Σε ένα συγκλονιστικό και αποκαλυπτικό κείμενο, ο Αντώνης Σέργης, μέλος του Εθνικού Συμβουλίου από το Νότιο Αιγαίο για το “Κίνημα Δημοκρατίας”, τοποθετείται με σαφήνεια και αποφασιστικότητα απέναντι σε δύο μείζονα ζητήματα πολιτιστικής διαχείρισης στη Νάξο: την απουσία φύλαξης της Πορτάρας και την επιμονή της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων στη μεταφορά των Κούρων του Φλεριού στο νέο Αρχαιολογικό Μουσείο.
Με έντονη κριτική, πολιτική ευθύνη και αίσθηση καθήκοντος προς τον τόπο, ο συντάκτης του άρθρου θέτει ξεκάθαρα ερωτήματα στους θεσμικούς φορείς, υπογραμμίζοντας πως η πολιτιστική κληρονομιά δεν προστατεύεται με γραφειοκρατικές αποφάσεις, αλλά με παρουσία, ενσυναίσθηση και σεβασμό στον ζωντανό ιστό της κοινωνίας.
Το άρθρο λειτουργεί ως κάλεσμα για ευθύνη, διαφάνεια και δημόσιο διάλογο, σε μια κρίσιμη στιγμή για το πολιτισμικό μέλλον της Νάξου.
Ας διαβάζουμε το άρθρο του Αντώνη Σέργη…
“Ποιος είναι, τελικά, ο ρόλος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων ;
Να φυλάει την Πορτάρα ή να πακετάρει τους Κούρους;
Στη Νάξο του 2025, τουρίστες ξαπλώνουν ανενόχλητοι στα μάρμαρα της Πορτάρας. Κάνουν διατάσεις, πικνίκ, φωτογραφήσεις. Ο Ναός του Απόλλωνα, ένα από τα πιο εμβληματικά μνημεία του Αιγαίου μας, έχει μετατραπεί σε σκηνή αδιαφορίας και ασέβειας.
Χωρίς φύλαξη, χωρίς προστασία ούτε καν χωρίς ούτε μία στοιχειώδη πινακίδα.
Κι ενώ αυτή η εικόνα κάνει τον γύρο του διαδικτύου, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, η κατά νόμον αρμόδια υπηρεσία, τηρεί απόλυτη σιωπή.
Ούτε ανακοίνωση. Ούτε θέση. Ούτε ίχνος ευθύνης.
Την ίδια στιγμή, όμως, η ίδια Εφορεία επιμένει με ζήλο στη μεταφορά των Κούρων του Φλεριού στο νέο μουσείο της Χώρας. Επικαλείται «ανάδειξη», «φθορά», «προστασία».
Προστασία από τι; Από τον τόπο που τους γέννησε; Από τους κατοίκους που τους σέβονται; Από τη μνήμη;
Η κοινωνία το καταλαβαίνει:
Κάτι βαθιά αντιφατικό συμβαίνει εδώ. Και η υποκρισία δεν κρύβεται.
Οι Κούροι δεν είναι εκθέματα – είναι αρχαία σώματα μέσα στο τοπίο
Οι Κούροι των Μελάνων δεν είναι αντικείμενα προς επίδειξη. Είναι σμιλευμένοι και ατελείς, όπως τους άφησαν οι λατόμοι της αρχαιότητας. Δεν είναι για να γυαλίζουν κάτω από μουσειακά φώτα. Είναι για να στέκονται εκεί όπου ανήκουν: στο φως, στη σιωπή, στη βλάστηση.
Το Δημοτικό Συμβούλιο Νάξου αποφάσισε ομόφωνα την παραμονή τους στο Φλεριό. Οι πολίτες εξέφρασαν ξεκάθαρα τη βούλησή τους. Όμως η Εφορεία επέλεξε να αγνοήσει.
Και όταν ο προϊστάμενός της, κ. Δημήτρης Αθανασούλης, ρωτήθηκε ευθέως γιατί δεν δημιουργείται μουσείο επιτόπου, η απάντησή του ήταν αποκαλυπτική:
«Αυτό είναι πολιτική απόφαση.»
Δηλαδή: Δεν υπάρχει επιστημονικό σκεπτικό. Υπάρχει μόνο σκοπιμότητα.
