Πέμπτη, 1 Μαΐου, 2025
ΑρχικήΝάξος & Μικρές ΚυκλάδεςΝάξος: Πανέμορφα βυζαντινά εκκλησάκια και ο κολοσσιαίος ναός

Νάξος: Πανέμορφα βυζαντινά εκκλησάκια και ο κολοσσιαίος ναός

|

Tα τελευταία χρόνια είμαστε παθητικοί θεατές σε ένα άχαρο έργο. Από τις κουπαστές των φεριμπότ και τα παράθυρα των ξενοδοχείων μας, από τις ακρούλες κάποιας πολυσύχναστης παραλίας ή τα τραπέζια κάποιας πανάκριβης νεοταβέρνας με σεβίτσε, βλέπουμε αβοήθητοι τον τουρισμό να καταπίνει τις Κυκλάδες.

Προχθές λ.χ. παρακολουθούσα με τα ίδια μου τα μάτια τα Κουφονήσια να έχουν γίνει μια χαψιά: σ’ ένα τοσοδούλι μέρος κατέβαιναν καραβιές παραθεριστών για να στριμωχτούν κυριολεκτικά σε εκατοστά άμμου μέσα στον καύσωνα. Ηδη οι επισκέπτες δεν χωρούν αλλά το νησί κτίζεται συνεχώς, ενώ αντίστοιχα οι παραλίες του μπορούν να μεγαλώσουν. Υπάρχουν ωστόσο και τα μέρη που αντιστέκονται.

Οπως η Νάξος. Από τη μια είναι το μέγεθός της, που της χαρίζει μεγάλη φέρουσα ικανότητα. Ο κόσμος απολαμβάνει ακτές χιλιομέτρων, τρώει πραγματικά νοστιμότατα κρέατα και ψάρια (η αγροτική παραγωγή είναι ακμαία), μένει σε αξιοπρεπή καταλύματα που δεν πουλάνε φύκια για μεταξωτές κορδέλες.

Τα εκατοντάδες πανέμορφα βυζαντινά εκκλησάκια και ο κολοσσιαίος ναός της Νάξου-1
O Aγιος Γεώργιος στις Μέλανες, με τις γυμνές λουόμενες στο ιερό.

 

Σε αυτά προσθέστε και το τεράστιο πολιτιστικό της απόθεμα. Στα 430 τ.χλμ. του νησιού θες δε θες σκοντάφτεις κάθε τόσο πάνω σε απίστευτα μνημεία. Ο Κούρος στο Φλεριό μοιάζει να κοιμάται στην παχιά σκιά ενός μεγάλου δέντρου, το Ιερό της Δήμητρας στο Σαγκρί και η Πορτάρα κόβουν την ανάσα, το Κάστρο της Χώρας θα γίνει το «σπίτι» ενός από τα πιο όμορφα και ενδιαφέροντα αρχαιολογικά μουσεία της πατρίδας μας που θα είναι έτοιμο στα τέλη του 2026, για να στεγάσει όλη αυτήν τη θαυμάσια ιστορία.

Η οποία –ωστόσο– έχει ένα υποφωτισμένο κεφάλαιο που τώρα ξαναγράφεται αλλάζοντας αυτά που ξέραμε για τις Κυκλάδες στον Μεσαίωνα. Ο δραστήριος έφορος αρχαιοτήτων Κυκλάδων Δημήτρης Αθανασούλης με μεθοδική δουλειά έχει καταφέρει να αναχρονολογήσει μνημεία, να αποκαλύψει τοιχογραφίες ναών που ιστορήθηκαν προ της Εικονομαχίας και να αναδείξει σπουδαίες εκκλησίες όπως η Αγία Κυριακή με ανεικονικές παραστάσεις που χρονολογούνται τον 8ο-9ο αιώνα.

