Στην πρόσφατη ραδιοφωνική μας εκπομπή στη ραδιοφωνία Κυκλάδων 101,3 και στην εκπομπή “Cyclades On Air”, είχαμε τη χαρά να φιλοξενήσουμε τον σκηνοθέτη Θανάση Αντωνίου, με αφορμή τη θεατρική παράσταση Λυσιστράτη του Αριστοφάνη, που ανεβαίνει από το Δημοτικό Θεατρικό Εργαστήρι του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων.
Ο κ. Αντωνίου μας μίλησε με ιδιαίτερο πάθος για τη λειτουργία και τη σημασία του Εργαστηρίου, το οποίο για δεύτερη συνεχή χρονιά λειτουργεί ως μια ζωντανή κυψέλη πολιτισμού. Με συμμετοχές πολιτών όλων των ηλικιών, το θεατρικό εργαστήρι αποδεικνύει πως το ερασιτεχνικό θέατρο μπορεί να γίνει φορέας έκφρασης, δημιουργίας και συλλογικής αφύπνισης.
Στο επίκεντρο της συζήτησης βρέθηκε και η Λυσιστράτη, ένα έργο που, όπως μας εξήγησε ο σκηνοθέτης, παραμένει επίκαιρο όσο ποτέ. Μέσα από το ανατρεπτικό και τολμηρό χιούμορ του Αριστοφάνη, ξεδιπλώνεται ένας αιώνιος διάλογος για τη βία, την εξουσία, τις έμφυλες σχέσεις και την ανάγκη για ειρήνη. Ο Έρωτας, σύμφωνα με το έργο αλλά και τον ίδιο τον σκηνοθέτη, προβάλλει ως αντίδοτο στη σκληρότητα του πολέμου, ως το φάρμακο που μπορεί να ημερέψει το “θηρίο” μέσα στον άνθρωπο.
Η Λυσιστράτη ανεβαίνει στις 28 και 29 Ιουνίου στον αρχαιολογικό χώρο των Υρίων και την 1η Ιουλίου στο Αθλοθέατρο στο Φιλώτι, δίνοντας στο κοινό τη μοναδική εμπειρία του θεάτρου κάτω από το φως του Αιγαίου, σε χώρους με έντονη πολιτιστική και ιστορική φόρτιση.
Ο κύριος Αντωνίου δεν παρέλειψε να ευχαριστήσει θερμά τον Δήμο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων για την εμπιστοσύνη και τη στήριξή του, καθώς και όλους τους συντελεστές, την υπέροχη ομάδα, που με αγάπη και μεράκι εργάστηκαν για την υλοποίηση αυτής της παράστασης.
Επιπλέον, κάλεσε το κοινό της Νάξου να δώσει το “παρών” στις παραστάσεις, αναφέρθηκε στα σχέδια για το μέλλον, και τόνισε ότι «το θέατρο είναι ελευθερία, είναι ο κοινός τόπος όπου οι ψυχές συναντιούνται, και αυτή η ανάγκη, ειδικά σήμερα, είναι πιο επίκαιρη από ποτέ.».
Σημειώνεται – όπως αναφέρεται και στο σημείωμα του σκηνοθέτη – ότι η παράσταση “αφιερώνεται στον Ναξιώτη ηθοποιό και δάσκαλο Δημήτρη Ήμελλο, θέλοντας έτσι να τιμήσουμε τη μνήμη και την προσφορά του στο θέατρο.”
Ακολουθεί το βίντεο με τη συνέντευξη και το κείμενο με λίγα λόγια για το έργο, τους συντελεστές της παράστασης καθώς και το σημείωμα του σκηνοθέτη.
ΛΥΣΙΣΤΡΑΤΗ
Η Αθηναία Λυσιστράτη συγκαλεί σύναξη γυναικών από τη Βοιωτία, την Κόρινθο, τη Σπάρτη και άλλες πόλεις, με σκοπό να βρουν έναν τρόπο να εξαναγκάσουν τους άντρες τους να σταματήσουν τον πόλεμο που μαίνεται. Με σύμμαχο τη Σπαρτιάτισσα Λαμπιτώ, τις πείθει να δώσουν έναν όρκο: ότι δεν θα συνευρεθούν ερωτικά με τους συζύγους τους, αν πρώτα δεν σταματήσουν οι μάχες.
