’Η Πρώτη Πόλη: Κρητο- Μυκηναϊκή
Ο κρητο-μυκηναϊκός οικισμός της Γρόττας αναπτύχθηκε στη βόρεια παραλία της σημερινής Χώρας, στην περιοχή που εκτείνεται από τη νησίδα Παλάτια μέχρι τον λόφο των Απλωμάτων. Η έκταση του ανασκαφέντος τμήματος του οικισμού ανέρχεται περίπου σε 15.000 τ.μ. όμως η πραγματική έκταση πρέπει να ήταν μεγαλύτερη, εφόσον τμήματα του οικισμού βρίσκονται κάτω από τη σύγχρονη πόλη και μέσα στη θάλασσα.
Η αρχική περίοδος κατοίκησης ανάγεται στον 15ο αιώνα (ΥΚ ΙΙ). Την πρώτη αυτή περίοδο φαίνεται ότι ο οικισμός περιοριζόταν σε μία λωρίδα πλάτους 60-80 μέτρων κατά μήκος της ακτής και το βυθισμένο, σήμερα, τμήμα. Ο γενικός χαρακτήρας της Γρόττας αυτήν την περίοδο ήταν περισσότερο μυκηναϊκός παρά μινωικός, εμφανίζοντας ομοιογένεια με την εικόνα που παρουσίαζαν και άλλα νησιά, όπως η Δήλος, η Κέα και λιγότερο η Μήλος.
Γύρω στο 1450 π.Χ. η Γρόττα εκμεταλλευόταν πλήρως τα δύο λιμάνια της, όπως συμπεραίνεται από τις ογκώδεις κατασκευές και έναν πλακόστρωτο δρόμο που αποκαλύφθηκε στη δυτική όχθη της πόλης. Αγγεία καθημερινής χρήσης και άλλα λεπτότεχνα, διακοσμημένα, φανερώνουν όχι μόνο άριστη γνώση των προϊόντων της μινωικής Κρήτης και των ανερχόμενων κέντρων της ηπειρωτικής Ελλάδας, αλλά και την ικανότητα παραγωγής τεχνέργων αντίστοιχης ποιότητας.
Γενικά φαίνεται ότι στις αρχές της ύστερης εποχής του χαλκού, η Νάξος, συνεχίζοντας τη μεσοκυκλαδική της παράδοση, συμμετείχε σε ένα σύνθετο δίκτυο επικοινωνίας ανάμεσα στα κυκλαδονήσια, την ηπειρωτική Ελλάδα,την Κρήτη και τη δυτική Μεσόγειο.
Την εποχή αυτή, κυρίως καθώς βαίνουμε στον 14ο αιώνα π.Χ. παγιώθηκε η τάση που είχε αρχίσει να διαφαίνεται στις αρχές της δεύτερης χιλιετίας π.Χ., δηλαδή η συγκέντρωση πληθυσμού σε μεγάλους οικισμούς, με τελικό αποτέλεσμα τη βαθμιαία μετεξέλιξη της Γρόττας στο μεγαλύτερο, αν όχι μοναδικό, αστικό κέντρο του νησιού. Επιφαινόμενο αυτής της τάσης ήταν η παρακμή της Μικρής Βίγλας που εγκαταλείφθηκε σταδιακά.
Ο οικισμός της Γρόττας άκμασε κατά τον 14ο π.Χ. αιώνα ενώ προς τα τέλη του 13ου αιώνα π.Χ. καταστράφηκε από σεισμό ή άλλη αιτία. Ο καθηγητής Βλαχόπουλος πιθανολογεί ότι η εγκατάλειψη του οικισμού ίσως οφείλεται σε σεισμό που προκάλεσε ανύψωση υδάτων αλλά αυτό δεν μπορεί να εξηγήσει γιατί την ίδια περίοδο οι επαφές με την ηπειρωτική Ελλάδα σχεδόν μηδενίστηκαν, όπως συνάγεται από την έλλειψη ηπειρωτικής κεραμικής που παρουσιάζεται στα ευρήματα,χωρίς ωστόσο αυτό να σημαίνει ότι η κατοίκηση του χώρου διακόπηκε.’’
Απόσπασμα από το βιβλίο του Χρήστου Σιδερή ΝΑΞΙΑΚΑ ΑΓΛΑΟΣΘΕΝΟΥΣ – η ιστορία της Νάξου από την παλαιολιθική ως τη ρωμαϊκή εποχή / εκδόσεις ΑΜΟΝΙ .
Στη σελίδα Ορεινοί Αξώτες
