Όσα χρόνια κι αν περάσουν, όσο κι αν η τεχνολογία προχωρήσει, όσο κι αν ακούμε ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα αντικαταστήσει τα πάντα, δεν θα πάψει ποτέ να “ξεφυτρώνει” η ανάγκη του ανθρώπου να μαθαίνει για εκείνες τις εποχές που ο πλούτος της φύσης γινόταν εργαλείο στα χέρια του για να εξυπηρετήσει την καθημερινότητά του.
Φούρνος με ξύλα!!. Στα Ελληνικά χωριά τους συναντάς ακόμα. Κι εδώ στη Νάξο, μπορείς να βρεις. Κόπος μεγάλος βέβαια ειδικά για τους επαγγελματίες του κλάδου να διαθέσουν ψωμί βγαλμένο από φούρνο με ξύλα. Έλα όμως που αυτή η μυρωδιά δεν αντικαθίσταται με καμία και την καταλαβαίνεις από μακριά.. έλα που όσοι έχουμε εικόνες από τον φούρναρη της γειτονιάς επιμένουμε να είμαστε ρομαντικοί και να ψάχνουμε εικόνες, αφηγήσεις, ακόμα και τέτοιους φούρνους όπου υπάρχουν…
Δεν είναι μόνο για τη γεύση. Είναι για τη Νάξο του «χθες» που δεν θέλουμε να τη χάσουμε. Μπορούμε να την κρατήσουμε ζωντανή και πρέπει να το κάνουμε. Έχουμε συμμάχους τις αφηγήσεις των παλαιότερων, το φωτογραφικό υλικό που ευτυχώς υπάρχει και κάποιους «ρομαντικούς» που φροντίζουν με τη βοήθεια των μέσων που μας παρέχει η τεχνολογία να επικοινωνούν αυτούς τους θησαυρούς. Για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νεότεροι. Άλλωστε δέντρο χωρίς γερές ρίζες, πεθαίνει. Έτσι δε μας έλεγαν οι Δάσκαλοί μας;
Ο κ. Στράτος Φουτάκογλου μέσα από την ανάρτησή του στα social media για τους φούρνους της Νάξου, μας βοηθάει να γίνουμε κι εμείς κομμάτι της ιστορίας του νησιού. Πλάθοντας εικόνες φυσικά, σαν αυτή του Γιακουμή με το ραβδί και τα φρύγανα στους ώμους..
Ευχαριστούμε!!
Την ανάρτηση του κ. Φουτάκογλου συνοδεύει η φωτογραφία από το φούρνο του Νίκου Ι. Περιστεράκη.
“Για αυτή την φωτογραφία, η Αναστασία Περιστεράκη μας πληροφορεί μέσα από σχόλιο της σε παλαιότερη ανάρτηση μας ότι είναι ο φούρνος του παππού της Νίκου Ι. Περιστεράκη:
«ειναι ο παππούς μου Νικόλας Ιωάννου Περιστεράκης και ο φούρνος βρισκόταν στη μικρή πλατεία του Μπουργου απέναντι από το σπίτι των γονιών, του Μιχάλη και Αντώνη Μαρούλη, λίγο πριν από το ημιυπόγειο του Καρπούζη, δίπλα στο μπακάλικο της κας Ελένης. Eίναι ο δρόμος που στη συνέχεια βγαίνει στο Δεσποτικό δεξιά μας και στρίβοντας κατεβαίνουμε στη Μητρόπολη. Λειτούργησε μέχρι το 1958 και ο προπάππος μας Ιωάννης Περιστεράκης προμήθευε με ψωμί τη Γαλλική Σχολή στο Κάστρο.» Η Άνθη Περιστεράκη, ξαδέλφη της Αναστασίας, λέει ότι ο φούρνος έκλεισε το 1964.
Για τους παλιούς φούρνους της Νάξου μας πληροφορεί επίσης ο Τάσος Νικ. Σφυρόερας ότι «.. ο φούρνος των αδελφών Σφυρόερα (με το παλιό μακαρονάδικο) ήταν εκεί στου Παντελιά και έκλεισε όταν χάθηκαν ολοι τους από τη ζωή.”