Οι γυναίκες καταλαμβάνουν την Ακρόπολη και εμποδίζουν τους Αθηναίους να πάρουν το χρυσάφι που προορίζεται για τις ανάγκες του πολέμου. Μια ομάδα γερόντων έρχεται να πολιορκήσει την Ακρόπολη, όμως αποκρούεται με επιτυχία.
Καθώς η ερωτική αποχή παρατείνεται, η επιθυμία των ανδρών γίνεται ολοένα και πιο έντονη. Στο πλαίσιο του σχεδίου της, η Λυσιστράτη παροτρύνει τη Μυρρίνη να δοκιμάσει την αντοχή του συζύγου της, Κινησία. Εκείνη, με τρόπο σαγηνευτικό, τον πλησιάζει και τον προετοιμάζει για την πολυπόθητη συνεύρεση, μόνο για να απομακρυνθεί την ύστατη στιγμή, αφήνοντάς τον σε κατάσταση αμηχανίας και έντασης.
Η κατάσταση γίνεται ανυπόφορη και για τις δύο πλευρές. Τελικά, Αθηναίοι και Σπαρτιάτες αποφασίζουν από κοινού να συνάψουν ειρήνη. Στο τέλος, όλοι αγκαλιασμένοι, με χορούς και τραγούδια, επικυρώνουν τη συμφιλίωσή τους.
ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ
Ο Αριστοφάνης (ο άριστος που εφάνη) γεννήθηκε την περίοδο του Χρυσού Αιώνα, την εποχή που μεσουρανούσε ο Περικλής (αυτός που περιβάλλεται από Κλέος) στην ηγεμονία των Αθηνών. Καταγόταν από τον Δήμο Κυδαθηναίων, δηλαδή από τη σημερινή Πλάκα. Λίγες πληροφορίες έχουμε για τη ζωή του. Αυτό που γνωρίζουμε καλά μέσα από τα έργα του είναι το συντηρητικό του πνεύμα, καθώς και η κοφτερή του ματιά πάνω στην κοινωνία και τον τρόπο ζωής.
Η μεγάλη του καινοτομία στην κωμωδία είναι ότι έδωσε στους θεούς ανθρώπινες αδυναμίες και ιδιοτροπίες, σατιρίζοντάς τους. Πηγή έμπνευσής του ήταν ο Όμηρος και ο Ησίοδος. Αργότερα επηρεάστηκε από τους σατυρικούς ιάμβους του Σιμωνίδη από την Αμοργό. Έντονη επίδραση δέχτηκε και από τον ποιητή Αρχίλοχο από την Πάρο, ο οποίος θεωρείται πατέρας του σκωπτικού ιάμβου. Οι πιο γνωστές του κωμωδίες είναι: Αχαρνής, Βάτραχοι, Σφήκες, Νεφέλαι, Ιππείς, Όρνιθες, Πλούτος, Εκκλησιάζουσες, Θεσμοφοριάζουσες, Ειρήνη, Λυσιστράτη.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Διδασκαλία-Σκηνοθεσία ΘΑΝΑΣΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
Σκηνικά – Μάσκες ΝΑΤΑΣΑ ΚΟΝΤΟΥΛΗ
Μουσική ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΚΑΚΛΑΜΑΝΟΣ
Κινησιολογία ΘΑΝΑΣΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
Χορογραφία ΜΑΙΡΗ ΚΑΤΣΙΚΑΡΗ
Ξυλογλυπτική ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ
Φωτιστικό Σχέδιο ΘΑΝΑΣΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
Ηχογράφηση APOLLOMUSE
ΔΙΑΝΟΜΗ
