Η Υπατία αφήνει για λίγο την φιλοσοφία και ασχολείται με τη …γη. Και κυρίως με το ρόλο της Ελληνίδας αγρότισσας μάνας…
Κάπου πήρε το μάτι μου προχθές πως ήταν ημέρα αγρότισσας. Ελληνίδας αγρότισσας. Και μνήμες ξεπήδησαν μεμιάς απ’ το σεντούκι του χρόνου. Μιας εποχής άλλης.
Δε θα σας πω για τη μάνα μου που ήταν ο ορισμός της αγρότισσας, ακάματη και σκληρή, σαν τη Γη που δούλευε χρόνια κι εγώ που μπουσούλαγα δίπλα της μ’ ένα τρόπο που καμιά μάνα σήμερα στην πόλη δε θα μπορούσε να διανοηθεί ούτε κι εγώ η ίδια πλέον…εκεί στα χωράφια με αυτοσχέδια παρκοκρέββατα από ξύλα και χόρτα ακόμη και κοφίνια που βάζανε τα ρίφια μικρά…μα πράμα δεν έπαθα. Θαρρώ.
Δε θα σας πω για τη μάνα μου μα για τη θεία την Καλλιόπη. Μακαρίτισσα πια μα έχω πολλές ιστορίες από δαύτη. Όχι πως δε φτάνουν οι δικές μου. Κουβαλώ στις πλάτες μου μνήμες και βιώματα μιας εποχής άλλης που πρόλαβα ευλογημένης.
Για να τιμήσω τη μέρα μαζί και τα ροζιασμένα χέρια τους…τ’ αυλακωμένα από ρυτίδες μέτωπα όσες και οι σκαλιδιές στα χωράφια, όσες και οι ακτίνες του ήλιου που ανελέητα σταφίδιασαν το δέρμα τους. Γυναίκες… ακούραστες εργάτριες της Γης και μάνες μαζί. Ελιές το χειμώνα… χοντρολιές… τότε τις μάζευαν κάθε φορά μόλις πέφταν γινωμένες με λάδι ο καρπός τους, ένα μάζωμα που γινόταν με τα χέρια και μόνον…θέρος το καλοκαίρι στο λιοπύρι με το δρεπάνι…οπωρικά και κηπευτικά αναλόγως την εποχή…θερμοκήπια αργότερα. Μόνο αμπέλια δεν είχανε. Γι’ αυτό λέγονταν και Κλήμα το χωριό μου. Κατ’ ευφημισμών δηλ.
Η θεία μου η Καλλιόπη…μια φορά τη ρώτησα πως μεγάλωσε τα παιδιά της με τόσους κινδύνους γύρω…δώματα ανώγεια κατώγεια πηγάδια, αγροτικά ένα σωρό, αρρώστιες γιατροί δεν υπήρχαν…και σήκωσε το δάκτυλο ψηλά
«Ο Θεός παιδί μου»
Έπαιρνε το μωρό της -το στερνό, είχε άλλα τρία παιδιά πιο μεγάλα – τότες οι γιαγιάδες, μάνες και πεθερές, ήταν κι αυτές νέες και είχανε δικές τους δουλειές στα χωράφια… δε γινότανε…η κάθε μια τα έβγαζε πέρα μόνη της. Έπαιρνε το μωρό της λοιπόν το φόρτωνε στο γάιδαρο και κινούσε για τις ελιές. Κάτι θεόρατες με κορμούς χοντρούς που δυό αντρών τα χέρια δεν φτάνανε να αγκαλιάσουν. Δεν τις ραβδίζανε οι παλιοί όπως σήμερα. Δεν υπήρχε βιάση τότες, μόνο σέβας στο χρόνο της φύσης. Τις μαζεύανε για μήνες κάθε που έπεφτε ο καρπός στη Γη. Με τα χέρια και τα γαϊδουράκια όλα.
Μόλις έφτανε, έβαζε το σομάρι του γαϊδάρου ανάποδα με μια κουβερτούλα και το μωρό της μέσα, κάτι σαν πορτ-μπεμπέ. Και μάζωνε τις ελιές. Σαν άκουγε το μωρό να κλαίει, γερά όμως να ακούγεται σ’ όλο τον κάμπο το κλάμα του, το άρπαζε και το βαζε στο βυζί και μόλις το ησύχαζε έσκυβε πάλι στις ελιές. Σαν έπεφτε ο ήλιος φόρτωνε το γαϊδούρι με τα τσουβάλια και ξεκίναγε για το χωριό με τα πόδια και το μωρό στα χέρια. Ναι στα χέρια! Τουλάχιστον 3-4 χιλιόμετρα δρόμος. Να προφτάσει στο σπίτι να μαγερέψει, να σάσει τα έχνη, να ανάψει το τζάκι, να πλύνει τα πανιά του μωρού, να τα στεγνώσει δίπλα στη φωτιά και όταν πια κοιμηθούν όλοι να τα σιντερώσει με το σίντερο το παλιό αυτό με τα κάρβουνα. Κουραστήκατε ε;
Αυτή ήταν η θεία η Καλλιόπη. Μια τυπική αγρότισσα μάνα της Κρήτης. Γυναίκα δυνατή ακάματη αλύγιστη ατσάλινη που έφτασε στα βαθιά γηρατειά της με φαγωμένα τα γόνατα και τη μέση. Μα όχι και την ψυχή…
«Δεν άφησα ποτέ των παιδιών μου ασιντέρωτα και τις ελιές μου αμάζωχτες»
Αγρότισσα μάνα! Άξια…τότες και τώρα.
Υπατία
(*) Ρίφια : κατσίκια
Κοφίνι : επίμηκες κυλινδρικό καλάθι
Χοντρολιές : οι μεγάλες αιωνόβιες ελιές
Σομάρι : Σαμάρι
Μαζώνω : μαζεύω
Έχνη : οικόσιτα ζώα
Σίντερο : σίδερο
Σάζω : φτιάχνω
Μαγερεύγω : μαγειρεύω
Ασιντέρωτα : ασιδέρωτα
Κλήμα : χωριό της Κρήτης νότια του νομού Ηρακλείου, στα ριζά του Ψηλορείτη και βλέμμα στον κάμπο της Μεσσαράς.
