Δευτέρα, 1 Σεπτεμβρίου, 2025
ΑρχικήΝάξος & Μικρές ΚυκλάδεςΝάξος - Μέλανες: Δύο (από τους τρείς) Κούρους αναμένεται να πάρουν το...

Νάξος – Μέλανες: Δύο (από τους τρείς) Κούρους αναμένεται να πάρουν το δρόμο για την υπό κατασκευή Νησίδα Μουσείων

|

Μέχρι τώρα, για να δει κανείς τους θαυμαστούς, υπερφυσικού μεγέθους Κούρους της Νάξου, έπρεπε να περπατήσει αρκετά στο ύπαιθρο. Δύο από τους τρεις θα είναι στο μέλλον πολύ πιο προσβάσιμοι στο κοινό, καθώς θα μετακινηθούν στο νέο μουσείο όπου και θα εκτεθούν. Στην αρχή, θα γίνει πιλοτικά η έκθεση ενός, σε ύπτια θέση και κατόπιν θα συζητηθεί και η έκθεση του δεύτερου.

Σύμφωνα με το thepresident, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο εξέτασε την Τετάρτη 21 Μαϊου, την έκθεση συντήρησης των κολοσικών αγαλμάτων, η οποία εκπονήθηκε από τους Ιωάννη Σταϊκόπουλο ΤΕ Συντηρητή αρχαιοτήτων κα έργων τέχνης, προϊστάμενο Τμήματος Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης της Εφ.Α. έργων τέχνης, προϊστάμενο Τμήματος Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης της Εφ.Α. Κυκλάδων και τον Νικόλαο Παπαγιαννόπουλο ΙΔΟΧ Συντηρητή αρχαιοτήτων και έργων τέχνης, MSc.

Στη Νάξο διατηρούνται τρεις κολοσσικοί ημίεργοι κούροι στο ύπαιθρο. Ο ένας στο λατομείο του Απόλλωνα, και οι άλλοι δύο στο λατομείο Μελάνων Φλεριού. Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων παρακολουθεί και καταγράφει την κατάσταση διατήρησής τους και την προϊούσα φθορά που προκαλείται διότι βρίσκονται εκτεθειμένα. Εως σήμερα, λάμβανε σωστικού χαρακτήρα μέτρα. Ωστόσο, δεδομένης της απότομης επιδείνωσης των κλιματολογικών συνθηκών λόγω της κλιματικής κρίσης αλλά και της ραγδαίας αύξησης των τουριστών είναι απαραίτητη η λήψη δραστικότερων μέτρων προστασίας τους, ώστε να διασφαλιστεί η ακεραιότητα αυτών των σπουδαίων τεκμηρίων της ελληνικής αρχαϊκής πλαστικής.

Από συγκεκριμένη μελέτη, που συντάχθηκε στο πλαίσιο της διαμόρφωσης ενός ολοκληρωμένου προγράμματος προστασίας των τριων αγαλμάτων, κατά το οποίο προτείνεται η απόσυρση των δύο πρώτων σε μουσειακό χώρο (Νησίδα Μουσείων Νάξου) και η αντικατάστασή τους από αντίγραφα.

Την έγκριση αυτής της μελέτης θα ακολουθήσει η σύνταξη ειδικών μελετών.

Σύμφωνα με την εισήγηση, στην περιοχή των Μελάνων, δίπλα στην κοίτη του χειμάρρου του Φλεριού, σε απαλλοτριωμένο από το ΥΠ.ΠΟ αγρό, σώζεται σχεδόν ακέραιος κούρος με μέγιστο ύψος περίπου 5,55μ., μέγιστο πλάτος (στο ύψος του ώμου) 1,42μ. και μέγιστο πάχος (στο ύψος της λεκάνης) 0,75μ., ο οποίος διατηρείται σε σχετικά καλή κατάσταση διατήρησης. Από το γλυπτό λείπει το κάτω μέρος του προτεταμένου αριστερού ποδιού, από το ύψος της ποδοκνημικής άρθρωσης και κάτω, μαζί με το αντίστοιχο κομμάτι της πλίνθου, ενώ το δεξί κάτω άκρο είναι αποκομμένο στο ύψος της επιγονατίδας και σώζεται ολόκληρο.

