Η λαϊκή μας μουσική, στο πέρασμα των δεκαετιών που κυριάρχησε, εμφανίζεται χρησιμοποιώντας κυρίως τις βασικές γνωστές φόρμες, ταυτόχρονα όμως σημειώνει και έντονες διαφοροποιήσεις. Δανείζεται και δανείζει στοιχεία μουσικά, θεματικά αλλά και όργανα από άλλα είδη και από άλλους τόπους.
Επιπλέον, συχνά οι ίδιοι οι μουσικοί που συγκαταλέγονται στις τάξεις της λαϊκής μουσικής περνούν με ευκολία από το ένα είδος στο άλλο μεταφέροντας στοιχεία από τη δημοτική και νησιώτικη μουσική, την κλασική, την ελαφρά, τη βαλκανική, το σουίνγκ, τη λατινοαμερικάνικη μουσική, (Μανώλης Χιώτης, Δημήτρης Στεργίου, Γιώργος Μητσάκης, Χάρης Λεμονόπουλος, Γιάννης Τατασόπουλος, Γιάννης Σταματίου, Γιώργος Τσιμπίδης, Ιορδάνης Τσομίδης).
Η καινοτομία είναι κυρίαρχο συστατικό στοιχείο της λαϊκής μουσικής, όπως και η ευρηματικότητα αλλά και η τεράστια θεματολογία, που περιορίστηκε δραματικά μέσα στις επόμενες δεκαετίες για λόγους που έχουν σχέση με την εμφανή αλλαγή του περιβάλλοντος χώρου, των συνθηκών και της καθημερινότητας.
Άνθρωποι χαρισματικοί συντέλεσαν τόσο στη διαμόρφωση όσο και στην εξέλιξη του ρεμπέτικου που δεν είναι απλώς «το ρεμπέτικο», αλλά όλο το οικοδόμημα της λαϊκής μουσικής. Σπουδαίοι συνθέτες, μουσικοί, στιχουργοί, ερμηνευτές, ανήσυχα πνεύματα εισήγαγαν σημαντικά συστατικά στοιχεία διαμορφώνοντας ένα νέο μουσικό είδος με τεράστια πολιτιστική αξία, που θα χαρακτηρίζαμε ανυπέρβλητη. Μεταξύ αυτών συναντούμε συχνά χαρακτήρες που έλαβαν μυθικές διαστάσεις, ανήσυχους, με ιδιαίτερες μουσικές ικανότητες, καινοτόμους, αντισυμβατικούς, ανυπότακτους, που ενίοτε κινούνται εκτός των ορίων του «ορθού» και του κοινά αποδεκτού.
Στη φετινή διοργάνωση θα παρουσιάσουμε, μεταξύ άλλων, τέτοιες αλληλεπιδράσεις, όπως την περίπτωση του Κώστα Μπέζου και του συγκροτήματος «Άσπρα Πουλιά». Ο Κώστας Μπέζος υπήρξε συνθέτης, στιχουργός, τραγουδιστής και κιθαρίστας που ασχολήθηκε αρχικά με το ρεμπέτικο τραγούδι και κατόπιν με χιουμοριστικά, ελαφρά τραγούδια επιθεωρησιακού στυλ.
Μεταξύ των ενοτήτων της διοργάνωσης έχουμε εντάξει ένα αφιέρωμα στο συνθέτη, στιχουργό και δεξιοτέχνη του μπουζουκιού Γιώργο Μητσάκη, αλλά και μια αναφορά στις φημισμένες εστουδιαντίνες όπου κυριαρχούν τα μαντολίνα, οι μαντόλες και οι κιθάρες, από την Εστουδιαντίνα Κυκλάδων.
Παράλληλα με τις ειδικές αυτές θεματικές ενότητες τα συμμετέχοντα σχήματα θα παρουσιάσουν αντιπροσωπευτικά κομμάτια από την πειραιώτικη και μικρασιατική σχολή.
Όπως κάθε χρόνο, το Φεστιβάλ θα φιλοξενήσει έκθεση γνωστών ελλήνων οργανοποιών, αλλά και ένα μουσικό εργαστήρι που περιλαμβάνει τη μελέτη και το «στήσιμο» ενός λαϊκού τραγουδιού με τη ρυθμική του βάση, τα σολιστικά και φωνητικά μέρη του.
