Τρίτη, 26 Αυγούστου, 2025
ΑρχικήΝάξος & Μικρές ΚυκλάδεςΝάξος: Πανέμορφα βυζαντινά εκκλησάκια και ο κολοσσιαίος ναός

Νάξος: Πανέμορφα βυζαντινά εκκλησάκια και ο κολοσσιαίος ναός

|

Tα τελευταία χρόνια είμαστε παθητικοί θεατές σε ένα άχαρο έργο. Από τις κουπαστές των φεριμπότ και τα παράθυρα των ξενοδοχείων μας, από τις ακρούλες κάποιας πολυσύχναστης παραλίας ή τα τραπέζια κάποιας πανάκριβης νεοταβέρνας με σεβίτσε, βλέπουμε αβοήθητοι τον τουρισμό να καταπίνει τις Κυκλάδες.

Προχθές λ.χ. παρακολουθούσα με τα ίδια μου τα μάτια τα Κουφονήσια να έχουν γίνει μια χαψιά: σ’ ένα τοσοδούλι μέρος κατέβαιναν καραβιές παραθεριστών για να στριμωχτούν κυριολεκτικά σε εκατοστά άμμου μέσα στον καύσωνα. Ηδη οι επισκέπτες δεν χωρούν αλλά το νησί κτίζεται συνεχώς, ενώ αντίστοιχα οι παραλίες του μπορούν να μεγαλώσουν. Υπάρχουν ωστόσο και τα μέρη που αντιστέκονται.

Οπως η Νάξος. Από τη μια είναι το μέγεθός της, που της χαρίζει μεγάλη φέρουσα ικανότητα. Ο κόσμος απολαμβάνει ακτές χιλιομέτρων, τρώει πραγματικά νοστιμότατα κρέατα και ψάρια (η αγροτική παραγωγή είναι ακμαία), μένει σε αξιοπρεπή καταλύματα που δεν πουλάνε φύκια για μεταξωτές κορδέλες.

Τα εκατοντάδες πανέμορφα βυζαντινά εκκλησάκια και ο κολοσσιαίος ναός της Νάξου-1
O Aγιος Γεώργιος στις Μέλανες, με τις γυμνές λουόμενες στο ιερό.

 

Σε αυτά προσθέστε και το τεράστιο πολιτιστικό της απόθεμα. Στα 430 τ.χλμ. του νησιού θες δε θες σκοντάφτεις κάθε τόσο πάνω σε απίστευτα μνημεία. Ο Κούρος στο Φλεριό μοιάζει να κοιμάται στην παχιά σκιά ενός μεγάλου δέντρου, το Ιερό της Δήμητρας στο Σαγκρί και η Πορτάρα κόβουν την ανάσα, το Κάστρο της Χώρας θα γίνει το «σπίτι» ενός από τα πιο όμορφα και ενδιαφέροντα αρχαιολογικά μουσεία της πατρίδας μας που θα είναι έτοιμο στα τέλη του 2026, για να στεγάσει όλη αυτήν τη θαυμάσια ιστορία.

Η οποία –ωστόσο– έχει ένα υποφωτισμένο κεφάλαιο που τώρα ξαναγράφεται αλλάζοντας αυτά που ξέραμε για τις Κυκλάδες στον Μεσαίωνα. Ο δραστήριος έφορος αρχαιοτήτων Κυκλάδων Δημήτρης Αθανασούλης με μεθοδική δουλειά έχει καταφέρει να αναχρονολογήσει μνημεία, να αποκαλύψει τοιχογραφίες ναών που ιστορήθηκαν προ της Εικονομαχίας και να αναδείξει σπουδαίες εκκλησίες όπως η Αγία Κυριακή με ανεικονικές παραστάσεις που χρονολογούνται τον 8ο-9ο αιώνα.