β. Στα νότια της κοιλάδας του Φλεριού, στη πλαγιά ενός λόφου, έχει εγκαταλειφθεί από το πρώτο μισό του 6ου αι. π.Χ. ημίεργο άγαλμα γυμνής ανδρικής μορφής. Το γλυπτό σώζεται από το ύψος του κεφαλιού έως το γόνατο του δεξιού κάτω άκρου, με το αριστερό κάτω άκρο να είναι ελλιπές από τη μέση του μηρού και κάτω. Η κώμη της μορφής είναι ημιτελής και ελαφρώς επεξεργασμένη, ενώ το πρόσωπο έχει αποκοπεί. Το σωζόμενο ύψος του κούρου είναι 4,10μ. (το συνολικό του ύψος υπολογίζεται περίπου στα 5,50μ.), το μέγιστο πλάτος στο ύψος του ώμου είναι 1,35μ., και το μέγιστο πάχος στο ύψος της λεκάνης είναι 0,68μ..

Ο ευρύτερος χώρος του αρχαίου λατομείου, στο οποίο εκτός από τους δύο κούρους υπάρχουν ακόμη ημιίεργα αρχιτεκτονικά μέλη και αρχαία λατομικά λαξεύματα στον μητρικό βράχο, στον οποίο κείτονται, απαλλοτριώθηκε υπέρ του Δημοσίου για αρχαιολογικούς σκοπούς.

γ. Στη περιοχή του οικισμού Απόλλωνα, στη ΒΑ πλευρά της Νάξου σώζεται κατά χώραν ημίεργο, κολοσσικών διαστάσεων γλυπτό το οποίο πιθανά απεικονίζει τον θεό Διόνυσο. Το ημιτελές έργο έχει ύψος 10,70μ., μέγιστο πλάτος (στο ύψος του ώμου) 2,65μ., και μέγιστο πάχος 2,23μ., στο σημείο που υψώνεται το δεξί άνω άκρο. Λαξεύτηκε επί τόπου επάνω στο φυσικό μάρμαρο περίπου στα τέλη του 6ου ή στις αρχές 5ου αι. π.Χ. Ωστόσο η κάτω επιφάνεια του κούρου δεν αποκολλήθηκε ποτέ από το μητρικό πέτρωμα και εγκαταλείφθηκε στην ημιτελή μορφή του πιθανότατα λόγω δυσκολιών στη μεταφορά ή λόγω ύπαρξης μεγάλων επιφανειακών, αλλά και δομικών, ρωγμών στο υλικό.

Τα ημίεργα γλυπτά, στο σύνολό τους, έχουν κατασκευαστεί από μάρμαρο, πέτρωμα αποτελούμενο από ασβεστίτη ή από το συνδυασμό των ορυκτών ασβεστίτη (CaCO3) και δολομίτη.

Ο κούρος στο Φλεριό φαίνεται πως εγκαταλείφθηκε στη συγκεκριμένη θέση κατά τη μεταφορά του, πιθανότατα εξαιτίας κάποιας ατυχούς θραύσης μέρους του. Ο κούρος στο Φαράγγι, νότια της κοιλάδας του Φλεριού, εγκαταλείφθηκε επίσης εξαιτίας κάποιου ατυχήματος, κατά την κύλισή του πάνω σε έναν επικλινή βράχο (πιθανότατα, θραύση στα κάτω άκρα). Το άγαλμα στο αρχαίο λατομείο μαρμάρου, κοντά στον χωριό Απόλλωνας, απεικονίζει όχι έναν κούρο, αλλά μια ντυμένη με χιτώνα και μακρύ ιμάτιο ανδρική γενειοφόρο μορφή, με την κώμη να πέφτει μέχρι τους ώμους. Η κάτω επιφάνεια του ημίεργου αγάλματος δεν αποκολλήθηκε ποτέ από το φυσικό βραχώδες έδαφος και εγκαταλείφθηκε πιθανότατα λόγω δυσκολιών στη μεταφορά ή λόγω μεγάλων ρωγμών στην επιφάνειά του.

Παράγοντες φθοράς

Ανθρώπινος παράγοντας: έντονη ανθρώπινη δραστηριότητα, είτε αυτή είναι μεμονωμένοι τουρίστες, είτε οργανωμένες ομάδες (αναρρίχηση επισκεπτών πάνω στην επιφάνεια των γλυπτών, χάριν φωτογράφησης).

Περιβαλλοντικός παράγοντας: α. αποδεδειγμένη άνοδος θερμοκρασίας στη Μεσόγειο (ως φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής), β. έκθεση των γλυπτών σε εντονότερη επιβλαβή ηλιακή ακτινοβολία, γ) αυξομείωση σχετικής υγρασίας που οδηγεί σε ανάπτυξη βιολογικών οργανισμών στην επιφάνεια των κούρων, δ) ο άνεμος (αιολική διάβρωση), βλαπτικός παράγοντας για τα υπαίθρια μνημεία τόσο άμεσα όσο και έμμεσα (κίνδυνος εκδήλωσης πυρκαγιάς), ε) το φαινόμενο του υετού, στ) ο κίνδυνος εκδήλωσης πυρκαγιάς.

