Η 3 Δεκέμβρη θεσπίστηκε το 1992 από τα Ηνωμένα Έθνη (Η. Ε.) ως Παγκόσμια Ημέρα Ανθρώπων με Αναπηρίες με σκοπό την προώθηση της κατανόησης της κοινωνίας σε θέματα αναπηρίας και την κινητοποίηση υπέρ των δικαιωμάτων αξιοπρέπειας και ευημερίας των ανθρώπων με αναπηρία…
Μια πρώτη τάξεως ευκαιρία για γνωστοποίηση δράσεων αλλά κα προβλημάτων. Ο προϊστάμενος του ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. Νάξου Κωνσταντίνος Κλουβάτος μέσω ανοιχτής επιστολής γνωστοποιεί τα προβλήματα και ενημερώνει την τοπική κοινότητα για όλα τα ζητήματα που αφορούν τις δομές… Καταλήγει δε σημειώνοντας ” Όλοι όσοι διακονούμε τον χώρο της ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης στην περιοχή μας, ζητούμε με την ευκαιρία της 3ης Δεκεμβρίου – Παγκόσμιας Ημέρας των ΑμεΑ, μεγαλύτερη ανταπόκριση από τους αρμόδιους φορείς και την τοπική κοινωνία για την άμεση και οριστική επίλυση των προβλημάτων που εμποδίζουν την απρόσκοπτη άσκηση του έργου μας. Γιατί η βελτίωση της ποιότητας ζωής και εκπαίδευσης των ΑμεΑ σε έναν τόπο σχετίζεται άμεσα με τις συνθήκες λειτουργίας των δομών ειδικής αγωγής της περιοχής, και δη των συνθηκών στέγασής τους”.
Αναλυτικά
“Όπως γνωρίζετε, η 3η Δεκέμβρη έχει ανακηρυχθεί σε Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, ημέρα που είναι αφιερωμένη στην ευαισθητοποίηση για τα δικαιώματα των ΑμεΑ και την υπεράσπισή τους. Η ημέρα αυτή αποτελεί ίσως την καλύτερη ευκαιρία για ενημέρωση της τοπικής κοινότητας για τις υπηρεσίες ειδικής αγωγής, εκπαίδευσης και υποστήριξης που παρέχονται στην περιοχή μας, αλλά και για τα προβλήματα που ενδεχομένως αντιμετωπίζουν αυτές οι υπηρεσίες στη λειτουργία τους.
Στόχος είναι η ευαισθητοποίηση της κοινωνίας και των φορέων λήψης αποφάσεων για τα θέματα αυτά και η συστράτευση όλων στην αντιμετώπιση των ενδεχόμενων προβλημάτων που εμποδίζουν την απρόσκοπτη λειτουργία των υπηρεσιών ειδικής αγωγής και υποστήριξης των ΑμεΑ.
Συνοπτικά, οι υπηρεσίες ειδικής αγωγής, εκπαίδευσης και υποστήριξης που παρέχονται στην περιοχή μας είναι οι εξής:
Α. Το Κέντρο Διεπιστημονικής Αξιολόγησης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης Νάξου (εν συντομία ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. Νάξου)
Βασική αποστολή του ΚΕΔΑΣΥ είναι: «η υποστήριξη των μαθητών, των σχολικών μονάδων και των Εργαστηριακών Κέντρων της περιοχής αρμοδιότητάς του για τη διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης όλων ανεξαιρέτως των μαθητών στην εκπαίδευση και την προάσπιση της αρμονικής ψυχοκοινωνικής τους ανάπτυξης και προόδου». Η ατομική αξιολόγηση των μαθητών για μαθησιακές δυσκολίες ή άλλες εκπαιδευτικές ή ψυχοκοινωνικές ανάγκες συνεχίζει να αποτελεί μία από τις σημαντικότερες αρμοδιότητες του ΚΕΔΑΣΥ.
