Ποινική δίωξη για κακουργηματική απάτη σε βάρος του ελληνικού δημοσίου, κατ’ επάγγελμα και κατ’ εξακολούθηση, ασκήθηκε από την Εισαγγελία Πρωτοδικών Πειραιά σε βάρος των εκπροσώπων δύο ναυτιλιακών εταιρειών, που είχαν αναλάβει να τροφοδοτούν με νερό, επί πέντε χρόνια, τα άνυδρα νησιά του Αιγαίου – Σοκάρουν οι αποκαλύψεις μέσα από το Πόρισμα των Επιθεωρητών .
Όζει η διαδικασία ελέγχου, ανάθεσης ως και τιμολόγησης του νερού με το οποίο εφοδιάζοντο τα άνυδρα νησιά σε Δωδεκάνησα και Κυκλάδες σύμφωνα και με αποκαλυπτικό πόρισμα των Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης, που έχει συμπεριληφθεί στην δικογραφία που έχει σχηματιστεί και ελέγχεται στο στάδιο της κυρίας Ανάκρισης από την τακτική Ανακρίτρια Ρόδου.
Ανάλογη έρευνα σύμφωνα με τις πληροφορίες διενεργείται και από τις δικαστικές αρχές της Κω ενώ από καταθέσεις που ελήφθησαν κατά την προδικασία προκύπτουν σοβαρές καταγγελίες εις βάρος συγκεκριμένων προσώπων, που δεν αποκλείεται στην πορεία να βρεθούν υπόλογοι ακόμη και για απόπειρα δωροδοκίας.
Όπως απεκάλυψε η «δημοκρατική», ποινικές διώξεις εις βάρος των εκπροσώπων δύο ναυτιλιακών εταιρειών, που είχαν αναλάβει δυνάμει συμβάσεων την μεταφορά νερού στα άνυδρα νησιά, για απάτη σε βάρος του Ελληνικού Δημοσίου εκ της οποίας το συνολικό όφελος και η επαχθείσα ζημία υπερβαίνει το ποσό των 30.000 ευρώ, των 120.000 ευρώ, αλλά και το ποσό των 150.000 ευρώ κατ’ επάγγελμα και κατ’ εξακολούθηση άσκησε Εισαγγελέας Πλημμελειοδικών.
Η τακτική Ανακρίτρια Ρόδου με διάταξη που εξέδωσε ανέθεσε τη διενέργεια λογιστικής πραγματογνωμοσύνης σε ορκωτό λογιστή προκειμένου να υπολογίσει επακριβώς το ύψος της ζημίας που φέρεται να υπέστη το Ελληνικό Δημόσιο, ενώ κλήθηκαν να καταθέσουν εκπρόσωποι από τις δημοτικές αρχές Σύμης, Χάλκης και Μεγίστης, που υπάγονται στην δικαιοδοσία της Εισαγγελίας Πλημμελειοδικών Ρόδου.
Θυμίζουμε ότι η ποινική δίωξη ασκήθηκε κατόπιν διενέργειας προκαταρκτικής εξετάσεως μετά από σχετική αναφορά της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής του Υπουργείου Ναυτιλίας και Αιγαίου προς την Εισαγγελία Πρωτοδικών Πειραιά, στην οποία υποστηρίχθηκε ότι από υπηρεσιακά σημειώματα υπαλλήλων, οι παραδοθείσες στα άνυδρα νησιά των Δωδεκανήσων ποσότητες νερού κατά την περίοδο 2004 -2009, και για τις οποίες πληρώθηκαν οι δύο εταιρείες είναι μεγαλύτερες από τις πραγματικές ανάγκες των νησιών και ότι στην πραγματικότητα οι εν λόγω ποσότητες δεν παραδόθηκαν ποτέ.
ΤΟ ΠΟΡΙΣΜΑ ΤΩΝ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΩΝ
Το Σώμα Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης τον Απρίλιο του 2016 διαβίβασε αρμοδίως στην Εισαγγελία Πλημμελειοδικών έκθεση επιθεώρησης ελέγχου των Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης κκ. Αγγελικής Πύθουλα, Κλαίρης Ζαγούρα και Θάλειας Κιαπόκα για τις διαδικασίες ανάθεσης μεταφοράς νερού για την κάλυψη των υδρευτικών αναγκών των άνυδρων νησιών του Αιγαίου αλλά και την υλοποίηση των σχετικών συμβάσεων και την αξιοποίηση εναλλακτικών λύσεων υδροδότησης τα έτη 2005-2014.
