Παρασκευή, 25 Ιουλίου, 2025
ΑρχικήΙστορίεςΜάχη της Νάξου (13-15/10/1944): Ημέρες μνήμες 79 χρόνια μετά....

Μάχη της Νάξου (13-15/10/1944): Ημέρες μνήμες 79 χρόνια μετά….

|

Συμπληρώνονται φέτος 79 χρόνια από την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Ναζί, βάζοντας τέλος σε μία σκληρή και απάνθρωπη κατοχή που άφησε τα σημάδια της για δεκαετίες στην χώρα.

Στη Νάξο δόθηκε επίσης μάχη. Οπως και στα περισσότερα νησιά των Κυκλάδων. Μάχη, που μπορεί να κράτησε τρεις ημέρες (13-15 Οκτωβρίου), να είχε αίσιο τέλος (τη σύλληψη των 69 γερμανών που μεταφέρθηκαν την επόμενη ημέρα στη Χίο) για τους Ναξιώτες αλλά ποτίστηκε το χώμα του νησιού με αίμα.

Τρεις άνδρες, δύο Έλληνες (Γιώργος Βαλληνδράς φοιτητής, Νίκος Μπινίκος, λοχίας διαβιβάσεων) και ένας γερμανός έχασαν τη ζωή τους. Μάλιστα ο ένας από τους δύο Έλληνες ήταν Ναξιώτης. Μόλις 19 ετών. Ο λόγος για τον Γιώργο Βαλληνδρά του Λεωνίδα. Ένα παλικάρι (γεννημένο στις 24 Μαρτίου 1925 στο Χαλκί) που αποφοίτησε από το Γυμνάσιο Νάξου με άριστα, γράφτηκε στην Ανωτάτη Εμπορική Σχολή αλλά επέστρεψε στο νησί λόγω της κατοχής διακόπτοντας τις σπουδές του…

Ιδιαιτερότητες 

Και ήταν μία μάχη παράξενη. Ο ιστορικός, Νικόλαος Νικολούδης, διδάκτωρ Ιστορίας του King’s College (Πανεπιστήμιο του Λονδίνου) με ειδίκευση στους τελευταίους αιώνες του Βυζαντίου, βρέθηκε τον Αύγουστο του 2018 στη Νάξο. Και μίλησε για τη Μάχη της Νάξου στα πλαίσια των δράσεων του ΣΤ Πανελληνίου Επιστημονικού Συνεδρίου “Η Νάξος διά μέσου των αιώνων”.

Με βάση την περίληψη της ομιλίας του, “σκοπός του ομιλητή είναι να επανεξετάσει τις συνθήκες της διεξαγωγής της καταδρομικής επιχείρησης του Ιερού Λόχου στη Νάξο στα μέσα Οκτωβρίου του 1944 και τις συνθήκες οι οποίες οδήγησαν στην απελευθέρωση του νησιού και στην αιχμαλωσία της γερμανικής φρουράς του. Θα εκτιμηθεί ο ρόλος της Νάξου ως στρατηγικού στόχου των συμμαχικών δυνάμεων κατά την Κατοχή και θα αξιολογηθούν οι στρατιωτικοί σχεδιασμοί για την επιτυχία της αποστολής τον Οκτώβριο του 1944. Επιπλέον θα αναλυθεί ο ρόλος συγκυριακών γεγονότων (όπως ο χώρος της απόβασης της καταδρομικής δύναμης, η παρουσία βρετανικού αποβατικού σκάφους στο λιμάνι της Νάξου και η συμμετοχή της βρετανικής και της γερμανικής αεροπορίας στη μάχη) για την εξέλιξη της επιχείρησης. Τέλος, θα αξιολογηθούν οι μεταγενέστερες μαρτυρίες Ιερολοχιτών (Κ. Κόρκα, Κ. Τσιτσιλώνη κλπ.) καθώς και Βρετανών και Γερμανών συμμετεχόντων σε σχέση με τη διαμόρφωση της μεταπολεμικής εικόνας για τη «Μάχη της Νάξου». 

Τότε, είχε μιλήσει στον ραδιοφωνικό σταθμό Aegean Voice 107,5 “Η Φωνή του Αιγαίου” , ο οποίος ανέφερε για την συνάντησή του με τον πατήρ Εμμανουήλ Ρεμούνδο, του είπε για το βομβαρδισμό του κάστρου από τα συμμαχικά αεροσκάφη, και τη συνάντησή του με τον Αναστάσιο Ναυπλιώτη, έναν άνθρωπο που έχει γράψει τη δική του ιστορία στην μεταφορά της μάχης..

