Κυριακή, 25 Μαΐου, 2025
ΑρχικήΝάξος & Μικρές ΚυκλάδεςΝάξος: Πανέμορφα βυζαντινά εκκλησάκια και ο κολοσσιαίος ναός

Νάξος: Πανέμορφα βυζαντινά εκκλησάκια και ο κολοσσιαίος ναός

|

Tα τελευταία χρόνια είμαστε παθητικοί θεατές σε ένα άχαρο έργο. Από τις κουπαστές των φεριμπότ και τα παράθυρα των ξενοδοχείων μας, από τις ακρούλες κάποιας πολυσύχναστης παραλίας ή τα τραπέζια κάποιας πανάκριβης νεοταβέρνας με σεβίτσε, βλέπουμε αβοήθητοι τον τουρισμό να καταπίνει τις Κυκλάδες.

Προχθές λ.χ. παρακολουθούσα με τα ίδια μου τα μάτια τα Κουφονήσια να έχουν γίνει μια χαψιά: σ’ ένα τοσοδούλι μέρος κατέβαιναν καραβιές παραθεριστών για να στριμωχτούν κυριολεκτικά σε εκατοστά άμμου μέσα στον καύσωνα. Ηδη οι επισκέπτες δεν χωρούν αλλά το νησί κτίζεται συνεχώς, ενώ αντίστοιχα οι παραλίες του μπορούν να μεγαλώσουν. Υπάρχουν ωστόσο και τα μέρη που αντιστέκονται.

Οπως η Νάξος. Από τη μια είναι το μέγεθός της, που της χαρίζει μεγάλη φέρουσα ικανότητα. Ο κόσμος απολαμβάνει ακτές χιλιομέτρων, τρώει πραγματικά νοστιμότατα κρέατα και ψάρια (η αγροτική παραγωγή είναι ακμαία), μένει σε αξιοπρεπή καταλύματα που δεν πουλάνε φύκια για μεταξωτές κορδέλες.

Τα εκατοντάδες πανέμορφα βυζαντινά εκκλησάκια και ο κολοσσιαίος ναός της Νάξου-1
O Aγιος Γεώργιος στις Μέλανες, με τις γυμνές λουόμενες στο ιερό.

 

Σε αυτά προσθέστε και το τεράστιο πολιτιστικό της απόθεμα. Στα 430 τ.χλμ. του νησιού θες δε θες σκοντάφτεις κάθε τόσο πάνω σε απίστευτα μνημεία. Ο Κούρος στο Φλεριό μοιάζει να κοιμάται στην παχιά σκιά ενός μεγάλου δέντρου, το Ιερό της Δήμητρας στο Σαγκρί και η Πορτάρα κόβουν την ανάσα, το Κάστρο της Χώρας θα γίνει το «σπίτι» ενός από τα πιο όμορφα και ενδιαφέροντα αρχαιολογικά μουσεία της πατρίδας μας που θα είναι έτοιμο στα τέλη του 2026, για να στεγάσει όλη αυτήν τη θαυμάσια ιστορία.

Η οποία –ωστόσο– έχει ένα υποφωτισμένο κεφάλαιο που τώρα ξαναγράφεται αλλάζοντας αυτά που ξέραμε για τις Κυκλάδες στον Μεσαίωνα. Ο δραστήριος έφορος αρχαιοτήτων Κυκλάδων Δημήτρης Αθανασούλης με μεθοδική δουλειά έχει καταφέρει να αναχρονολογήσει μνημεία, να αποκαλύψει τοιχογραφίες ναών που ιστορήθηκαν προ της Εικονομαχίας και να αναδείξει σπουδαίες εκκλησίες όπως η Αγία Κυριακή με ανεικονικές παραστάσεις που χρονολογούνται τον 8ο-9ο αιώνα.

