Κυριακή, 13 Ιουλίου, 2025
ΑρχικήΚυκλάδεςCycladic Identity - Κέα: Ο τσαμπουνιέρης φυσάει τα βάσανά του

Cycladic Identity – Κέα: Ο τσαμπουνιέρης φυσάει τα βάσανά του

|

Ο παπα-Λευτέρης ∆εµένεγας, 68 χρόνων, «ιθαγενής από την Κέα» όπως συστήνεται, μιλάει με άνεση μπροστά στην κάμερα για τις ανάγκες του προγράμματος «Καταγραφή παραδοσιακών οργανοπαικτών της Κέας για τη διάσωση, διατήρηση και ανάδειξης της παραδοσιακής μουσικής ως άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς» που υλοποίησε η Κοινωφελής Επιχείρηση Δήμου Κέας με την υποστήριξη του Cycladic Identity.

Μια πρωτοβουλία του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης για τη διάσωση των παραδόσεων των Κυκλάδων, που ξεκίνησε πέρυσι με εννέα πρoγράμματα σε οκτώ νησιά: Αμοργό, Ανδρο, Δονούσα, Ιο, Κέα (δύο προγράμματα), Μύκονο, Πάρο και Σίκινο.

Ξεκίνημα από την Κέα…  Το χρηματοδοτούμενο πρόγραμμα για τους παραδοσιακούς οργανοπαίκτες της Κέας περιλαμβάνει κινηματογραφήσεις και ηχογραφήσεις υψηλής ποιότητας με τους εναπομείναντες ηλικιωμένους μουσικούς, συνεντεύξεις, ιστορίες από γιορτές και πανηγύρια για το παίξιμο των παλιών.

Ο παπα-Λευτέρης, ένας από τους δέκα μουσικούς, γνωρίζει καλά την τέχνη και τα μυστικά της τσαμπούνας. Τα λόγια του κινηματογραφήθηκαν, όπως και άλλων οργανοπαικτών του νησιού, και θα αποτελέσουν μέρος ενός ενιαίου ντοκιμαντέρ που θα προβληθεί σε εκδήλωση του δήμου και σχεδιάζεται να παρουσιαστεί στο επόμενο συνέδριο της «Ακουστικής οικολογίας».

Δεν είναι ο μόνος στην Κέα που μεγάλωσε με τους ήχους της τσαμπούνας. Εβλεπε, όμως, ότι επικρατούσαν άλλα ακούσματα. Ετσι αποφάσισε να φτιάξει μια σχολή τσαμπούνας στο κατηχητικό, με τα μικρά παιδιά.

Σήμερα χαίρεται που πολλά παιδιά στο νησί παίζουν τσαμπούνα και λυπάται που χάθηκαν «οι παλιές δαχτυλιές και τα παλιά γυρίσματα». Στην Τζια, εξηγεί ο παπα-Λευτέρης, παίζουν τέσσερα είδη τσαμπούνας, οι παλιοί που δεν τους ενδιέφεραν οι γρήγοροι σκοποί, έπαιζαν την αργή τσαμπούνα. Οσο όμως πλησιάζουμε στη Χώρα, την Ιουλίδα, έπαιζαν πιο γρήγορα «για να τραβήξουν το ενδιαφέρον του χορευτή ώστε να δώσει χαρτούρα. Ετσι έχουμε άλλη στις Ποίσσες, άλλη στην Ιουλίδα, άλλη εδώ στο Σπαθί, άλλη στην Κατωμεριά».

Λέει ακόμη ότι ο τσαμπουνιέρης ο σωστός, ο παλιός, έφτιαχνε μόνος του το μουσικό όργανο και ποτέ δεν το έδινε σε άλλον. «Γιατί ήταν και στα δάχτυλα φτιαγμένο και στην πνοή. Σήμερα, εδώ που φυσάνε βάζουν βαλβίδα για να κρατάει μέσα τον αέρα και να μην κουράζονται. Ο παλιός τσαμπουνιέρης φυσάει τα βάσανά του και βγάζει μουσική».

