Σάββατο, 2 Αυγούστου, 2025
ΑρχικήΚυκλάδεςCycladic Identity - Κέα: Ο τσαμπουνιέρης φυσάει τα βάσανά του

Cycladic Identity – Κέα: Ο τσαμπουνιέρης φυσάει τα βάσανά του

|

Ο παπα-Λευτέρης ∆εµένεγας, 68 χρόνων, «ιθαγενής από την Κέα» όπως συστήνεται, μιλάει με άνεση μπροστά στην κάμερα για τις ανάγκες του προγράμματος «Καταγραφή παραδοσιακών οργανοπαικτών της Κέας για τη διάσωση, διατήρηση και ανάδειξης της παραδοσιακής μουσικής ως άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς» που υλοποίησε η Κοινωφελής Επιχείρηση Δήμου Κέας με την υποστήριξη του Cycladic Identity.

Μια πρωτοβουλία του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης για τη διάσωση των παραδόσεων των Κυκλάδων, που ξεκίνησε πέρυσι με εννέα πρoγράμματα σε οκτώ νησιά: Αμοργό, Ανδρο, Δονούσα, Ιο, Κέα (δύο προγράμματα), Μύκονο, Πάρο και Σίκινο.

Ξεκίνημα από την Κέα…  Το χρηματοδοτούμενο πρόγραμμα για τους παραδοσιακούς οργανοπαίκτες της Κέας περιλαμβάνει κινηματογραφήσεις και ηχογραφήσεις υψηλής ποιότητας με τους εναπομείναντες ηλικιωμένους μουσικούς, συνεντεύξεις, ιστορίες από γιορτές και πανηγύρια για το παίξιμο των παλιών.

Ο παπα-Λευτέρης, ένας από τους δέκα μουσικούς, γνωρίζει καλά την τέχνη και τα μυστικά της τσαμπούνας. Τα λόγια του κινηματογραφήθηκαν, όπως και άλλων οργανοπαικτών του νησιού, και θα αποτελέσουν μέρος ενός ενιαίου ντοκιμαντέρ που θα προβληθεί σε εκδήλωση του δήμου και σχεδιάζεται να παρουσιαστεί στο επόμενο συνέδριο της «Ακουστικής οικολογίας».

Δεν είναι ο μόνος στην Κέα που μεγάλωσε με τους ήχους της τσαμπούνας. Εβλεπε, όμως, ότι επικρατούσαν άλλα ακούσματα. Ετσι αποφάσισε να φτιάξει μια σχολή τσαμπούνας στο κατηχητικό, με τα μικρά παιδιά.

Σήμερα χαίρεται που πολλά παιδιά στο νησί παίζουν τσαμπούνα και λυπάται που χάθηκαν «οι παλιές δαχτυλιές και τα παλιά γυρίσματα». Στην Τζια, εξηγεί ο παπα-Λευτέρης, παίζουν τέσσερα είδη τσαμπούνας, οι παλιοί που δεν τους ενδιέφεραν οι γρήγοροι σκοποί, έπαιζαν την αργή τσαμπούνα. Οσο όμως πλησιάζουμε στη Χώρα, την Ιουλίδα, έπαιζαν πιο γρήγορα «για να τραβήξουν το ενδιαφέρον του χορευτή ώστε να δώσει χαρτούρα. Ετσι έχουμε άλλη στις Ποίσσες, άλλη στην Ιουλίδα, άλλη εδώ στο Σπαθί, άλλη στην Κατωμεριά».

Λέει ακόμη ότι ο τσαμπουνιέρης ο σωστός, ο παλιός, έφτιαχνε μόνος του το μουσικό όργανο και ποτέ δεν το έδινε σε άλλον. «Γιατί ήταν και στα δάχτυλα φτιαγμένο και στην πνοή. Σήμερα, εδώ που φυσάνε βάζουν βαλβίδα για να κρατάει μέσα τον αέρα και να μην κουράζονται. Ο παλιός τσαμπουνιέρης φυσάει τα βάσανά του και βγάζει μουσική».

