Δευτέρα, 23 Ιουνίου, 2025
ΑρχικήΚυκλάδεςΝάξος - Στ. Σέργης: "Ξέρεις τι είναι να βλέπεις την μπουλντόζα να...

Νάξος – Στ. Σέργης: “Ξέρεις τι είναι να βλέπεις την μπουλντόζα να καταστρέφει το καϊκι;”.

|

Αν πατήσεις στο ίντερνετ θα με βρεις. Βάλε “Χριστίνα – Μαρία, βόλτα και μαγειρική με παραδοσιακό ψαροκάικο στη Νάξο”. Το βρήκες;» Ο Σταμάτης Σέργης – με καταγωγή από τη Νάξο –  είναι περήφανος για το σάιτ που του έφτιαξαν οι κόρες του. «Τέσσερα κορίτσια έχω, καμία δεν θέλει να ασχοληθεί με το καΐκι. Το καταλαβαίνω. Είναι δύσκολη δουλειά, πρέπει να αγαπάς τη μυρωδιά της θάλασσας για να θες να την κάνεις. Εμένα από 10 χρονών παιδάκι αυτή είναι η ζωή μου. Και ο πατέρας μου ψαράς ήταν».

Ο Σταμάτης και η Χριστίνα – Μαρία, το καΐκι του, είναι συνομήλικοι: 60 χρονών. «Του έχω δώσει τα ονόματα από τις μεγάλες μου κόρες. Είναι σχεδόν 15 μέτρα. Κάθε χρόνο το πηγαίνω για συντήρηση. Το έχω πολύ προσεγμένο, σαν καινούργιο». Ο Σταμάτης είναι καπετάνιος από 22 χρονών. Οπως όμως λέει στην «Καθημερινή», τα τελευταία χρόνια είχε κουραστεί.

«Ο μισθός του ανθρώπου που με βοηθούσε ήταν 2.000 ευρώ, τα χρήματα όμως που έβγαζα ήταν ελάχιστα. Οι θάλασσες πλέον δεν έχουν τα ψάρια που είχαν και εγώ μεγάλωσα, δεν είμαι αυτός που ήμουν. Εδώ και λίγους μήνες άλλαξα τη χρήση του καϊκιού. Είχα άδεια για αλιευτικό και το έκανα αλιευτικό – τουριστικό. Δείχνω στους τουρίστες το ψάρεμα με δίχτυα, τους πηγαίνω να κολυμπήσουν και τους μαγειρεύω κακαβιά, το φαγητό του ψαρά. Μένουν κατενθουσιασμένοι. Σοβαρό κέρδος δεν έχω ακόμα, αλλά ήταν και η πρώτη μου χρονιά».

Καΐκια για «κόψιμο»

Ο Σταμάτης εξηγεί πως η άλλη επιλογή που είχε ήταν να έχει σπάσει το καΐκι του, ώστε να πάρει οικονομική αποζημίωση από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Το ποσό που του έδιναν δεν ήταν καθόλου ευκαταφρόνητο αφού έφθανε τις 160.000 ευρώ. «Ουσιαστικά επιδοτούσαν τους ψαράδες προκειμένου να αποσύρουν τα καΐκια τους από την αλιεία καταστρέφοντάς τα. Είχα δώσει και εγώ ένα καΐκι για “κόψιμο”, έτσι το λέμε εμείς στη γλώσσα μας. Ηταν 11 μέτρα και είχα πάρει 80.000 ευρώ. Εκείνο όμως ήταν νεότερο, δεν είχε την ιστορία της Χριστίνας – Μαρίας. Και πάλι το είχα πονέσει. Ξέρεις τι είναι να βλέπεις την μπουλντόζα να το καταστρέφει; Σπαράζει η καρδιά σου. Ασε που αν το κατέστρεφα πού θα περνούσα τη μέρα μου; Εμένα αυτό είναι το δεύτερο σπίτι μου», λέει στην «Κ».

