H αύξηση της ελάχιστης αρτιότητας στις εκτός σχεδίου περιοχές, σε αντιδιαστολή με την προνομιακή μεταχείριση των μεγάλων τουριστικών αναπτύξεων, είναι το σημείο που προκαλεί τις περισσότερες τριβές στην πρόταση για το πρώτο συνολικό πολεοδομικό σχέδιο της Κέας.
Το σχέδιο προτείνει την επέκταση της Κορρησίας και θέτει περιορισμούς σε μεγάλες αγροτικές περιοχές για την προστασία της παραγωγής. Ενδιαφέρον είναι το γεγονός της «επανεμφάνισης» δύο οικοδομικών συνεταιρισμών που εγκρίθηκαν κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, αλλά δεν προχώρησαν ποτέ.
Σύνθεση πληθυσμού
Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, η Κέα έχει μόνιμο πληθυσμό περίπου 2.300 κατοίκων (-5% σε σχέση με το 2011), ο οποίος ξεπερνάει με τους επισκέπτες τις 10.000 κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Εκτός από την εγγύτητά του με την Αθήνα, το νησί έχει τρεις ιδιαιτερότητες: διαθέτει σημαντικό πρωτογενή τομέα, τόσο στη γεωργία όσο και στην κτηνοτροφία.
Το 28% του νησιού είναι δασικό, ενώ οι προστατευόμενες περιοχές καλύπτουν περίπου το μισό της έκτασής του. Τέλος, είναι ένα νησί με πολύ ανεπτυγμένη εξοχική/παραθεριστική κατοικία, οι κλίνες της οποίας καταλαμβάνουν το 37% των κλινών των επισκεπτών – στην πρώτη θέση είναι ενοικιαζόμενα δωμάτια και airbnb με 58% των τουριστικών κλινών.
Η πρόταση για το τοπικό πολεοδομικό σχέδιο παρουσιάστηκε στο νησί στα τέλη της προηγούμενης εβδομάδας από τη μελετητική ομάδα που έχει αναλάβει να το εκπονήσει για λογαριασμό του ΥΠΕΝ και τέθηκε σε διαβούλευση για μόλις πέντε ημέρες. Εξετάζοντας την υφιστάμενη κατάσταση, η μελετητική ομάδα υπέδειξε το αυξημένο ποσοστό της εξοχικής κατοικίας στο νησί, ενώ σημείωσε ότι η τουριστική ανάπτυξη της Κέας είναι ήδη μεγάλη, επισημαίνοντας ότι στην επόμενη 15ετία το σύνολο των κλινών δεν πρέπει να ξεπεράσει τις 6.500, από 5.500 σήμερα.
Ανάμεσα στα πολεοδομικά προβλήματα του νησιού, που πρέπει να αντιμετωπιστούν, αναφέρει την εκτεταμένη εκτός σχεδίου δόμηση στις παράκτιες περιοχές και τη συνεχή άναρχη επέκταση των οικισμών κατά μήκος του οδικού δικτύου.
Ειδικά για το (φλέγον στο νησί) θέμα των μεγάλων τουριστικών αναπτύξεων, οι μελετητές δείχνουν θετικά διακείμενοι. Στην περιοχή Βρόσκοπος έχει ήδη κατασκευαστεί και λειτουργεί μέσω της προνομιακής πολεοδομικής νομοθεσίας (ΕΣΧΑΣΕ) ένα σύνθετο τουριστικό κατάλυμα (One and Only Kea), ενώ βρίσκεται υπό αδειοδότηση και ένα δεύτερο στην ίδια περιοχή (Hills and Sea), με το πολεοδομικό σχέδιο να αξιολογεί ως θετική την παρουσία οργανωμένων τουριστικών υποδοχέων, αντίθετα με την κοινωνία του νησιού.
Στην πρόταση ανάπτυξης που οι μελετητές προτείνουν, περιλαμβάνονται:
• Επέκταση του οικισμού της Κορρησίας (λιμάνι) κατά 340 στρέμματα.
• Αύξηση της ελάχιστης αρτιότητας από τα 4 στρέμματα σήμερα σε 16 στρέμματα στις περιοχές προστασίας του τοπίου και αγροτουρισμού, στα 12 στρέμματα στις περιοχές Natura, στα 8 στρέμματα στις περιοχές τουρισμού – αναψυχής.
Στα ενδιαφέροντα στοιχεία του πολεοδομικού σχεδίου, η επαναφορά δύο οικοδομικών συνεταιρισμών (περιοχές Πετρούσα και Τάμελος) στα νότια του νησιού που εγκρίθηκαν το 1969 επί χούντας, αλλά δεν έχουν ακόμη υλοποιηθεί. Και σύμφωνα με τους μελετητές παρουσιάζουν προβλήματα στην υλοποίηση λόγω έντονων κλίσεων, περιβαλλοντικών θεμάτων και έλλειψης μελέτης οδοποιίας.
