Το παρόν άρθρο είναι αφιερωμένο στη Δονούσα, που τα τελευταία χρόνια έχει κερδίσει επάξια την αγάπη και την εκτίμηση των επισκεπτών, Ελλήνων και Ευρωπαίων. Γνωστό και ως το «διαμαντάκι των Μικρών Κυκλάδων», η Δονούσα διαγράφει σημαντική ανάπτυξη σε όλους τους τομείς ενδιαφέροντος: τον τουρισμό, την οικονομία, τον πολιτισμό, τη λαογραφική παράδοση. Ως απόδειξη για αυτό τον ισχυρισμό μας θα αναφέρουμε μια πρόσφατη Δράση που πραγματοποίησε μια ομάδα εκπαιδευτικών στο Γυμνάσιο-ΛΤ Δονούσας και έχει, κατά την προσωπική άποψη του Συντάκτη, ιδιαίτερη σημασία για το νησί. Η Δράση αυτή φέρει το όνομα DONOUSSA – METEOPROJECT και όπως είναι προφανές, έχει ως θέμα της τον καιρό της Δονούσας.
Η Δράση πραγματοποιείται στα πλαίσια της Αξιολόγησης Σχολικής Μονάδας για το σχολικό έτος 2022-23 από τους εκπαιδευτικούς: Δρ. Παναγιώτη Αλούκο (Φυσικό και Συντονιστή της Δράσης), Δρ. Παναγιώτα Πολίτη (Φιλόλογο), κ. Αγάπη Αγγέλου (Μαθηματικό), κ. Δημήτριο Ταλαγάνη (Φυσικής Αγωγής) και κ. Αναστάσιο Ψαρουδάκη (Χημικό). Στη Δράση συμμετέχουν όλοι οι μαθητές του σχολείου.
Ο κ. Παναγιώτης Αλούκος θέλησε να μας αναλύσει γιατί και πώς αποφάσισε να ασχοληθεί με τον καιρό της Δονούσας και τη σημασία που έχει η Δράση και ο Μετεωρολογικός σταθμός για το νησί. Τονίζει ότι το σημαντικότερο στοιχείο της Δράσης DONOUSSA – METEOPROJECT είναι η ομαδικότητα, η συλλογικότητα, η συνεργασία και η διεπιστημονικότητα. Για το λόγο αυτό και αποφεύγει κάθε μονομερή ή προσωπική αναφορά γιατί θα μείωνε το χαρακτήρα αλλά και τα επιτεύγματα της Δράσης. Έτσι, ξόδεψε αρκετό μελάνι για τη Δονούσα, το νησί που όπως λέει, τον φιλοξενεί και τον περιβάλλει με την αγάπη του τα τρία τελευταία χρόνια.
Ο Δρ. Παναγιώτης Αλούκος εργάσθηκε ως μεταδιδακτορικός ερευνητής στην Τουλούζη (Γαλλία) και στο Πανεπιστήμιο Πατρών, έχει διαμείνει για τρεις μήνες στο Exeter (Αγγλία)και έχει παρακολουθήσει συνέδρια σε Ολλανδία και Αυστρία. Aπό τον Σεπτέμβριο του 2020 εργάζεται ως αναπληρωτής εκπαιδευτικός στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Υπηρετεί για τρίτη συνεχόμενη σχολική χρονιά στη Δονούσα οπότε η αναφορά του έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Ας τον παρακολουθήσουμε λοιπόν να μας περιγράφει την εμπειρία και τις εντυπώσεις που έχει κατά την τριετή διαμονή του στο νησί και πώς του γεννήθηκε η ιδέα να ασχοληθεί με τον καιρό της Δονούσας.
«Τρίτη χρονιά στη Δονούσα και δεν τη χόρτασα, δεν ήρθε ο κορεσμός, η κόπωση, η τάση φυγής. Οσάκις συλλογίζομαι αυτό το νησί γιατί με κρατά αγκυροβολημένο ωσάν τη βάρκα στο λιμάνι, τι μου προσφέρει, πώς ολοκληρώνει την ευτυχία μου, πάντα καταλήγω σε ένα συμπέρασμα. Είναι ένα σύνολο απλών χαρακτηριστικών του που συνεργατικά διαμορφώνουν τη μοναδική προσωπικότητά του.
