Η Κάλυμνος είναι το πρώτο νησί – δήμος – που επιχειρεί να λύσει το καυτό ζήτημα της διάβρωσης των ακτών… – Ενέκρινε μελέτη με σημείο αναφοράς τις παραλίες Μασούρι και Πάνορμος που εμφανίζουν αυτή τη στιγμή τα μεγαλύτερα προβληματα διάβρωσης
Αρχές Φεβρουαρίου και δίνεται στη δημοσιότητα μελέτη του Πανεπιστημίου Αιγαίου σε έξι νησιά που αποκαλύπτει τις τάσεις διάβρωσης και τις εποχιακές αυξομειώσεις των αιγιαλών. Και παράλληλα καταλήγει στην εκτίμηση ότι έως το 2050 το ένα πέμπτο των παραλιών των έξι νησιών θα έχει «χάσει» έως και το 50% της έκτασής του. Αναφερόμαστε στο ερευνητικό πρόγραμμα «ERA BEACH» πραγματοποιήθηκε από το Εργαστήριο Παράκτιας Μορφοδυναμικής-Διαχείρισης και Θαλάσσιας Γεωλογίας στο τμήμα Επιστημών Θάλασσας (επιστημονικός υπεύθυνος Α. Βελεγράκης) σε συνεργασία με το Ινστιτούτο CICERO και τον Δήμο Χίου, ως εκπρόσωπο των έξι νησιών (η χρηματοδότηση προήλθε από τα προγράμματα του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου).
Τα έξι νησιά και οι ακτές που επιλέχθηκαν με βάση διαφορετικά κοινωνικοοικονομικά κριτήρια ήταν η Σαντορίνη (Καμάρι), η Λέσβος (Ερεσός, Τσαμάκια), η Χίος (Καταρράκτης, Αγία Ερμιόνη), η Κάλυμνος (Μασούρι), η Χάλκη και το Αγαθονήσι. «Στόχος μας ήταν να εκτιμήσουμε ποιες είναι οι τάσεις διάβρωσης σε κάθε νησί και να καταλήξουμε σε μια εκτίμηση του τι μέλλει γενέσθαι υπό το πρίσμα της κλιματικής αλλαγής», αναφέρει ο Θωμάς Χασιώτης, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. «Τέλος, αναπτύξαμε ένα “πρωτόκολλο” διαχείρισης της παράκτιας διάβρωσης, καταλήξαμε δηλαδή στα βήματα που πρέπει να ακολουθήσει κάθε περιοχή και στα τεχνικά μέτρα που θα πρέπει να λάβει ώστε να ανακόψει το φαινόμενο».
Και ο Δήμος Καλύμνου πρόσφατα ενέκρινε την πρόταση έρευνας για διάβρωση ακτών Δυτικής Καλύμνου, εφόσον οι παραλίες αποτελούν τους σημαντικότερους φυσικούς πόρους του Αιγαίου Αρχιπελάγους, η οικονομική ανάπτυξη του οποίου βασίζεται κυρίως στο μοντέλο του 3S (Sea-Sun-Sand) τουρισμού. Οι παραλίες της Καλύμνου χαρακτηρίζονται από αυξημένο κίνδυνο διάβρωσης, είτε εξαιτίας φυσικών κινδύνων αλλά και ανθρωπογενών παρεμβάσεων στην παράκτια ζώνη, είτε λόγω των καταγραμμένων ή και προβλεπόμενων αλλαγών της μέσης θαλάσσιας στάθμης και της εντατικοποίησης των ακραίων καιρικών φαινομένων λόγω κλιματικής αλλαγής. Το πρόβλημα έχει αναγνωρισθεί από τη διεθνή κοινότητα και σχετικά διεθνή/ευρωπαϊκά νομοθετικά εργαλεία είναι ήδη σε ισχύ.
Τα προβλήματα παράκτιας διάβρωσης παραλιών της Δυτικής Καλύμνου έχουν αναγνωριστεί από παλαιότερα, όμως μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει καμία συστηματική έρευνα ή μελέτη που τεκμηριώνει το πρόβλημα ή/και προτείνει τεχνικές λύσεις φιλικές, κατά το δυνατόν, προς το περιβάλλον. Κατά το 2015-2016 ο Δήμος Καλύμνου συμμετείχε στο ερευνητικό πρόγραμμα Erabeach (Καταγραφή και μελέτες αναστροφής των φαινομένων διάβρωσης σε τουριστικές παραλίες νήσων του Αιγαίου) του Πανεπιστημίου Αιγαίου (Τμήμα Επιστημών της Θάλασσας), και υπέδειξε το Μασούρι ως παραλία μελέτης, αφού αποτελεί μια από τις τουριστικότερες παραλίες του νησιού που όμως αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα διάβρωσης απειλώντας τις δραστηριότητες αλλά και τις υποδομές στην περιοχή αυτή.
Κατά τη διάρκεια του προγράμματος συλλέχθηκαν προκαταρκτικά στοιχεία, τα οποία είναι απαραίτητα για την εφαρμογή μοντέλων που απαιτούνται για το σχεδιασμό των απαραίτητων τεχνικών λύσεων. Έτσι, στα αποτελέσματα του προγράμματος αναφέρονται ως προτεινόμενα έργα προστασίας η τεχνητή αναπλήρωση της ακτής και η κατασκευή προβόλου για τη συγκράτηση του υλικού, χωρίς όμως να υποστηρίζονται από μελέτες περιπτώσεων, να διαστασιολογούνται αναλυτικά και να υποστηρίζονται από την αναγκαία περιβαλλοντική μελέτη, αφού δεν αποτελούσαν αντικείμενο του ερευνητικού προγράμματος. Εκτός από το Μασούρι, σημαντικά προβλήματα διάβρωσης που απειλούν παραλιακές δραστηριότητες και κατοικίες έχουν επίσης διαπιστωθεί και στην παραλία Πανόρμου.
Στο πλαίσιο της πρότασης, οι κύριοι στόχοι έρευνας είναι: η λεπτομερής τοπο-βυθομετρική και γεωμορφολογική έρευνα στις παράκτιες ζώνες Μασουρίου και Πανόρμου, ο σχεδιασμός αποτελεσματικών μέτρων προστασίας από τη διάβρωση στις παραλίες Μασούρι και Πάνορμος και ο προσδιορισμός των κοκκομετρικών χαρακτηριστικών και ο προκαταρκτικός υπολογισμός του όγκου του πιθανού κοιτάσματος.
Η εμπειρία της ομάδας εργασίας του Εργαστηρίου Παράκτιας Μορφοδυναμικής-Διαχείρισης και Θαλάσσιας Γεωλογίας του Τμήματος Επιστημών της Θάλασσας του Πανεπιστημίου Αιγαίου που θα υλοποιήσει το προτεινόμενο Πρόγραμμα, αποδεικνύεται από μια σειρά σχετικών με το αντικείμενο της έρευνας δραστηριοτήτων που έχουν υλοποιηθεί στο παρελθόν με χρηματοδότηση από τους αρμόδιους φορείς.