Τα εκατοντάδες πανέμορφα βυζαντινά εκκλησάκια και ο κολοσσιαίος ναός της Νάξου-2
Αγιος Μάμας Ποταμιάς. Αποκατάσταση από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων. [ΕΦΑΚΥΚ]

 

Επισκέφτηκα πολλά ξωκκλήσια και ένιωσα στο πετσί μου τι σημαίνει βυζαντινός απόηχος. Οπως ο ιστορικός ναός του Αγίου Γεωργίου στις Μέλανες, που στην αρχαιότητα ήταν ρωμαϊκό λουτρό. Και μέσα στο ιερό, έχουν αποκαλυφθεί τοιχογραφίες με γυμνές λουόμενες. Παγανισμός και χριστιανισμός συνυπήρχαν σε επάλληλα στρώματα χρόνου.

Η Παναγία η Δροσιανή ήταν μία από τις πιο γοητευτικές εκκλησίες με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική που είδα, όπως και η Παναγία η Ραχιδιώτισσα, ένα λευκό κομψοτέχνημα. Εκατοντάδες ναΰδρια, διάσπαρτα σε όλη την εξοχή κρατάνε τα κλειδιά του παρελθόντος, μας ψιθυρίζουν για τους Βυζαντινούς, τους Φράγκους, τους Αραβες, δείχνουν το εκπληκτικό σθένος των ίδιων των Ναξίων του Μεσαίωνα να φυλάττουν Θερμοπύλες, είναι θησαυροφυλάκια γνώσης που κανένα άλλο νησί στις Κυκλάδες δεν έχει.

Το μέρος που με καθήλωσε ήταν ο βορράς του νησιού, το πλέον ανέγγιχτο κομμάτι του. Ηταν όμως αυτό που μου προκάλεσε και τη μεγαλύτερη στενοχώρια.

Τα εκατοντάδες πανέμορφα βυζαντινά εκκλησάκια και ο κολοσσιαίος ναός της Νάξου-3
Ο σύγχρονος ναός της Παναγίας Αργοκοιλιώτισσας, ο μεγαλύτερος που υπάρχει στις Κυκλάδες, πλάι στην Ατσιπάπη.

 

Να γιατί: Κοντά στο χωριό Κόρωνος, στο απώτατο άκρο της Νάξου, μία ώρα οδικώς από τη Χώρα, υπάρχει ένας λιλιπούτειος εγκαταλελειμμένος αγροτικός οικισμός, η Ατσιπάπη. Τα σπίτια είναι χτισμένα με ξερολιθιές και πλαισιώνουν τον μικρό ναό του Αγίου Ισίδωρου, που τώρα θα αποκατασταθεί από τους αρχαιολόγους καθώς και αυτός έχει τοιχογραφίες πριν από την Εικονομαχία.

Σε απόσταση βολής από αυτό το αριστούργημα, σε περίβλεπτη θέση μέσα σε μια περιοχή απίστευτου φυσικού κάλλους κτίζεται από το 1997 ο μεγαλύτερος σε διαστάσεις ναός στις Κυκλάδες αφιερωμένος στη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Αργοκοιλιώτισσας. Η κολοσσιαία εκκλησία, τόσο εκτός κλίμακας με το τοπίο που μοιάζει να έπεσε από τον ουρανό, δεν έχει ακόμα αποπερατωθεί. Φιλοδοξία των κατοίκων –τότε και τώρα– είναι να γίνει ένα πολύ δημοφιλές πανελλαδικό προσκύνημα αντίστοιχο της Παναγίας Τήνου, δέλεαρ για θρησκευτικό και συνεδριακό τουρισμό.

Περιμετρικά σχεδιάζεται να οικοδομηθούν ακόμα Μουσείο – Βιβλιοθήκη 300 τ.μ., τραπεζαρία 420 τ.μ., αίθουσα ομιλιών 740 τ.μ., υπαίθριο αμφιθέατρο 500 θέσεων, χώροι στάθμευσης κ.ά. Το σχέδιο έχει ήδη ενταχθεί στο Ταμείο Συνοχής και θα χρηματοδοτηθεί από αυτό και από την Ευρωπαϊκή Ενωση με προϋπολογισμό 8.000.000 ευρώ, όσο δηλαδή κοστίζει και το Αρχαιολογικό Μουσείο της Νάξου.