Παράλληλα, ανέλυσε την ιδιαιτερότητα της συγκεκριμένης μάχης που οφείλονταν κυρίως στα λάθη του σχεδιασμού από το αρχηγείο του Ιερού Λόχου. Λάθη που προήλθαν αφενός από το γεγονός ότι είχαν παράλληλες δράσεις (επίθεση σε Λήμνο, Μήλο και αργότερα σε Τήλο) με αποτέλεσμα να μην υπάρχει συγκέντρωση σε έναν στόχο, αφετέρου στην υποτίμηση του αντιπάλου. Των Γερμανών που ενώ είχαν αποφασίσει να αφήσουν τη Νάξο και τα περισσότερα νησιά του Αιγαίου (εκτός από Μήλο – Τήλο στο Νότιο Αιγαίο) καθότι ο πόλεμος επικεντρώνονταν στην Κεντρική Ευρώπη, η κατά λάθος αιχμαλωσία του επικεφαλής της γερμανικής φρουράς άλλαξε τα δεδομένα. Η υποχώρηση δεν έγινε ποτέ, είχαμε κανονική πολιορκία με τα γνωστά εν τέλει αποτελέσματα…

Βαλληνδράς 

vallindras.jpgΦεύγοντας από τον κο Νικολούδη, μεταφερόμαστε στη Νάξο και στον Βαλληνδρά. Με την βοήθεια του Νίκου Λεβογιάννη (από ομιλία του στο Χαλκί στις 4 Αυγούστου του 2009) γινόμαστε μάρτυρες του απαράμιλλου θάρρους που είχε δείξει εκείνο το παλικάρι από το Χαλκί που έμελλε να θυσιάσει τη ζωή του στις 14 Οκτωβρίου του 1944, μία ημέρα πριν από την λήξη της μάχης και την απελεύθερωση του νησιού… Ο θάνατός του συντάραξε τη Νάξο και επσκίασε ακόμη και την απελευθέρωση του νησιού. Οπως αναφέρεται δε την ημέρα της κηδείας του ο λαός του νησιού τίμησε το αδικοχαμένο παλικάρι. Και δύο ημέρες αργότερα, στις 17 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε μνημόσυνο στο Χαλκί στη μνήμη του με την παρουσία του τμήματος των Ιερολοχιτών και των αντάρτικων ομάδων λίγο πριν αυτοί αποχωρήσουν για τη Μήλο και τη συνέχεια της μάχης για την ολική απελευθέρωση της Χώρας από τους Ναζί…

Ο αρχηγός της οργάνωσης ΣΤΝ ταγματάρχης Γ. Δέτσης θα γράψει για τον Γ. Βαλληνδρά: «Υπήρξε εκ των πρώτων πυρήνων της Οργανώσεως. Ανέπτυξε εξαιρετικήν δραστηριότητα εις την ενεύρεσιν όπλων δια τον εξοπλισμόν της οργανώσεως. Έλαβε μέρος εις το εναντίον των Γερμανών νυχτερινόν εγχείρημα 17 – 24/5/1944, ως επίσης εις την τελικήν εναντίων των Γερμανών μάχην 12 – 14/10/1944, διακριθείς διά τον ηρωισμόν και αυτοθυσίαν του, όπου και έπεσε την 14/10/1944, μαχόμενος ηρωικώς. Προτείνεται διά την απονομήν του Αριστείου Ανδρείας». Οπερ και εγένετο. Πρέπει να σημειώσουμε ότι στο Γυμνάσιο της Χώρας Νάξου υπάρχει αναμνηστική πλάκα που φέρει το όνομά του ενώ στις 9 Αυγούστου 2009, ο δρόμος μπροστά στο σπίτι που έζησε ο Γιώργος Βαλληνδράς στο Χαλκί, πήρε το όνομά του, και έγιναν τα αποκαλυπτήρια της μαρμάρινης επιγραφής.

Ήρωας

Τέλος, πρέπει να σημειώσουμε ότι για τον Νάξιο ήρωα Γιώργο Βαλληνδρά έχουν γράψει και αφιερώσει ποιήματα οι Ιάκωβος Εμ. Ψαρράς, ο Ιωάννης Αντ. Χουζούρης, ο Λιάκος Τζαννετής, ο Μάνος Χωριανόπουλος, η Ελένη Γιαμούρη, η Ειρήνη Μαστοροπούλου, η Ειρήνη Γαβαλλά – Γρύλλη, η Κυριακή Πετράτου – Μαργαρίτου και βέβαια αναφορά γίνεται και από τον Αναστάσιο Ναπλιώτη στο έργο του «Η μάχη και η απελευθέρωση της Νάξου». Πιθανώς και από άλλους Νάξιους συγγραφείς και ποιητές στους οποίους ζητάμε συγνώμη για τη μη αναφορά μας…

