Η σταδιακή αλλοίωση των Κυκλάδων δεν επέρχεται μόνο μέσα από την αυθαίρετη δόμηση, αλλά και μέσα από τη νόμιμη. Η ύπαρξη βέβαια μιας οικοδομικής άδειας, παρότι γεννάει ευθύνη του κράτους και δικαιώματα σε αυτόν που την εξέδωσε, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι (η άδεια αυτή) καλώς έχει εκδοθεί.
Για παράδειγμα, στην Πάρο δόθηκε άδεια για να χτιστούν δύο σπίτια μέσα σε πλημμυρική ζώνη ρέματος, σε περιοχή διαρκώς γεμάτη νερά, καθώς βρίσκεται δίπλα σε προστατευόμενο υγρότοπο. Ο δε εργολάβος αποφάσισε, για να χτίσει, να αντλεί τα νερά και να τα απορρίπτει (παράνομα) σε γειτονική έκταση, προκαλώντας έτσι σοβαρή περιβαλλοντική ζημιά. Στη Σέριφο, σε μια παρθένα παραλία, ο δήμος προσπαθεί να σταματήσει την ανέγερση μιας κατοικίας «επάνω στο κύμα», αμφισβητώντας τα στοιχεία στα οποία βασίστηκε η έκδοση της άδειας.
Ανεξάρτητη Αρχή
Μόλις προχθές ο Συνήγορος του Πολίτη Ανδρέας Ποττάκης απέστειλε έγγραφο στον υφυπουργό Περιβάλλοντος Νίκο Ταγαρά, με το οποίο του παραθέτει το ιστορικό μιας ιδιαίτερης υπόθεσης στην Πάρο και του ζητάει να παρέμβει. Η υπόθεση έχει ως εξής: τον Ιανουάριο του 2023 εκδόθηκε οικοδομική άδεια στο όνομα εταιρείας για την ανέγερση δύο κατοικιών εντός του ορίου του οικισμού Μώλου, σε παραθαλάσσια περιοχή. Τον Ιούλιο του ίδιου έτους το δασονομείο πραγματοποίησε αυτοψία μετά από καταγγελίες, διαπιστώνοντας ότι στο εργοτάξιο αντλούνταν νερά με σωλήνες και ρίχνονταν σε διπλανή έκταση (περιοχή Natura 2000 και ένας από τους μικρούς νησιωτικούς υγροτόπους που προστατεύονται με προεδρικό διάταγμα). Ως αποτέλεσμα, οι κέδροι που υπήρχαν στις παρακείμενες αμμοθίνες της παραλίας είχαν ήδη ξεραθεί σε μεγάλη έκταση, ενώ είχε δημιουργηθεί ένας μικρός βούρκος. Η υπηρεσία επέβαλε πρόστιμο στον κατασκευαστή, άσκησε μήνυση και κήρυξε αναδασωτέα έξι στρέμματα που είχαν ήδη καταστραφεί.
Στην υπόθεση παρενέβη η περιφέρεια, που ζήτησε τη θέση της Διεύθυνσης Υδάτων, ο Δήμος Πάρου, που έστειλε την υπόθεση στον εισαγγελέα, αλλά και ο Συνήγορος του Πολίτη, στον οποίο απευθύνθηκε ο Σύλλογος Μώλου Μαρμάρων Πάρου «Ο Αγιος Νικόλαος». Ο δήμος ζήτησε από την Πολεοδομία Νάξου (στην οποία υπάγεται η Πάρος) να ανακαλέσει την οικοδομική άδεια, η Πολεοδομία όμως απάντησε αρνητικά υποστηρίζοντας ότι στο γενικό πολεοδομικό σχέδιο Πάρου δεν αναφέρεται η ύπαρξη ρέματος στην περιοχή, ούτε ότι είναι οικοδομικά ευαίσθητη. Στην υπόθεση παρενέβη τον Σεπτέμβριο του 2023 και ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος (ΟΦΥΠΕΚΑ), ζητώντας τη λήψη μέτρων για την προστασία της περιοχής, αλλά και το Συντονιστικό Γραφείο Αποκατάστασης Περιβαλλοντικής Ζημιάς (ΣΥΓΑΠΕΖ) του υπουργείου Περιβάλλοντος.
Τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς η Διεύθυνση Υδάτων της περιφέρειας παρενέβη μετά από αυτοψία στην περιοχή και τα συμπεράσματά της δεν άφηναν περιθώρια για παρερμηνείες. Η υπηρεσία παρουσίασε διαδοχικές αεροφωτογραφίες προηγούμενων ετών, στις οποίες το «οικόπεδο» βρίσκεται μονίμως πλημμυρισμένο, σημειώνοντας ότι «διαχρονικά και σχεδόν εξ ολοκλήρου ταυτίζεται με την έξοδο του νότιου κλάδου ρέματος προς τη θάλασσα». Αναφέρει ότι η τοπογραφία της περιοχής είναι τέτοια που σε περιπτώσεις μεγάλων βροχοπτώσεων ολόκληρη η περιοχή πλημμυρίζει, σημειώνοντας ότι η ιδιοκτησία βρίσκεται εντός της πλημμυρικής ζώνης.
Υπό αυτές τις συνθήκες, η Πολεοδομία Νάξου άλλαξε γνώμη και ανακάλεσε την οικοδομική άδεια. Ενώ η Διεύθυνση Περιβάλλοντος της περιφέρειας επέβαλε πρόστιμο 22.000 για την περιβαλλοντική ζημιά. Τον Ιούλιο του 2024 η Πολεοδομία κήρυξε την οικοδομή αυθαίρετη, επιβάλλοντας πρόστιμο ανέγερσης 503.909 ευρώ και διατήρησης 251.974 ευρώ.