Κατάσταση διατήρησης των γλυπτών

Οι μορφές διάβρωσης που συναντώνται στα τρία ημίεργα αρχαϊκά γλυπτά είναι οι εξής:

# Οριστικές απώλειες (γλυπτό στη θέση Φαράγγι: προτεταμένο αριστερό πόδι, από το ύψος της ποδοκνημικής άρθρωσης και κάτω, δεξί κάτω άκρο, τμήμα προσώπου, γλυπτά Φλεριού και Απόλλωνα: μικρές αλλά οριστικές απώλειες αυθεντικού υλικού)

# Αποχωρισμοί τμημάτων (κούρος Φλεριού)

# Δράση αλάτων – θερμοκρασιακές μεταβολές (γλυπτό Απόλλωνα: επιπλέον επιβάρυνσή του από τη γειτνίασή του με το κοντινό θαλάσσιο περιβάλλον)

# Απολεπίσεις – αποφλοιώσεις, ανάγλυφες μορφές φθοράς (κυψελώσεις) και απομειώσεις επιφανειών

# Απόσπαση κρυστάλλων και κόκκων

# Τοπικές διογκώσεις υλικού

# Εκδορές

# Ίχνη καύσης

# Μικρορηγματώσεις, ρηγματώσεις μεσαίου και μεγάλου εύρους

# Βιολογικός παράγοντας (κούροι Φαραγγιού και Φλεριού: έντονη παρουσία βιολογικών εναποθέσεων και μυκήτων)

# Υπολείμματα από νεότερα κονιάματα (κούρος Φαραγγιού).

Κατά τη συντήρηση, θα γίνει επιφανειακός, μηχανικός και χημικός καθαρισμός, στερέωση, πλήρωση μικρορωγμών, συγκολλήσεις μικρών τμημάτων, έτοιμων προς απόσπαση, συγκόλληση ποδιού (κούρος Φλεριού)

Επίσης, σφράγιση και ενεμάτωση ρωγμών μεσαίου και μεγάλου εύρους καθώς και σφράγιση και ενεμάτωση ρωγμών ιστορικής σημασίας (σε βάθος, ώστε να καθίσταται αναγνώσιμη η αρχαιολογική πληροφορία)

Προτάσεις συντήρησης και προστασίας

# Επιφανειακός καθαρισμός με μαλακές βούρτσες και μικροεργαλεία

# Χημικός καθαρισμός βιολογικών επικαθήσεων με Desogen και μηχανικά μέσα ή με πάστα σεπιόλιθου σε διάλυμα 20% υδροξείδιο του νατρίου

# Χημικός καθαρισμός των διαλυτών αλάτων με pasta AB57 σε χαρτοπολτό

# Στερέωση με υδροξείδιο του ασβεστίου 2%

# Σφράγιση (πλήρωση) μικρορωγμών

# Συγκολλήσεις μικρών τμημάτων, έτοιμων προς απόσπαση

# Συγκόλληση ποδιού (κούρος Φλεριού)

Μετακίνηση των γλυπτών σε ελεγχόμενο περιβάλλον, αφού κατατεθούν μελέτες για τη μεταφορά και έκθεσή τους καθώς και για την κατασκευή αντιγράφων.

# Σφράγιση (πλήρωση) μικρορωγμών

# Συγκολλήσεις μικρών τμημάτων προς απόσπαση

# Σφράγιση και ενεμάτωση ρωγμών μεσαίου και μεγάλου εύρους

# Σφράγιση και ενεμάτωση ρωγμών ιστορικής σημασίας (σε βάθος, ώστε να καθίσταται αναγνώσιμη η αρχαιολογική πληροροφορία)

Η Ναξιακή γη είναι ιδιαίτερα πλούσια σε μάρμαρο καλής ποιότητας, το οποίο και σήμερα αποτελεί αντικείμενο έντονης εκμετάλλευσης. Το μάρμαρο αυτό δεν εξυπηρετεί μόνο τη Νάξο και την Ελλάδα, αλλά εξάγεται και στην Ευρώπη και στην Αμερική. Το ίδιο συνέβαινε και στην αρχαιότητα. Οι Νάξιοι προχώρησαν πρώτοι στην ευρεία χρήση του ευγενούς αυτού υλικού στην αρχιτεκτονική και την πλαστική.