Από τον έλεγχο διαπιστώθηκαν συνοπτικά τα ακόλουθα:
• Ως προς τις διαδικασίες ανάθεσης της μεταφοράς πόσιμου νερού
Κατά τα έτη 2006-2014, η δημόσια δαπάνη για τη μεταφορά νερού στα άνυδρα νησιά του Αιγαίου, ανήλθε συνολικά στο ποσό των 71.299.704,64 ευρώ. Από το έτος 2007 η μεταφορά νερού ανατέθηκε, είτε κατόπιν διαγωνισμών, είτε κατόπιν διαπραγμάτευσης ή και με απευθείας αναθέσεις, στην ίδια εταιρεία, ενώ τα έτη 2005 – 2007, η μεταφορά νερού στα νησιά των Κυκλάδων είχε ανατεθεί κατόπιν διαγωνισμού το 2005 σε εταιρεία ιδίων συμφερόντων και στα νησιά της Δωδεκανήσου κατόπιν διαπραγμάτευσης σε εταιρεία, η οποία παρέσχε τις ανατεθείσες υπηρεσίες με μισθωμένα πλοία από εταιρείες συμφερόντων του αναδόχου για τα νησιά των Κυκλάδων.
Ειδικότερα, για την ανάθεση της μεταφοράς νερού διενεργήθηκαν συνολικά οκτώ διαγωνισμοί κατά τα έτη 2005, 2007, 2009, 2010, 2012, δύο το 2013 και 2014. Με εξαίρεση τους διαγωνισμούς των ετών 2005 (για τα νησιά της Δωδεκανήσου απέβη άγονος) και 2007, οι λοιποί διαγωνισμοί που διενεργήθηκαν από το έτος 2009 έως τον Οκτώβριο του έτους 2014, απέβησαν στο σύνολό τους άγονοι και η αναθέτουσα αρχή προσέφυγε στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης και σε απευθείας αναθέσεις. Σε ορισμένες εκ των ανωτέρω διαδικασιών ανάθεσης (διαγωνισμούς ή διαδικασίες διαπραγμάτευσης), υποβλήθηκαν προσφορές και από άλλες εταιρίες, οι οποίες όμως αποκλείστηκαν διότι οι προσφορές τους δεν συνοδεύονταν από τα απαραίτητα δικαιολογητικά ή η οικονομική τους προσφορά υπερέβαινε κατά πολύ τις καθορισθείσες με τη διακήρυξη μέγιστες τιμές μεταφοράς νερού ανά κυβικό μέτρο και τον προϋπολογισμό της συνολικής δαπάνης. Παράλληλα, κατά το ανωτέρω χρονικό διάστημα (2009-2014), ελήφθησαν δεκατέσσερις (14) αποφάσεις για την απευθείας ανάθεση της υπηρεσίας στην ίδια εταιρεία, για δύο (2) μήνες του έτους 2009, τέσσερις (4) μήνες του έτους 2010, έξι (6) μήνες του έτους 2013 και εννέα (9) μήνες του έτους 2014.
Η δημόσια δαπάνη εκ των ανωτέρω απευθείας αναθέσεων ανήλθε στο ποσό των 11.672.757,86 ευρώ.
Καθ’ όλη επομένως την ελεγχόμενη περίοδο δεν επετεύχθη διεύρυνση του κύκλου των υποψηφίων στις διαγωνιστικές διαδικασίες, μέσω των οποίων ανατέθηκε η μεταφορά νερού δαπάνης μόνον 29% περίπου του συνόλου των αντίστοιχων δαπανών της δεκαετίας. Ελλείψει δε ανταγωνισμού, δια του μονοπωλιακού καθεστώτος που διαμορφώθηκε, οι τιμές μεταφοράς ανά κυβικό μέτρο νερού υπερδιπλασιάστηκαν κατά το ελεγχθέν χρονικό διάστημα, ειδικότερα από το έτος 2009 έως και το έτος 2014, αφού η επιτευχθείσα σημαντική μείωση των προς μεταφορά ποσοτήτων νερού κατά το ανωτέρω χρονικό διάστημα δεν συνοδεύτηκε από την προσδοκώμενη μείωση της δημόσιας δαπάνης
– Η μεταφορά στα άνυδρα νησιά των ν. Κυκλάδων και Δωδεκανήσου για το χρονικό διάστημα από 12-11-2009 έως 30-11-2009 πραγματοποιήθηκε από την εταιρεία κατόπιν απευθείας ανάθεσης και χωρίς τη σύναψη σχετικής σύμβασης.
• Ως προς την υλοποίηση των Συμβάσεων (έτη 2005 έως 2014)
Στις συμβάσεις που συνήφθησαν κατά το ελεγχθέν χρονικό διάστημα, δεν είχαν οριστεί επακριβώς οι ποσότητες νερού προς μεταφορά.
Συνεπεία των ανωτέρω, κατά την υλοποίηση των συμβάσεων, παρουσιάστηκαν σε αρκετές περιπτώσεις σημαντικές υπερβάσεις του οικονομικού αντικειμένου τους.
• Ως προς τις παραλαβές νερού διαπιστώθηκαν μεταξύ άλλων τα εξής:
– Δεν υπήρξε μέριμνα για τη μέτρηση των αντλούμενων ποσοτήτων νερού από τις γεωτρήσεις της Καλάθου Ρόδου, που υδροδοτούσαν τα νησιά της Δωδεκανήσου.
– Πλημμελής υπήρξε και ο σχεδιασμός για την οργάνωση και λειτουργία των βοηθητικών επιτροπών, στον οποίο έπρεπε να έχουν ληφθεί υπόψη οι επικρατούσες συνθήκες σε κάθε νησί, προς αποφυγή πλημμελών παραλαβών λόγω αντικειμενικών δυσχερειών.