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Συλλόγου Προστασίας Παραδοσιακών Σκαφών, από το 1991 που η Ε.Ε. ξεκίνησε να πριμοδοτεί την καταστροφή των σκαφών, μέχρι το 2020, δόθηκαν για κόψιμο 13.500 ξύλινα παραδοσιακά αλιευτικά σκάφη. Τα ποσά που πήραν οι ιδιοκτήτες τους κυμαίνονται από 80.000 έως 160.000 ευρώ, το πρόγραμμα όμως δέχθηκε έντονες επικρίσεις καθώς η καταστροφή των καϊκιών οδήγησε σε σημαντική απώλεια της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

Ο πρόεδρος του Συλλόγου, Νίκος Καβαλλιέρος, απόστρατος ναύαρχος του λιμενικού, με καταγωγή από τη Νάξο, θυμάται την πρώτη φορά που βρέθηκε στη Σαλαμίνα, την ώρα της καταστροφής ενός καϊκιού. «Η μητέρα του ψαρά που το είχε παραδώσει έκλαιγε γοερά. Μας έλεγε πως με αυτό το καΐκι παντρεύτηκε, με αυτό έφτιαξε το σπίτι και με αυτό μεγάλωσε τα παιδιά της. Ο γιος της κάποια στιγμή την απομάκρυνε, να μη βλέπει άλλο. Πιο φοβερό όμως και από την εικόνα της μπουλντόζας που χτυπούσε το καΐκι ήταν ο κρότος της αντίστασης του ξύλου. Αυτός ο ήχος με σημάδεψε. Η τελευταία καταστροφή έγινε πριν από τέσσερα χρόνια, γνωρίζουμε όμως πως υπάρχουν 70 καΐκια σε αναμονή, σε περίπτωση που λειτουργήσει και πάλι το πρόγραμμα».

Η ευρωπαϊκή οδηγία

Η εφαρμογή της οδηγίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης για επιδότηση της καταστροφής των αλιευτικών σκαφών τέθηκε σε εφαρμογή το 1991. Σκοπός του προγράμματος ήταν η μείωση του αλιευτικού στόλου.

Το ποσό επιδότησης κυμαίνεται από 80.000 έως 160.000 ευρώ, ενώ οι ιδιοκτήτες των καϊκιών που αντί να το καταστρέψουν αποφάσιζαν να αλλάξουν την άδεια χρήσης σε αναψυχής ή σε τουριστικό λάμβαναν μόλις το 20% αυτού του ποσού.  

Ο Σύλλογος προσπαθεί να διασώσει όχι μόνο τα αλιευτικά, αλλά όλα τα ξύλινα παραδοσιακά ελληνικά σκάφη, όσο και τον φθίνοντα αριθμό των παραδοσιακών ελληνικών ταρσανάδων – ναυπηγείων που κατασκευάζουν και επισκευάζουν καΐκια. «Για παράδειγμα υπήρχαν τα καΐκια “πέραμα”, που τα χρησιμοποιούσαν όλες οι Κυκλάδες και τα Δωδεκάνησα για τις μεταφορές τους. Είναι ζήτημα αν έχουν μείνει συνολικά 10-15 από αυτά», αναφέρει ο κύριος Καβαλλιέρος. Οσο για τα καρνάγια υπήρχαν 350 και παραδοσιακά έχουν μείνει 30-35. Η πλειονότητα έγιναν θαλάσσια μπαρ με ονομασία… “το Καρνάγιο”».


Από γενιά σε γενιά

Η Λένα Στεφάνου, δρ αρχαιολόγος μουσειολόγος, το 2014 ανέλαβε χρέη μουσειολόγου για τον σχεδιασμό της έκθεσης του Μουσείου Ναυπηγικών και Ναυτικών Τεχνών του Αιγαίου. Πλέον, 10 χρόνια αργότερα, οι εργασίες του σχεδιασμού της έκθεσης έχουν ολοκληρωθεί. «Ευελπιστούμε σε έναν χρόνο το Μουσείο να είναι επισκέψιμο. Πρόκειται για ένα θεματικό τεχνικό μουσείο από την άποψη ότι αναφερόμαστε στις τεχνικές, τα εργαλεία, αλλά και τον τρόπο που οι ναυπηγοί μαστόρευαν με τα χέρια τους. Η ξυλοναυπηγική είναι μια τέχνη προφορικά μεταδιδόμενη, από γενιά σε γενιά. Συνήθως κάποιο νεότερο μέλος της οικογένειας μαθήτευε δίπλα στον “δάσκαλο”. Είχαμε δηλαδή μία άτυπη μάθηση ιδιαιτέρως απαιτητική, καθώς πρόκειται για μια δύσκολη τεχνική, με τη δική της ορολογία».