Ο Νίκος Βουτυράς, οργανοπαίκτης από οικογένεια με ιστορία, ξεκίνησε με σπουδές κλασικής κιθάρας στο Εθνικό Ωδείο, αλλά αργότερα τον κέρδισε η παραδοσιακή μουσική. Ο παππούς του έπαιζε τσαμπούνα, ο πατέρας τουμπί κι όταν μπήκε και αυτός στην ομάδα έβαλε την κιθάρα ανάμεσα στο μουσικό ζευγάρι. Αργότερα επινόησε ένα σχήμα με μια τσαμπούνα και πέντε τουμπιά. «Πλάτιασα τα μπάσα και χαμήλωσα την ένταση, και αυτό γλύκανε την παρουσία της μουσικής της τσαμπούνας στις παρέες».

Ο Αιμίλιος Λαγκώνης σήμερα είναι 82 ετών, ξεκίνησε από μικρός, άλλωστε στην οικογένειά του έπαιζαν ήδη ο πατέρας και δυο αδέλφια του. Σχολείο πήγαινε με τα πόδια από τον Αγιο Παντελεήμονα στην Κάτω Μεριά. Η διαδρομή ήταν δύο ώρες και στον δρόμο έπαιζε τσαμπούνα. «Επαιζα για να φεύγουν τα φίδια. Εντάξει, δεν έμαθα πολλά γράμματα, έμαθα όμως τσαμπούνα».

Η ιδέα για την καταγραφή των παραδοσιακών τσαμπουνιέρηδων ήταν των Φάνη Μαραγκού και Λευτέρη Τζουβάρα, και φορέας υλοποίησης η Κοινωφελής Επιχείρηση Δήμου Κέας. Με τις αφηγήσεις και τις ηχογραφήσεις οι νέες γενιές μουσικών θα έχουν πρόσβαση για μελέτη σε ηχητικό και οπτικό υλικό.

Οπως υπογραμμίζει ο πρόεδρος της Κοινωφελούς Επιχείρησης, Λ. Τζουβάρας, «οι συλλογικές μνήμες αποτελούν τις ρίζες για τις επόμενες γενιές. Οσο πιο βαθιές είναι, τόσο μεγαλύτερη συνοχή έχει η κοινότητά μας».

Δείτε την έντυπη έκδοση της Καθημερινής 

Το νησί της Κέας έχει συμβάλει στην παραδοσιακή μουσική της Ελλάδας προσφέροντας εξαιρετικούς οργανοπαίχτες και μουσικούς, οι οποίοι έχουν επηρεαστεί τόσο από τη θαλασσινή όσο και από τη στεριανή μουσική παράδοση. Στο πλαίσιο αυτό, την περασμένη χρονιά η Κοινωφελής Επιχείρηση Δήμου Κέας σχεδίασε το πρόγραμμα «Καταγραφή παραδοσιακών οργανοπαιχτών της Κέας για τη διάσωση, διατήρηση και ανάδειξη της παραδοσιακής μουσικής ως άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς», το οποίο υλοποιήθηκε με τη χρηματοδότηση της πρωτοβουλίας του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, CYCLADIC IDENTITY.

Με την υψηλής πιστότητας καταγραφή, τις κινηματογραφήσεις και τις ηχογραφήσεις, δημιουργήθηκαν 10 μικρά αυτοτελή ντοκιμαντέρ των εναπομείναντων οργανοπαιχτών του νησιού. . Μέσα από τα ντοκιμαντέρ προβάλλεται το δεξιοτεχνικό τους παίξιμο και απολαμβάνουμε μικρές προσωπικές συνεντεύξεις, τις ερμηνείες συγκεκριμένων τραγουδιών και την εξιστόρηση παλαιών ιστοριών από γιορτές και πανηγύρια. Τα γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν σε χαρακτηριστικά τοπόσημα και σε μοναδικά τοπία της Κέας, ώστε να αναδειχθεί ταυτόχρονα η ηχοποικιλότητα και η βιοποικιλότητα της.

