουτάκογλου: Το περίπτερο της πλατείας πρώην Δημαρχείου, που φεύγει σιωπηλά (!!!)

Μνήμες, άνθρωποι, ιστορίες δεκαετιών γύρω από ένα μικρό περίπτερο που αποτέλεσε σταθερό σημείο αναφοράς για γενιές Χωραϊτών - Η τοποθέτηση του Στράτου Φουτάκογλου

Νάξος: Μία εικόνα που προκαλεί δέος, πραγματικότητα ή όχι;

Ένα βιομηχανικής κλίμακας έργο απειλεί το φυσικό, πολιτιστικό και κοινωνικό κεφάλαιο της Νάξου και των Κυκλάδων, με επιπτώσεις που ξεπερνούν την ενεργειακή "ανάπτυξη" - Δύο ομιλίες σήμερα και αύριο. Που; Πότε;

Το “Highspeed 3” αλλάζει το τοπίο στις θαλάσσιες συγκοινωνίες Κρήτης – Κυκλάδων;

Η Hellenic SeaWays ενισχύει τη γραμμή Πειραιάς – Κυκλάδες – Ηράκλειο με το ταχύπλοο "Highspeed 3", φέρνοντας νέο ανταγωνισμό και πιθανές μειώσεις τιμών στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια. (πίνακας δρομολογίων)

Εκτακτο: Διακοπή ηλεκτρικού ρεύματος σε περιοχές της πόλης Νάξου

Διακοπή ηλεκτρικού ρεύματος σε περιοχές της πόλης Νάξου σήμερα Δευτέρα 5 Μαϊου

Β. Φλεριανός: Ξεκινά το έργο που περίμενε μια ολόκληρη γενιά

Με χρηματοδότηση 2,28 εκατομμυρίων ευρώ, η Νάξος αποκτά επιτέλους το ενιαίο Αθλητικό Κέντρο που αξίζει στους αθλητές, τους συλλόγους και τη νεολαία της - Η τοποθέτηση του Βασίλη Φλεριανού

Νάξος – 2ο Γυμνάσιο: Η Μιχαηλία-Ευαγγελία Γρατσία διακρίθηκε στον Πανελλήνιο διαγωνισμό φυσικής “Αρίσταρχος”

Η Μιχαηλία-Ευαγγελία Γρατσία κατέκτησε το 3ο βραβείο στη Β΄ Φάση του διαγωνισμού φυσικής "Αρίσταρχος" φέρνοντας περηφάνια στη σχολική μας κοινότητα

Εκτακτο – “Blue Star 1”: Εκκένωση πλοίου λόγω προειδοποίησης για βόμβα (!!!)

Blue Star 1: Εκκενώνεται το πλοίο λόγω συναγερμού για βόμβα