Οπως αναφέρει η κυρία Στεφάνου, η ξυλοναυπηγική έχει πλέον καταγραφεί στο Εθνικό Ευρετήριο Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς. «Μπορεί να υπάρχουν υλικά αντικείμενα ως μέσα κατασκευής, η δύσκολη κληρονομιά όμως ήταν η προφορική γνώση που απειλείται με εξαφάνιση». Στις αίθουσες του Μουσείου ο επισκέπτης θα μπορεί να αντιληφθεί την πλούσια ιστορία των ξύλινων σκαφών ήδη από την αρχαιότητα. Εκτίθενται εργαλεία, μοντέλα μερών των πλοίων σε φυσικό μέγεθος, ενώ θα παρέχονται πληροφορίες για τις τεχνικές κατασκευής, καθώς και προφορικές μαρτυρίες καραβομαραγκών.

Υπουργείο Ναυτιλίας: Ερχεται μητρώο ξύλινων σκαφών

«Ο αριθμός των συνεντεύξεων που περιλαμβάνονται στο Αρχείο Προφορικών Μαρτυριών ξεπερνά τις 200. Οι συνεντεύξεις αναφέρονται σε προσωπικές μαρτυρίες για τη ζωή, την απασχόληση, τις τεχνικές στα ξυλοναυπηγεία, τα συμπληρωματικά επαγγέλματα, τα έθιμα και τις κοινωνικές πρακτικές των ανθρώπων της θάλασσας. Επιπλέον σχεδιάζουμε να υπάρχει ανοιχτό εργαστήριο συντήρησης όπου το κοινό θα μπορεί να βλέπει, αλλά και να συμμετέχει σε μικρές κατασκευές», καταλήγει η κυρία Στεφάνου. Παράλληλα, έχει ανακοινωθεί η ίδρυση Ναυπηγικής Σχολής στη Σάμο, η οποία θα προσφέρει εκπαίδευση στις τεχνικές κατασκευής ξύλινων σκαφών, προκειμένου να προσελκύσει νέους τεχνίτες και επαγγελματίες που επιθυμούν να διατηρήσουν και να αναπτύξουν την τέχνη της ξυλοναυπηγικής.


Ο Δημήτρης Σταυρακόπουλος, κάτοικος της Σύρου και λάτρης της ναυτικής παράδοσης, είναι περήφανος ιδιοκτήτης δύο καϊκιών – της Ισαβέλλα Μ., ενός παραδοσιακού σκάφους τεσσάρων μέτρων που κατασκευάστηκε το 1963 στο ναυπηγείο του Φουσκή στη Σύρο, και της Κάλλια Μ., ενός τρεχαντηριού επτά μέτρων του 1983. Και τα δύο σκάφη χρησιμοποιούνταν για αλιεία, όμως ο Δημήτρης τα απέκτησε όχι για να τα εκμεταλλευτεί εμπορικά, αλλά για να διασώσει την τέχνη της ξυλοναυπηγικής.

«Ενα ξύλινο καΐκι δεν είναι απλώς ένα σκάφος – είναι έργο τέχνης, που φέρει την υπογραφή πολλών τεχνιτών: από αυτούς που συντηρούν το ξύλο μέχρι εκείνους που φτιάχνουν τα πανιά και τα μεταλλικά εξαρτήματα. Πλέον, το ένα το έχω για προσωπική χρήση και με το άλλο προσφέρω υπηρεσίες τουρισμού». Ο ίδιος πιστεύει πως κάθε τέτοιο σκάφος αντιπροσωπεύει τη ναυτική κληρονομιά της Ελλάδας και προσφέρει μια ξεχωριστή εμπειρία σε όσους το χρησιμοποιούν, είτε για προσωπική χρήση είτε για αλιευτικό τουρισμό. «Νιώθεις μια περηφάνια μπαίνοντας μέσα σε ένα τέτοιο καΐκι. Οταν μπαίνεις στα πλαστικά τι νιώθεις; Απολύτως τίποτα».