Πραγματοποιείται στον χώρο του ΚΕΔΑΣΥ (Εγγαρές Νάξου) από Διεπιστημονική Ομάδα που απαρτίζεται από Ψυχολόγο, Κοινωνικό Λειτουργό, Εκπαιδευτικό ειδικής αγωγής και Λογοθεραπευτή, όπου απαιτείται. Η διάρκεια της αξιολόγησης είναι δύο ημέρες (δύο τρίωρα) για μαθητές δημοτικού και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και μία ημέρα (ένα τρίωρο) για μαθητές νηπιαγωγείου.
Οι σημαντικότερες προτάσεις που συνοδεύουν συνήθως την αξιολογική έκθεση του ΚΕΔΑΣΥ είναι:
✓ Φοίτηση του μαθητή σε Σχολείο Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης
✓ Παράλληλη Στήριξη ή Ειδική Βοήθεια στον μαθητή
✓ Υποστήριξη από εκπαιδευτικό Τμήματος Ένταξης
✓ Προφορική εξέταση σε ενδοσχολικές, απολυτήριες ή /και Πανελλαδικές Εξετάσεις
✓ Επιεικής αντιμετώπιση, κατανόηση και στοχευμένες προτάσεις διαχείρισης των μαθησιακών ή άλλων δυσκολιών
✓ Κατάλληλα εποπτικά μέσα, συνθήκες και πρακτικές διδασκαλίας και μάθησης
✓ Υποστήριξη του μαθητή ή και της οικογένειας από άλλους ειδικούς
Η περιοχή αρμοδιότητας του ΚΕΔΑΣΥ Νάξου περιλαμβάνει 10 νησιά: Νάξο, Πάρο, Αντίπαρο, Αμοργό, Ίο, Δονούσα, Κουφονήσια, Σχοινούσα, Ηρακλειά και Ανάφη. Το προσωπικό του ΚΕΔΑΣΥ φέτος αριθμεί 17 άτομα.
Τα στοιχεία του ΚΕΔΑΣΥ Νάξου, όπως εμφανίζονται στον παρακάτω πίνακα, δείχνουν ότι οι ανάγκες για αξιολόγηση και υποστήριξη μαθητών αυξάνεται τα τελευταία χρόνια με ραγδαίο ρυθμό:
Σημαντικότερα προβλήματα:
✓ Ο χώρος των 70 τ. μ. του πρώην Δημοτικού Σχολείου Εγγαρών δεν επιτρέπει πλέον την
ταυτόχρονη εργασία όλου του προσωπικού και μέρος του αξιολογικού έργου ασκείται σε
χώρους που έχει διαθέσει προσωρινά η Ιερά Μητρόπολη Παροναξίας. Η μίσθωση ή
ανέγερση ακινήτου τουλάχιστον 250 τ.μ. από την Περιφέρεια Ν. Αιγαίου δεν έχει
κατορθωθεί ακόμη εδώ και 5 χρόνια.
✓ Η απόσταση από τη Χώρα και το λιμάνι επιβαρύνει δυσανάλογα το κόστος πρόσβασης,
κυρίως για τις οικογένειες από τα υπόλοιπα 9 νησιά.
✓ Η στελέχωση του ΚΕΔΑΣΥ γίνεται με αναπληρωτές, με αποτέλεσμα το έργο του ΚΕΔΑΣΥ να
ξεκινάει κάθε χρόνο από το μηδέν.
Β. Το Ειδικό Δημοτικό Σχολείο και το Ειδικό Νηπιαγωγείο Νάξου
Το Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Νάξου ιδρύθηκε και λειτουργεί από το 1998 στον Άγιο Θαλλέλαιο Νάξου.
Δέχεται μαθητές με αναπηρία ηλικίας έως 14 ετών με δυνατότητα παράτασης ενός ακόμη
έτους. Το προσωπικό του απαρτίζεται από δασκάλους Ειδικής Αγωγής και ειδικό εκπαιδευτικό
προσωπικό, ανάλογα με τις ανάγκες του μαθητικού δυναμικού του, όπως Ψυχολόγο, Κοινωνικό Λειτουργό, Λογοθεραπευτή, Εργοθεραπευτή, Φυσιοθεραπευτή και Ειδικό Βοηθό.