Τα εκατοντάδες πανέμορφα βυζαντινά εκκλησάκια και ο κολοσσιαίος ναός της Νάξου-2
Αγιος Μάμας Ποταμιάς. Αποκατάσταση από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων. [ΕΦΑΚΥΚ]

 

Επισκέφτηκα πολλά ξωκκλήσια και ένιωσα στο πετσί μου τι σημαίνει βυζαντινός απόηχος. Οπως ο ιστορικός ναός του Αγίου Γεωργίου στις Μέλανες, που στην αρχαιότητα ήταν ρωμαϊκό λουτρό. Και μέσα στο ιερό, έχουν αποκαλυφθεί τοιχογραφίες με γυμνές λουόμενες. Παγανισμός και χριστιανισμός συνυπήρχαν σε επάλληλα στρώματα χρόνου.

Η Παναγία η Δροσιανή ήταν μία από τις πιο γοητευτικές εκκλησίες με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική που είδα, όπως και η Παναγία η Ραχιδιώτισσα, ένα λευκό κομψοτέχνημα. Εκατοντάδες ναΰδρια, διάσπαρτα σε όλη την εξοχή κρατάνε τα κλειδιά του παρελθόντος, μας ψιθυρίζουν για τους Βυζαντινούς, τους Φράγκους, τους Αραβες, δείχνουν το εκπληκτικό σθένος των ίδιων των Ναξίων του Μεσαίωνα να φυλάττουν Θερμοπύλες, είναι θησαυροφυλάκια γνώσης που κανένα άλλο νησί στις Κυκλάδες δεν έχει.

Το μέρος που με καθήλωσε ήταν ο βορράς του νησιού, το πλέον ανέγγιχτο κομμάτι του. Ηταν όμως αυτό που μου προκάλεσε και τη μεγαλύτερη στενοχώρια.

Τα εκατοντάδες πανέμορφα βυζαντινά εκκλησάκια και ο κολοσσιαίος ναός της Νάξου-3
Ο σύγχρονος ναός της Παναγίας Αργοκοιλιώτισσας, ο μεγαλύτερος που υπάρχει στις Κυκλάδες, πλάι στην Ατσιπάπη.

 

Να γιατί: Κοντά στο χωριό Κόρωνος, στο απώτατο άκρο της Νάξου, μία ώρα οδικώς από τη Χώρα, υπάρχει ένας λιλιπούτειος εγκαταλελειμμένος αγροτικός οικισμός, η Ατσιπάπη. Τα σπίτια είναι χτισμένα με ξερολιθιές και πλαισιώνουν τον μικρό ναό του Αγίου Ισίδωρου, που τώρα θα αποκατασταθεί από τους αρχαιολόγους καθώς και αυτός έχει τοιχογραφίες πριν από την Εικονομαχία.

Σε απόσταση βολής από αυτό το αριστούργημα, σε περίβλεπτη θέση μέσα σε μια περιοχή απίστευτου φυσικού κάλλους κτίζεται από το 1997 ο μεγαλύτερος σε διαστάσεις ναός στις Κυκλάδες αφιερωμένος στη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Αργοκοιλιώτισσας. Η κολοσσιαία εκκλησία, τόσο εκτός κλίμακας με το τοπίο που μοιάζει να έπεσε από τον ουρανό, δεν έχει ακόμα αποπερατωθεί. Φιλοδοξία των κατοίκων –τότε και τώρα– είναι να γίνει ένα πολύ δημοφιλές πανελλαδικό προσκύνημα αντίστοιχο της Παναγίας Τήνου, δέλεαρ για θρησκευτικό και συνεδριακό τουρισμό.

Περιμετρικά σχεδιάζεται να οικοδομηθούν ακόμα Μουσείο – Βιβλιοθήκη 300 τ.μ., τραπεζαρία 420 τ.μ., αίθουσα ομιλιών 740 τ.μ., υπαίθριο αμφιθέατρο 500 θέσεων, χώροι στάθμευσης κ.ά. Το σχέδιο έχει ήδη ενταχθεί στο Ταμείο Συνοχής και θα χρηματοδοτηθεί από αυτό και από την Ευρωπαϊκή Ενωση με προϋπολογισμό 8.000.000 ευρώ, όσο δηλαδή κοστίζει και το Αρχαιολογικό Μουσείο της Νάξου.