Και κλείνουμε με τους στίχους που αφιέρωσε ο Ιωάννης Αντ. Χουζούρης, στο έργο του «Λαϊκή Ποίηση για τη Κόρωνο της Νάξου και την ιστορία της»…

Εκεί αναφέρει

«Ήταν παιδί ξεχωριστό, έξυπνο μορφωμένο

Υπάκουο, ευγενικό σ’ όλα χαριτωμένο

Σαν μαθητής ξεχώριζε για την επίδοσή του,

Το ήθος, την ευγένεια και την διαγωγή του

Μα και αντιστασιακός σ’ αυτή την ηλικία

Που’ γινε ολοκαύτωμα για την ελευθερία

Αποτελεί υπόδειγμα και παραδειγματίζει

Όποιο παιδί στο Λύκειο τη στήλη τα’ αντικρύζει.

Θα πρεπε όμως να στηθεί του Γιώργου ανδριάντας

Αφού στη μάχη έπεσε σαν ήρωας, σαν άντρας»

 


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Η Αγία Άννα της Ποταμιάς, ένα εκκλησάκι 12 αιώνων με ρίζες και ψυχή στην καρδιά της Νάξου

Στην πλαγιά της Ποταμιάς, το μικρό εκκλησάκι της Αγίας Άννας στέκει φρουρός της μνήμης και της πίστης για πάνω από 1.200 χρόνια, κρατώντας ζωντανό το νήμα της παράδοσης

Νάξος – “Φιλοξενία”: Έκτακτα μέτρα από το Υπουργείο Εργασίας για τον καύσωνα της Παρασκευής

Υποχρεωτική παύση εργασιών από τις 12:00 έως τις 17:00 σε πολλές δραστηριότητες εξωτερικού χώρου – Παρέμβαση του Συλλόγου Εστίασης Νάξου "Φιλοξενία"

Το χρονικό μιας προαναγγελθείσας μπαλιάς: Ρεπορτάζ παραλίας στη Νάξο

Όταν το καλοκαιρινό ειδύλλιο με τη θάλασσα διακόπτεται από φωνές, κουβαδάκια και την... πέμπτη μπαλιά στο δόξα πατρί!.. Ο συγγραφέας Γιώργος Καστελλάνος μοιράζεται τις σκέψεις του

Δωρεάν σχολή κολύμβησης για παιδιά από τον Δήμο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, στην παραλία του Άη Γιώργη

Ξεκινούν τα μαθήματα κολύμβησης για παιδιά 4-14 ετών με στόχο την ασφάλεια και εξοικείωση με το νερό – Δωρεάν συμμετοχή με προεγγραφή

Πανηγυρικός Εσπερινός στην Αγία Άννα Νάξου με τη Χοροστασία του Μητροπολίτη Καλλίνικου

Σε κλίμα κατάνυξης τελέστηκε ο εσπερινός στο πανηγυρίζον Παρεκκλήσιο της Αγίας Άννης, παρουσία πλήθους πιστών

Ολική Αρθροπλαστική Ισχίου: Όταν ο πόνος δίνει τη θέση του στην κίνηση

Αρθροπλαστική Ισχίου: Όταν η Αντικατάσταση της Άρθρωσης Γίνεται Αναγκαία - Πότε επιλέγεται η ολική αρθροπλαστική ισχίου

Ανακοινώθηκαν (νωρίτερα) οι βάσεις 2025, πού εισάγονται οι υποψήφιοι των Πανελλαδικών

Στη δημοσιότητα τα αποτελέσματα εισαγωγής για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση – Όλες οι λεπτομέρειες και οι οδηγίες για τους επιτυχόντες

Δικαστική δικαίωση για τους κατοίκους του Καλοξύλου, ακυρώθηκε η άδεια λειτουργίας του νέου τυροκομείου της ΕΑΣ Νάξου

Μετά από μακροχρόνιο δικαστικό αγώνα, το Τριμελές Διοικητικό Εφετείο Πειραιά ακύρωσε την άδεια λειτουργίας του υπό ανέγερση τυροκομείου, δικαιώνοντας πλήρως τους περιοίκους

Θρήνος στο παγκόσμιο wrestling: Πέθανε ο Χαλκ Χόγκαν σε ηλικία 71 ετών

Ο άνθρωπος που έφερε την επαγγελματική πάλη στα σαλόνια των οικογενειών, ο μυθικός Χαλκ Χόγκαν, έφυγε από τη ζωή νικημένος από καρδιακή ανακοπή.