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Συρία – Μακελειό στη Δαμασκό: Τουλάχιστον 22 νεκροί από επίθεση σε ελληνορθόδοξη εκκλησία

Ο πρώτος μεγάλος βομβιστικός στόχος στην πρωτεύουσα της Συρίας από την αλλαγή καθεστώτος – Σοκαρισμένοι οι πιστοί, καταδικάζει η διεθνής κοινότητα

Κουφονήσια: Παρουσιάστηκε νέα τεχνολογία επεξεργασίας λυμάτων

Η καινοτόμος ηλεκτρολυτική μέθοδος προσφέρει τεταρτοβάθμια επεξεργασία, καλύπτει τη νομοθεσία, παράγει ενέργεια και καθαρό νερό έτοιμο για άρδευση ή εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα

Η μυκονιάτικη κρεμμυδόπιτα της Φραντζέσκας: Μνήμη, γεύση και παράδοση σε ένα ταψί

Μια συνταγή που περνά από γενιά σε γενιά, με αληθινές ιστορίες, γλυκά κρεμμύδια και τη θαλπωρή του σπιτιού

Χίος: Σε εξέλιξη για δεύτερο 24ωρο η καταστροφική πυρκαγιά

Ενισχύονται οι πυροσβεστικές δυνάμεις στο νησί – Τρεις ταυτόχρονες εστίες αυξάνουν τις υποψίες – Στο νησί και η ΔΑΕΕ για διερεύνηση αιτιών

Το Δημοτικό Σχολείο Τριπόδων Νάξου στο “The Lyceum Project – Children in the Age of AI”

Ο Διευθυντής του σχολείου μας, κος Χρήστος Σκάρκος, συμμετείχε στη θεματική συνεδρία για την Τεχνητή Νοημοσύνη και την Εκπαίδευση, εκπροσωπώντας τη φωνή της σχολικής πράξης

Νάξος: Η αναβίωση του Κλήδονα στο Γλινάδο (24/06) λόγω καιρικών συνθηκών

Μια από τις πιο ζωντανές παραδόσεις του καλοκαιριού αναβιώνει ξανά στο Γλινάδο (χωριό της Νάξου) – με φωτιές, πηδήματα και τη μαγεία του Αϊ-Γιαννιού

Όταν οι Κυκλάδες ήταν μία: Το βυθισμένο τοπίο του Αιγαίου πριν 20.000 χρόνια

Πριν την άνοδο της θάλασσας, η Νάξος, η Πάρος και η Μύκονος δεν ήταν νησιά, αλλά μέρος μιας μεγάλης στεριάς – η ιστορία της χαμένης ενδοκυκλαδικής πεδιάδας και της ξεχωριστής Αμοργού

Νάξος – Μέλανες: Η φωτιά του Κλήδονα ανάβει ξανά, παράδοση, χορός και κεράσματα στην πλατεία

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος «Κούρος ο Έλληνας» προσκαλεί μικρούς και μεγάλους να τιμήσουν το έθιμο του Αϊ-Γιαννιού με Μάηδες, μουσική και νησιώτικη φιλοξενία

Νάξος – Τρίποδες: Αναβίωση του εθίμου του Κλήδονα

Μια βραδιά με φωτιές, παράδοση και καλοκαιρινή χαρά στον Άγιο Νεκτάριο

Εικονική περιήγηση στον ναό του Απόλλωνα μέσω επαυξημένης πραγματικότητας (vid)

Η τεχνολογία φέρνει στο φως τον αρχαίο ναό του 6ου αιώνα π.Χ., προσφέροντας στους επισκέπτες μια μοναδική εμπειρία περιήγησης και σύνδεσης με την ιστορία του κυκλαδικού πολιτισμού.

