Σε μια συγκλονιστική ανοιχτή επιστολή προς την κοινωνία της Ίου, ο παιδίατρος Σωτήρης Σεμερτζιάν ανακοίνωσε την παραίτησή του, βάζοντας τέλος σε μια τετραετή πορεία αφοσιωμένης προσφοράς στα παιδιά και στις οικογένειες του νησιού.
Ο μοναδικός παιδίατρος του Κέντρου Υγείας αποχωρεί, καταθέτοντας μια βαθιά ανθρώπινη, πικρή αλλά και αξιοπρεπή εξομολόγηση που φωτίζει τις αληθινές συνθήκες άσκησης της ιατρικής στην απομονωμένη νησιωτική Ελλάδα του 2025.
Σε μια χώρα με υπερηφάνεια για το φως, τη φιλοξενία και τα νησιά της, τα παιδιά της Ίου μένουν πλέον χωρίς βασική παιδιατρική κάλυψη. Σε μια κοινωνία που υποδέχεται χιλιάδες τουρίστες κάθε χρόνο, η υγεία των 2.300 κατοίκων – και των 350 παιδιών – εξαρτάται από ελλιπές προσωπικό, απαρχαιωμένες υποδομές και την καλή θέληση μεμονωμένων επαγγελματιών.
Μην ξεχνάμε ότι μέσω της Ιου παιδιά από Φολέγανδρο και Σίκινο είχαν την δυνατότητα επίσκεψης για εξέταση από τον Παιδίατρο.
Ο Σωτήρης Σεμερτζιάν δεν παραιτήθηκε απλώς από τη θέση του. Με λόγο φορτισμένο, αλλά νηφάλιο και συγκροτημένο, μίλησε για την έλλειψη υποστήριξης, για τη μοναξιά της επιστημονικής του ευθύνης, για την επαγγελματική υποβάθμιση και για τον αγώνα του να κρατήσει τον πήχη της φροντίδας ψηλά – ακόμα κι όταν η ίδια του η υγεία επιδεινώθηκε.
Το γράμμα του, μια κατάθεση ψυχής, είναι κραυγή αγωνίας για την υποστελέχωση των νησιωτικών δομών υγείας. Αλλά είναι και φόρος τιμής στις παιδικές αγκαλιές που τον ευχαρίστησαν σιωπηλά, στις οικογένειες που του εμπιστεύτηκαν το πολυτιμότερο που είχαν: την υγεία των παιδιών τους.
Αναλυτικά, η τοποθέτησή του μέσω ανάρτησης στη προσωπική του σελίδα στα social media
” Με φορτισμένη διάθεση, διαρκές αίσθημα καθήκοντος και την ανάγκη να τιμήσω την σχέση ευθύτητας και ειλικρίνειας που έχει χτιστεί μεταξύ μας από την άφιξή μου στην Ίο, αναλαμβάνω την υποχρέωση να ενημερωθείτε απευθείας από εμένα για τις προθέσεις μου ως προς το ρόλο μου στο νησί σας.
Από τον Φλεβάρη του 2021 που ήρθα και ξεκίνησα να εργάζομαι στο Κέντρο Υγείας Ίου ως ο μοναδικός παιδίατρος, έχω βιώσει την σχέση μου με την κοινότητα και ιδιαίτερα τις οικογένειες με μικρά παιδιά, να εξελίσσεται σταδιακά. Από σχέση αναγκαιότητας και επιφυλάξεων, σε σχέση εμπιστοσύνης και ασφάλειας. Και εν τέλει σε αρκετές περιπτώσεις σε σχέση φροντίδας, φιλίας και ευγνωμοσύνης.
Είμαι περήφανος για την διαδρομή αυτή. Τόσο γιατί είναι η πρώτη φορά που ανέλαβα θέση ειδικευμένου παιδιάτρου, όσο και επειδή κλήθηκα να διαχειριστώ πλήθος αντιξοότητες. Και παρά τους κλυδωνισμούς και τις παρεκκλίσεις, το πρόσημο της προσπάθειάς μου παρέμεινε σταθερά και με συνέπεια θετικό.