Λυσιστράτη Γιώτα Κασωτάκη
Κλεονίκη Άννα Ραγκούση
Μυρρίνη Αργυρώ Κουφοπούλου
Α’ Γυναίκα Κατερίνα Κουτσιουμάρη
Λαμπιτώ Μαρία Σταματοπούλου
Βοιωτή Μαρία Ανδρονάκου
Κορίνθια Άννα Βασιλάκη
Πρόβουλος Φώτης Παμπίδης
Κηρυκας Δημήτρης Σκαράκης
Αθηναίος Νίκος Σορώκος
Κινησίας Αλέξανδρος Σεϊντάνης
Μανής Νίκος Καρράς
Μωρό Κώστας Παγώνης
Σπαρτιάτης Μιχάλης Καλαϊτζής
Συμφιλίωση Νατάσα Παράσχου
Γυναίκα Αγάθη Χάλκου
Γυναίκα Α Σταματίνα Φλεριανού
Γυναίκα Β Μαρία Ανδρονάκου
Γυναίκα Γ Στυλιανή Μελισσουργού
Γυναίκα Δ Άννα Βασιλάκη
ΠΑΡΑΒΑΣΗ
Γέρος Α Μιχάλης Καλαϊτζής
Γυναίκα Α Καλλιόπη Γιαμπουρά
Γέρος Β Δημήτρης Σκαράκης
Γυναίκα Β Αντωνία Γουρμπεστίνου
Γέρος Γ Νίκος Σορώκος
Γυναίκα Γ Αγάθη Χάλκου
Γέρος Δ Κώστας Παγώνης
ΧΟΡΟΣ ΑΝΔΡΩΝ
Ν. Σορώκος, Δ, Σκαράκης, Μ. Καλαϊτζής,
Φ. Παμπίδης, Α. Σειντάνης, Κ. Παγώνης,
Ν. Καρράς, Κ. Ημέλλου, Α. Λατσού, Δ. Δημοπούλου
ΚΟΡΥΦΑΙΟΙ
Δημήτρης Σκαράκης, Νίκος Σορώκος, Μιχάλης Καλαϊτζής, Αλέξανδρος Σεϊντάνης, Κώστας Παγώνης.
ΧΟΡΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ
Άννα Βασιλάκη, Πόπη Γιαμπουρά, Παναγιώτα Γιαννακοπούλου, Αντωνία Γουρμπεστίνου, Ειρήνη Καραμπίνη, Ιωάννα Καρποντίνη, Κατερίνα Κουτσιουμάρη, Αργυρώ Κουφοπούλου, Στυλιανή Μελισσουργού, Νατάσα Παράσχου, Μαρία Σταματοπούλου, Βάσω Τηλιοπούλου, Σταματίνα Φλεριανού, Αγάθη Χάλκου, Ηρρινα Χέκτ
ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ
Ηρρίνα Χέκτ, Γουρμπεστίνου Αντωνία, Νατάσα Παράσχου, Καλλιόπη Γιαμπουρά
Νάξος – Δημοτικό θεατρικό Εργαστήρι: Η Λυσιστράτη ντύνεται με ναξιώτικο φως
ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ
Το αριστοφανικό έργο Λυσιστράτη, που παρουσιάστηκε στα Διονύσια το 411 π.Χ., κουβαλάει μαζί του την κατάρα αλλά και την ευλογία της διαχρονικότητας. Τραγουδά τη σύγκρουση των δύο φύλων, με αφορμή τις πολεμικές συγκρούσεις ανάμεσα στους Αθηναίους και τους Σπαρτιάτες.
Και καθώς ο σαρκαστικά κωμικός στοχαστής Αριστοφάνης στήνει με μαεστρία το γαϊτανάκι της αντίθεσης, ξέρει πολύ καλά πώς να χώνει βαθιά το μαχαίρι στις πληγές της κοινωνίας, όπως ξέρει εξίσου καλά να ανασύρει στην επιφάνεια όσα αποσιωπώνται. Έτσι, σχεδόν αθόρυβα, ο ποιητής μέμφεται τους άνδρες για τη βία που ασκούν στις γυναίκες, καυτηριάζει την πατριαρχία, την κοινωνική αδιαφορία των ανδρών για την οικογένεια, την πολιτική αναλγησία, το παρακράτος, τη διαφθορά του συστήματος, βάζοντας έτσι “μπουρλότο” στα θεμέλια του πολιτεύματος.
