Ένα ολοκληρωμένο και πλήρες σχέδιο, για την διάσωση και ανάδειξη των μεταλλευτικών μνημείων και τοπίων της Σερίφου παρουσιάστηκε τη Δευτέρα 11 Νοεμβρίου 2024, στην αίθουσα της ΕΣΗΕΑ στην Αθήνα, παρουσία πλήθους κόσμου και με τη συμμετοχή επιστημόνων εγνωσμένης αξίας, αυτοδιοικητικών και κοινωνικών φορέων.
Το master plan του υπαίθριου μουσείου μεταλλείων και του τοπιακού πάρκου της νοτιοδυτικής Σερίφου το οποίο παρουσιάστηκε στο κοινό, εκπονήθηκε, μετά από ανάθεση του Δήμου Σερίφου, υπό την επιστημονική ευθύνη του Καθηγητή ΕΜΠ Νίκου Μπελαβίλα, Διευθυντή του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος και επικεφαλής του έργου του Μουσείου Μεταλλείας-Μεταλλουργίας Λαυρίου.
Στην έρευνα συμμετείχε μία ομάδα έμπειρων πανεπιστημιακών με τους καθηγητές της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών ΕΜΠ Χάρη Γαντέ, Διευθυντή του Εργαστηρίου Μεταλλικών Κατασκευών και Βασίλη Μαρίνο, Πρόεδρο της Διεθνούς Ένωσης Τεχνικής Γεωλογίας και Περιβάλλοντος, όπως και τις ερευνήτριες Δήμητρα Μαυροκορδάτου, MSc Αρχιτέκτονα-Αναστηλώτρια, Βασιλική Πουγκακιώτη MSc Πολιτικό Μηχανικό – Αναστηλώτρια και την συντονίστρια της έρευνας Πολίνα Πρέντου MSc Αρχιτέκτονα –Πολεοδόμο.
Στις 158 σελίδες της έρευνας, η οποία παραμένει στα συρτάρια των υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού επί μήνες δίχως να έχει αξιολογηθεί, αναλύονται βήμα-βήμα όσα θα πρέπει να γίνουν ώστε να αποτραπεί άμεσα ο κίνδυνος κατάρρευσης πολλών μνημείων και ειδικά της εμβληματικής Σκάλας Φόρτωσης στο Μέγα Λειβάδι και επιπλέον να αξιοποιηθούν τα ιστορικά στοιχεία για την ανάπτυξη του νησιού.
«Είναι ένα τιτάνιο έργο, ευεργετικό για την τόνωση της οικονομίας του νησιού. Θα αναδείξει ξεχασμένες μεταλλευτικές εγκαταστάσεις που απειλούνται με οριστική καταστροφή δίνοντας ώθηση στη Σέριφο, μετατρέποντάς την σε πόλο έλξης για επιπλέον λόγους από τις όμορφες παραλίες της» σημείωσε ο Δήμαρχος Σερίφου Κωνσταντίνος Ρεβίνθης προλογίζοντας τους επιστήμονες και επισημαίνοντας την αξία της ιστορικής μνήμης.
Σύμφωνα με τον Καθηγητή Νίκο Μπελαβίλα έγινε η επιλογή να καταγραφεί το πρόβλημα στην ολότητά του ώστε και ο σχεδιασμός που θα προέκυπτε να είναι συνολικός. «Το Υπουργείο Πολιτισμού, η πολιτεία, δεν έχει κάνει τίποτε από το 1997 μέχρι σήμερα» σημείωσε ο Νίκος Μπελαβίλας αναφερόμενος στις τρεις δεκαετίες που μεσολάβησαν από τότε, από την πρώτη επιστημονική αποστολή στο νησί με επικεφαλής τον αείμνηστο καθηγητή Αντώνη Ζ. Φραγκίσκο. «Χρειάστηκαν τρεις δεκαετίες έως ότου γίνει συνείδηση στην τοπική κοινωνία και στην αυτοδιοίκηση, ο άμεσος κίνδυνος αμετάκλητης καταστροφής του συγκλονιστικού αποτυπώματος των τεχνικών και του ανθρώπινου μόχθου αιώνων επάνω στα ακρωτήρια και τις πλαγιές της Σερίφου» είπε χαρακτηριστικά περιγράφοντας την απώλεια ιστορικών μνημείων στο διάστημα που μεσολάβησε και τις σημαντικές φθορές που έχουν υποστεί όσα σε πείσμα της αδιαφορίας της Πολιτείας στέκουν για λίγο ακόμα όρθια.