Σκέφτηκα πόσο κρίμα είναι να αλλοιώσει ένα τέτοιο αστικό μόρφωμα χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων το πιο παρθένο τμήμα της Νάξου για να διαφημίσει τον θρησκευτικό πλούτο του νησιού, ήδη μοιρασμένο στα εκατοντάδες μικροσκοπικά ξωκκλήσια, τους σιωπηλούς αυτούς μάρτυρες που χάρις στους αρχαιολόγους αποκτούν φωνή. Μήπως η «ανάπτυξη» στη βόρεια Νάξο δεν θα έρθει έτσι; 

Κείμενο της Μαργαρίτας Πουρνάρα – Kathimerini.gr (Αθηναϊκά Plus)


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Υπουργείο Πολιτισμού: “Κίτρινη” κάρτα στο project των 30 εκατ. ευρώ στο Ξενία Κύθνου

Το Υπουργείο Πολιτισμού έβαλε «φρένο» σε τμήμα της πρότασης της Xenia Kythnos – Δεν εγκρίθηκαν οι υπόσκαφες κατασκευές λόγω αλλοίωσης του τοπίου

Σύρος: Στρατηγικός σχεδιασμός για την επέκταση της τουριστικής περιόδου και ψηφιακή πολιτιστική σύνδεση

Ο Δήμος Σύρου – Ερμούπολης επενδύει στον ποιοτικό και βιώσιμο τουρισμό με δράσεις για City Breaks, εναλλακτικές μορφές και καινοτόμα πολιτιστική ενημέρωση με κάρτα QR

Νάξος – 14ο Φεστιβάλ Θεάτρου “Παρά θίν’ αλός”: Ανοίγει αυλαία με δύο δυνατές παραστάσεις (αφίσα)

Ο «Πινόκιο» και «Ολόκληρος ο Σαίξπηρ σε μία ώρα» σηματοδοτούν την έναρξη του φετινού φεστιβάλ θεάτρου – Τοπικές θεατρικές ομάδες ανεβάζουν τον πήχη!

Στην “ATTICA GREEN EXPO 2025” το Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο Θήρας

θα παρουσιαστούν οι περιβαλλοντικές δράσεις του Δ.Λ.Τ. Θήρας, μέσα από φωτογραφικό υλικό, βίντεο και ενημερωτικά έντυπα

Νάξος – Δημοτικό Συμβούλιο: Διπλή συνεδρίαση την Τετάρτη 28 Μαΐου

Κατά την πρώτη συνεδρίαση θα συζητηθεί ένα θέμα και κατά τη δεύτερη δεκαέξι.

Φολέγανδρος: Μία ανάσα από την απόκτηση Οργανισμού Διαχείρισης και Προώθησης Προορισμού

Ένα σημαντικό βήμα για τον βιώσιμο τουριστικό σχεδιασμό του νησιού – Σύνδεση με το Εθνικό Παρατηρητήριο και στρατηγικό πλάνο ανάπτυξης

Αμοργός – Αιγιάλη: Οικογενειακό εστιατόριο ζητάει μάγειρα για την καλοκαιρινή περίοδο

Οικογενειακό εστιατόριο στην Αιγιάλη προσφέρει διαμονή και φιλικό περιβάλλον – Θέση πλήρους απασχόλησης για σεζόν Ιούνιος–Οκτώβριος

ΕΣΚ Κυκλάδων – Final-4 U14: Η καρδιά του αναπτυξιακού μπάσκετ χτυπά στο “ΔΑΚ Νάξου”

Πανναξιακός, Περιστεριώνας Τήνου, ΑΟ Μυκόνου και Μαρπησσαϊκός διεκδικούν τον τίτλο του πρωταθλητή το Σαββατοκύριακο 24-25 Μαΐου στο «Δημήτρης Περιστεράκης»