Τα εκατοντάδες πανέμορφα βυζαντινά εκκλησάκια και ο κολοσσιαίος ναός της Νάξου-2
Αγιος Μάμας Ποταμιάς. Αποκατάσταση από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων. [ΕΦΑΚΥΚ]

 

Επισκέφτηκα πολλά ξωκκλήσια και ένιωσα στο πετσί μου τι σημαίνει βυζαντινός απόηχος. Οπως ο ιστορικός ναός του Αγίου Γεωργίου στις Μέλανες, που στην αρχαιότητα ήταν ρωμαϊκό λουτρό. Και μέσα στο ιερό, έχουν αποκαλυφθεί τοιχογραφίες με γυμνές λουόμενες. Παγανισμός και χριστιανισμός συνυπήρχαν σε επάλληλα στρώματα χρόνου.

Η Παναγία η Δροσιανή ήταν μία από τις πιο γοητευτικές εκκλησίες με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική που είδα, όπως και η Παναγία η Ραχιδιώτισσα, ένα λευκό κομψοτέχνημα. Εκατοντάδες ναΰδρια, διάσπαρτα σε όλη την εξοχή κρατάνε τα κλειδιά του παρελθόντος, μας ψιθυρίζουν για τους Βυζαντινούς, τους Φράγκους, τους Αραβες, δείχνουν το εκπληκτικό σθένος των ίδιων των Ναξίων του Μεσαίωνα να φυλάττουν Θερμοπύλες, είναι θησαυροφυλάκια γνώσης που κανένα άλλο νησί στις Κυκλάδες δεν έχει.

Το μέρος που με καθήλωσε ήταν ο βορράς του νησιού, το πλέον ανέγγιχτο κομμάτι του. Ηταν όμως αυτό που μου προκάλεσε και τη μεγαλύτερη στενοχώρια.

Τα εκατοντάδες πανέμορφα βυζαντινά εκκλησάκια και ο κολοσσιαίος ναός της Νάξου-3
Ο σύγχρονος ναός της Παναγίας Αργοκοιλιώτισσας, ο μεγαλύτερος που υπάρχει στις Κυκλάδες, πλάι στην Ατσιπάπη.

 

Να γιατί: Κοντά στο χωριό Κόρωνος, στο απώτατο άκρο της Νάξου, μία ώρα οδικώς από τη Χώρα, υπάρχει ένας λιλιπούτειος εγκαταλελειμμένος αγροτικός οικισμός, η Ατσιπάπη. Τα σπίτια είναι χτισμένα με ξερολιθιές και πλαισιώνουν τον μικρό ναό του Αγίου Ισίδωρου, που τώρα θα αποκατασταθεί από τους αρχαιολόγους καθώς και αυτός έχει τοιχογραφίες πριν από την Εικονομαχία.

Σε απόσταση βολής από αυτό το αριστούργημα, σε περίβλεπτη θέση μέσα σε μια περιοχή απίστευτου φυσικού κάλλους κτίζεται από το 1997 ο μεγαλύτερος σε διαστάσεις ναός στις Κυκλάδες αφιερωμένος στη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Αργοκοιλιώτισσας. Η κολοσσιαία εκκλησία, τόσο εκτός κλίμακας με το τοπίο που μοιάζει να έπεσε από τον ουρανό, δεν έχει ακόμα αποπερατωθεί. Φιλοδοξία των κατοίκων –τότε και τώρα– είναι να γίνει ένα πολύ δημοφιλές πανελλαδικό προσκύνημα αντίστοιχο της Παναγίας Τήνου, δέλεαρ για θρησκευτικό και συνεδριακό τουρισμό.

Περιμετρικά σχεδιάζεται να οικοδομηθούν ακόμα Μουσείο – Βιβλιοθήκη 300 τ.μ., τραπεζαρία 420 τ.μ., αίθουσα ομιλιών 740 τ.μ., υπαίθριο αμφιθέατρο 500 θέσεων, χώροι στάθμευσης κ.ά. Το σχέδιο έχει ήδη ενταχθεί στο Ταμείο Συνοχής και θα χρηματοδοτηθεί από αυτό και από την Ευρωπαϊκή Ενωση με προϋπολογισμό 8.000.000 ευρώ, όσο δηλαδή κοστίζει και το Αρχαιολογικό Μουσείο της Νάξου.

