Η κατάργηση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά όχι μόνο εκτίναξε το κόστος ζωής κυρίως στους κατοίκους των Δυτικών Κυκλάδων αλλά αποκάλυψε κι όλα τα προβλήματα της νησιωτικότητας
Πυκνώνουν τα σύννεφα πάνω από τα νησιά, όπου καταργήθηκε o μειωμένος ΦΠΑ, φέρνοντας βίαια στην επιφάνεια τα προβλήματα της νησιωτικότητας. «Οι τιμές στα βασικότερα είδη διατροφής στο νησί μας είναι πολύ υψηλότερες απ’ ό,τι στην Αθήνα», λέει στην «Καθημερινή» η Ειρήνη Β., μητέρα δύο παιδιών, στην Κύθνο, όπου o ΦΠΑ «φούσκωσε» από τον Ιανουάριο. «Εδώ, το οικονομικότερο γάλα ξεκινά με 1,70 ευρώ το λίτρο, η τιμή του ψωμιού από 1,80 έως 2,40, το μοσχάρι από 12 έως 14 ευρώ το κιλό», αναφέρει ενδεικτικά. «Το νησί μας, δυστυχώς, δεν παράγει τίποτα, διαθέτει μόνον λίγα κατσίκια και κότες», διευκρινίζει η Ειρήνη. Αυτό, κατ’ επέκτασιν, σημαίνει ότι οι κόρες της Ειρήνης τρώνε φρούτα και λαχανικά από την Κεντρική Λαχαναγορά Αθηνών, ενώ… αγναντεύουν το Αιγαίο. «Ταυτόχρονα, οι κτηνοτρόφοι έχουν τόσο μικρή παραγωγή, που μοιραία ανεβάζουν τις τιμές, για παράδειγμα ένα αυγό πωλείται 0,40». Στον οικογενειακό προϋπολογισμό, «φωτιά» βάζουν η καθημερινή αγορά εμφιαλωμένου νερού, διότι το τοπικό νερό δεν είναι πόσιμο, η βενζίνη και, βέβαια, η θέρμανση.
Κύθνος
Ωστόσο, η μεγάλη πληγή είναι τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια. «Στο νησί διαθέτουμε μόνον ένα κέντρο υγείας με έναν γιατρό, επομένως τουλάχιστον μία φορά στους τρεις μήνες αναγκαζόμαστε για θέματα υγείας να κατέβουμε στην Αθήνα», επισημαίνει. Στο κλεινόν άστυ καταφεύγουν και για πλήθος γραφειοκρατικών διαδικασιών. «Στην Κύθνο έχουμε μόνον ένα ΚΕΠ, υπαγόμαστε στην εφορία στο Κορωπί, στο ΙΚΑ Σερίφου, τον ΟΑΕΕ Αμαρουσίου και στον… ΟΓΑ Αθήνας». Τον χειμώνα, παρά τη γεωγραφική εγγύτητα με την Αθήνα, η Κύθνος έχει καράβι μόλις τρεις φορές την εβδομάδα. Το εισιτήριο ενός ενήλικα είναι 25 ευρώ για τη μία διαδρομή. «Πριν από 13 χρόνια, όταν μετακόμισα εδώ, ήταν 18,90», θυμάται. «Δεν έπαψε ποτέ να ακριβαίνει, ανεξαρτήτως ΦΠΑ».
Μέχρι πρότινος στο νησί εγκαθίσταντο πολλές οικογένειες, των οποίων το βαλάντιο δεν άντεχε την ακριβή ζωή της πρωτεύουσας. «Τώρα αυτό το ρεύμα έχει σταματήσει και δεν αποκλείεται να σημειωθεί κύμα αστυφιλίας», σχολιάζει η Ειρήνη με νόημα. Οι κάτοικοι έχουν αρχίσει τις εκπτώσεις στην ποιότητα ζωής: καθυστερούν να πληρώσουν τις εισφορές τους στον ΟΓΑ, επαναφέρουν τη χρήση της ξυλόσομπας, κόβουν το φροντιστήριο ξένων γλωσσών στα παιδιά τους… «Εκδηλη, όμως, ήταν φέτος και η δυσαρέσκεια πολλών επισκεπτών, που μας προτιμούσαν ως έναν παραδοσιακά οικονομικό προορισμό», ισχυρίζεται η Ειρήνη, που αρχικά ήλπιζε σε μια αναβολή ή έστω στην εκπλήρωση της υπόσχεσης για νέα τιμολογιακή πολιτική των ακτοπλοϊκών γραμμών για τους μόνιμους κατοίκους.
Κέα
Στο πλοίο που συνδέει καθημερινά την Κέα με το Λαύριο προβάλλουν πάντοτε πλάι στους επιβάτες… σακούλες σούπερ μάρκετ. «Πρόκειται για όσους έχουν εδώ εξοχικά και γνωρίζουν ότι οι τιμές στα σούπερ μάρκετ είναι πραγματικά τσουχτερές», εξηγεί την καθιερωμένη εικόνα η Μαρία, γέννημα-θρέμμα από την Τζια. «Εδώ, η αλλαγή έγινε το προηγούμενο καλοκαίρι και αποτέλεσε για όλους σοκ», θυμάται. «Εκτοτε συνηθίζουμε». Το ευτύχημα για τους 2.500 μόνιμους κατοίκους είναι ότι οι περισσότεροι διαθέτουν τον δικό τους κήπο, ακόμα και τα δικά τους ζώα. «Πολλοί, μάλιστα, ασχολούνται κατ’ αποκλειστικότητα με την κτηνοτροφία και τη μελισσοκομία, οπότε εμπορεύονται κρέας και θυμαρίσιο μέλι», εξηγεί η Μαρία, που είναι έμπορος αλλά διατηρεί τον δικό της κήπο. «Δεν είναι τόσο εύκολο όσο ακούγεται, θέλει χρόνο, τρόπο και κόπο», υπογραμμίζει γελώντας. «Για εμάς το πιο δυσβάστακτο έξοδο είναι το πετρέλαιο θέρμανσης και κίνησης», καταλήγει. Και όχι άδικα, καθώς τον Ιανουάριο η νεαρή νησιώτισσα αποκλείστηκε τρεις φορές λόγω χιονιά.
Σκόπελος
«Εμείς είμαστε ένα νησί με βαρύ χειμώνα», δηλώνει και ο Γιάννης από τη Σκόπελο, όπου ισχύει πλέον ο νέος φορολογικός συντελεστής. «Στον οικογενειακό μας προϋπολογισμό προηγούνται πάντοτε τα έξοδα θέρμανσης και έπονται οι μετακινήσεις». Οπως περιγράφει ο πατέρας τριών παιδιών, «όλες οι δημόσιες υπηρεσίες είναι πλέον υποστελεχωμένες, με συνέπεια να διεκπεραιώσουν πολύ λιγότερα αιτήματα σε σχέση με παλαιότερα». Μοιραία, όλοι οι δρόμοι οδηγούν στον Βόλο. Σε επίπεδο γεωργικής και κτηνοτροφικής παραγωγής, η εικόνα δεν είναι εντυπωσιακή. «Παράγουμε μέλι, δαμάσκηνα, λίγο λάδι και εσπεριδοειδή», απαντά ο Γιάννης, που ισχυρίζεται ότι, παρά την καλή τουριστική σεζόν, στην πατρίδα του επικρατεί προβληματισμός γι’ αυτό το θέμα.
