Από τις αρχές Δεκεμβρίου το αθηναϊκό κοινό περνάει το κατώφλι του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης για να γνωρίσει άγνωστες θεές, αρχόντισσες και κοινές θνητές στην έκθεση «Κυκλαδίτισσες. Αγνωστες ιστορίες γυναικών των Κυκλάδων».
Αγγεία, ψηφιδωτά, μαρμάρινες στήλες, προικοσύμφωνα, θρησκευτικές εικόνες, μας ξανασυστήνουν τις γυναίκες που έζησαν στο σύμπλεγμα του αρχιπελάγους στην αρχαιότητα και ο απόηχός τους έφτασε μέχρι το Βυζάντιο, αλλά και αργότερα.
Μία από τις πιο αινιγματικές ήταν η Νεικώ της Σικίνου. Τα οστά που εντοπίστηκαν στον ασύλητο τάφο της από τους αρχαιολόγους το 2018 –και συμπεριλαμβάνονται στα εκθέματα– μαρτυρούν ότι αυτή η επιφανής 35χρονη της ρωμαϊκής εποχής θεωρήθηκε μάλλον δαιμονισμένη και στον θώρακά της εναποτέθηκαν ξόρκια. Αλλά και το μαυσωλείο, το οποίο προοριζόταν για τελευταία κατοικία της, έχει κι αυτό τρομερές ιστορίες να μας διηγηθεί, καθώς αρκετά νωρίς μετατράπηκε από τους Σικινιώτες σε ορθόδοξο ναό που πήρε το όνομα Επισκοπή.
Αυτό το μοναδικό μνημείο ήταν το κύριο θέμα στην 3η ετήσια διάλεξη της Ελληνικής Αρχαιολογικής Επιτροπής Μεγάλης Βρετανίας, αφιερωμένης στη μνήμη της Ματρώνας Εγκον-Ξυλά, της μεγάλης Χιώτισσας της διασποράς, ιδρύτριας του φορέα.
Στη μεγάλη αίθουσα εκδηλώσεων του Ελληνικού Κέντρου στο Λονδίνο στις 3 Δεκεμβρίου, με την παρουσία υποτρόφων της Επιτροπής, εκλεκτών επιστημόνων, μελών της εφοπλιστικής παροικίας του Λονδίνου και εκπροσώπων της ελληνικής πρεσβείας του Λονδίνου (παρέστησαν η Μαριάννα Βαρβαρρήγου, επικεφαλής του γραφείου Δημόσιας Διπλωματίας και ο Χρήστος Γούλας, πρόξενος) και βέβαια φιλελλήνων, ο ομιλητής δρ Δημήτρης Αθανασούλης ανέλυσε τα μυστικά αυτού του σπαράγματος, που στέκει στην ίδια θέση από τον 3ο αιώνα μ.Χ.
Ο έφορος Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και Δωδεκανήσου –που προσωπικά επέβλεψε το βραβευμένο από την Europa Nostra έργο της αποκατάστασης, φέρνοντας αναπάντεχα στο φως τον τάφο της Νεικώς– προσκλήθηκε από την πρόεδρο της Επιτροπής δρα Ζέττα Θεοδωροπούλου-Πολυχρονιάδη να αναφερθεί στα πιο σημαντικά στοιχεία που μας έχει αποκαλύψει έως τώρα η Επισκοπή. Η αίθουσα στολισμένη με τα αγαπημένα μπλε και άσπρα λουλούδια της Μάττης και η απουσία της αισθητή.
Η εκδήλωση ξεκίνησε με ένα συγκινητικό σύντομο βίντεο με την προσφορά της εκλιπούσας, καθώς και τα επιτεύγματα της Επιτροπής. Πλησιάζει άλλωστε η επέτειος για τα 40 χρόνια από την ίδρυσή της με 75 υποτρόφους, εξαίρετους επιστήμονες σε Ελλάδα, Ευρώπη και ΗΠΑ. Παρόντες και οι καινούργιοι υπότροφοι, τους χορηγούς των οποίων ευχαρίστησε η πρόεδρος: ο Νίκος και η Σταματία Κομνηνού, μεγάλοι δωρητές, επάξια συνεχίζουν το έργο της μητέρας τους με την ετήσια χορηγία υποτροφίας στο όνομά της και στηρίζουν παντοιοτρόπως θερμά το έργο των συμβούλων της Επιτροπής.
Το ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη, με ετήσια υποτροφία στο όνομα του αείμνηστου Ντίνου Λεβέντη, το ίδρυμα Ι.Φ. Κωστοπούλου με τη χορηγία του στη μνήμη του Γιάννη Κωστόπουλου, θερμού υποστηρικτή της αρχαιολογίας και του ελληνικού πολιτισμού, κ.ά.
Το κοινό παρακολούθησε με αμείωτο ενδιαφέρον την εξαιρετική ομιλία του Δημήτρη Αθανασούλη (photo 2), που στάθηκε στις διαδοχικές ιστορικές φάσεις του μνημείου, τις απόπειρες επισκευής που έκαναν οι ντόπιοι, ακόμη και στον μεσαίωνα, καθώς και τις πτυχές της ιστορίας που γίνονται εύγλωττες μέσα από την αρχαιολογική έρευνα.
Η διαπρεπής ομότιμη καθηγήτρια στο King’s College London Τζούντιθ Χέριν (photo 1), γνωστή στην Ελλάδα και για τα βραβευμένα βιβλία της για το Βυζάντιο, έκλεισε τη βραδιά. Ξεχώρισαν οι παρουσίες της Εντμέ Λεβέντη –μέλος του Δ.Σ. και χήρα του Ντίνου Λεβέντη–, του Αλέξανδρου Κέδρου, των Γιάννη Λύρα, των Γιώργη και Νατάσας Λαιμού, του δρος Τάσου Παπακώστα, καθηγητή Βυζαντινών Σπουδών στο King’s College London, κ.ά.
Με πληροφορίες από τη σελίδα “Καθημερινή” – Αρθρο Μαργαρίτα Πουρνάρα