Το Ειδικό Νηπιαγωγείο Νάξου ιδρύθηκε το 2001 και στεγάζεται στον Άγιο Θαλλέλαιο Νάξου, έναντι του Ειδικού Δημοτικού Σχολείου Νάξου. Δέχεται μαθητές με αναπηρία ηλικίας μέχρι 7 ετών. Το προσωπικό του απαρτίζεται από Νηπιαγωγό Ειδικής Αγωγής και ειδικό εκπαιδευτικό προσωπικό, αντίστοιχο του Ειδικού Δημοτικού σχολείου, ανάλογα με τις ανάγκες των μαθητών.
Σημαντικότερα προβλήματα των παραπάνω σχολείων:
✓ Η απόσταση από τα σχολεία γενικής αγωγής καθιστά δυσχερή την ευρύτερη
κοινωνικοποίηση και αλληλεπίδραση των μαθητών, δηλαδή τη συμπερίληψή τους.
✓ Το μεγαλύτερο μέρος του προσωπικού αλλάζει κάθε χρόνο.
Γ. Το ΕΕΕΕΚ Νάξου
Το Εργαστήριο Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΕΕΕΕΚ) Νάξου είναι δημόσιο Επαγγελματικό Σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που απευθύνεται σε μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή αναπηρίες, οι οποίες διαπιστώνονται από το ΚΕΔΑΣΥ Νάξου.
Ιδρύθηκε το 2004 και στεγάζεται από τότε μέχρι σήμερα σε προκάτ αίθουσες στον χώρο του 1ου και 2ου Γυμνασίου Νάξου.
Βασικός στόχος του Ε.Ε.Ε.Ε.Κ είναι να δημιουργήσει το κατάλληλο μαθησιακό περιβάλλον για να αναδυθούν και να αξιοποιηθούν οι δυνατότητες των μαθητών του ώστε να μπορέσουν να ενταχθούν στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο και να συμμετέχουν στην παραγωγική διαδικασία έχοντας αποκτήσει κοινωνικές, τεχνικές καθώς και επαγγελματικές δεξιότητες.
Η φοίτηση στο ΕΕΕΕΚ διαρκεί τουλάχιστον 5 χρόνια πέρα από τα μαθήματα Γενικής Παιδείας
(Γλώσσα, Μαθηματικά, Πληροφορική, Κοινωνική Επαγγελματική Αγωγή, Γυμναστική, Μουσική, Καλλιτεχνικά κτλ) περιλαμβάνει και εργαστηριακά μαθήματα (όπως Γεωπονία, Μαγειρική – Ζαχαροπλαστική, Χειροτεχνία, Υδραυλική, Αγγειοπλαστική κ.ά.), ανάλογα με τις εγκεκριμένες ειδικότητες κάθε ΕΕΕΕΚ. Το απολυτήριο του ΕΕΕΕΚ είναι ισότιμο με το Απολυτήριο Γυμνασίου και παρέχει πιστοποίηση επαγγελματικής κατάρτισης επιπέδου 1.
Οι επαγγελματικές εξειδικεύσεις του Ε.Ε.Ε.Ε.Κ Νάξου είναι:
✓ Γεωπονίας και αυτόνομης διαβίωσης
✓ Μαγειρικής-Ζαχαροπλαστικής
Σημαντικότερα προβλήματα:
✓ Εδώ και 20 χρόνια το σχολείο στεγάζεται σε προκατασκευασμένες αίθουσες που δεν
ανταποκρίνονται στις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών. Η έλλειψη αιθουσών,
εξοπλισμού και υποδομών καθιστά πολύ δύσκολη τη διδασκαλία, την επαγγελματική
κατάρτιση και τις ειδικές θεραπείες των μαθητών. Η ανάγκη εξεύρεσης κατάλληλου και
επαρκούς χώρου στέγασης είναι επιτακτική.
✓ Μεγάλο μέρος του προσωπικού αλλάζει κάθε χρόνο.