Προσωπικά, η Δονούσα μου αρέσει περισσότερο το χειμώνα. Από τον Οκτώβριο μέχρι τον Μάιο προσφέρει γενναιόδωρα ησυχία, ηρεμία, γαλήνη. Ιδιαίτερα εκτιμώ ένα αίσθημα ιδιοκτησίας που αναπτύσσεται μέσα μου. Ζώντας με τους λίγους κατοίκους του νησιού, νοιώθω ότι ολόκληρο το νησί μου ανήκει: κάθε σπίτι, κάθε βράχος, κάθε σοκάκι, κάθε παραλία, όλα τα νοιώθω σαν δικά μου. Με την άφιξη των επισκεπτών τον Ιούνιο όμως επιστρέφει το αίσθημα της ανωνυμίας, γνώριμο από τη διαμονή μου στις μεγαλουπόλεις στο παρελθόν. Αφήνω τη Δονούσα τέλος Ιουνίου. Τις καλοκαιρινές μου διακοπές τις περνώ κάθε χρόνο στη Νότια Εύβοια με τους γονείς μου, αλλά και εκεί είμαι ένας ανάμεσα στους πολλούς.
Παρατηρώντας τους μόνιμους κατοίκους του νησιού, διαπιστώνω μια ειδοποιό διαφορά της Δονούσας από κάποια αραιοκατοικημένα μέρη της Ελλάδας όπου οι νέοι έφυγαν για το κλεινόν άστυ. Στη Δονούσα, οι λιγοστοί μόνιμοι κάτοικοι καλύπτουν κατά συνεχή τρόπο το ηλικιακό εύρος από τη βρεφική και παιδική ηλικία έως τα γεράματα. Στην κυριακάτικη Θεία Λειτουργία στον Σταυρό με τον Παπακώστα, θα συναντήσω μανάδες με τα μωρά να βυζαίνουν στον κόρφο τους, τα παιδάκια να παίζουν ανέμελα, τους έφηβους μαθητές μου να κάνουν μπουλούκια, τους τριαντάρηδες, σαραντάρηδες, πενηντάρηδες κοκ έως και ογδοντάρηδες του νησιού, γυναίκες και άνδρες, να στέκονται με ευλάβεια. Τι όμορφη εικόνα! Σκέφτομαι πόση χαρά δίνουν οι μικροί στους μεγάλους και τι παράδειγμα δίνουν οι μεγάλοι στους μικρούς!
Ο περιφερειακός, όπως λέγεται, ο ασφαλτωμένος δρόμος που συνδέει το λιμάνι με τον Κέδρο, το Μερσίνη και την Καλοταρίτισσα, προσφέρεται για περπάτημα και χαλάρωση. Όταν τον περπατώ, μου δίνει τη δυνατότητα να αναπνεύσω το ιώδιο της θάλασσας, να κατέβω την κατηφόρα που περνά από την παραλία του Κέδρου και να ανέβω άλλες ανηφόρες, να δω τους λόφους και τα βουνά του νησιού. Το μάτι μου σε κάποια σημεία χάνεται αγναντεύοντας αναπόφευκτα από ψηλά το γαλάζιο του Αιγαίου. Αυτή είναι η απέριττη ομορφιά του τοπίου: τοπίο λιτό, επαναλαμβανόμενο αλλά καθόλου ανιαρό.
Τα απογεύματα που φθάνει ο Σκοπελίτης στο λιμάνι είναι σαν μια μικρή γιορτή. Όλοι οι κάτοικοι και επισκέπτες έχουν κάτι να πάρουν ή να δώσουν. Πρόσωπα γελαστά και ξέγνοιαστα, πηγαδάκια, χαιρετισμοί, όλα συνθέτουν το κλίμα μιας πανήγυρης. Αν θέλω να μιλήσω με κάποιον, δε χρειάζεται να του χτυπήσω την πόρτα, να του τηλεφωνήσω, να του στείλω SMS ή να χρησιμοποιήσω το messenger. Ξέρω ότι θα τον δω στο λιμάνι. Μοιάζει σαν μια άτυπη συμφωνία όλων των κατοίκων να συναντιούνται στο λιμάνι, κάτι σαν εθιμοτυπικό, σαν λαϊκή παράδοση. Στη Δονούσα, η μοντέρνα τάση επικοινωνίας με τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα (κινητό, facebook κλπ) ηττάται από τον θρυλικό Σκοπελίτη!
