Η Πατινάδα στ’ Απεράθου δεν είναι απλά ένα τραγούδι. Είναι μια κοινωνική δήλωση. Μια τελετουργία βαθιάς σημασίας που φέρει μνήμες, επιθυμίες και κώδικες ζωής, στον πιο αυθεντικό και απεραθίτικο τρόπο.
Η πατινάδα δεν απευθύνεται μόνο στο αυτί. Είναι εμπειρία που διαπερνά την καρδιά, τη μνήμη και τη γλώσσα του σώματος. Είναι λόγος, ποίηση και ερμηνεία. Είναι ένα βήμα επικοινωνίας δημόσιο, θαρραλέο, τρυφερό και κάποιες φορές πικάντικο. Όλα αυτά χωρούν μέσα στα δεκαπεντασύλλαβα τετράστιχα που οι πατιναδόροι απαγγέλλουν με καμάρι και μουσική συνέπεια.
Η Απείρανθος δεν φιλοξενεί απλώς την πατινάδα. Την κρατά ζωντανή, την εξελίσσει, της δίνει ρίζα και άνοιγμα.
Δεν είναι τυχαίο ότι στ’ Απεράθου η πατινάδα έχει διασωθεί με μορφή σχεδόν απαράλλαχτη, φτάνοντας μέχρι τις μέρες μας ως πολιτιστική ζωντανή μνήμη. Η παλιά πατινάδα, όπως παιζόταν πριν την Κατοχή, βασίζεται σε τρεις καθιερωμένους σκοπούς, χωρίς τα “τσακίσματα” ή τις νεωτερικές παραλλαγές που έφεραν άλλες γενιές.
Ο τρίτος σκοπός, “Το ξύπνημα του άμου”, είναι από τα πιο ενδιαφέροντα και αποκαλυπτικά. Όχι μόνο για τη μουσική του ιδιαιτερότητα, αλλά και για το περιεχόμενο των τραγουδιών: Σαρκαστικά σχόλια, υπαινιγμοί, σόκιν ατάκες, όλα λέγονταν με νότες και χαμόγελο, το ξημέρωμα της Δευτέρας μετά το γάμο. Ήταν η πρώτη δημόσια “κριτική” για το πώς κύλησε η πρώτη νύχτα των νεόνυμφων. Άλλες φορές καυστική, άλλες τρυφερή, πάντα αληθινή.
Η πατινάδα είναι έκφραση συλλογική. Παλιότερα, νέοι άνδρες του χωριού, φίλοι και συγγενείς του γαμπρού, οργανώνονταν για να τραγουδήσουν μαζί. Η συλλογικότητα αυτή ήταν και κοινωνική δήλωση. Ήταν η στιγμή που ένας νέος άνδρας περνούσε από το καθεστώς του εργένη στην ενήλικη ευθύνη, και το χωριό τον επιβεβαίωνε μουσικά.
Η Απείρανθος κρατά αυτή τη μορφή πολιτισμού ζωντανή. Δεν είναι τουριστικό αξιοθέατο, είναι μνήμη που αναπνέει. Κι αυτό είναι το μεγάλο της πλεονέκτημα. Εκεί, η πατινάδα δεν αναβιώνεται, ζει. Η αυλή της Παναγίας και η πορεία προς την εκκλησία του Χριστού δεν είναι απλώς διαδρομή, είναι μυσταγωγία.
Η φετινή αναβίωση της πατινάδας, στα πλαίσια της νέας σειράς πολιτιστικών εκδηλώσεων με τίτλο #Τ_Απεραθίτικα, αποτελεί κάλεσμα. Να ξαναδούμε την παράδοση όχι ως σχήμα, αλλά ως σώμα. Όχι ως απολίθωμα, αλλά ως ζώσα, πεισματικά ερωτική μορφή έκφρασης.
Διότι εκεί, στον τόπο που γεννήθηκε, εκεί μόνο μπορείς να τη νιώσεις ολόκληρη.
📍 Κυριακή 13 Ιουλίου, 19:30 – Απείρανθος Νάξου – Με την υπογραφή του Απεραθίτικου Πολιτιστικού Συλλόγου “Τα Φανάρια”
Ευχαριστούμε τον εκπαιδευτικό Φρατζέσκο Μαργαρίτη για τις πληροφορίες μέσα από τα social media