Δ. ΕΝΕΕΓΥ-Λ Νάξου
Το Ενιαίο Ειδικό Επαγγελματικό Γυμνάσιο – Λύκειο Νάξου ιδρύθηκε και ξεκίνησε τη λειτουργία του το σχολικό έτος 2007-2008 ως Τ.Ε.Ε. Ειδικής Αγωγής Α’ Βαθμίδας Νάξου, το 2016 μετατράπηκε σε Ειδικό Επαγγελματικό Γυμνάσιο με τάξεις Λυκείου και από το σχολικό έτος 2017-2018 λειτουργεί ως Ενιαίο Ειδικό Επαγγελματικό Γυμνάσιο – Λύκειο με τους ακόλουθους τομείς και Ειδικότητες:
✓ Τομέας Γεωπονίας, Τροφίμων και Περιβάλλοντος με ειδικότητα «Τεχνικός Ανθοκομίας και
Αρχιτεκτονικής Τοπίου»
✓ Τομέας Μηχανολογικός με ειδικότητες:
o «Τεχνικός Μηχανικός Θερμικών Εγκαταστάσεων και Μηχανικός Τεχνολογίας Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου»
o Τεχνικός Οχημάτων
✓ Τομέας Ηλεκτρολογίας, Ηλεκτρονικής και Αυτοματισμού με ειδικότητα «Ηλεκτρολογικών
Συστημάτων, Εγκαταστάσεων και Δικτύων»
✓ Τομέας Πληροφορικής με ειδικότητα «Τεχνικός Η/Υ και Δικτύων Η/Υ
Το σχολείο φιλοξενείται σε χώρους του ΕΠΑΛ Νάξου στο Φιλώτι Νάξου και απευθύνεται σε μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες οι οποίοι συναντούν σημαντικές δυσχέρειες φοίτησης στα γενικά σχολεία και έχουν σχετική αξιολογική έκθεση από το ΚΕΔΑΣΥ.
Tο προσωπικό του σχολείου απαρτίζεται από: α) εκπαιδευτικούς ειδικής αγωγής, β) ψυχολόγο γ) κοινωνική λειτουργό, δ) ειδικό βοηθητικό προσωπικό, για την εξυπηρέτηση των καθημερινών αναγκών των μαθητών.
Στο σχολείο διεξάγονται σειρά μαθημάτων γενικής παιδείας, μαθήματα ειδικότητας και εργαστήρια, ενώ παράλληλα γίνονται δράσεις περιβαλλοντικές, πολιτιστικές και Αγωγής Υγείας. Μέσα από την εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση επιδιώκεται επίσης η κοινωνικοποίηση των μαθητών, η εμπέδωση ηθικών αξιών και η εξοικείωση με τις νέες τεχνολογίες, την καινοτομία και τον πολιτισμό.
Η φοίτηση στο ΕΝΕΕΓΥ-Λ διαρκεί 8 χρόνια (4 για το γυμνάσιο και 4 για το Λύκειο). Mε την
ολοκλήρωση της Δ΄ Τάξης Λυκείου χορηγείται απολυτήριο ισότιμο του γενικού λυκείου και
επαγγελματικό πτυχίο επιπέδου 4. Επιπλέον, οι απόφοιτοι της Δ΄ Τάξης Λυκείου μπορούν να
συμμετάσχουν στο Μεταλυκειακό Έτος-Τάξη Μαθητείας των ΕΠΑ.Λ.
Οι μαθητές έχουν την δυνατότητα να συμμετάσχουν στις Πανελλαδικές Εξετάσεις για την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και να συνεχίσουν περαιτέρω τις σπουδές τους. Επίσης, μπορούν με το Απολυτήριό τους να εγγραφούν σε δημόσια ή ιδιωτικά ΙΕΚ της επιλογής τους.
Σημαντικότερα προβλήματα:
✓ Το ΕΝΕΕΓΥ-Λ, ως φιλοξενούμενο στο σχολικό συγκρότημα του ΕΠΑΛ Νάξου, δε διαθέτει
επαρκείς και κατάλληλες αίθουσες διδασκαλίας, εργαστηριακούς χώρους και γραφεία.