Ακόμα πιο ανησυχητικό είναι το εξής:
Ο ίδιος δεν έκανε καμία ουσιαστική αναφορά στους σοβαρούς τεχνικούς και φυσικούς κινδύνους που συνεπάγεται η μετακίνηση των Κούρων, μια διαδικασία που, σύμφωνα με εξειδικευμένες εκτιμήσεις, μπορεί να αποδειχθεί καταστροφική και μη αναστρέψιμη.
Αγνόησε δηλαδή όχι μόνο τη βούληση της κοινωνίας, αλλά και την επιστημονική του ευθύνη.
Ο κ. Αθανασούλης αν και προβάλλεται ως θεματοφύλακας της κυκλαδικής αρχαιότητας,
στην πράξη λειτουργεί ως διεκπεραιωτής κεντρικών αποφάσεων δίχως ενσυναίσθηση για τον τόπο, δίχως σύνδεση με την πραγματικότητα, δίχως όραμα και δίχως όρια;
Την ίδια στιγμή που δεν έχει εξασφαλίσει ούτε τη στοιχειώδη φύλαξη της Πορτάρας, σπεύδει να «διασώσει» μνημεία που είναι απολύτως ασφαλή στη φυσική τους θέση.
Μιλά για “ανάδειξη” ενώ αδιαφορεί για την προστασία.
Μιλά για “πολιτισμό” ενώ δεν μπορεί να προσεγγίσει το βίωμα.
Μιλά για “απόφαση” ενώ η επιστήμη του είναι σιωπηλή, ανίκανη και απούσα.
Αυτό δεν είναι ο ρόλος ενός αρχαιολόγου.
Είναι ο ρόλος ενός γραφειοκράτη με τίτλο επιστημονικό.
Ο κ. Γιάννης Βρούτσης, Υφυπουργός Αθλητισμού και εκλεγμένος Βουλευτής Κυκλάδων, γνωρίζει πολύ καλά την υπόθεση καθώς κατάγεται από το νησί το οποίο επισκέπτεται για άλλους λόγους. Μέχρι σήμερα, όμως, δεν έχει πάρει καμία δημόσια θέση.
Οφείλει να απαντήσει:
– Συμφωνεί με τη μεταφορά των Κούρων στο μουσείο;
– Θεωρεί αποδεκτή την απουσία φύλαξης και σήμανσης της Πορτάρας;
– Πιστεύει ότι η «ανάδειξη» των μνημείων επιτυγχάνεται με την αποκοπή τους από το φυσικό τους περιβάλλον;
Αν ναι, να το δηλώσει δημόσια.
Αν όχι, να πάρει ευθύνη απέναντι στις αποφάσεις που λαμβάνονται.
Γιατί η σιωπή σε τέτοια ζητήματα είναι συνενοχή.
Δεν είναι πολιτιστική διαχείριση. Είναι καταχρηστική εξουσία.
Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων δεν λειτουργεί με επιστημονικούς ή ηθικούς όρους.
Λειτουργεί με όρους αποκοπής, αυταρχισμού και διοικητικής αλαζονείας.
– Απούσα όπου απαιτείται παρουσία (Πορτάρα).
– Παρούσα και αδιάλλακτη όπου απαιτείται ταπεινότητα και ακρόαση (Φλεριό).
Αυτό δεν είναι υπηρεσία πολιτισμού.
Είναι μηχανισμός ακύρωσης του νοήματος του τόπου.
Ζητάμε:
– Την άμεση φύλαξη, σήμανση και ουσιαστική προστασία της Πορτάρας.
– Την οριστική ανάκληση της απόφασης μετακίνησης των Κούρων.
– Τον σεβασμό της τοπικής κοινωνίας και της ιστορικής ρίζας των μνημείων.
– Τον επαναπροσδιορισμό της Εφορείας: από μηχανισμός μεταφοράς, να ξαναγίνει φύλακας μνήμης.
– Την σαφή και δημόσια τοποθέτηση του Υφυπουργού Αθλητισμού.
Γιατί εμείς δεν θα επιτρέψουμε να δοξάζεται κανείς κρυπτόμενος.
Και δεν θα αφήσουμε τις ρίζες να ξεριζωθούν στο όνομα καμίας “ανάδειξης”.
Τα μνημεία δεν είναι διακόσμηση για τις βιτρίνες.
Είναι σώματα ιστορίας που ανήκουν στον ζωντανό τόπο.
Και η Νάξος δεν είναι ντεκόρ.
Ούτε οι Κούροι χειραποσκευές”.
(*) Με τιμή, Αντώνης Σέργης
Μέλος Εθνικού Συμβουλίου από το Νότιο Αιγαίο
Κίνημα Δημοκρατίας
