Οδυσσέας Ελύτης έχει κλείσει μέσα στους στίχους της συλλογής «Μικρές Κυκλάδες» όλη τη σπάνια ομορφιά τους: Τα κρίνα του καλοκαιριού, τα άγρια περιστέρια, «το περιβόλι με τ’ αστέρια,/και το πηγάδι το βαθύ» («Μαρίνα»). Τον μικρό βοριά που του «παράγγειλα, να ‘ναι καλό παιδάκι./Μη μου χτυπάει πορτόφυλλα και το παραθυράκι» («Του μικρού βοριά»). Την ανοιχτωσιά που απολαμβάνεις όταν κοιτάς από τον γιαλό «μες στα γαλάζια πέλαγα και στ’ άσπρα συννεφάκια» («Τα Ελληνάκια»). Τον κήπο που «έμπαινε στη θάλασσα, βαθύ γαρούφαλο ακρωτήρι (…) για το δικό σου το χατίρι» («Ο κήπος έμπαινε στη θάλασσα»).
Αλλά και χωρίς τις υπέροχες λέξεις και τις μαγικές ερωτικές εικόνες που φτιάχνει με αυτές ο ποιητής, σκέτο ποίημα είναι τα Κουφονήσια, τα δύο μικρά νησάκια που περιλαμβάνονται στο σύμπλεγμα των Μικρών Κυκλάδων. Και που το καλοκαίρι γίνονται δημοφιλής τουριστικός προορισμός κυρίως λόγω των υπέροχων παραλιών τους.
Ο «κήπος» μπαίνει στη θάλασσα λοιπόν, για να ανατρέξουμε ξανά στην εικόνα του Ελύτη και να την απολαύσουμε, και στο Πάνω (το κατοικημένο) και στο Κάτω (το σχεδόν ακατοίκητο) Κουφονήσι. Ενας «κήπος» αμιγώς μεσογειακός, αιγαιοπελαγίτικος. Δηλαδή τραχύς, πετρώδης, με λίγη χαμηλή βλάστηση και ελάχιστα, ανθεκτικά στους αέρηδες δέντρα, με θυμάρια, με φρύγανα και με σπάρτα. Το μοβ από τα μικρά πολύτιμα ανθάκια των θυμαριών και το κατακίτρινο των μυρωδάτων λουλουδιών των σπάρτων έρχονται (ανάλογα με την εποχή) να προσθέσουν λίγο χρώμα σε έναν πίνακα φιλοτεχνημένο σχεδόν αποκλειστικά από τις αποχρώσεις της γης, από χώμα, βράχο και άμμο. Εχει βεβαίως τη δική του, ιδιαίτερη γοητεία αυτός ο άνυδρος κόσμος. Εχει όμως γύρω του και τη θάλασσα, πεντακάθαρη, διαυγή και κρυστάλλινη που τον κυκλώνει σαν φωτοστέφανο για να τον κάνει ακόμα πιο όμορφο.
Φωτ.: Shutterstock
Βουτιές στην Ιστορία
Πώς φτάνουμε στα Κουφονήσια; Με πλοίο από τον Πειραιά ή από τη Νάξο. Πού επιβιβαζόμαστε; Στη Χώρα που βρίσκεται στο Πάνω Κουφονήσι, ένα μικρό λιμάνι με σπίτια στην παραδοσιακή αιγαιοπελαγίτικη αρχιτεκτονική και με μια μεγάλη γαλαζοπράσινη, αμμουδερή παραλία στην «αγκαλιά» της. Η πρώτη εικόνα είναι ενδεικτική εκείνου που θα συναντήσουμε στην πορεία, ενός παραθεριστικού παραδείσου με μερικές από τις ομορφότερες αμμουδιές του Αιγαίου.
Προτού όμως να βουτήξουμε στη θάλασσα ας κάνουμε και μια μικρή βουτιά στην Ιστορία που έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον: Τα Κουφονήσια κατοικούνται από την προϊστορική εποχή. Το επιβεβαιώνουν οι ανασκαφές που έχουν φέρει στο φως αξιόλογα ευρήματα του κυκλαδικού πολιτισμού. Εξάλλου και η γειτονική Κέρος (μαζί της και το κοντινό νησάκι Δασκαλιό) αποτέλεσε κέντρο του κυκλαδικού πολιτισμού. Στην περιοχή που τις περασμένες δεκαετίες υπήρξε πεδίο δράσης για τους αρχαιοκάπηλους πραγματοποιούνται ανασκαφές. Από εκεί προέρχεται και ο περίφημος «θησαυρός της Κέρου», ένα εξαιρετικά σημαντικό σύνολο μαρμάρινων κυρίως πρωτοκυκλαδικών αντικειμένων που βρέθηκαν στη θέση Κάβος και που πολλά από αυτά εκτίθενται στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.