Όπως πολλές φορές έχω απαντήσει σε πολλούς από εσάς, ανταμοιβή μου είναι το ευχαριστώ και η αγάπη σας. Το γέλιο και η αγκαλιά των μικρών παιδιών σας, που πήραν τη θέση της αγωνίας και των δακρύων, όταν έρχονται στο ιατρείο. Η εμπιστοσύνη σας στη διαχείριση πολλών ευαίσθητων καταστάσεων, και κοινωνικής ή ψυχοκοινωνικής φύσης. Η ανταπόκρισή σας στο κάλεσμα να οργανώσω και να σας προσφέρω ημερίδες επιμόρφωσης για καθημερινά, μα σημαντικά παιδιατρικά ζητήματα. Η εξελισσόμενη συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων για δράσεις που αφορούν το μαθητικό πληθυσμό στο σχολικό περιβάλλον. Και φυσικά στο μικρό βαθμό που οι συνθήκες το έχουν επιτρέψει, αντίστοιχα εξελίχθηκαν οι επισκέψεις μου στους παιδιατρικούς πληθυσμούς της Φολεγάνδρου και της Σικίνου.
Εξ αρχής γνώριζα πως θα είναι δύσκολο να ασκήσω το έργο μου με επιστημονική αρτιότητα και να εξασφαλίσω τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση και εξέλιξή μου ως επιστήμονας. Η ιατρική στα μικρά νησιά συχνά θυμίζει δεκαετίες του παρελθόντος, με πενιχρά μέσα που δυσχεραίνουν την παροχή ιατρικών υπηρεσιών επιπέδου ανάλογου με την τεχνολογική πρόοδο της εποχής.
Πιστεύω όμως πως στο μέτρο του δυνατού και εξοπλισμένος με σύνεση και διάθεση για συνεχή βελτίωση, αξιοποιώντας στο μέγιστο τις υπάρχουσες υποδομές, την τηλεϊατρική και τη διασύνδεσή μου με παιδιατρικά τμήματα του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου “Αττικόν” και των Γενικών Νοσοκομείων Παίδων “Αγία Σοφία” και “Παναγιώτης και Αγλαΐα Κυριακού”, προσέφερα ικανές διαγνωστικές προσπελάσεις και θεραπευτικές επιλογές, ελαχιστοποιώντας τις παραπομπές και επομένως τις μετακινήσεις παιδιών προς Αθήνα στις αναγκαίες.
Εργάστηκα ενάντια στον φόβο και το άγχος που έφερνε η σκέψη ενός πιθανού επείγοντος περιστατικού, με εμπεριστατωμένες αποφάσεις για τις λιγοστές αναγκαίες επείγουσες διακομιδές προς παιδιατρικά νοσοκομεία. Δυστυχώς βίωσα μαζί σας και τις ελλείψεις του συστήματος σε σημαντικούς τομείς, όπως της αναπτυξιακής ιατρικής και της ψυχικής υγείας. Προσωπικά δεν συμβιβάζομαι και δεν θα συμβιβαστώ με την κατάσταση να είναι οι κάτοικοι της νησιωτικής Ελλάδας πολίτες δεύτερης κατηγορίας, εγκλωβισμένοι στη φτωχή συγκοινωνία με την ηπειρωτική χώρα και αποκλεισμένοι από τις υποδομές που οφείλει το κράτος να προσφέρει ισότιμα σε όλους μας.
Στις αντιξοότητες ήρθαν στην πορεία του χρόνου να προστεθούν οι αλλεπάλληλες αποχωρήσεις εργαζόμενων από το Κέντρο Υγείας Ίου από όλα τα πόστα, μειώνοντας δραστικά την επάρκειά του και το επίπεδο ετοιμότητάς του να ανταποκριθεί στο έργο του. Η φτωχή οργάνωσή του σε ζητήματα διαχείρισης πόρων, υλικών και ανθρώπινων. Η εξαιρετικά αργή ανταπόκριση του συστήματος σε αιτήματα για ανανέωση ή βελτίωση τεχνολογικού και φαρμακευτικού εξοπλισμού.