Στόχος της Δημοτικής Αρχής είναι η δράση για την ανάδειξη και την προστασία της άυλης κληρονομιάς μας να συνεχιστεί μέσα από μια εκδήλωση, η οποία θα ανακοινωθεί σύντομα.

Με πληροφορίες από τη σελίδα kathimerini.gr 

 


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

«Χορεύουμε συρτό στην παραλία»: Μια ανθρώπινη αλυσίδα χορού στη Χώρα της Νάξου

Ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων προσκαλεί μικρούς και μεγάλους σε ένα μεγάλο καλοκαιρινό αντάμωμα χορού, τη Δευτέρα 4 Αυγούστου.

Σόνια Θεοδωρίδου στη Δήλο: Μια μαγική συναυλία υπό το φως της Αυγουστιάτικης Πανσελήνου

Η διεθνούς φήμης σοπράνο παρουσιάζει τις «Μεσογειακές Μελωδίες» στο ιερό νησί του Απόλλωνα, το Σάββατο 9 Αυγούστου 2025.

Αφιέρωμα στην Αρχόντισσα του Αιγαίου: Η Κεραμωτή τιμά την Ειρήνη Κονιτοπούλου – Λεγάκη

Τιμητική εκδήλωση για τη σπουδαία ερμηνεύτρια της νησιώτικης μουσικής στις 11 Αυγούστου στην Κεραμωτή Νάξου — με τη συμμετοχή της κόρης της, Ελένης Λεγάκη.

Στην Παναγία της Τήνου ο Νόβακ Τζόκοβιτς με τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Ο διάσημος Σέρβος τενίστας και ο πρωθυπουργός επισκέφθηκαν τον Ιερό Ναό της Ευαγγελίστριας, προσκύνησαν την εικόνα και έγιναν δεκτοί με συγκίνηση από τους πιστούς.

Πλίμουθ – Μπάρνσλεϊ: Στήριγμα η έδρα στο 2.22 στην πρεμιέρα της League One

Η Πλίμουθ υποδέχεται την Μπάρνσλεϊ στο ξεκίνημα της σεζόν, με το «Χόουμ Παρκ» να αποτελεί σύμμαχο σε τιμή που αγγίζει τον διπλασιασμό.

Πολυχρονάκος: «Ο κ. Μητσοτάκης έχει πλέον απέναντί του την κοινωνία»

Σφοδρή επίθεση από τον Τομεάρχη Νησιωτικής Πολιτικής του ΠΑΣΟΚ για την υπόθεση επιδοτήσεων Βορίδη - Αυγενάκη

Τρεις Καπετάνιοι, μία θάλασσα, μία φωτογραφία από τα Κουφονήσια που λέει όσα δεν ειπώθηκαν ποτέ

Μια ξεχωριστή στιγμή στα Κουφονήσια με φόντο το Αιγαίο και την αθόρυβη καθημερινή ηρωικότητα τριών αυθεντικών ναυτικών, που έγιναν συνώνυμα με την ασφάλεια, τη συνέχεια και το φιλότιμο στα νησιά μας.

Ο Φοίβος Δεληβοριάς στον Πύργο Μπαζαίου (03/08), καλοκαιρινό μουσικό ταξίδι στη Νάξο

Η νέα μουσική παράσταση του Φοίβου Δεληβοριά «προσγειώνεται» στο Φεστιβάλ Νάξου, την Κυριακή 3 Αυγούστου, στο μαγευτικό περιβάλλον του ιστορικού Πύργου Μπαζαίου

Κωμιακή, 2 Αυγούστου: Από τον καύσωνα στην ομίχλη – Το καλοκαίρι… θυμήθηκε το φθινόπωρο

Ο καιρός «αναποδογύρισε» απότομα στην ορεινή Νάξο – Σκηνικό ομίχλης, 19 βαθμοί και μια ανάρτηση από την Κωμιακή που έγινε viral

Πρόταση Ημέρας: Πατάτες κοκκινιστές με ατσίνορα: Zero waste γεύση από τη Νάξο

Μια αυθεντική συνταγή από την Απεράθου, με πρωταγωνίστρια την πατάτα Νάξου και το παραδοσιακό παστό ζαμπόνι

«Γκαζιά στο χωριό, προσγείωση στον στύλο – Ένα ακόμα crash test στους δρόμους της Νάξου»

Όταν η τουριστική ταχύτητα συναντά την επαρχιακή… στενότητα: Τροχαίο έξω από το Γαλανάδο υπενθυμίζει τι σημαίνει "δρόμοι made in 1965".