Το εικαστικό της αφίσας του φεστιβάλ είναι και φέτος δημιουργία του εικονογράφου Δημήτριου Κάσδαγλη. Δύο οι τιμώμενοι καλλιτέχνες του Φεστιβάλ, δύο οι μορφές που απαρτίζουν τη σύνθεση του εικαστικού, σε δύο στυλ που αλληλοσυμπληρώνονται. Το ένα βασισμένο στο λιτό σχεδιαστικό στυλ του Μπέζου, το άλλο εμπνευσμένο από τα εξώφυλλα των δίσκων του Μητσάκη. Όσο για τον μαύρο γάτο που μπλέκεται στα πόδια τους, «πολυμορφικός» και αυτός, όπως το ρεμπέτικο. Μπαίνει και βγαίνει ταυτόχρονα από το εικαστικό, αλλάζοντας στυλ, αλλά παραμένοντας σύμβολο για το ελεύθερο και το αέναο του πνεύματος του Ρεμπέτικου.
Το Φεστιβάλ συνδιοργανώνουν ο Δήμος Σύρου-Ερμούπολης και η Κυκλαδική Εταιρεία Ανάπτυξης (ΚΕΤΑΝ) του Επιμελητηρίου Κυκλάδων.
Το ρεμπέτικο έχει καταχωρηθεί στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς το 2015, στον αντιπροσωπευτικό κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO το 2017, ενώ το Φεστιβάλ «Η Σύρα του Μάρκου Βαμβακάρη», έχει καταχωρηθεί στο Ευρετήριο Ευρωπαϊκών Φεστιβάλ festivalfinder.eu και έχει λάβει το EFFE LABEL.
Η είσοδος στο Φεστιβάλ Ρεμπέτικου είναι δωρεάν. Για την εξασφάλιση θέσης συνιστάται η προσέλευση στο χώρο τουλάχιστον 15 λεπτά πριν την έναρξη της κάθε συναυλίας.
Περισσότερες πληροφορίες στη σελίδα μας στο facebook.com/syrosrebetikofestival
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΣΥΝΑΥΛΙΕΣ
Πέμπτη 28.08 || Προβλήτα Κινίου
21.00: «Μηλιά μου με τους κλώνους» από τη Χρυσούλα Κεχαγιόγλου και το σχήμα της, σε επιλογές από τα «λυρικά» τραγούδια του ρεμπέτικου.
Χρυσούλα Κεχαγιόγλου, τραγούδι
Αρίστος Βαμβακούσης, μπουζούκι/τραγούδι
Δημήτρης Πάντος, κιθάρα/τραγούδι
Αντώνης Τζίκας, κόντρα μπάσο
22.10: Η Ευτυχία Πανοπούλου και το σχήμα της, σε ρεμπέτικα όπου κυριαρχεί η πολυφωνία.
Ευτυχία Πανοπούλου, τραγούδι
Κώστας Δουμουλιάκας, μπουζούκι/τραγούδι
Γιώργος Παχής, μπουζούκι/τραγούδι
Δημήτρης Μαραγκός, κιθάρα/ακορντεόν/φωνητικά
Παρασκευή 29.08 || Ταρσανάς, Ερμούπολη
21.00: «Άσπρα Πουλιά»
Mουσικό σχήμα-φόρος τιμής στον πολυτάλαντο Κωστή Μπέζο και στο θρυλικό ομώνυμο συγκρότημά του.
Χαβάγιες, κιθάρες, γιουκαλίλι και φωνές σε ένα ξένο και εξωτικό για την εποχή εκείνη, αλλά και τη σημερινή, άκουσμα. Με σαφείς επιρροές από την αισθητική αυτή, τα πέντε νέα «Άσπρα Πουλιά» συνεχίζουν με δικές τους καινούργιες δημιουργίες.
Στο δεύτερο μέρος, οι μουσικοί του σχήματος «Άσπρα Πουλιά» θα παρουσιάσουν κομμάτια από την κατηγορία του ρεμπέτικου όπου κυριαρχούν οι κιθάρες ισορροπώντας μεταξύ της πειραιώτικης και της μικρασιατικής σχολής.