Ξεκινά η εκπαίδευση των Εθελοντών Πολιτικής Προστασίας για το 2025

Από 31 Μαΐου έως 24 Ιουνίου η θεωρητική και πρακτική κατάρτιση νέων εθελοντών σε δασοπροστασία και δασοπυρόσβεση – Μέσω πλατφόρμας και με φυσική παρουσία

Μανώλης Κρητικός: Παγκόσμιοι δείκτες διακυβέρνησης και η Ελλάδα

Με τους παγκόσμιους δείκτες διακυβέρνησης (Global Governance Indicators, GGI) των Ντ. Κάουφμαν (Natural Resource Governance Institute and Brooking Institute) και A. Κράι (World Bank Development Research Group), όπως και με άλλους διεθνείς δείκτες θα κρίναμε μια κυβερνητική θητεία;

Νάξος – “Ο Χάρης”: Για 4η συνεχόμενη χρονιά στα καλύτερα εστιατόρια της Ελλάδας

Στις Εγγαρές της Νάξου, η παράδοση γίνεται γεύση και η γεύση… βραβείο. Το FNL Awards τίμησε ξανά τη μαγειρική ψυχή μιας οικογενειακής ταβέρνας

Οι Πυξ Λαξ έρχονται στη Νάξο, πότε και που;

Την Δευτέρα 11 Αυγούστου στο 1ο Γυμνάσιο Νάξου – Μουσική, μνήμες και νέες αγάπες με το συγκρότημα-σύμβολο της ελληνικής ροκ σκηνής

Ακινητοποίηση του «Super Express» στην Πάρο

Ακινητοποίηση του «Super Express» στην Πάρο λόγω μηχανικής βλάβης – Μεταφέρθηκαν οι επιβάτες

Νάξος – Δ. Λιανός: “Προτεραιότητα η έξυπνη διαχείριση του νερού, ξεκινούν εργασίες στο φράγμα Τσικαλαριού” (video)

Ο Δήμαρχος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων Δημήτρης Λιανός ανακοινώνει την επαναλειτουργία υλοποίησης του τρίτου φράγματος στο νησί και υπογραμμίζει την ανάγκη βιώσιμων λύσεων για το νερό στον νησιωτικό χώρο (video)

Εκτακτο: Σεισμός 6 R ανοιχτά της Κρήτης, αισθητός σε όλο το Νότιο Αιγαίο

Σεισμική δόνηση μεγάλης διάρκειας λίγο μετά τις 6 το πρωί, με επίκεντρο το κρητικό πέλαγος

FNL Best Restaurant Awards 2025: Τα Κυκλαδίτικα αστέρια της γαστρονομίας που ξεχώρισαν φέτος (πίνακας)

Τιμητική Παρουσία των Κυκλάδων στα FNL Best Restaurant Awards 2025 - Τα Κυκλαδίτικα αστέρια της γαστρονομίας που ξεχώρισαν φέτος

Πάρος: Ένα νησί στο όριο της αντοχής του

Οι κάτοικοι εκπέμπουν SOS για τον υπερτουρισμό, την άναρχη δόμηση και την απώλεια της ταυτότητας του νησιού

ΔΕΔΔΗΕ – Νάξος: Πολύωρη πρωινή (20/05) διακοπή ηλεκτρικού ρεύματος, που και πότε;

Πολύωρη πρωινή διακοπή ηλεκτρικού ρεύματος αύριο Τρίτη 20 Μαϊου σε περιοχές της Νάξου - Που και πότε

Η Νάξος πρωταγωνίστρια στο “Φτάσαμε” με τον Ζερόμ Καλούτα (video)

Η εκπομπή του ΕΡΤ+ επισκέπτεται το μεγαλύτερο νησί των Κυκλάδων και μας ταξιδεύει σε γεύσεις, παραδόσεις, τοπία και πρόσωπα της Νάξου, μέσα από τα μάτια και το γιουκαλίλι του Ζερόμ Καλούτα.

Νάξος: “Το μέρος που με διάλεξε και το διάλεξα κι εγώ”

Η Στέλλα Νικολάκη γράφει για την δική της Νάξο...