– Μετά την τοποθέτηση υδρομετρητών στα νησιά από τη ΓΓΑΙΝΠ από το έτος 2009, παρουσιάστηκε σημαντική μείωση των παραλαμβανόμενων ποσοτήτων νερού σε αρκετά νησιά (όπως στη Σύμη και στην Πάτμο), συγκρινόμενες με τις αντίστοιχες περιόδους των προηγουμένων ετών, συνεκτιμωμένων και των ποσοτήτων νερού που ελήφθησαν από άλλες πηγές υδροδότησης.
• Ως προς την αξιοποίηση εναλλακτικών λύσεων υδροδότησης
Από το έτος 2004 έως και το έτος 2014, εγκαταστάθηκαν και λειτούργησαν μονάδες αφαλάτωσης στην Τήνο, στη Μήλο, στην Ηρακλειά, στη Σχοινούσα, στη Μεγίστη, στη Σύμη, στη Νίσυρο, στη Σίκινο, στη Φολέγανδρο, στη Θηρασιά, στο Αγαθονήσι, στους Αρκιούς, στη Λέρο, στο Κουφονήσι και στη Χάλκη, ήτοι σε δεκαπέντε (15) νησιά εκ των είκοσι επτά (27), στα οποία είχαν πραγματοποιηθεί μεταφορές νερού με υδροφόρα πλοία, κατά την τελευταία δεκαετία. Επίσης, από το έτος 2009 αξιοποιήθηκε υδρευτικά νερό από το Φράγμα στο «Λιβάδι» της Πάτμου και από το έτος 2010 νερό από το Φράγμα «Βακέτας» της Τήνου.
Τα ανωτέρω έργα έχουν συνεισφέρει σημαντικά στη μείωση των μεταφερόμενων ποσοτήτων νερού με υδροφόρα πλοία, καθώς η μεταφερθείσα ποσότητα νερού στα νησιά το έτος 2013 μειώθηκε κατά 70% περίπου, σε σύγκριση με τις μεταφερθείσες ποσότητες νερού κατά το έτος 2006.
Ωστόσο, σε πέντε νησιά εκ των ανωτέρω δεκαέξι (Ηρακλειά, Μεγίστη, Αγαθονήσι, Πάτμο και Λέρο), συνεχιζόταν η μεταφορά ποσοτήτων νερού με υδροφόρα πλοία, γεγονός που δεικνύει ότι με τα έργα που εκτελέστηκαν δεν αντιμετωπίστηκαν πλήρως ή/και αποτελεσματικά τα προβλήματα των εν λόγω νησιών.
ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ «ΦΩΤΙΑ»
Το Νοέμβριο του 2015 ο τότε προϊστάμενος της Διεύθυνσης Νησιωτικής Πολιτικής Γ.Γ. Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στο έργο της Καλάθου για την τροφοδοσία των άνυδρων νησιών.
Επεσήμανε οτι το διαχειριζόταν και το διαχειρίζεται αποκλειστικά η ανάδοχος εταιρεία μεταφοράς νερού και την ευθύνη λειτουργίας των εγκαταστάσεων και της φόρτωσης των υδροφόρων πλοίων την είχαν εξ ολοκλήρου υπάλληλοι της εταιρείας αυτής. Υπεύθυνος δε ήταν ένας κάτοικος Ρόδου.
Υποστήριξε ότι σε καμιά φάση λειτουργίας του έργου δεν είχαν τοποθετηθεί υδρομετρητές και δεν υπήρχε δυνατότητα ελέγχου προσθέτοντας ότι οι τριμελείς επιτροπές ελέγχου και παραλαβής νερού δεν λειτουργούσαν σωστά και αξιόπιστα.
Ισχυρίστηκε ότι στόχος της αναδόχου εταιρείας ήταν να αχρηστεύονται το ταχύτερο δυνατόν οι μηχανικοί υδρομετρητές που οι δημοτικές αρχές επανατοποθετούσαν και η αδρανοποίηση των επιτροπών που σε συνδυασμό με εκβιασμούς του τύπου «αν δεν υπογράψετε τα πρωτόκολλα παραλαβής δεν πρόκειται να σας ξαναφέρουμε νερό, ειδικά το καλοκαίρι που θα το έχετε ανάγκη» προχωρούσε ανεξέλεγκτα σε χρέωση ποσότητας νερού ίση με την μέγιστη χωρητικότητα του υδροφόρου πλοίου σε κάθε δρομολόγιο!!!
Κατήγγειλε δε ότι όταν πρωτοξεκίνησε ελέγχους υπάλληλος της εταιρείας του δήλωσε χαρακτηριστικά: «καλά εσύ τώρα τι θέλεις και ανακατεύεσαι, εμείς μια χαρά τα έχουμε κανονισμένα, σου προτείνω να πάρεις ένα σημαντικό, διψήφιο νούμερο (σε χίλιάρικα €)»!!!
