Καθυστερήσεις, ολέθριοι χειρισμοί, ευθύνες των αρμοδίων και εγκληματικά λάθη αποτυπώνονται στο εισαγγελικό πόρισμα για την τραγωδία στο Μάτι – Ποιοι βρίσκονται στο κατηγορητήριο και τα παραδείγματα που έχουν δοθεί
Κι έχουμε πόρισμα… Εγκληματικές καθυστερήσεις, ευθύνες των αρμοδίων και εγκληματικά λάθη αποτυπώνονται στο εισαγγελικό πόρισμα για την τραγωδία στο Μάτι… Οπως τονίζετα η εισαγγελική πρόταση, αποτελεί επιτομή κυβερνητικής ανικανότητας και κρατικής ανοργανωσιάς, καθώς ο εισαγγελέας περιγράφει τα εγκληματικά λάθη, τις πλημμέλειες, την ανικανότητα, την ασυνεννοησία και τις αμέλειες που οδήγησαν τόσους ανθρώπους σε τραγικό θάνατο και δεκάδες σε καταστροφή της περιουσίας τους και των κόπων μιας ζωής.
Στα συμπεράσματα της εισαγγελικής πρότασης καταγράφεται ότι οι καταστροφικές συνέπειες: «Ανάγονται στη σύγχυση, έλλειψη σχεδιασμού συντονισμού και αναποτελεσματική συνεργασία των συναρμόδιων κρατικών αρχών που επέδειξαν ανετοιμότητα, αιφνιδιασμό και καθυστέρηση στην κινητοποίηση όλων των υφιστάμενων δυνατοτήτων αρχικά πρόληψης και ακολούθως περιστολής των τραγικών συνεπειών της φωτιάς (έγκαιρη εκκένωση οικισμών, απομάκρυνση και διάσωση πολιτών, άμεση κήρυξη της περιοχής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης)».
Ο εισαγγελέας που ανέλαβε την αξιολόγηση του συνόλου της ογκωδέστατης δικογραφίας, Γεώργιος Πολυκράτης στην πρόταση του, που αριθμεί 680 σελίδες, τα λέει όλα. Ποιοι πρέπει να δικαστούν για τους 102 θανάτους και τους τουλάχιστον 32 τραυματίες, για ποια αδικήματα και κυρίως γιατί επήλθε αυτή η πρωτοφανή καταστροφή. Συνολικά, παραπέμπονται σε δίκη συνολικά 27 άτομα, ανάμεσά τους την πρώην περιφερειάρχη Ρένα Δούρου, τον τότε δήμαρχο της περιοχής Ηλία Ψινάκη, υψηλόβαθμα στελέχη της Πυροσβεστικής και της Πολιτικής Προστασίας. Ανάμεσα σε αυτούς που παραπέμπονται σε δίκη είναι ο πρώην επικεφαλής της Πολιτικής Προστασίας Ιωάννης Καπάκης, ο σημερινός αρχηγός της Πυροσβεστικής Στέφανος Κολοκούρης, στελέχη της Πολιτικής Προστασίας, της ΕΛ.ΑΣ., της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, και βέβαια ο 70χρονος που ευθύνεται για την έναρξη της φωτιάς στο Νταού Πεντέλης. Μόνον ένας απαλλάσσεται και συγκεκριμένα, ο συγκυβερνήτης του συντονιστικού ελικοπτέρου.
Εγκληματικές καθυστερήσεις
Καθυστέρηση μιας περίπου ώρας εντοπίζει ο εισαγγελέας όσον αφορά στον χρόνο που δόθηκε η εντολή για γενική επιφυλακή των δυνάμεων της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας. Συγκεκριμένα υπογραμμίζει:
«Στις 17:30, μετά την έναρξη της πυρκαγιάς στην περιοχή Νταού Πεντέλης, διατάχθηκε από το Ε.Σ.Κ.Ε. γενική επιφυλακή για την δύναμη όλων των Υπηρεσιών του Π.Σ., πλην όμως η ως άνω ενέργεια ήταν απρόσφορη, καθώς είχε ήδη παρέλθει μία τουλάχιστον ώρα από την εκδήλωση της πυρκαγιάς».