Σκέφτηκα πόσο κρίμα είναι να αλλοιώσει ένα τέτοιο αστικό μόρφωμα χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων το πιο παρθένο τμήμα της Νάξου για να διαφημίσει τον θρησκευτικό πλούτο του νησιού, ήδη μοιρασμένο στα εκατοντάδες μικροσκοπικά ξωκκλήσια, τους σιωπηλούς αυτούς μάρτυρες που χάρις στους αρχαιολόγους αποκτούν φωνή. Μήπως η «ανάπτυξη» στη βόρεια Νάξο δεν θα έρθει έτσι; 

Κείμενο της Μαργαρίτας Πουρνάρα – Kathimerini.gr (Αθηναϊκά Plus)


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Aegean Air: Ιστορικές επιδόσεις το 2024, ισχυρή εκκίνηση και στρατηγική ανάπτυξης για το 2025

Αύξηση επιβατικής κίνησης, ενίσχυση στόλου και επενδύσεις σε ανθρώπινο δυναμικό και υπηρεσίες χαρακτηρίζουν την πορεία της AEGEAN, σύμφωνα με την παρουσίαση του CEO Δ. Γερογιάννη.

Ο «Τυφώνας» που καθαρίζει τις ελληνικές ακτές – Μια θαλάσσια αποστολή ελπίδας και αλλαγής

Με 17,8 εκατομμύρια σκουπίδια λιγότερα, το επιχειρησιακό πλοίο του Ιδρύματος Λασκαρίδη ταξιδεύει από νησί σε νησί για να αποκαταστήσει το φυσικό μας περιβάλλον και να δώσει νέα πνοή στις παραλίες της Ελλάδας.

Ακτοπλοϊκά εισιτήρια: Παγώνουν, τι είπε ο Κικίλιας από τη Σύρο (video)

Η μείωση των λιμενικών τελών συγκράτησε το μεταφορικό κόστος. Αποφεύχθηκαν αυξήσεις έως και 15%, ύστερα από τις πρωτοβουλίες του υπουργού Nαυτιλίας. Πίνακας με παραδείγματα

Ανδρος: Η Μονή Παναχράντου εγκαινιάζει τη μόνιμη συλλογή «Τέχνης Φυλακτήριον»

Ένας νέος πνευματικός και καλλιτεχνικός θεσμός με τη συμμετοχή 46 σπουδαίων Ελλήνων δημιουργών, στην καρδιά της μοναστικής ζωής.

Δραματικές ελλείψεις διασωστών στο ΕΚΑΒ: Στο «κόκκινο» τα νησιά ενόψει καλοκαιριού (video)

Ο πρόεδρος των εργαζομένων στο ΕΚΑΒ προειδοποιεί για σοβαρούς κινδύνους σε Κυκλάδες και ηπειρωτικές περιοχές λόγω αδυναμίας 24ωρης λειτουργίας των ασθενοφόρων.

Κώδικα Αυτοδιοίκησης: Ενίσχυση γονεϊκότητας και κοινωνικής πολιτικής από τους δήμους

Επιδοτήσεις έως 3.000€ για κάθε γέννηση, στήριξη εκπαιδευτικών και δομών υγείας φέρνει το νέο θεσμικό πλαίσιο για την Τοπική Αυτοδιοίκηση – Ζητείται αναδρομική ισχύς για αδικημένες οικογένειες.

Ανάσα στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια: Μειώσεις μέσω λιμενικών τελών ανακοίνωσε ο Β. Κικίλιας

Μεσοσταθμική μείωση 3,2% και σημαντικές εκπτώσεις για οικογένειες υπόσχεται η κυβέρνηση, με στόχο πιο προσιτά ταξίδια στα νησιά για το 2025.

Η 10η γενιά Pokémon εμπνέεται από τις Κυκλάδες

Η θρυλική σειρά Pokémon φαίνεται να στρέφει το βλέμμα της στο Αιγαίο, αντλώντας έμπνευση από το κυκλαδίτικο τοπίο και τις θαλάσσιες μετακινήσεις μεταξύ νησιών.