Κάποιες μέρες ωστόσο βρέχει πολύ ή φυσά δυνατά. Τότε η προσέγγιση στο πλοίο είναι δύσκολη έως και επικίνδυνη. Και βλέπω τη δυσκολία αυτή να απεικονίζεται σε πρόσωπα. Στα πρόσωπα των κατοίκων που περιμένουν εναγωνίως το πλοίο για να παραλάβουν είδη πρώτης ανάγκης. Τότε, οι κάτοικοι της Δονούσας φαντάζουν στα μάτια μου σκληροτράχηλοι, πεισματώδεις, απτόητοι, θαλασσοδαρμένοι, περιπετειώδεις, έως και γενναίοι!
Άλλοτε πάλι τυχαίνουν τα απαγορευτικά και είμαστε αποκλεισμένοι. Και τότε, πρώτος εγώ φαίνομαι σκυθρωπός. Τότε, μπαίνουν οι λογισμοί στο νου μου και βγαίνει η αγωνία, η αμφισβήτηση και ο δισταγμός για το δυσπρόσιτο σχολείο, μήπως κάποιος δεν παραλάβει τα φάρμακά του, μήπως κάποιος πάθει κάποιο ατύχημα και δεν προλάβουμε. Τότε, νοιώθω ευάλωτος, αδύναμος και νικημένος και παραδίνομαι στα στοιχειά του καιρού και της φύσης.
Κοντολογίς, η Δονούσα παλινδρομεί από τηνησιώτικη παράδοση και τη θρησκευτική ευλάβεια μέχρι τον κατακλυσμό από επισκέπτες και τουρίστες. Από το ανεμοδαρμένο χειμωνιάτικο τοπίο μέχρι τους θερινούς καύσωνες. Από την κυκλαδίτικη ευγένεια, λεπτότητα και φιλοξενία μέχρι τον σκληροτράχηλο και περιπετειώδη χαρακτήρα που αψηφά τη μανία της θάλασσας. Από την αγάπη για τη ζωή, τη φύση και τη δράση μέχρι την απόλυτη εξάρτηση του βιοπορισμού και της οικονομίας από τα καιρικά φαινόμενα. Και όμως, παρά τις δυσκολίες, όσο και αν ο καιρός κατατρύχει τους κατοίκους της Δονούσας, εκείνοι δεν μεμψιμοιρούν, δεν το βάζουν κάτω και στο τέλος βγαίνουν νικητές.
Όχι μονάχα η οικονομία και η βιοποριστική επιβίωση αλλά και η ίδια η ζωή των κατοίκων της Δονούσας εξαρτάται από τον καιρό. Κάπως έτσι γεννήθηκε η ιδέα να ασχοληθώ με τον καιρό της Δονούσας. Να προσεγγίσω τις καιρικές συνθήκες, να τις κατανοήσω και να τις εξημερώσω. Να προσπαθήσω να κερδίσω τα στοιχειά της φύσης. Με το δικό μου τρόπο, με τον τρόπο που εγώ ξέρω και μπορώ. Να μην το βάλω κάτω και στο τέλος να βγω νικητής. Εν κατακλείδι, να μιμηθώ τους κατοίκους της Δονούσας στον καθημερινό αγώνα της ζωής τους.
Ο Μετεωρολογικός Σταθμός του Γυμνασίου-ΛΤ Δονούσας είναι ερασιτεχνικός και μη-αυτόματος, ωστόσο α) καλύπτει τις εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών για μια εισαγωγή στη Μετεωρολογία και μελλοντικά ερευνητικά projectsσε στοιχειώδεις κλιματολογικές μελέτες της νήσου εκ μέρους των μαθητών, β) προσφέρειενημέρωση στην τοπική και περιφερειακή κοινωνία με δημοσίευση του τρέχοντος καιρού της Δονούσας στην ιστοσελίδα του Γυμνασίου-ΛΤ Δονούσας και γ) δημοσιεύει την εικόνα του ζωντανού καιρού της Δονούσας μέσω κάμερας στο κοινωνικό δίκτυο facebook (GymdonoussaLivecamera) προβάλλοντας το ίδιο το νησί μας. »