Ο Νίκος Βουτυράς, οργανοπαίκτης από οικογένεια με ιστορία, ξεκίνησε με σπουδές κλασικής κιθάρας στο Εθνικό Ωδείο, αλλά αργότερα τον κέρδισε η παραδοσιακή μουσική. Ο παππούς του έπαιζε τσαμπούνα, ο πατέρας τουμπί κι όταν μπήκε και αυτός στην ομάδα έβαλε την κιθάρα ανάμεσα στο μουσικό ζευγάρι. Αργότερα επινόησε ένα σχήμα με μια τσαμπούνα και πέντε τουμπιά. «Πλάτιασα τα μπάσα και χαμήλωσα την ένταση, και αυτό γλύκανε την παρουσία της μουσικής της τσαμπούνας στις παρέες».

Ο Αιμίλιος Λαγκώνης σήμερα είναι 82 ετών, ξεκίνησε από μικρός, άλλωστε στην οικογένειά του έπαιζαν ήδη ο πατέρας και δυο αδέλφια του. Σχολείο πήγαινε με τα πόδια από τον Αγιο Παντελεήμονα στην Κάτω Μεριά. Η διαδρομή ήταν δύο ώρες και στον δρόμο έπαιζε τσαμπούνα. «Επαιζα για να φεύγουν τα φίδια. Εντάξει, δεν έμαθα πολλά γράμματα, έμαθα όμως τσαμπούνα».

Η ιδέα για την καταγραφή των παραδοσιακών τσαμπουνιέρηδων ήταν των Φάνη Μαραγκού και Λευτέρη Τζουβάρα, και φορέας υλοποίησης η Κοινωφελής Επιχείρηση Δήμου Κέας. Με τις αφηγήσεις και τις ηχογραφήσεις οι νέες γενιές μουσικών θα έχουν πρόσβαση για μελέτη σε ηχητικό και οπτικό υλικό.

Οπως υπογραμμίζει ο πρόεδρος της Κοινωφελούς Επιχείρησης, Λ. Τζουβάρας, «οι συλλογικές μνήμες αποτελούν τις ρίζες για τις επόμενες γενιές. Οσο πιο βαθιές είναι, τόσο μεγαλύτερη συνοχή έχει η κοινότητά μας».

Δείτε την έντυπη έκδοση της Καθημερινής 

Το νησί της Κέας έχει συμβάλει στην παραδοσιακή μουσική της Ελλάδας προσφέροντας εξαιρετικούς οργανοπαίχτες και μουσικούς, οι οποίοι έχουν επηρεαστεί τόσο από τη θαλασσινή όσο και από τη στεριανή μουσική παράδοση. Στο πλαίσιο αυτό, την περασμένη χρονιά η Κοινωφελής Επιχείρηση Δήμου Κέας σχεδίασε το πρόγραμμα «Καταγραφή παραδοσιακών οργανοπαιχτών της Κέας για τη διάσωση, διατήρηση και ανάδειξη της παραδοσιακής μουσικής ως άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς», το οποίο υλοποιήθηκε με τη χρηματοδότηση της πρωτοβουλίας του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, CYCLADIC IDENTITY.

Με την υψηλής πιστότητας καταγραφή, τις κινηματογραφήσεις και τις ηχογραφήσεις, δημιουργήθηκαν 10 μικρά αυτοτελή ντοκιμαντέρ των εναπομείναντων οργανοπαιχτών του νησιού. . Μέσα από τα ντοκιμαντέρ προβάλλεται το δεξιοτεχνικό τους παίξιμο και απολαμβάνουμε μικρές προσωπικές συνεντεύξεις, τις ερμηνείες συγκεκριμένων τραγουδιών και την εξιστόρηση παλαιών ιστοριών από γιορτές και πανηγύρια. Τα γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν σε χαρακτηριστικά τοπόσημα και σε μοναδικά τοπία της Κέας, ώστε να αναδειχθεί ταυτόχρονα η ηχοποικιλότητα και η βιοποικιλότητα της.

Στόχος της Δημοτικής Αρχής είναι η δράση για την ανάδειξη και την προστασία της άυλης κληρονομιάς μας να συνεχιστεί μέσα από μια εκδήλωση, η οποία θα ανακοινωθεί σύντομα.