Σκέφτηκα πόσο κρίμα είναι να αλλοιώσει ένα τέτοιο αστικό μόρφωμα χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων το πιο παρθένο τμήμα της Νάξου για να διαφημίσει τον θρησκευτικό πλούτο του νησιού, ήδη μοιρασμένο στα εκατοντάδες μικροσκοπικά ξωκκλήσια, τους σιωπηλούς αυτούς μάρτυρες που χάρις στους αρχαιολόγους αποκτούν φωνή. Μήπως η «ανάπτυξη» στη βόρεια Νάξο δεν θα έρθει έτσι; 

Κείμενο της Μαργαρίτας Πουρνάρα – Kathimerini.gr (Αθηναϊκά Plus)


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Γιάννης Πολυχρονάκος: «Κοροϊδία οι δωρεάν μετακινήσεις μόνο στις άγονες γραμμές – Ανάγκη κάλυψης όλων των σωματείων»

Ο πρώην πρόεδρος του Πανναξιακού ΑΟ και τομεάρχης Νησιωτικής Πολιτικής του ΠΑΣΟΚ καταγγέλλει το κυβερνητικό μέτρο ως μισή αλήθεια και προτείνει ολοκληρωμένη λύση για τη στήριξη των ερασιτεχνικών σωματείων.

Γ. Μαργαρίτης: “Δίνει πνοή και ελπίδα στους νέους μας, διευκολύνει τη συμμετοχή τους σε αθλητικές δραστηριότητες”

Δωρεάν μετακινήσεις για ερασιτεχνικά σωματεία – Δήλωση του Επάρχου Νάξου, Αμοργού και Μικρών Κυκλάδων, Γιάννη Μαργαρίτη

Νάξος – Μουσικός Περίβολος 2025: Συναυλία (27/08) με τον Βασίλη Σκουλά

Ο κορυφαίος Κρητικός λυράρης και τραγουδιστής έρχεται στη Νάξο για μια μοναδική βραδιά στο Γυμνάσιο Νάξου.

Δήμος Νάξου: Προσωρινή διακοπή κυκλοφορίας στα Αγγίδια λόγω εργασιών στο 5ο Νηπιαγωγείο

Από 27 έως 30 Αυγούστου η κυκλοφορία θα διακοπεί προσωρινά για τη σύνδεση του νέου WC ΑμεΑ με το κεντρικό δίκτυο

Λαϊκή Συσπείρωση Νοτίου Αιγαίου: «Άμεση ανάγκη μετεγκατάστασης του ΚΕΔΑΣΥ Νάξου»

Σοβαρές καταγγελίες για την απαράδεκτη κατάσταση του κτηρίου – Ερωτήματα λογοδοσίας προς την Περιφέρεια

Ψέριμος: Ιδρύεται μονοθέσιο Δημοτικό Σχολείο για δύο παιδιά

ε απόφαση της Υπουργού Παιδείας Σοφίας Ζαχαράκη, το μικρό ακριτικό νησί αποκτά Δημοτικό Σχολείο, εξασφαλίζοντας ίσες ευκαιρίες για τα παιδιά του.

Προσωπικός αριθμός: Παράταση έως τις 5 Νοεμβρίου για την έκδοσή του

Παράταση έως 5 Νοεμβρίου 2025 για την έκδοση Προσωπικού Αριθμού. Στατιστικά, οδηγίες και όλα όσα πρέπει να ξέρουν οι πολίτες για τη νέα ψηφιακή ταυτότητα.

Ψήφισμα της Τοπικής Οργάνωσης ΝΔ Νάξου και Μικρών Κυκλάδων για τον θάνατο του Ιωάννη Σκάρκου

Η Τοπική Οργάνωση της Νέας Δημοκρατίας αποχαιρετά με συγκίνηση τον πρώην πρόεδρο και ενεργό μέλος της, Ιωάννη Σκάρκο πότε και που θα γίνει η εξόδιος ακολουθία

SKY express: Καμία ακύρωση πτήσεων στις 28 Αυγούστου

SKY express: Κανονικά οι πτήσεις την Πέμπτη — πιθανές μόνο χρονικές προσαρμογές αν γίνει η στάση εργασίας

Νάξος – Fani’s Dance Studio: Νέα χορευτική χρονιά, εγγραφές από 3 Σεπτεμβρίου

Μετά από μια πρώτη επιτυχημένη χρονιά, η σχολή χορού Fani’s Dance Studio ανοίγει ξανά τις πόρτες της και καλεί μικρούς και μεγάλους να γνωρίσουν τη μαγεία του χορού.