✓ Έχει εξαγγελθεί από τον Δήμο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων η ανέγερση κατάλληλου κτηρίου με προδιαγραφές που θα καλύπτουν τις ανάγκες του ΕΝΕΕΓΥ-Λ Νάξου, η οποία όμως δεν έχει ακόμη υλοποιηθεί.
Ε. ΕΝΕΕΓΥ-Λ Πάρου
Το Ενιαίο Ειδικό Επαγγελματικό Γυμνάσιο – Λύκειο Πάρου ιδρύθηκε το 2019 μετά από εισήγηση του ΚΕΔΑΣΥ Νάξου και ξεκίνησε τη λειτουργία του από το σχολικό έτος 2020 – 2021. Στεγάζεται στο κτίριο του πρώην Δημοτικού Σχολείου Καμαρών μετά από τις κατάλληλες προσαρμογές στον χώρο. Οι σπουδές διαρθρώνονται όπως και στο ΕΝΕΕΓΥ-Λ Νάξου. Σήμερα στο σχολείο λειτουργεί Τομέας Πληροφορικής με ειδικότητα «Τεχνικός Η/Υ και Δικτύων Η/Υ».
Σημαντικότερα προβλήματα:
✓ Η απόσταση από τα σχολεία γενικής αγωγής καθιστά δυσχερή την ευρύτερη
κοινωνικοποίηση και αλληλεπίδραση των μαθητών, δηλαδή τη συμπερίληψή τους.
✓ Θα χρειαστούν μεγαλύτερες εγκαταστάσεις για την υποστήριξη της συνολικής λειτουργίας
του σχολείου, δεδομένης και της αύξησης του μαθητικού του πληθυσμού.
ΣT. Εισήγηση για ίδρυση Ειδικού Νηπιαγωγείου και Ειδικού Δημοτικού Σχολείου Πάρου
Πρόσφατα (Νοέμβριος 2023) υποβλήθηκε η τρίτη κατά σειρά εισήγηση – πρόταση του ΚΕΔΑΣΥ Νάξου προς το Υπουργείο Παιδείας για ίδρυση Ειδικού Δημοτικού Σχολείου στην Πάρο και η δεύτερη κατά σειρά πρόταση για ίδρυση Ειδικού Νηπιαγωγείου στο ίδιο νησί. Η λειτουργία των δύο σχολείων είναι πλέον επιβεβλημένη, καθώς θα εξυπηρετήσουν τις σημαντικές ανάγκες για ειδική αγωγή και εκπαίδευση που εμφανίζονται τα τελευταία χρόνια στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση του νησιού. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΚΕΔΑΣΥ Νάξου, η λειτουργία του σχολείου πλέον θα είναι όχι μόνο βιώσιμη αλλά και δυναμικά αναπτυσσόμενη.
Σήμερα, οι μαθητές αυτοί φοιτούν σε γενικά σχολεία, χωρίς όμως να μπορούν να υποστηριχθούν με πληρότητα οι αυξημένες εκπαιδευτικές, ψυχοκοινωνικές ή άλλες ανάγκες τους (π.χ. ανάγκες για εργοθεραπεία, λογοθεραπεία κ.ο.κ.).
Ο Δήμος Πάρου ανταποκρίθηκε άμεσα στο αίτημα για στέγαση αυτών των σχολείων και εκκρεμεί πλέον η απόφαση του Υπουργείου Παιδείας.