Σίφνος – Κινητές Ιατρικές Μονάδες: Ολιστική Πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας το τριήμερο 8-10 Μαΐου

Δωρεάν εξετάσεις από 12 ειδικότητες, σεμινάριο Πρώτων Βοηθειών και πρόγραμμα πρόληψης πτώσεων για άτομα άνω των 65 ετών – Μόνο ηλεκτρονικά τα ραντεβού.

Κίνα: Από την ανάβαση με ιδρώτα, στην άνεση με κυλιόμενες σκάλες

Στην Κίνα, ένα φιλόδοξο έργο μεταμορφώνει την παραδοσιακή ανάβαση στο βουνό Lingshan, ύψους 1.500 μέτρων, με την εγκατάσταση κυλιόμενων σκαλών που επιτρέπουν στους επισκέπτες να φτάσουν στην κορυφή με άνεση.

Νάξος – Αστυνομία: Σύλληψη έξι ατόμων για διακίνηση κοκαΐνης και κάνναβης

Συνελήφθησαν στη Νάξο από Αστυνομικούς του ΑΤ Νάξου έξι άτομα για διακίνηση κοκαΐνης και κάνναβης

Αλλοίωση αποτελέσματος στο Πανναξιακός – Θύελλα (1-1): Δεν δόθηκε καθαρό πέναλτι στο 90’!

Σε φάση εντός περιοχής, ο Μανούσος της Θύελλας έκανε ξεκάθαρο χέρι, με τον διαιτητή να υποδεικνύει φάουλ εκτός περιοχής — παρότι το σημείο της παράβασης ήταν ξεκάθαρα μέσα στη μεγάλη περιοχή.

Αμοργός – Νέα Πνοή: Κίνδυνος απαξίωσης της περιουσίας από το Π.Δ. 129/2025

Ο κίνδυνος απώλειας οικοδομησιμότητας στους οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων προκαλεί αναστάτωση και έντονες αντιδράσεις στην Αμοργό - Δελτίο Τύπου από την παράταξη "Νέα Πνοή"

Blue Star Ferries – Πρωτομαγιά: Δεμένα τα πλοία, το “Blue Star Naxos” θα ταξιδέψει λίγο πριν τα μεσάνυχτα

Απεργία των πλοίων την Πρωτομαγιά με βάση την απόφαση της ΠΝΟ - Πως θα κινηθούν τα πλοία της Blue Star Ferries;

Κυκλάδες: Κατασκευαστικά παράδοξα σε Πάρο – Σέριφο προκαλούν αντιδράσεις

Δύο χαρακτηριστικές περιπτώσεις σε νησιά των Κυκλάδων οι οποίες προκάλεσαν τις αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών

Blue Star Naxos: Ο Cpt Πολυχρόνης Ραπτάκης μιλά για τη ζωή στη θάλασσα και τις δυσκολίες της ακτοπλοΐας (video)

Ο cpt Πολυχρόνης Ραπτάκης άνοιξε την καρδιά του στην κάμερα της ΕΡΤ3, περιγράφοντας τη μοναξιά του ναυτικού και τα προβλήματα των λιμενικών υποδομών. (video)

Νάξος: “Fast & Furious” στις Αμμοθίνες της Πλάκας

Επεισόδιο με όχημα μέσα σε προστατευόμενη περιοχή Natura 2000 στη Νάξο – Καταγγελία πολιτών και άμεση παρέμβαση της Αστυνομίας

Κίνηση για τη Προστασία των Νησίδων – Νάξος: “Όχι στη θυσία της Δονούσας”, έρχονται ενημερωτικές συναντήσεις

Δύο εκδηλώσεις στη Νάξο για την απειλή που συνιστούν τα πλωτά αιολικά στη Δονούσα και οι νέες ανεμογεννήτριες στο Αιγαίο - Πότε και Που ;

Blue Star Ferries: Τροποποίηση δρομολογίων σε πλοία προς Βόρειο Αιγαίο και Δωδεκάνησα

Με την ένταξη των ανέμων να αγγίζει και τα 9 μποφόρ έχουμε τροποποίηση δρομολογίων από τον Πειραιά προς Δωδεκάνησα και Βόρειο Αιγαίο