Εκτακτο: Ατύχημα στον επαρχιακό δρόμο προς το αεροδρόμιο, τι συνέβη

Λίγο πριν τις 8 το βράδυ σημειώθηκε ατύχημα στον δρόμο Χώρας - Αεροδρομίου, τι συνέβη

Τραγωδία στη Νάξο: 20χρονος νεκρός και 17χρονος σοβαρά τραυματίας σε τροχαίο

Θλίψη στη Νάξο: 20χρονος νεκρός και 17χρονος σοβαρά τραυματίας σε τροχαίο τα ξημερώματα της Τρίτης. Η ανακοίνωση της Αστυνομίας.

Εκτακτο: Τροχαίο στο δρόμο προς το αεροδρόμιο της Νάξου

Αυτοκίνητο κατέληξε σε τάφρο στον δρόμο Χώρας – Αεροδρομίου. Σώα η οδηγός, νέα ερωτήματα για το οδικό δίκτυο της Νάξου.

Νάξος: Συμμορία διαρρηκτών με λεία άνω των 120.000 ευρώ – Συνελήφθη 33χρονος

Αστυνομικοί του Α.Τ. Νάξου και Μικρών Κυκλάδων εξάρθρωσαν κύκλωμα που «χτυπούσε» σπίτια και τουριστικά καταλύματα – Δώδεκα οι εξιχνιασμένες κλοπές.

Ασφυξία στο λιμάνι της Νάξου – Μαζική επιστροφή εκδρομέων και το διαχρονικό ζήτημα των υποδομών

Με χιλιάδες ταξιδιώτες να επιστρέφουν, η Νάξος βρέθηκε ξανά αντιμέτωπη με το αδιαχώρητο στο λιμάνι και την ανάγκη για νέο σύγχρονο λιμενικό έργο.

Εσπερινό ΓΕ.Λ. Νάξου: Θλίψη για τον άδικο χαμό του μαθητή Χύκα Μικέλ

H σχολική κοινότητα αποχαιρετά τον 20χρονο μαθητή με λόγια αγάπης και συγκίνησης – Συλλυπητήρια στην οικογένεια και ευχές ανάρρωσης στον τραυματισμένο φίλο του.

Ψήφισμα της Τοπικής Οργάνωσης ΝΔ Νάξου και Μικρών Κυκλάδων για τον θάνατο του Ιωάννη Σκάρκου

Η Τοπική Οργάνωση της Νέας Δημοκρατίας αποχαιρετά με συγκίνηση τον πρώην πρόεδρο και ενεργό μέλος της, Ιωάννη Σκάρκο πότε και που θα γίνει η εξόδιος ακολουθία

Νάξος – “Σώστε τις παραλίες”: Μετά από μισό αιώνα κατεδαφίζεται το αυθαίρετο ξενοδοχείο στο Αλυκό Νάξου

Ένα εμβληματικό έργο αποκατάστασης ξεκινά: η φύση παίρνει πίσω τον χώρο που της ανήκει

Διάψευση από τον Δήμο Κέας για φημολογούμενα κρούσματα γαστρεντερίτιδας

«Ανυπόστατες οι αναφορές για εκατοντάδες περιστατικά και θάνατο – Σταθερά μειούμενα τα κρούσματα μετά τον Δεκαπενταύγουστο»

Νάξος: Νέα προγραμματισμένη διακοπή ρεύματος τη Δευτέρα 25 Αυγούστου

Από τις 05:00 έως τις 07:00 το πρωί – Δεύτερη συνεχόμενη ημέρα με διακοπές ηλεκτροδότησης στο νησί