Ο φούρνος του Ζαφείρη Σπυριδάκη ήταν απέναντι στου Μαθιασου και μετά πηγε πανω στην γωνία του Καβαλιέρου απέναντι από την Αγία Θεοδοσία. Τη λειτουργία του φούρνου συνέχισαν τα παιδιά του Αντώνης και Γιώργος που σήμερα διατηρούν δικούς τους φούρνους ο καθένας.
Ο φουρνος του Ρούσσου Μετζητάκου υπόγειος κάτω από το σπίτι του Μιχ. Κορρέ είχε το όνομα “Λαβύρινθος”. Δεν λειτουργεί πια. Ο φούρνος του Θανάση Περιστεράκη είχε ένα σοβαρό ατύχημα το 1952 η 53 όταν ανατινάχθηκε από έκρηξη αυτοσχέδιων βαρελότων που κατασκεύαζε ο ίδιος και διατηρούσε μέσα στο φούρνο, όπως μας ενημερώνει ο εγγονός του Θανάσης Περιστεράκης στιχουργός .
Ο φούρνος του Νίκου Βελωνη πιο παλιά ήταν φούρνος του Μακράκη. Σήμερα συνεχίζει να λειτουργεί στην παραδοσιακή του μορφή από τον γιό του Παναγιώτη και τον εγγονό του Νίκο Π. Βελώνη (είναι σήμερα ο μοναδικός παραδοσιακός φούρνος της Χώρας).
Ο φούρνος του Κώστα Σαντοριναίου (Σαγγέλα) στο Νιο Χωριό που τον κράτησε ο γιος του Γιάννης(Νταντούνας στο παρατσούκλι) μέχρι το 2000 περίπου. Ήταν επίσης ο φούρνος του Γιώργου Βαλέτα πίσω απο την Παντάνασσα, μετέπειτα του γιου του Μιχάλη και του εγγονού του Γιώργου που συνέχισε να λειτουργεί, στην παραδοσιακή του μορφή, μέχρι την προηγούμενη δεκαετία (2010-2020). Τα τελευταία χρόνια είχε μεταφερθεί στην οδό Κοντολέωντος πίσω από το σούπερ μάρκετ ΜΑΣΟΥΤΗΣ πρώην ΒΙΔΑΛΗΣ.
Ήταν επίσης, όπως μας λέει ο Τάσος Σφυρόερας ο φούρνος του Νικ. Γιαμούρη και μετέπειτα Αλέκου Αρτσάνου (εκεί που μέχρι το 2023 λειτουργούσε το μανάβικο του Μιχάλη και Νίκου Μαργαρίτη (Κόμπου). Από εκεί ξεκίνησε ο φούρνος του Γιώργου Πολυκρέτη με τα αδέλφια του, όταν αργότερα μεταφέρθηκε στον δρόμο για την πλατεία Πρωτοδικείου, εκεί που τώρα είναι το καθαριστήριο του Αποστόλη Πρεβόλη. Τον φούρνο, μετά την πρόωρη απώλεια του Γιώργου, συνέχισαν να λειτουργούν οι αδελφές του Δέσποινα και Βούλα. Ενώ οι μικρότεροι αδελφοί Παράσχος και Μιχάλης συνέχισαν στο ίδιο επάγγελμα όπως και τα παιδιά τους.
Όλοι αυτοί οι φούρνοι της παλιάς Χώρας έκαιγαν φρύγανα η ξύλα, αφου δεν υπήρχε ηλεκτρικό παρά μόνο για φωτισμό. Τα φρύγανα τα έφερναν από τον λόφο του Αγ. Χρυσοστομου. Θυμάμαι τον Γιακουμή (το Ζυό) λέει ο Τάσος Σφυρόερας τον φωνάζαμε Πόπη και γινόταν χαμός. Τον θυμάμαι να κουβαλάει φρύγανα με το ραβδί στους ώμους. Όποιοι όμως τον πήραζαν έβλεπαν το ραβδί να εκτοξεύεται σαν … “ιπτάμενος δίσκος”.!!!”