Μάλιστα η ερευνητική ομάδα προχώρησε στην αρχιτεκτονική αποτύπωση μνημείων υπό τον φόβο ότι σύντομα δεν θα υπάρχουν. Ο κ. Μπελαβίλας παρουσίασε ευρήματα αρχαίας δραστηριότητας όπως πχ καμίνια και τις σκουριές της μεταλλουργίας χαλκού τα οποία σήμερα είναι απροστάτευτα αλλά και τα διάσπαρτα ελληνιστικά και μεσαιωνικά μνημεία του νησιού. «Αν υπήρχαν οπουδήποτε αλλού στην πολιτισμένη Ευρώπη θα ήταν ένας σπουδαίος, επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος. Τα έχουμε όμως στη Σέριφο και απειλούνται να εξαφανιστούν» σχολίασε.
Εξίσου σημαντική ήταν η τοποθέτηση του Καθηγητή Χάρη Γαντέ ο οποίος παρουσίασε τα ευρήματα, επίγεια και υποβρύχια της εμβληματικής Σκάλας Φόρτωσης του Μεγάλου Λειβαδιού. Η Σκάλα κινδυνεύει με κατάρρευση και ο καθηγητής παρουσίασε αναλυτικά τόσο την παθολογία της όσο και τα αναγκαία βήματα για την αποκατάσταση της.
Κατά την παρουσίαση τεκμηριώθηκε από όλους τους ομιλητές η ρεαλιστική πρόταση της μελέτης για την πλήρη αποκατάσταση ή διάσωση των ιστορικών μνημείων αλλά και η ανάγκη αλλαγής των χρήσεων γης, διαβαθμισμένης ανά περιοχή.
Σε παρέμβασή της η εκπρόσωπος και Ταμίας του Συλλόγου Μεγάλου Λιβαδιού Ευαγγελία Δουγέκου τόνισε ότι «πράξαμε εκείνο που μας αντιστοιχεί, ήρθε η ώρα να δούμε πράξεις ευθύνης από την Πολιτεία» ενώ ο Γιάννης Σπιλάνης, Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Διευθυντής του Εργαστηρίου Τοπικής και Νησιωτικής Ανάπτυξης στο Τμήμα Περιβάλλοντος του ιδρύματος μίλησε για τη δύναμη των μονοπατιών και πως αυτά μπορούν να βρουν εφαρμογή στο πλαίσιο του master plan ώστε να αλλάξει το τουριστικό προϊόν της Σερίφου.
Όπως εξηγήθηκε από το σύνολο των ομιλητών, για πρώτη φορά υπάρχει συμπόρευση της κοινωνίας, της επιστημονικής κοινότητας και της αυτοδιοίκησης με την παράλληλη στήριξη διεθνών παραγόντων. Όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε: «Το Υπουργείο Πολιτισμού είναι πλέον υποχρεωμένο να σκύψει πάνω από το πρόβλημα».
Η εκπόνηση του ολοκληρωμένου σχεδίου ανάδειξης και προστασίας διήρκησε ενάμιση χρόνο ενώ την ερευνητική ομάδα συνεπικούρησαν ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αιγαίου Γιάννης Σπιλάνης, ο Δρ Ιστορίας και επιμελητής του Μουσείου Μεταλλείας-Μεταλλουργίας Λαυρίου Γιώργος Ν. Δερμάτης, οι αρχαιολόγοι Ουρανία Βιζυηνού και Γιώργος Γαβαλάς, οι Άννα Ταβουλάρη και Γκέλη Δουγέκου, Πρόεδρος και Ταμίας αντίστοιχα του Συλλόγου Μεγάλου Λιβαδιού Σερίφου, ο τέως Γραμματέας του Συλλόγου, Επίκουρος Καθηγητής ΕΚΠΑ Ορέστης Καραμανλής, όπως και o Ανδρέας Ζωντανός και τα στελέχη της Argo Navis οι οποίοι ανέλαβαν την υποβρύχια καταγραφή .
Δήμος Σερίφου Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος / Urban Environment Laboratory Σύλλογος Μεγάλου Λιβαδίου Σερίφου
Δείτε το σχετικό video από την εκδήλωση
Δελτίο Ενημέρωσης
