Έκανε έρευνα για την πρόβλεψη κινδύνου αιφνίδιου θανάτου σε ασθενείς με αρρυθμιογόνο μυοκαρδιοπάθεια –αυξημένο κίνδυνο αντιμετωπίζουν οι ασθενείς που φέρουν ένα συγκεκριμένο γονίδιο – και πήρε το βραβείο καλύτερου νέου Ευρωπαίου καρδιολόγου ερευνητή για πρωτότυπη έρευνα και επιστημονική Αριστεία στο πανευρωπαϊκό καρδιολογικό συνέδριο του 2022!
Ο Αλέξανδρος (Αλεξ) Πρωτονοτάριος γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ελλάδα στη Νάξο από γονείς γιατρούς (τον αγαπημένο μας Νίκο Πρωτονοτάριο και την Αντιγόνη – Ελένη (Ανταλένα) Τσατσοπούλου που ανακάλυψαν την «Νόσος Νάξου») που του μετέδωσαν την αγάπη τους για την επιστήμη και πήρε το πτυχίο ιατρικής από το Πανεπιστήμιο Κρήτης, πριν μετακομίσει στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2015 για να εργαστεί ως γιατρός.
Από το 2017, ασχολείται ως ερευνητής πλήρους απασχόλησης με τον καθηγητή Perry Elliot στο University College London (UCL) και στο St Bartholomew’s Hospital στο Λονδίνο.
Στο Συνέδριο της ESC 2022, έλαβε το βραβείο Young Investigator in Clinical Cardiology για πρωτότυπη έρευνα και επιστημονική αριστεία για την εργασία του σχετικά με την κληρονομική μυοκαρδιοπάθεια.
Και ο νεαρός ερευνητής έδωσε συνέντευξη στην European Heart journal όπου διαβάζουμε….
Ποιοι ήταν οι άνθρωποι που σε ενέπνευσαν
“Είναι δύσκολο να εστιάσω σε ένα μόνο πρόσωπο, αλλά νομίζω ότι η μεγαλύτερη επιρροή σε εμένα είχαν οι γονείς μου, αμφότεροι γιατροί στη Νάξο και επίσης ερευνητές που περιέγραψαν μια πρώιμη μορφή μυοκαρδιοπάθειας που έγινε γνωστή ως «νόσος της Νάξου». Ήταν μια τεράστια έμπνευση για μένα και ένας από τους κύριους λόγους που αποφάσισα να ασχοληθώ με την ιατρική και την έρευνα. Από το 2017, τόσο στο UCL, όσο και στο Barts, είχα μεγάλη καθοδήγηση και υποστήριξη από τον καθηγητή Elliot και ολόκληρη την ερευνητική ομάδα, καθώς και από όλους τους συναδέλφους κλινικών γιατρών με τους οποίους συνεργάστηκα και που μου έδειξαν πώς να γίνω σπουδαίος κλινικός μυοκαρδιοπαθής. Τους είμαι για πάντα ευγνώμων”.
Μπορείτε να μας πείτε για τη βραβευμένη δουλειά σας;
Ερευνώ την αρρυθμιογόνο μυοκαρδιοπάθεια της δεξιάς κοιλίας ή ARVC από το 2013. Είναι μια σχετικά σπάνια γενετική νόσος του καρδιακού μυός που οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν ως κοινή αιτία αιφνίδιου θανάτου σε φαινομενικά κατάλληλα νεαρά άτομα που συχνά πεθαίνουν απροσδόκητα κατά τη διάρκεια αθλητικών δραστηριοτήτων. Το ενδιαφέρον μου ήταν πάντα η αναζήτηση τρόπων πρόβλεψης του κινδύνου αιφνίδιου θανάτου σε ασθενείς με ARVC. Η εργασία που παρουσίασα στο συνέδριο της ESC και δημοσίευσα στο EHJ ήταν μια σχετικά μεγάλη μελέτη με περισσότερους από 500 ασθενείς από 17 κέντρα, και αυτός είναι μέρος του λόγου για τον οποίο τράβηξε τόσο μεγάλη προσοχή. Αρχικά αξιολογήσαμε την απόδοση ενός υπολογιστή κινδύνου που υπάρχει ήδη και μπορέσαμε να τον επικυρώσουμε και να δείξουμε πόσο καλά λειτουργεί σε ορισμένους ασθενείς με συγκεκριμένο τύπο γονιδίου και όχι πολύ καλά σε άλλους.