Με πληροφορίες από τη σελίδα kathimerini.gr 

 


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Αλ. Φραντζέσκος: Οι Κούροι των Μελάνων πρέπει να μείνουν: Η ιστορία δεν ξεριζώνεται

Η αυθεντικότητα, η βιωματική εμπειρία και η πολιτισμική συνέχεια κινδυνεύουν όταν αποκόβουμε τα μνημεία από τον τόπο τους. Οι Κούροι των Μελάνων ανήκουν εκεί όπου γεννήθηκαν – στο φως, στη μνήμη και στο τοπίο της Νάξου.

Κλείνουν τέσσερα σχολεία στις Κυκλάδες, «καμπανάκι» για την εγκατάλειψη των νησιών

Ένα Δημοτικό και τρία Νηπιαγωγεία κατεβάζουν ρολά σε Νάξο και Κέα για το σχολικό έτος 2025-2026 λόγω έλλειψης μαθητών – Τι προβλέπει η απόφαση του Υπουργείου Παιδείας.

Μια “πράσινη” ζωή ξεκινά στη Νάξο, πρώτη φωλιά Chelonia mydas στις Κυκλάδες!

Ιστορική στιγμή στον Απόλλωνα – Η πράσινη θαλάσσια χελώνα φωλεοποίησε για πρώτη φορά στη Νάξο, προκαλώντας συγκίνηση, δέος και ευθύνη για το μέλλον.

«Ναξιακά» 2025 – Τιμητικός 14ος τόμος αφιερωμένος στον Στέφανο Εμμ. Ψαρρά

Η Ομοσπονδία Ναξιακών Συλλόγων τιμά τον φιλόλογο, ιστορικό και ποιητή Στέφανο Ψαρρά με έναν αναμνηστικό τόμο γεμάτο συγκίνηση, λόγο και μνήμη

Καλοκαίρι στη Νάξο και τις Μικρές Κυκλάδες: Πολιτισμός, παράδοση και φως σε κάθε γωνιά

Ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων παρουσιάζει ένα πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα εκδηλώσεων για το καλοκαίρι 2025, με συναυλίες, θεατρικά δρώμενα, φεστιβάλ, αφιερώματα και πολιτιστικές δράσεις σε όλα τα νησιά του δήμου.

Νάξος – Αστυνομικό Τμήμα: Σύλληψη 34χρονου για διακίνηση ναρκωτικών και παράνομη διαμονή

Εντοπίστηκε με κοκαΐνη, κεταμίνη, MDMA και κάνναβη – Κατασχέθηκε και πλαστό διαβατήριο

Βρούτσης: Επίσκεψη στη Νάξο για τις εορταστικές εκδηλώσεις του Αγίου Νικοδήμου

Ο Αν. Υπουργός Αθλητισμού θα εκπροσωπήσει την Κυβέρνηση στις εκδηλώσεις για τον Πολιούχο της Νάξου – Επαφές με φορείς και πολίτες

Νάξος – Συνεδρίαση Δημοτικού Συμβουλίου: Ομόφωνη αντίθεση στη μεταφορά των Κούρων (video)

Συζήτηση για τη γνωμοδότηση του ΚΑΣ με θέμα τη συντήρηση και προστασία των αρχαϊκών Κούρων – Σαφές μήνυμα από τον Δήμο, τους φορείς και την τοπική κοινωνία υπέρ της παραμονής τους στον φυσικό τους χώρο.

Νάξος εκτός σεζόν: Όταν ο τουρισμός φεύγει και τα βράδια γεμίζουν με ησυχία

Καθώς οι τουρίστες φεύγουν, η Νάξος επιστρέφει στον δικό της ρυθμό. Οι δρόμοι αδειάζουν, τα φώτα χαμηλώνουν και το νησί ξαναβρίσκει τη φωνή της σιωπής.

Euro Γυναικών: Τελευταία πράξη με combo αξίας στο Πολωνία – Δανία

Η Δανία αποχαιρετά τη διοργάνωση με στόχο τη νίκη – Combo επιλογή στο 2 & Over 2,5 για ποντάρισμα με απόδοση διπλασιασμού

Τζεφ Μπέζος: After wedding party στη Νάξο με την Λόρεν Σάντσεζ, η «έξυπνη» αγάπη του για το νησί

Μετά τον χλιδάτο γάμο των 48 εκατομμυρίων στη Βενετία, ο ιδρυτής της Amazon και η εκρηκτική σύζυγός του επιλέγουν τη Νάξο για το after wedding ταξίδι τους, επιβεβαιώνοντας την ιδιαίτερη σχέση του δισεκατομμυριούχου με το νησί και τα φιλόδοξα σχέδιά του για το «smart island» των Κυκλάδων.