Συνεχής Ενημέρωση: Μεγάλη Πυρκαγιά στην Ορεινή Νάξο, επίκεντρο τη Ράχη του Προφήτη Ηλία στη Μονή (video)

Εναέρια και επίγεια μέσα μάχονται με τις φλόγες στη ράχη της Μονής – Από όχημα που πήρε φωτιά η πιθανή αιτία της πυρκαγιάς (video)

Εκτακτο: Φωτιά σε εξέλιξη στον Κυνίδαρο

Επιχειρούν επίγειες και εναέριες δυνάμεις – Συνδρομή από υδροφόρες των ΟΤΑ για την κατάσβεση της δασικής πυρκαγιάς

«Μπαμπά, τι φαΐ θα φάμε σήμερα;». Το νέο σπιτικό στέκι στη Χώρα Νάξου με καρδιά και ουσία

Όταν η καθημερινή ερώτηση του παιδιού γίνεται γευστική απάντηση για όλη την οικογένεια.

Naxos Meat: Μια νέα επιχειρηματική σελίδα για τη Νάξο, στήριγμα στην τοπική παραγωγή

Η οικογένεια Βασαλάκη επενδύει στον πρωτογενή τομέα, ενισχύοντας το ντόπιο προϊόν με ποιότητα και όραμα

“O Χαρχαλιάς”: Η νέα ταβέρνα στη Μέση Ποταμιά που μαγειρεύει με καρδιά και μνήμες

Στην πράσινη καρδιά της Νάξου, μια αυθεντική ταβέρνα σερβίρει γεύσεις που μυρίζουν πατρίδα, με σεβασμό στην τοπική παράδοση και ζεστή φιλοξενία που σε κάνει να νιώθεις σαν στο σπίτι σου.

Νάξος: Όταν τα σκουπίδια… μιλούν, μήνυμα με σακούλες σε ασυνείδητο οδηγό

Παρκάρισμα "καρφί" δίπλα στους κάδους και η πιο ευφάνταστη απάντηση των κατοίκων: δύο σακούλες σκουπιδιών στο καπό αυτοκινήτου. Νάξος, έχεις ταλέντο!

Όταν τα Raptor συνάντησαν τη Νάξο – Μια τριήμερη εξόρμηση γεμάτη περιπέτεια και Κυκλαδίτικη ψυχή

Με 18 οχήματα και 70 μέλη, το Raptor Club Greece εξερεύνησε τις ομορφιές της Νάξου σε ένα μοναδικό Summer Tour γεμάτο εικόνες, προκλήσεις και φιλοξενία

Ηρώ Μουκίου: «Στη Νάξο βρήκα ξανά τη γαλήνη, όπως στη ζωγραφική και τη θάλασσα»

Η αγαπημένη ηθοποιός μιλά στον Νίκο Σκορδιαλό για τον ρόλο της στη σειρά «Άγιος Έρωτας», την επιστροφή της στην τηλεόραση, την αγάπη της για τη ζωγραφική και τη βαθιά σχέση της με την πίστη και τη νέα γενιά.

Αμοργός – Σεισμός: “Ήρεμη η εικόνα”, λέει ο Γεράσιμος Παπαδόπουλος

Η δόνηση σημειώθηκε νότια-νοτιοδυτικά της Αρκεσίνης, με εστιακό βάθος 15,6 χλμ – Δεν αλλάζει η εικόνα ύφεσης στην περιοχή, επισημαίνουν οι σεισμολόγοι

Τραγωδία στο Κουφονήσι: 88χρονη ανασύρθηκε νεκρή από τη θάλασσα

Χωρίς τις αισθήσεις της ανασύρθηκε ηλικιωμένη γυναίκα από τη θαλάσσια περιοχή «Άμμος» στο Κουφονήσι. Ο θάνατός της διαπιστώθηκε στο Ιατρείο Κουφονησίου. Προανάκριση από το Λιμεναρχείο Νάξου.