Η “Παναγία των Παρισίων” ζωντανεύει στη Νάξο, ένα παραμύθι με καρδιά και ψυχή στον “Μουσικό Περίβολο”

Η θρυλική ιστορία του Κουασιμόδου και της Εσμεράλδας ταξιδεύει τους μικρούς και μεγάλους θεατές στο μαγευτικό Παρίσι μέσα από μια παράσταση γεμάτη συναίσθημα, μουσική και μηνύματα ζωής.

“Μαχαιριά” στο λιμάνι της Νάξου: Σοβαρό επεισόδιο βίας μεταξύ νεαρών εργαζομένων

Ένα μεσημέρι του Ιουλίου μετατράπηκε σε σκηνικό τρόμου για περαστικούς και ντόπιους, όταν διαπληκτισμός ανάμεσα σε δύο υπαλλήλους γραφείου ενοικίασης εξελίχθηκε σε αιματηρό περιστατικό.

Νάξος – «Τέλος στα πρόστιμα, Δήμαρχε – Πεζοδρόμηση τώρα»: Η κραυγή μίας πόλης που πνίγεται

Αδικημένοι επαγγελματίες κρεμούν πανό αγανάκτησης στην καρδιά της Νάξου και ζητούν κάτι απλό: Ίδιους όρους για όλους.

Όταν το GPS σε οδηγεί… σε αδιέξοδο: Τουρίστας σφήνωσε όχημα σε σοκάκι της Νάξου

Αμερικανός οδηγός ακολούθησε πιστά τις οδηγίες πλοήγησης και κατέληξε… στα στενά της Φουντάνας – Η φωτογραφία που έγινε viral και η ανάγκη για καλύτερη καθοδήγηση στους τουρίστες

Έκτακτα μέτρα στη Σέριφο λόγω υπερκατανάλωσης νερού – Απαγορεύσεις και πρόστιμα

Ο Δήμος Σερίφου καλεί τους πολίτες να περιορίσουν τη χρήση νερού λόγω αυξημένης κατανάλωσης και περιορισμένων αποθεμάτων – Πρόστιμα έως και 1.000€ για παραβάτες.

Δονούσα: Ο τραυματισμός κοπέλας από ομπρέλα (!!!) αποκαλύπτει μια τρύπα στο σύστημα

Μια γυναίκα τραυματίστηκε σοβαρά σε απομονωμένη παραλία της Δονούσας και σώθηκε χάρη στην αλληλεγγύη ντόπιων και τουριστών — αλλά η πολιτεία έλειπε. Και την επόμενη φορά;

Δικαστική δικαίωση για τους κατοίκους του Καλοξύλου, ακυρώθηκε η άδεια λειτουργίας του νέου τυροκομείου της ΕΑΣ Νάξου

Μετά από μακροχρόνιο δικαστικό αγώνα, το Τριμελές Διοικητικό Εφετείο Πειραιά ακύρωσε την άδεια λειτουργίας του υπό ανέγερση τυροκομείου, δικαιώνοντας πλήρως τους περιοίκους

Αλυκό Νάξου: Κατεδαφίζεται το φάντασμα του ξενοδοχείου – Σώζεται το κεδροδάσος

Υπεγράφη η σύμβαση κατεδάφισης των ερειπίων στο Αλυκό – Ένα διαχρονικό «τραύμα» για τη Νάξο οδεύει προς θεραπεία μετά από δεκαετίες αδράνειας

Κυκλάδες – Ανατροπή στο τουριστικό χάρτη: Νάξος και Πάρος ανεβαίνουν, Μύκονος και Σαντορίνη «κατεβαίνουν»

Το καλοκαίρι του 2025 φέρνει ανακατατάξεις στους δημοφιλείς νησιωτικούς προορισμούς – Η Νάξος και η Πάρος «λάμπουν» με αύξηση ζήτησης, ενώ Σαντορίνη και Μύκονος μετρούν απώλειες και ανησυχίες

Θλίψη στη Σχοινούσα: Το ύστατο χαίρε στη Ρίτα Μούρτζη από τον Σύλλογο Σχοινουσιωτών

Μια αγαπημένη παρουσία του νησιού έφυγε πρόωρα – Συγκινητικό μήνυμα αποχαιρετισμού και κάλεσμα για στήριξη στη μνήμη της

“Πλατιά” στη Γαλήνη Νάξου: Εκεί που η γεύση συναντά την παράδοση

Το εστιατόριο που ξανασυστήνει την κυκλαδίτικη κουζίνα με προϊόντα από τη γη της Νάξου – κι ένα αγρόκτημα που αφηγείται ιστορίες στο τραπέζι