Aperto – Cucina Italiana: Η αυθεντική ιταλική εμπειρία ήρθε στη Νάξο με την υπογραφή του κορυφαίου pizzaiolo Νίκου Σωτηρόπουλου

Ένα νέο γαστρονομικό σημείο στην καρδιά της Νάξου που ενώνει την ιταλική φινέτσα με τη δημιουργικότητα του Έλληνα pizzaiolo που διακρίθηκε δύο φορές ως ο καλύτερος της χώρας και στους 50 κορυφαίους της Ευρώπης.

Κατ’ Οίκον Νοσηλευτική Φροντίδα στη Νάξο από τη Φραντζέσκα Λαγογιάννη

Με επιστημονική γνώση, σεβασμό και ολιστική προσέγγιση, η Φραντζέσκα Λαγογιάννη προσφέρει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες νοσηλείας στο σπίτι, σε όλη τη Νάξο.

Εκρηκτική αύξηση επιβατών στο λιμάνι Νάξου τον Ιούνιο (πίνακας)

Οι αριθμοί αυξάνονται, οι υποδομές όμως όχι. Η Νάξος «ασφυκτιά» και χρειάζεται λύση τώρα.

Νάξος – Κατερίνα Καινούργιου: Ρομαντικό ηλιοβασίλεμα και η ξακουστή πατάτα στο τραπέζι της

Η παρουσιάστρια περνά τις διακοπές της στο νησί των Κυκλάδων με τον Παναγιώτη Κουτσουμπή, απολαμβάνοντας τα τοπικά εδέσματα, τη γαλήνη του τοπίου και τις συγκινήσεις μετά το φινάλε της σεζόν.

Αποκαλύφθηκε σκάνδαλο 40 εκατ. ευρώ στο μεταφορικό ισοδύναμο, έγκαιρη παρέμβαση Παππά έσωσε το Δημόσιο

Χάρη σε διοικητικούς ελέγχους και αποφασιστικές κινήσεις, απετράπη καταβολή δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ σε ύποπτες αιτήσεις επιχειρήσεων – Η συντριπτική πλειονότητα από την Κρήτη

Σέριφος: 87χρονη ανασύρθηκε χωρίς τις αισθήσεις της από την παραλία Συκαμιά

Η άτυχη γυναίκα διακομίστηκε στο Πολυδύναμο Ιατρείο του νησιού, όπου διαπιστώθηκε ο θάνατός της – Προανάκριση από το Λιμεναρχείο

Συλλήψεις σε Μύκονο, Σύρο, Σαντορίνη, Πάρο και Νάξο για ναρκωτικά, παραβάσεις και ηχορύπανση

Δέκα συλλήψεις για παραβάσεις ναρκωτικών, παράνομη διαμονή, ηχορύπανση, λειτουργία καταστημάτων χωρίς άδεια, Κ.Ο.Κ. και πλαστογραφία πραγματοποιήθηκαν το διήμερο 5-6 Ιουλίου 2025 σε πέντε νησιά των Κυκλάδων.

Ίος SOS: Αντιδράσεις για τη μεγάλη τουριστική επένδυση σε προστατευόμενη ακτή

Περιβαλλοντικές οργανώσεις, κινήσεις πολιτών και το Δίκτυο για Βιώσιμες Κυκλάδες προειδοποιούν για τον οριστικό κίνδυνο αλλοίωσης της ταυτότητας του νησιού, καλώντας σε ανατροπή του σημερινού αναπτυξιακού μοντέλου

Νάξος: Πέντε «κρυμμένες» παραλίες για ήσυχες (!!!) αποδράσεις

Από τον εξωτικό Πάνορμο μέχρι τη μυστική Χαβάη, ανακαλύψτε πέντε μοναδικές ακτές της Νάξου που προσφέρουν αυθεντική νησιωτική εμπειρία, μακριά από την πολυκοσμία.