Στην περιοχή επιχειρούσαν μόνο 13 πυροσβεστικά οχήματα, αναφέρει ο εισαγγελέας: «Επισημαίνεται ότι από την ώρα αναγγελίας της πυρκαγιάς (16:41) μέχρι και 18:20, όταν δηλαδή το μέτωπο της πυρκαγιάς πέρασε σε διάφορα σημεία την Λ. Μαραθώνος με κατεύθυνση προς το Μάτι και το Κόκκινο Λιμανάκι, ο συνολικός αριθμός των πυροσβεστικών υδροφόρων οχημάτων του Π.Σ., που επιχειρούσαν στην περιοχή, ήταν μόνο δεκατρία (13), χωρίς μάλιστα να υπάρξει παρέμβαση των πυροσβεστικών δυνάμεων στον οικισμό Μάτι. Όπως μάλιστα προκύπτει από τα GPS των οχημάτων, το πρώτο υδροφόρο πυροσβεστικό όχημα στην Λ. Μαραθώνος και πιο συγκεκριμένα στο ύψος του συνοικισμού της Αγίας Βαρβάρας Ραφήνας αφίχθη στις 18:44, ενώ ένα άλλο πυροσβεστικό όχημα αφίχθη στην διασταύρωση Λ. Μαραθώνος και Φλέμινγκ στις 19:09, όταν πλέον ήταν πολύ αργά, διότι ήδη το πύρινο μέτωπο είχε περάσει την Λ. Μαραθώνος και εξαπλωνόταν ανεξέλεγκτα προς το Μάτι και το Κόκκινο Λιμανάκι».
Ανύπαρκτα τα εναέρια μέσα
Σχετικά με την αξιοποίηση και τον συντονισμό των εναέριων μέσων, ο εισαγγελέας αναφέρει στην πρότασή του ότι τα πρώτα 20 κρίσιμα λεπτά της πυρκαγιάς στο Μάτι επιχειρούσε μόνο ένα ελικόπτερο βαρέως τύπου Ericson.
Αρκετές σελίδες, αφιερώνει όμως ο εισαγγελέας και στην πυρκαγιά που είχε ξεσπάσει την ίδια ημέρα στη Motor Oil. Όπως αναφέρει, στις συγκεκριμένες εγκαταστάσεις έσπευσαν 10 πυροσβεστικά οχήματα και έγινε εκτροπή ελικοπτέρου που κατευθύνονταν προς την Πεντέλη, γεγονός που χαρακτηρίζεται ακόμη και από τον κατηγορούμενο σήμερα Βασίλη Ματθαιόπουλο (τότε υπαρχηγό της ΠΟΥ) «ολέθριο λάθος του αρχηγού κ. Τερζούδη». Μάλιστα, στην κατάθεσή του, την οποία επικαλείται ο εισαγγελέας στην πρότασή του, ο κ. Ματθαιόπουλος αναφέρει χαρακτηριστικά: «Αυτή η εντολή για εκτροπή αποτελεί εγκληματικό επιχειρησιακό σφάλμα».
«Έλλειψη σχεδίου διάσωσης ανθρώπων»
Ο εισαγγελέας διαπίστωσε ακόμη έλλειψη χειριστών τηλεφωνητών, έλλειψη συνεννόησης αξιωματικών και έλλειψη συνεννόησης μεταξύ των κέντρων. Το σημαντικό όμως είναι ότι δεν υπήρχε ένα σχέδιο διάσωσης ανθρώπων.
«Κατόπιν κλήσεων στο 199 από πολίτες, οι οποίοι ανέφεραν σοβαρά και κρίσιμα περιστατικά για ανθρώπους, που κινδύνευε η ζωή τους από την εξελισσόμενη πυρκαγιά στους οικισμούς Νέος Βουτζάς, Μάτι και Κόκκινο Λιμανάκι, στις περισσότερες περιπτώσεις, αντί να προωθηθούν πυροσβεστικές δυνάμεις στις συγκεκριμένες διευθύνεις των κινδυνευόντων ατόμων για την διάσωσή τους, οι τηλεφωνητές – χειριστές του 199 δεν ενήργησαν προς διάσωση των ατόμων που κινδύνευαν από την πυρκαγιά, αλλά διαβίβαζαν τα περιστατικά αυτά στις αστυνομικές δυνάμεις, οι οποίες αφενός δεν είχαν σχετική αρμοδιότητα, αφετέρου δεν διέθεταν γνώσεις και μέσα, για να προβούν σε διάσωση ατόμων από πυρκαγιά» αναφέρει ο εισαγγελέας.