Ο Αριστοφάνης, παρότι έχει συντηρητικές καταβολές, στη Λυσιστράτη γίνεται υπερθετικά αθυρόστομος και έρχεται να μας θυμίσει πως οι λέξεις γίνονται όπλα και χτυπούν ακριβώς εκεί που στοχεύεις. Ίσως με αυτόν τον τρόπο να επιχειρεί και ο ίδιος να ξορκίσει τον δικό του πουριτανισμό. Οι λέξεις, όταν τις κρύβεις, είναι σαν να αυτοπυροβολείσαι.
Ο Αριστοφάνης εικάζει πως για να σταματήσει ο πόλεμος και η βία, η λύση είναι ο Έρωτας. Είναι το μόνο φάρμακο που μπορεί να υποτάξει το θηρίο που κρύβει μέσα του ο άνθρωπος, κι αυτό επιτυγχάνεται όταν του τον στερήσεις. Έρως ανίκατε μάχαν, θα συμπλήρωνε ο Σοφοκλής.
Ο Έρωτας συντελεί στον θάνατο του Πολέμου – είτε αυτός διεξάγεται με όπλα είτε είναι ο άλλος πόλεμος: η σύγκρουση των φύλων.
Η απαίτηση των γυναικών για ίσα δικαιώματα και συμμετοχή στα κοινά πετυχαίνει τον στόχο της. Το σκαλοπάτι για την Ειρήνη λέγεται Συμφιλίωση ή, αν προτιμάτε, Συμ-φυλίωση. Το φινάλε της παράστασης, με το μεγάλο γλέντι εντός της Ακρόπολης, μας παραπέμπει στη νέα εποχή που ανατέλλει στον Επίκουρο και τη φιλοσοφία της Ηδονής.
Η Ειρήνη που επέρχεται είναι η γαλήνη των ορατών και αοράτων ψυχών.
Υ.Γ. 1: Το έργο είναι επίκαιρο όσο ποτέ. Οι πολεμικές συγκρούσεις στη γειτονιά μας αναδεικνύουν την αξία της Λυσιστράτης και την επιτακτική ανάγκη για Ειρήνη.
Υ.Γ. 2: Η παράσταση αφιερώνεται στον Ναξιώτη ηθοποιό και δάσκαλο Δημήτρη Ήμελλο, θέλοντας έτσι να τιμήσουμε τη μνήμη και την προσφορά του στο θέατρο.
Ευχαριστώ θερμά τον Δήμο Νάξου & Μικρών Κυκλάδων για την εμπιστοσύνη και τη διαρκή στήριξή του στο θέατρο και στον πολιτισμό. Θερμές ευχαριστίες επίσης στους εθελοντές που συνέβαλαν με μεράκι και αφοσίωση: τη Νατάσσα Κοντούλη, τον Βαγγέλη Κακλαμάνο και τη Μαίρη Κατσικάρη. Ιδιαίτερη μνεία και ευγνωμοσύνη στον Δημήτρη Τσακωνιάτη για την πολύτιμη συμβολή του στις ηχογραφήσεις.
Θανάσης Αντωνίου
Σκηνοθέτης
Το Δημοτικό Θεατρικό Εργαστήρι, υπό τη σκηνοθετική καθοδήγηση του Θανάση Αντωνίου, λειτουργεί για δεύτερη συνεχή χρονιά, αναδεικνύοντας τη δημιουργικότητα και τη δυναμική της ερασιτεχνικής θεατρικής έκφρασης στον τόπο μας. Αποτελεί μια ζωντανή κυψέλη πολιτισμού, όπου πολίτες κάθε ηλικίας συναντιούνται, μοιράζονται την αγάπη τους για το θέατρο και καλλιεργούν την ομαδικότητα, την καλλιτεχνική πειθαρχία και τη βαθύτερη κατανόηση του λόγου και της σκηνικής πράξης. Με μεράκι, συνέπεια και πίστη στη δύναμη του θεάτρου να ενώνει και να αφυπνίζει, το Εργαστήρι συμβάλλει ουσιαστικά στην πολιτιστική ζωή της Νάξου και των Μικρών Κυκλάδων.