Γιάννης Νιάρχος, κιθάρα/φωνητικά
Θοδωρής Σκόνδρας, χαβάγια/φωνητικά
Σωτήρης Λέτσιος, μπάσο/γιουκαλίλι/φωνητικά
Κωστής Κωστάκης, χαβάγια/φωνητικά
Παναγιώτης Διαμάντης, μπάντζο/γιουκαλίλι/κιθάρα/φωνητικά
Σάββατο 30.08 || Ταρσανάς, Ερμούπολη
21.00: «Εστουδιαντίνα Κυκλάδων»
Η νεοσύστατη «Εστουδιαντίνα Κυκλάδων» σε μια αναφορά στις φημισμένες εστουδιαντίνες της εποχής, που ταυτίζεται χρονολογικά με τις πρώτες δεκαετίες του ρεμπέτικου. Οι μεγάλες αυτές ορχήστρες, χαρακτηρίζονται από τη χρήση είτε οργάνων που συνδέονται με τη λαϊκή παράδοση, είτε άλλων που συνδέονται με άλλα μουσικά είδη. Τα τρία μεγάλα αστικά κέντρα όπου εμφανίζονται και λειτουργούν εστουδιαντίνες ήταν η Κωνσταντινούπολη, η Σμύρνη και η Αθήνα.
22.00: Λαϊκή Ορχήστρα «Χριστίνα»
Η ορχήστρα αποτελείται από επαγγελματίες και ερασιτέχνες μουσικούς που σπουδάζουν τη λαϊκή και παραδοσιακή μουσική, υπό την καθοδήγηση και διδασκαλία του Δημήτρη Μαραγκού. Έχει πραγματοποιήσει σημαντικό αριθμό εμφανίσεων, με ρεπερτόριο που αποτελείται από ρεμπέτικα, παραδοσιακά, παλιές και νεότερες λαϊκές συνθέσεις.
Στο φεστιβάλ συμμετέχει παρουσιάζοντας την ενότητα «Καντάδες, Μπελκάντο και Πολυφωνία στο Ρεμπέτικο».
Κυριακή 31.08 || Ταρσανάς, Ερμούπολη
21.00: Το σχήμα των Βασίλη Σκούτα – Δημήτρη Μηταράκη και Χαρούλας Τσαλπαρά, από τις πιο δημοφιλείς παρουσίες στα σύγχρονα λαϊκά πάλκα και στέκια, στο πρώτο μέρος θα παρουσιάσει ένα αφιέρωμα στον εμβληματικό συνθέτη, στιχουργό και εκτελεστή Γιώργο Μητσάκη και στο δεύτερο μέρος χαρακτηριστικές επιλογές από τη «χρυσή εποχή» του ρεμπέτικου.
Βασίλης Σκούτας, μπουζούκι/τραγούδι
Δημήτρης Μηταράκης, κιθάρα/τραγούδι
Χαρούλα Τσαλπαρά, ακορντεόν/τραγούδι
Γιάννης Κάτος, μπουζούκι/φωνητικά
Γιάννης Ζαρίας, βιολί
Θοδωρής Μαραϊδώνης, κόντρα μπάσο
ΕΚΘΕΣΗ ΛΑΪΚΩΝ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ
Αίθουσα Γ. & Ε. Βάτη, Πλατεία Μιαούλη
Πέμπτη 28 έως Σάββατο 30.08: 10.30-14.00 & 18.00-21.00
Κυριακή 31.08: 10.30-14.00
Στο πλαίσιο της Έκθεσης Λαϊκών Μουσικών Οργάνων θα παρουσιαστεί η έκθεση ζωγραφικής της Νικολέττας Διόλη με τίτλο «Οι δικοί μου Άγιοι του ρεμπέτικου – Οι δικές μου αρχόντισσες του Ρεμπέτικου». Δεν τους συναντάς σε μεγάλα πάλκα ή σε ρεκλάμες περιοδικών. Μόνο στις καρέκλες των φτωχομάγαζων της γειτονιάς. Ο καθένας από αυτούς ξεχωριστός, όλοι όμως έχουν κοινή αφοσίωση σ’ αυτό που κάνουν. Να φυλάνε τα ιερά της λαϊκής μας παράδοσης.
ΜΟΥΣΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ
Συνεδριακή αίθουσα «Βαλμά» του Επιμελητηρίου Κυκλάδων
(Αγίου Νικολάου 6, έναντι του θεάτρου «Απόλλων»)
Σάββατο 30.08: 12.00-16.00
Μουσικό εργαστήριο με αντικείμενο τη μελέτη και το «στήσιμο» ενός λαϊκού τραγουδιού με τη ρυθμική του βάση, τα σολιστικά και φωνητικά μέρη του, από τους μουσικούς του σχήματος «Άσπρα Πουλιά».
Περισσότερες πληροφορίες στη σελίδα μας στο facebook.com/syrosrebetikofestival
Η είσοδος σε όλες τις εκδηλώσεις είναι ελεύθερη.