Παραθέτει ενδεικτικά τρεις χαρακτηριστικές περιπτώσεις:
«α) περίπτωση κατά την οποία άτομα, που βρίσκονταν εντός οικίας στην οδό Κουντουριώτη αρ. 27 στον Νέο Βουτζά και εξωτερικά αυτής καίγονταν τα πάντα, ακόμη και το αυτοκίνητό τους, επικοινωνούν με το «199», στις 18:13:45, αναφέροντας κατά λέξη: «Γύρω γύρω τώρα καίγονται όλα, θα έχουν καεί όλα εμείς, είμαστε μέσα, έχει πολύ καπνό … Χάλασε το αυτοκίνητό μας, κάηκε, τι λέτε τώρα;», και ο χειριστής – τηλεφωνητής του «199» απάντησε: «Σιγά σιγά προς την παραλία δεν μπορείτε να πάτε; Έχετε αυτοκίνητο;» και μία γυναίκα του απάντησε: «Όχι ρε παιδιά, αφού έχω μωρό δεκατριών μηνών και πώς θα αναπνεύσει λίγο, δεν ξέρω, κάντε κάτι». Ακολούθως, στις 18:15:36, ο χειριστής – τηλεφωνητής του «199», αντί να προβεί στην αποστολή δυνάμεων για την διάσωση των κινδυνευόντων στην ως άνω οικία, διαβιβάζει το συμβάν στο Κ.Ε.Π.Π. αναφέροντας: «Ο Δήμος δεν μπορεί να βάλει ένα αυτοκίνητο να βοηθήσει; τα δικά μας σβήνουν» και το Κ.Ε.Π.Π. απαντά: «Ναι παιδιά, όμως δεν γίνεται όλοι εσείς να παίρνετε μόνο το δικό μου τηλέφωνο … Έχει και δίπλα τρία τέσσερα εδώ πέρα» και συνεχίζοντας αναφέρει: «Αυτή η κυρία δεν γίνεται να πάρει τηλέφωνο το εκατό να πάει ένα περιπολικό; αυτά που είπε σε εσένα δεν μπορούσε να τα πει στο εκατό;»
β) Στην οδό Μυκόνου αρ. 41 στο Μάτι, όταν πολίτης ειδοποίησε, στις 18:57:03, το «199» για τον κίνδυνο που αντιμετώπιζαν τρεις γυναίκες στην ως άνω διεύθυνση, όπου εξωτερικά της οικίας καίγονταν τα δένδρα και ζήτησε βοήθεια για την διάσωση και μεταφορά τους σε ασφαλή περιοχή, του απάντησε ο τηλεφωνητής: «Ντάξει …, πάρα πολλά περιστατικά όμως που είναι έτσι αντίστοιχα με τα δικά σας και κατασκηνώσεις προσπαθούμε να εκκενώσουμε και γίνεται χαμός» και «Να σας πω, πάρτε και το εκατό την αστυνομία, αν μπορούν και αυτοί να κάνουν μεταφορά»
γ) Τέλος, όταν κάποια γυναίκα – υπάλληλος του ξενοδοχείου με την επωνυμία «RAMADA» ζήτησε από το «199» την εκκένωσή του, επειδή καίγονταν τα αυτοκίνητα στον εξωτερικό χώρο στάθμευσης του ξενοδοχείου, ο χειριστής – τηλεφωνητής του «199» κάλεσε το Κ.Ε.Π.Π., για να διαβιβάσει στην Αστυνομία το περιστατικό».