Ο Tom Hanks στη Νάξο: Στιγμές απλότητας, χαμόγελα και μια σέλφι στην Απείρανθο

Ο χολιγουντιανός σταρ επισκέφθηκε τη Νάξο την Τετάρτη 30 Ιουλίου, ανακαλύπτοντας τη μαγεία του Σαγκρίου και της Απειράνθου – Ένα γεύμα, μια σέλφι και πολλές όμορφες αναμνήσεις

Νάξος: Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων βάζει “όρια” στην Πορτάρα, τέλος στην ανεξέλεγκτη πρόσβαση

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων βάζει “όρια” στην Πορτάρα – Τέλος στην ανεξέλεγκτη πρόσβαση - Όταν ο σεβασμός δεν είναι αυτονόητος, η προστασία γίνεται μονόδρομος

Κυκλάδες: Γυρίζουν την πλάτη στα «χρυσά» νησιά, “χαμένη” και η Αμοργός, σταθερή η Νάξος

Υψηλές τιμές και οικονομική πίεση στρέφουν Έλληνες και ξένους σε εναλλακτικούς, οικονομικότερους προορισμούς

Αμοργός: Ένταση και επεισόδια στο πανηγύρι της ψημένης ρακής μετά από πολιτικό σύνθημα

Απρόσμενη τροπή πήρε το παραδοσιακό γλέντι στα Κατάπολα, όταν συνθήματα υπέρ της Παλαιστίνης προκάλεσαν αντιδράσεις, λογομαχίες και τελικά, διακοπή της γιορτής.

Hellenic Seaways: Το “HIGHSPEED 4” αντικαθιστά το “HELLENIC HIGHSPEED”, ποιος ο λόγος;

Αλλαγή πλοίου στη γραμμή Πειραιάς – Κυκλάδες – Κατάπολα – Επιστροφή, σύμφωνα με ανακοίνωση της Hellenic Seaways

Πανελλαδικές 2025: «Πνοή» επιτυχίας για τους μαθητές της Νάξου

Μαθητές και μαθήτριες του φροντιστηρίου «ΠΝΟΗ» στη Νάξο διακρίνονται στις Πανελλαδικές εξετάσεις – Πού πέρασαν και τι βαθμούς συγκέντρωσαν

Η Κέα λέει «όχι» στην τουριστική υπερβολή, το νησί αντέχει μέχρι 1.000 ακόμη κλίνες

Ο Δήμος Κέας ζητά επίσημη απαγόρευση για τα Σύνθετα Τουριστικά Καταλύματα – Στο τραπέζι το ζήτημα της φέρουσας ικανότητας και της ταυτότητας του νησιού

Έλενα Ξενάκη: Από το Σαγκρί Νάξου στην κορυφή του κόσμου με την Εθνική Πόλο (video)

Η MVP του παγκόσμιου τελικού μιλά με συγκίνηση για το χρυσό μετάλλιο, τις θυσίες, την ομάδα της καρδιάς της και το αίτημα για ένα κολυμβητήριο αποκλειστικά για την Εθνική – Μια Νάξια ψυχή που εμπνέει. (video)

Αυτοδιοικητικές εκλογές: Καταργείται ο δεύτερος γύρος, εκλογές τον Νοέμβριο, Νέο όριο το 42% για εκλογή Δημάρχου

Η κυβέρνηση φέρνει ριζικές αλλαγές στον εκλογικό νόμο για δήμους και περιφέρειες – Τέλος ο δεύτερος γύρος, λιγότεροι υποψήφιοι και αλλαγές στη σταυροδοσία.