Η έλλειψη διάθεσης για από κοινού δράση, αποδοτική συνεργασία και συλλογική εξέλιξη της επιστημονικής μας κατάρτισης και του προσφερόμενου έργου μας, μεταξύ των μελών του ιατρικού, κυρίως αλλά όχι αποκλειστικά, προσωπικού της υγειονομικής μας δομής. Της διάθεσης να μάθουμε από τα λάθη μας και να εργαστούμε μαζί, ώστε να γίνουμε καλύτεροι στις δουλειές μας για εσάς, τους έχοντες ανάγκη τις υπηρεσίες μας. Αισθάνομαι πικρία, καθώς οι παρατηρήσεις και οι επισημάνσεις μου εντός του περιβάλλοντος εργασίας μου, αντιμετωπίζονται από απαθώς ως αρνητικά, ανεξάρτητα από το περιεχόμενό τους.
Εν τω μεταξύ σωρεία δράσεων άλλων φορέων για την υγεία των κατοίκων της Ίου, επισκέψεις ιατρικών ομάδων, προγράμματα προληπτικών εξετάσεων, εκπαίδευση πρώτων βοηθειών, ομιλίες περί ψυχοκοινωνικών ζητημάτων, ημερίδες εκπαίδευσης γονεϊκότητας, αιμοδοσίες, πραγματοποιούνται με μηδαμινή ως μηδενική συμμετοχή της υγειονομικής μας δομής, με πτωχή οργάνωση ως προς αυτό, εμποδίζοντας την πραγματική αξιοποίησή τους στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων μου ως επιμελητής παιδίατρος του Κέντρου Υγείας Ίου.
Πολλά από τα ζητήματα αυτά είναι γνωστά σε αρκετούς από εσάς. Είναι ζωτικής σημασίας οι θεσμοί να λειτουργούν με τρόπο τυπικό και αποτελεσματικό για την ελαχιστοποίηση αυτών των φαινομένων. Δυστυχώς οφείλω να ομολογήσω ότι μετά από τέσσερα και πλέον χρόνια, έχοντας απευθυνθεί σε όλες τις θεσμικές βαθμίδες με τον ενδεικνυόμενο τρόπο, εκκινώντας από άτυπες προφορικές συζητήσεις και φτάνοντας ως έγγραφα αιτήματα, κλιμακώνοντας βαθμιαία το επίπεδο απεύθυνσής μου, δεν έχω βρει ανταπόκριση.
Η χρήση των δημόσιων υπηρεσιών αφορά όμως πρωτίστως τους κατοίκους μιας περιοχής και εφόσον εκείνοι φέρονται ικανοποιημένοι, ενέργειες σαν τις δικές μου εκλαμβάνονται ως παράπονα ενός ιδιόρρυθμου υπαλλήλου. Η δικλείδα ασφαλείας σε αυτή την κατάσταση, η συμμετοχή εκπροσώπων των κατοίκων στα θεσμικά όργανα εν προκειμένω ενός Κέντρου Υγείας, παρέμεινε σε τυπικό επίπεδο, χωρίς να προσφέρει ουσιαστική λύση σε κάποιο ζήτημα.
Αγαπητοί συμπολίτες, κάτοικοι της Ίου, γονείς, εκπαιδευτικοί, συνάδελφοι και συνεργάτες,
Επί τέσσερα και πλέον χρόνια έχω βάλει τα δυνατά μου, σε πείσμα κάθε άδολης αδράνειας ή δολερής αντιξοότητας, να σας προσφέρω το καλύτερο που μπορώ. Με αίσθημα καθήκοντος, επιστημονική, επαγγελματική και προσωπική αξιοπρέπεια. Πολλές φορές έχω φτάσει στα όριά μου και τα έχω υπερβεί, μεριμνώντας πάντα να μην επιδράσει αυτό δυσμενώς στην ιατρική που σας προσφέρω, στη συμπεριφορά ή στην αποτελεσματικότητά μου. Σε επίπεδο αξιοπρέπειας έχω υποστεί επί μακρόν υποτίμηση του ρόλου μου, της θέσης μου ως επιμελητής Α’ ΕΣΥ, του δικαιώματος να έχω λόγο στο πρόγραμμα εργασίας και ανάπαυσής μου ως εργαζόμενος, της δίκαιης ανταμοιβής μου μεταξύ των συναδέλφων μου για το χρόνο εφημέρευσής μου.