Ζ. Τμήματα Ένταξης σε γενικά σχολεία – Παράλληλη στήριξη μαθητών – ΕΒΠ – Σχολικοί Νοσηλευτές
Απαιτούνται Τμήματα Ένταξης σε περισσότερα σχολεία που ιδρύονται και λειτουργούν στα σχολεία γενικής αγωγής υποστηρίζουν μαθησιακά μαθητές που αντιμετωπίζουν σημαντικές μαθησιακές δυσκολίες μετά από πρόταση του ΚΕΔΑΣΥ. Οι εκπαιδευτικοί των Τμημάτων Ένταξης είναι ειδικά καταρτισμένοι για να υποστηρίζουν τους μαθητές κατά προτεραιότητα μέσα στην τάξη τους και εξατομικευμένα στον χώρο του Τμήματος Ένταξης. Το ΚΕΔΑΣΥ Νάξου εισηγείται την ίδρυση πρόσθετων Τμημάτων Ένταξης κάθε φορά που προκύπτει ανάγκη και πληρούνται οι σχετικές προϋποθέσεις. Οι αποφάσεις ίδρυσης λαμβάνονται από το Υπουργείο Παιδείας.
Η Παράλληλη Στήριξη είναι υποστηρικτικός θεσμός που εφαρμόζεται εδώ και χρόνια εντός των γενικών σχολείων προσχολικής, δημοτικής και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και απευθύνεται σε μαθητές που δυσκολεύονται να ενταχθούν και να λειτουργήσουν με αυτονομία στη διαδικασία της μάθησης και κοινωνικής αλληλεπίδρασης μέσα στην τάξη, στο προαύλιο και σε κάθε άλλη δράση του σχολείου. Το έργο αυτό ασκείται από εκπαιδευτικό με ειδίκευση στην ειδική αγωγή, ο οποίος υποστηρίζει εξατομικευμένα τον μαθητή που έχει ανάγκη μέσα στην τάξη, παράλληλα με τον εκπαιδευτικό της τάξης, με στόχο τη σταδιακή αυτόνομη συμμετοχή του στην εκπαιδευτική διαδικασία. Κάθε χρόνο υποστηρίζονται δεκάδες μαθητές με Παράλληλη Στήριξη στην περιοχή αρμοδιότητας του ΚΕΔΑΣΥ Νάξου, μετά από σχετική εισήγηση του ΚΕΔΑΣΥ.
Τέλος, μαθητές που δεν αυτοεξυπηρετούνται υποστηρίζονται από Ειδικό Βοηθητικό προσωπικό μετά από πρόταση του ΚΕΔΑΣΥ, ενώ μαθητές με προβλήματα υγείας υποστηρίζονται από Σχολικό Νοσηλευτή μετά από σχετική ιατρική γνωμάτευση.
Σημαντικότερα προβλήματα:
✓ Δεν εγκρίνονται από το Υπουργείο Παιδείας όλα τα Τμήματα Ένταξης που εισηγούνται τα
ΚΕΔΑΣΥ, με αποτέλεσμα πολλοί μαθητές να παραμένουν χωρίς εξατομικευμένη υποστήριξη.
✓ Δε διατίθενται σε όλα τα σχολεία χώροι για λειτουργία Τμήματος Ένταξης.
✓ Δε στελεχώνονται εγκαίρως ή καθόλου κάποιες θέσεις Παράλληλης Στήριξης, με αποτέλεσμα κάποιοι μαθητές να μη λαμβάνουν την απαραίτητη υποστήριξη.
Όλοι όσοι διακονούμε τον χώρο της ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης στην περιοχή μας, ζητούμε με την ευκαιρία της 3ης Δεκεμβρίου – Παγκόσμιας Ημέρας των ΑμεΑ, μεγαλύτερη ανταπόκριση από τους αρμόδιους φορείς και την τοπική κοινωνία για την άμεση και οριστική επίλυση των προβλημάτων που εμποδίζουν την απρόσκοπτη άσκηση του έργου μας. Γιατί η βελτίωση της ποιότητας ζωής και εκπαίδευσης των ΑμεΑ σε έναν τόπο σχετίζεται άμεσα με τις συνθήκες λειτουργίας των δομών ειδικής αγωγής της περιοχής, και δη των συνθηκών στέγασής τους.
Ευχόμαστε λοιπόν ακόμη μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση και άμεσες ενέργειες για την αναβάθμιση της ειδικής αγωγής στην περιοχή μας και εν γένει της ποιότητας ζωής των ατόμων με αναπηρία.