Η εταιρεία στην οποία ανήκουν τα κτίρια προσέφυγε στο Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων (ΣΥΠΟΘΑ) Σύρου, το οποίο στις 13 Μαρτίου 2025 τη δικαίωσε. Το σκεπτικό παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον: το συμβούλιο υποστήριξε ότι εφόσον δεν υπάρχει ρέμα αποτυπωμένο στο πολεοδομικό σχέδιο, τότε ο μηχανικός του ιδιώτη δεν είχε ευθύνη να το αποτυπώσει στο τοπογραφικό. Υποστηρίζει ότι η Διεύθυνση Υδάτων θα έπρεπε να είχε πει τις παρατηρήσεις της πριν γίνει το πολεοδομικό σχέδιο. Και καταλήγει ότι δεν συντρέχει λόγος δημοσίου συμφέροντος και προστασίας του περιβάλλοντος για να ανακληθεί η άδεια, ακυρώνοντας την ανάκλησή της.
«Ο Συνήγορος του Πολίτη έχει επανειλημμένως διαπιστώσει την έλλειψη αποτύπωσης ρεμάτων στα εγκεκριμένα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΓΠΣ)», αναφέρει στην προχθεσινή επιστολή του προς τον κ. Ταγαρά ο Συνήγορος. «Το γεγονός της μη αποτύπωσης του συγκεκριμένου ρέματος στο ΓΠΣ της περιοχής δεν αναιρεί τον χαρακτήρα αυτού και σε καμία περίπτωση δεν απαλλάσσει τη διοίκηση ή τους πολίτες από τις υποχρεώσεις τους αναφορικά με την προστασία των ρεμάτων». Κατά τη γνώμη του Συνηγόρου, η πολιτεία πρέπει άμεσα να προωθήσει την οριοθέτηση του ρέματος στην περιοχή, να το εντάξει στην προστατευόμενη περιοχή και να τροποποιήσει το πολεοδομικό σχέδιο.
Σε παρθένα περιοχή
Η παραλία Μαλλιάδικο, στα νοτιοδυτικά της Σερίφου, είναι μια μικρή, ήρεμη παραλία, σε μια περιοχή σε μεγάλο βαθμό ακόμη παρθένα. Στις αρχές του 2022 ο ιδιοκτήτης μιας έκτασης στο άκρο της παραλίας εξέδωσε άδεια μικρής κλίμακας, υποστηρίζοντας ότι επισκευάσει τη στέγη σε ένα παλαιό κτίσμα. «Ο ιδιοκτήτης δήλωσε ψευδή στοιχεία, ότι υπήρχε εκεί μια οικία 84 τ.μ., ενώ υπήρχε μια καλύβα 3-4 τ.μ. σαν αυτές που βάζουν οι ψαράδες τις βάρκες τους και μάλιστα όχι πολύ παλιά», λέει ο Κώστας Ρεβίνθης, δήμαρχος Σερίφου. «Αυτό αποδεικνύεται από πολλές πλευρές: το 1997 που έγινε για πρώτη φορά οριοθέτηση του αιγιαλού στο Μαλλιάδικο, το κτίσμα αυτό δεν υπήρχε. Εμφανίζεται όμως στην ανα-οριοθέτηση του αιγιαλού το 2010. Ομως ο ιδιοκτήτης υποστήριξε ότι το κτίσμα ήταν προ του 1955 και γι’ αυτό δεν υπήρχε οικοδομική άδεια».
Ο δήμος πραγματοποίησε αυτοψία και ζήτησε από την Πολεοδομία Μήλου (στην οποία υπάγεται η Σέριφος) την ανάκληση της άδειας εργασιών μικρής κλίμακας, υποστηρίζοντας ότι βασίστηκε σε ψευδή στοιχεία. Αντίστοιχα, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων παρενέβη και ενημέρωσε ότι εκτελούνται εργασίες χωρίς να έχει δώσει την άδειά της. Η Πολεοδομία τελικά ανακάλεσε την άδεια. Οχι όμως επειδή εκδόθηκε με ψευδή στοιχεία, όπως ζητούσε ο δήμος, αλλά κρίνοντας ότι οι εργασίες που θέλει ο ιδιοκτήτης να πραγματοποιήσει χρειάζονται κανονική οικοδομική άδεια (και όχι «μικρής κλίμακας»).
Στο τέλος της προηγούμενης χρονιάς εκδόθηκε η οικοδομική άδεια και ξεκίνησαν και πάλι εργασίες. Ο δήμος παρενέβη και πάλι ζητώντας να ελεγχθεί η άδεια για τη χρήση ψευδών στοιχείων. Παράλληλα προσέφυγε δικαστικά ζητώντας διακοπή εργασιών και την ανάκληση της άδειας (η απόφαση εκκρεμεί). «Σύμφωνα με το διάταγμα του 2002 για τη Σέριφο, σε ορισμένες παραλίες του νησιού, μεταξύ των οποίων και το Μαλλιάδικο, απαγορεύεται η δόμηση, ακόμη και οι περιφράξεις σε απόσταση 100 μέτρων από τον αιγιαλό. Στόχος είναι να προστατευθούν αυτές οι παραλίες, να μείνουν παρθένες. Ετσι θέλουμε να μείνει το Μαλλιάδικο. Μια παραλία αναλλοίωτη, ελεύθερη, σε κοινή χρήση για όλους τους κατοίκους και τους επισκέπτες του νησιού».
Με πληροφορίες kathimerini.gr