Οι τεχνίτες τους, ξεκινώντας από τα εκτεταμένα επιφανειακά λατομεία της περιοχής, ανάμεσα στο Φλεριό των Μελάνων και την Ποταμιά και δουλεύοντας στη Νάξο, στο ιωνικό νησιωτικό κέντρο της Δήλου, στην Αθήνα, τη Βοιωτία και σε άλλες πιο μακρινές περιοχές, πρωτοπόρησαν κατά τον 7ο και τον 6ο π.Χ. αιώνα στην ανάπτυξη της μνημειώδους μαρμάρινης ελληνικής αρχιτεκτονικής και πλαστικής.

Σε μεγάλη έκταση στα υψώματα της περιοχής έχουν διατηρηθεί πλούσια λείψανα της αρχαίας λατομικής δραστηριότητας, που συνεχίσθηκε με μικρότερη ένταση και κατά την υπόλοιπη αρχαιότητα.

Τα αρχιτεκτονικά μέλη και τα γλυπτά αποκτούσαν στο λατομείο χονδρικά το σχήμα τους και μεταφερόταν χωρίς την τελική επεξεργασία (για να μην υποστούν κατά την μεταφορά φθορές) στον προορισμό τους για την τελική τους διαμόρφωση. Η μετακίνηση στην πλαγιά γινόταν με τη βοήθεια σχοινιών και ξύλινων ελκήθρων πάνω σε στρωμένη λατύπη (μικρά κομμάτια μαρμάρου που παράγονταν κατά την κατεργασία του).

Με πληροφορίες από τη σελίδα emakedonia.gr


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Νάξος – Δημοτική Επιτροπή: Συνεδρίαση (02/09) με 13 θέματα και τον .. Προφήτη Ηλία στο προσκήνιο

Στις 12:00 το μεσημέρι στο Δημοτικό Κατάστημα – Αναλυτικά τα θέματα της ημερήσιας διάταξης.

«E-Kouros»: Παράταση έως 19 Σεπτεμβρίου για τις αιτήσεις , τι ισχύει για τα ερασιτεχνικά σωματεία

Ολιγοήμερη παράταση έδωσε το Υπουργείο Αθλητισμού για την ηλεκτρονική υποβολή αιτήσεων εγγραφής και επικαιροποίησης στο Μητρώο 2025.

ΔΕΔΔΗΕ – Νάξος: Διακοπή ρεύματος το πρωί της Τρίτης 2 Σεπτεμβρίου, δείτε τις περιοχές

Ο ΔΕΔΔΗΕ ανακοίνωσε προγραμματισμένη διακοπή ηλεκτροδότησης λόγω τεχνικών εργασιών σε κεντρικές περιοχές της Χώρας Νάξου.

Νάξος: Διαδικτυακή επίθεση από Ισραηλινούς στη «Ταβέρνα Αξιώτισσα»

Μετά το επεισόδιο της 25ης Αυγούστου, το εστιατόριο δέχεται συντονισμένη επίθεση με fake reviews από το εξωτερικό, ενώ ο ιδιοκτήτης καταγγέλλει έλλειψη προστασίας από την Google.

Ενοποιούνται φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα, έρχεται το νέο πιστοποιητικό οικονομικής ενημερότητας

Μέχρι το τέλος του 2025 η νέα ψηφιακή πλατφόρμα θα εκδίδει ένα ενιαίο πιστοποιητικό που θα διευκολύνει πολίτες και επιχειρήσεις στις συναλλαγές τους.

Μαξίμου: Υιοθέτηση ισχυρισμών Ισραηλινών τουριστών για την υπόθεση της “Αξιώτισσας”

Ο Παύλος Μαρινάκης μιλά για «ανατριχιαστικό περιστατικό» και καλεί εμμέσως τη Δικαιοσύνη να εφαρμόσει τον αντιρατσιστικό νόμο – Αμηχανία σε ερώτηση για τη συμπεριφορά των πελατών.

Ο ΑΠΑΣ Νάξου ενισχύθηκε με τον Ευγένιο Σεργιένκο, όλες οι κινήσεις στο ρόστερ

Ο 31χρονος forward με εμπειρία από Ελλάδα και εξωτερικό έρχεται στα Φανάρια για να δώσει ύψος και ποιότητα στη γραμμή των ψηλών.

Διαψεύδει τις φήμες παραίτησης ο Δήμαρχος Σύρου, Αθανασίου: “Θα ολοκληρώσουμε την πενταετία”

Με επίσημη ανακοίνωση ο Αλέξανδρος Αθανασίου βάζει τέλος στα σενάρια αποχώρησης και καλεί τους δημότες σε ενότητα για την πρόοδο του νησιού.