Αυτό μας οδήγησε στο κύριο απροσδόκητο εύρημα ότι η προσέγγιση της διαστρωμάτωσης κινδύνου για την πρόβλεψη αιφνίδιου καρδιακού θανάτου εξαρτάται από τον γονότυπο των ασθενών. Για παράδειγμα, σε ασθενείς που ήταν φορείς μιας παραλλαγής που προκαλεί νόσο στο γονίδιο PKP2, οι παράγοντες κινδύνου που προέβλεπαν την ανεπιθύμητη έκβαση ήταν διαφορετικοί από αυτούς σε ασθενείς με παραλλαγή του γονιδίου DSP. Οι κλινικοί γιατροί μπορούν να λάβουν αυτές τις πληροφορίες και να τις εφαρμόσουν στην κλινική τους πρακτική.
Ουσιαστικά, δείξαμε ότι παρόλο που μπορούμε να ονομάσουμε όλους αυτούς τους ασθενείς ως πάσχοντες από την ίδια ασθένεια (ARVC), αρχίσαμε να βλέπουμε ότι υπάρχει κάτι περισσότερο σε αυτό κατά την ανάλυση των δεδομένων κάτω από το πρίσμα του οποίου το γονίδιο επηρεάζεται. Αυτό είναι σαφώς πολύ σημαντικό για τη διάγνωση και τη θεραπεία αυτών των ασθενών αλλά και για τους βασικούς επιστήμονες που κάνουν έρευνα σε αυτόν τον τομέα.
Τι σχεδιάζετε, βραχυπρόθεσμα;
Πέρα από τη διαστρωμάτωση κινδύνου, η κύρια έρευνά μου ήταν η μελέτη του ρόλου της φλεγμονής στο ARVC και εξετάσαμε αυτό το πρόβλημα από πολλές οπτικές γωνίες, όπως η κλινική απεικόνιση.
Έχουμε ήδη δημοσιεύσει μια εργασία όπου δείξαμε ότι μπορείτε να απεικονίσετε τη φλεγμονή σε καρδιοπαθείς χρησιμοποιώντας σαρώσεις FDG-PET, αλλά η βασική μου εργασία ήταν η μελέτη των ανοσοκυττάρων αυτών των ασθενών.
Νομίζω ότι το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ένας πιθανός στόχος για τέτοιες θεραπείες και ελπίζω ότι η δουλειά μου θα ολοκληρωθεί γενικά τα επόμενα δύο χρόνια και θα μπορέσω να βοηθήσω σε αυτόν τον τομέα.
Ποια είναι τα σχέδια σας για το μέλλον ;
Αυτή τη στιγμή, είμαι ακόμα σε κλινική εκπαίδευση και παρόλο που δεν είμαι ακόμη καρδιολόγος, σίγουρα φιλοδοξώ να γίνω. Ως κλινικός ιατρός πρέπει να ισορροπήσω την καριέρα μου με την ακαδημαϊκή μου εργασία. Έτσι, προσπαθώ να παραμείνω πρακτικός με την έρευνα και να συνεχίσω με τους δύο ρόλους.
Στο μέλλον θα ήθελα να ηγούμαι της δικής μου ομάδας και να συνεχίσω να ερευνώ την μυοκαρδιοπάθεια ως κλινικός γιατρός. Το όφελος για τους κλινικούς γιατρούς που διεξάγουν έρευνα είναι ότι μπορούμε να αντιμετωπίσουμε ένα πρόβλημα που βλέπουμε στην κλινική πράξη και να το διερευνήσουμε πραγματικά και να ελπίζουμε ότι θα βρούμε μια λύση για αυτό.