Η δυνατότητα να προσλάβω και να προσφέρω γνώσεις μεταξύ των συναδέλφων μου, τόσο έμπειρων όσο και νεότερων, μου έχει αποστερηθεί. Οι υπηρεσιακές ανάγκες, που συχνά προτάσσονται ως αιτία για πολλά από τα παραπάνω, ως δια μαγείας διαμορφώνονται χωρίς να μου ζητηθεί ποτέ πληροφορία για το ποιες είναι οι πραγματικές ανάγκες του παιδιατρικού πληθυσμού της Ίου, ενώ φρονώ είμαι ο καθ’ ύλην αρμόδιος να προτείνει ποιες θα ήταν αυτές.
Η συνεχής πίεση να προσαρμοστώ και να αποδώσω στο για μένα ανεξήγητο αυτό περιβάλλον είχαν τίμημα και στην υγεία μου, επιβαρύνοντας και εξελίσσοντας μία αυτοάνοση νόσο. Δυστυχώς ούτε αυτή η εξέλιξη ήταν ικανή να βελτιώσει ουσιαστικά την εργασιακή μου καθημερινότητα.
Φίλοι,
Τον Δεκέμβριο του 2020 και μεσούσης της πανδημίας του κορονοϊού, ο δήμαρχος Ιητών σε τηλεοπτική εκπομπή απηύθυνε έκκληση για τον ερχομό παιδιάτρου στο νησί, για την φροντίδα της υγείας των σχεδόν 400 παιδιών της. Έχοντας μόλις αποκτήσει τον τίτλο ειδικότητας, ανταποκρίθηκα με ταπεινότητα και αισιοδοξία σε μία πρόκληση για την οποία δεν με είχε προετοιμάσει η εκπαίδευσή μου: την απόλυτη ευθύνη των αποφάσεων για την υγεία των παιδιών του νησιού. Τον Φλεβάρη του 2021 ξεκίνησε αυτή η διαδρομή, με τις πολλές όμορφες, δύσκολες, αγχωτικές και συγκινητικές στιγμές.
Σήμερα έχω λάβει την απόφαση να υποβάλλω την παραίτησή μου από τη θέση του επιμελητή Α’ παιδιατρικής στο Κέντρο Υγείας Ίου. Τόσο η επαγγελματική και επιστημονική μου αξιοπρέπεια, όσο και η φροντίδα της υγείας μου και η προστασία μου από καταστάσεις που συχνά υπερβαίνουν τη λογική, το επιτάσσουν. Είμαι ευγνώμων για την εμπιστοσύνη, το ευχαριστώ και την αγάπη σας, που με έχουν παρακινήσει να ωριμάσω σαν παιδίατρος και να εξελιχθώ σαν προσωπικότητα.
Το προσεχές διάστημα δεν θα πάρω περαιτέρω αποφάσεις σχετικά με το επαγγελματικό μου μέλλον. Επιθυμούσα, ως όφειλα, να ανακοινώσω ο ίδιος την απόφασή μου, όπως έχω υποσχεθεί όποτε ερωτήθηκα, μην αφήνοντας χώρο σε φημολογίες και νέα από χαλασμένα τηλέφωνα.
Σας ευχαριστώ όλους από καρδιάς.
Εξακολουθώ να ελπίζω πως ένας καλύτερος κόσμος είναι εφικτός και πιστεύω πως μπορεί να υπάρξει μόνο μέσα από τη συλλογική μας βούληση, μέσα από τη συλλογική μας δράση.