Η δήμαρχος του νησιού Ειρήνη Βελισσαροπούλου εκφράζει διαφωνίες επί της αρχής. «Κατ’ αρχάς, ο ρόλος του δήμου είναι γνωμοδοτικός και όχι αποφασιστικός. Αυτό είναι εξαιρετικά άδικο για την τοπική κοινωνία. Κατά δεύτερον, η διαβούλευση έγινε μόλις για πέντε ημέρες, με αποτέλεσμα η κοινωνία να αισθάνεται ότι αιφνιδιάζεται. Κατά τρίτον, εγκρίνονται από την πολιτεία μεγάλες τουριστικές επενδύσεις στο νησί, τις οποίες εμείς μαθαίνουμε όταν μπαίνουν οι μπουλντόζες. Και οι οποίες είναι αντίθετες στη φυσιογνωμία του νησιού και απομυζούν τις ήδη προβληματικές υποδομές του και τους περιορισμένους πόρους του. Το νησί δεν αντέχει άλλες τέτοιες επενδύσεις, αλλά η γνώμη μας δεν μετράει πουθενά», λέει.
Ως προς την πρόταση του πολεοδομικού σχεδίου, η δήμαρχος είναι αντίθετη (όπως άλλωστε είναι αναμενόμενο) στη μεγάλη αύξηση των αρτιοτήτων. «Στις μισές αγροτικές περιοχές απαγορεύεται η δόμηση. Αυτό δημιουργεί μια ανισορροπία, γιατί οι αγρότες θέλουν να βρίσκονται κοντά στην εργασία τους. Σε μεγάλα τμήματα η αρτιότητα αυξάνεται υπερβολικά, λ.χ. στα 16 στρέμματα, κάτι που ουσιαστικά δημιουργεί ανισότητες. Πρέπει να διευκρινιστεί: τα οικόπεδα των 4 στρεμμάτων που δημιουργήθηκαν από κατατμήσεις θα εξακολουθούν να χτίζονται ή η αύξηση των αρτιοτήτων θα αφορά και αυτά; Θέλουμε την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και ένα σχέδιο που να είναι φιλικότερο προς τον ντόπιο».
Ο πρωτογενής τομέας
Η παρουσίαση του σχεδίου προκάλεσε τις προηγούμενες ημέρες πολλές συζητήσεις. Ο Νίκος Λεβαντής επέλεξε να επιστρέψει πριν από τρία χρόνια στο νησί της καταγωγής του, εργαζόμενος εξ αποστάσεως στον χώρο της κυβερνοασφάλειας. «Θέλουμε να γίνουμε προάστιο της Αθήνας; Είναι εύκολο λόγω της εγγύτητας. Θέλουμε να διατηρήσουμε τον δικό μας τρόπο ζωής; Τότε πρέπει να προστατέψουμε και να βοηθήσουμε την αγροτική παραγωγή. Το σχέδιο έχει ευεργετικές διατάξεις για την αγροτική γη, αλλά και κάποιες στρεβλώσεις: δεν μπορείς να απαγορεύεις την κατοικία στον αγρότη και την ίδια στιγμή να επιτρέπεις τεράστια ξενοδοχειακά συγκροτήματα. Είναι σαν να μη μας πειράζει η δόμηση, αλλά η χρήση».
«Η Τζια πάντα είχε τους “ξωτάρηδες”, αυτούς που έμεναν στην εξοχή και είχαν ένα αγρόκτημα με “καθικιά” (σ.σ. κατοικία) και παραγωγή», εξηγεί ο Δημήτρης Βρεττός, ιδιωτικός υπάλληλος και δημοτικός σύμβουλος. «Διαφωνώ με την απαγόρευση της κατοικίας στις αγροτικές περιοχές – είναι πολιτιστικό χαρακτηριστικό του νησιού και πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να διατηρηθεί. Ομως συμφωνώ με την αύξηση της αρτιότητας στο νησί, πρέπει να μπει ένα μέτρο στην οικοδομή. Οσον αφορά τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς στα νότια του νησιού, αν δεν γίνεται με κάποιον τρόπο να εγκαταλειφθούν, ας γίνουν υπό πολύ αυστηρούς περιορισμούς. Πιστεύω, τέλος, ότι πρέπει να υπάρξει ρητή απαγόρευση των σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων και να επανεξετάσουμε τις πισίνες στις κατοικίες».
Ο Αλέξανδρος Μυκονιάτης έχει με την οικογένειά του το τυροκομείο «Τυράκειον». «Σε εμάς τους κτηνοτρόφους το να μην μπορείς να χτίσεις στα 4 στρέμματα, αλλά στα 8 ή στα 12, δεν μας φαίνεται παράξενο. Θα ήθελα όμως να κατοικήσω πιο κοντά στο τυροκομείο και στα ζώα, το οποίο δεν ξέρω αν θα επιτρέπεται με το νέο πλαίσιο», αναφέρει. Οσον αφορά τη διατήρηση της πρωτογενούς παραγωγής στο νησί, ο κ. Μυκονιάτης επισημαίνει ότι δεν υπάρχουν κίνητρα. «Για παράδειγμα, το νερό. Οι υποδομές –αγροτικές δεξαμενές– έγιναν πριν από 30-40 χρόνια. Ως αποτέλεσμα η παραγωγή μειώνεται, οι περισσότεροι παραγωγοί απασχολούνται και σε κάτι άλλο, λ.χ. στην οικοδομή. Η προστασία της αγροτικής γης είναι καλή γιατί όσο πλησιάζουν οι εξοχικές κατοικίες τόσο αρχίζουν τα προβλήματα της συμβίωσης».