Τμήμα Αθλητισμού Πολιτισμού Δήμου Θήρας: «Ένα σακί τραγούδια» στην Οία

Η Οία υποδέχεται το μουσικό οδοιπορικό «Ένα σακί τραγούδια» με ήχους από κάθε γωνιά του Ελληνισμού

Γιώργος Λεονταρίτης: Μια νέα σελίδα για τη δημόσια υγεία στις Κυκλάδες

Η Ογκολογική Μονάδα του Νοσοκομείου Σύρου, χάρη στη δωρεά του Αντώνη Κομνηνού, ενώνει επιστήμη και ανθρωπιά

Εκτακτο: Τροχαίο στο δρόμο προς το αεροδρόμιο της Νάξου

Αυτοκίνητο κατέληξε σε τάφρο στον δρόμο Χώρας – Αεροδρομίου. Σώα η οδηγός, νέα ερωτήματα για το οδικό δίκτυο της Νάξου.

Ψήφισμα της Τοπικής Οργάνωσης ΝΔ Νάξου και Μικρών Κυκλάδων για τον θάνατο του Ιωάννη Σκάρκου

Η Τοπική Οργάνωση της Νέας Δημοκρατίας αποχαιρετά με συγκίνηση τον πρώην πρόεδρο και ενεργό μέλος της, Ιωάννη Σκάρκο πότε και που θα γίνει η εξόδιος ακολουθία

Νάξος: Η «Αξιώτισσα» απαντά για το επεισόδιο με τους Βρετανούς τουρίστες – «Έσκισαν το αυτοκόλλητο, δεχόμαστε απειλές»

Ο ιδιοκτήτης της ταβέρνας Γιάννης Βάσιλας δίνει τη δική του εκδοχή: οι τουρίστες αποχώρησαν αφού πρώτα προκάλεσαν, ενώ μετά το δημοσίευμα της Daily Mail η επιχείρηση καταγγέλλει μπαράζ συκοφαντιών και απειλών.

Νάξος: Συλλήψεις για παράνομη θήρα – Θανάτωσαν 5 άγρια ζώα εκτός κυνηγετικής περιόδου

Δύο άτομα, 26 και 59 ετών, συνελήφθησαν για θήρευση χωρίς άδεια και κατοχή παράνομου εξοπλισμού.

Νάξος – Δαμαριώνας: “Γιώργος Μπίλης: Ο καλλιτέχνης που τραγούδησε τη ζωή” (video)

Μια βραδιά μνήμης και αγάπης στον Δαμαριώνα για τον άνθρωπο της παρέας και της μουσικής. (video)

Νάξος: «Μαμά με καρότσι σε πόλη αφιλόξενη», η κραυγή αγωνίας μιας νέας μητέρας

Το σχόλιο του Στράτου Φουτάκογλου και η ανοιχτή επιστολή μαθήτριας του που φωτίζει την αδιαφορία για πεζούς, μητέρες και ΑμεΑ

Ρωγμές στο ελληνικό τουριστικό θαύμα: Η Σαντορίνη χάνει έδαφος, η κλιματική κρίση πιέζει

Μετά τα 21,7 δισ. ευρώ που απέφερε ο τουρισμός το 2024, η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με υπερφόρτωση υποδομών, λειψυδρία, στεγαστικό χάος και τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.

Άδωνις Γεωργιάδης: «Ντροπή για το επεισόδιο στη Νάξο – Οι Εβραίοι πολίτες είναι ασφαλείς στην Ελλάδα»

Σαφή θέση υπέρ των βρετανών τουριστών πήρε ο υπουργός Υγείας, καταδικάζοντας το περιστατικό αντισημιτισμού και μιλώντας για επιλεκτικές «ευαισθησίες» στην ελληνική κοινωνία.

Ασφυξία στο λιμάνι της Νάξου – Μαζική επιστροφή εκδρομέων και το διαχρονικό ζήτημα των υποδομών

Με χιλιάδες ταξιδιώτες να επιστρέφουν, η Νάξος βρέθηκε ξανά αντιμέτωπη με το αδιαχώρητο στο λιμάνι και την ανάγκη για νέο σύγχρονο λιμενικό έργο.

ΑΑΔΕ: Πρόστιμα και 48ωρο «λουκέτο» σε επιχειρήσεις νησιών (Πάρος) για φοροδιαφυγή

Εντατικοί έλεγχοι σε Ρόδο, Πάρο, Χανιά, Ύδρα, Κέρκυρα και Πειραιά αποκάλυψαν περισσότερες από 400 παραβάσεις για μη έκδοση αποδείξεων.