Φωτ.: Shutterstock
Οι ωραιότερες παραλίες
Για να επιστρέψουμε όμως στα των διακοπών μας, η μικρή Χώρα διαθέτει καταλύματα, εστιατόρια και μπαρ, μπορεί δηλαδή να γίνει η έδρα μας, το ορμητήριο από το οποίο θα εκδράμουμε στο υπόλοιπο νησί. Και όταν λέμε θα εκδράμουμε εννοούμε θα εξερευνήσουμε τις παραλίες και θα απολαύσουμε τη δροσερή θάλασσα του Αιγαίου, γιατί αυτό κυρίως μας προσφέρουν τα Κουφονήσια. Εκτός λοιπόν από την Αμμο, την παραλία του λιμανιού, μπορούμε να πάμε στην παραλία Χαροκόπου ή Φοίνικα, στον Φανό, στην Ιταλίδα, στο διάσημο Πορί ή στο βοτσαλωτό Γάλα.
Φωτ.: Shutterstock
Κρυστάλλινα νερά βρίσκουμε και στις Σπηλιές του Ξυλομπάτη (κοντά στο Πορί) με τους εντυπωσιακούς βραχώδεις σχηματισμούς. Αλλού φτάνεις με τα πόδια, αλλού με μικρά σκάφη που εκτελούν τακτικά δρομολόγια. Ολες οι παραλίες μοιάζουν διαφημιστικές καρτ ποστάλ από μακρινά, εξωτικά τοπία, με την από λευκή ως χρυσή άμμο τους και με τα γαλαζοπράσινα νερά τους. Με καΐκι θα φτάσουμε και στο γειτονικό Κάτω Κουφονήσι για να απολαύσουμε τις δικές του εξωτικές παραλίες: Τους Λάκκους, το Νερό, τον Δέτη, τα Πεζούλια ή τους Καστέλλους. Απομόνωση, ησυχία, γαλήνη!
Φωτ.: Shutterstock
Καλοκαιρινή ραστώνη
Κάπως έτσι, με μπάνια, μπάνια και ξανά μπάνια περνάνε οι μέρες στα Κουφονήσια. Και με καλό φαγητό, κυρίως με φρεσκότατο ψάρι. Εκεί δεν θα πάτε για την ξέφρενη νυχτερινή ζωή (χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν υπάρχουν επιλογές και για τους ξενύχτηδες), δεν θα πάτε για τα κοσμικά περάσματα από σοκάκια-πασαρέλες, ούτε για ανελέητο shopping – αν και στα μαγαζάκια που λειτουργούν στο πάνω νησί θα βρείτε πολύ ενδιαφέροντα διακοσμητικά, ρούχα κ.λπ.
Τα Κουφονήσια δεν τα επιλέγεις για να παρτάρεις ή για να σε δουν (και να τους δεις), τα επιλέγεις για την απομόνωση και την ηρεμία που μπορούν (ακόμα) να σου προσφέρουν. Αν και εδώ που τα λέμε, με την προβολή που τους έχει γίνει τα τελευταία χρόνια έχουν χάσει πλέον και αυτά την «άσπιλη αγνότητα» που είχε ολόκληρο το Αιγαίο προτού παραδοθεί στον τουρισμό. Αλλάζουν οι εποχές, με τα θετικά και με τα αρνητικά τους…
Και εμείς, όλο και περισσότερο εκτιμάμε μέρη που όπως και τα Κουφονήσια έχουν ακόμα διατηρήσει κάτι από την παλιά εικόνα τους, από τα καλοκαίρια της απόλυτης ραστώνης και χαλάρωσης μακριά από καθετί στρεσογόνο.
Γι’ αυτό τα αγαπάμε και τα προτιμάμε και για τις εκτός τουριστικής σεζόν αποδράσεις μας. Η ομορφιά τους, όχι μόνο το καλοκαίρι αλλά και την άνοιξη και τις πρώτες εβδομάδες του φθινοπώρου, λειτουργεί ως βάλσαμο, ως γιατρικό για τις εντάσεις που φέρουμε μαζί μας εθισμένοι σε μια καθημερινότητα που μόνο ανθρώπινη δεν τη λες. Και αν θελήσουμε κάτι παραπάνω, τρία μικρά γειτονικά νησιά, η Δονούσα, η Ηρακλειά και η Σχοινούσα (όλα του συμπλέγματος των Μικρών Κυκλάδων), μας περιμένουν για να τα ανακαλύψουμε, εξίσου όμορφα, εξίσου φιλόξενα, εξίσου «εξωτικά».