Εκτροπή οχημάτων από ιδιώτες…
Το σκηνικό του χάους που επικράτησε στη Λεωφόρο Μαραθώνα τις κρίσιμες αποτυπώνει με γλαφυρό τρόπο ο εισαγγελέας, σημειώνοντας μάλιστα χαρακτηριστικά λάθη όπως ότι σε ορισμένες περιπτώσεις την κυκλοφοριακή διαχείριση έκαναν και ιδιώτες. Το αποτέλεσμα «ήταν τελικά να εισέλθει μεγάλος αριθμός οχημάτων στο Μάτι, πλέον αυτών που ήδη υπήρχαν εκεί και κινούνταν ή ήταν σταθμευμένα και κινήθηκαν στην συνέχεια, όταν οι κάτοικοι προσπαθούσαν, υπό το κράτος του πανικού, να απομακρυνθούν από την περιοχή, ήτοι η κίνηση των οχημάτων γινόταν άτακτα, με συνέπεια να δημιουργηθεί κυκλοφοριακή συμφόρηση στους στενούς δρόμους και τελικά να εγκλωβιστούν τα οχήματα και οι επιβαίνοντες σε αυτά, σύμφωνα με τα προεκτιθέμενα».
Τέλος, κατά τον εισαγγελέα, «η αρμόδια Λιμενική Αρχή (Λιμεναρχείο Ραφήνας) δεν έδωσε εντολή στα πλοία της γραμμής, που κατέπλεαν από τις 17:30 και έπειτα, όταν δηλαδή η πυρκαγιά από τον οικισμό Νταού Πεντέλης ήταν οπωσδήποτε ορατή από τους καπνούς, να μην αποβιβαστούν οχήματα και επιβάτες στον λιμένα της Ραφήνας, αλλά στον πλησιέστερο λιμένα ή σε κάθε περίπτωση να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα, έτσι ώστε να κινηθούν όλα τα οχήματα και οι επιβάτες, ανεξάρτητα από τον προορισμό τους, υποχρεωτικά προς Αρτέμιδα».
Η πλήρης λίστα των κατηγορούμενων
Τα 27 πρόσωπα για τα οποία ο εισαγγελέας ζητεί την παραπομπή τους σε δίκη είναι: Σωτήριος Τερζούδης (Αρχηγού Επιχειρήσεων του Πυροσβεστικού Σώματος), Βασίλειος Ματθαιόπουλος (Υπαρχηγού Επιχειρήσεων του Πυροσβεστικού Σώματος), Ιωάννης Φωστιέρης (Διοικητή του Ε.Σ.Κ.Ε.), Χρήστος Γκολφίνος (Διευθυντή του 199 Σ.Ε.Κ.Υ.Π.Σ./Ε.Σ.Κ.Ε.), Φίλιππος Παντελεάκος (Διευθυντή του Κ.Ε.Π.Π./Ε.Σ.Κ.Ε.), Μαρία Ξυλάγγουρα (Αξιωματικού Επιχειρήσεων του Σ.ΚΕ.Δ./Ε.Σ.Κ.Ε.), Δαμιανός Παπαδόπουλος (Διοικητή του Π.Σ. Νέας Μάκρης), Νικόλαος Παναγιωτόπουλος (Διοικητή της Διοίκησης Π.Υ. Αθηνών), Χαράλαμπος Χιώνης (Διοικητή των Π.Υ. Ανατολικής Αττικής), Χρήστος Λάμπρης (εναέριου συντονιστή στο ελικόπτερο του Πυροσβεστικού Σώματος, τύπου ΒΚ 117 C1, registration number SX-HFD, με κωδικό κλήσης «ΦΛΟΓΑ 1»), Χρήστος Δροσόπουλος (κυβερνήτη του ελικοπτέρου του Πυροσβεστικού Σώματος, τύπου ΒΚ 117 C1, registration number SX-HFD, με κωδικό κλήσης «ΦΛΟΓΑ 1»), Γεώργιος Πορτοζούδης (Διοικητή της Υ.Ε.Μ.Π.Σ.), Στέφανος Κολοκούρης (Διοικητή της 1ης Ε.Μ.Α.Κ.), Ιωάννης Σταμούλης (Διοικητή της Π. Υ Πειραιά στην οποία ανήκε η υπηρεσία της λειτουργίας πλωτών μέσων) Χρήστος Παπαζαφείρης (Γενικού Αστυνομικού Διευθυντή της Γ.Α.Δ.Α.), Κωνσταντίνος Βουτσελάς (Διευθυντή της Διεύθυνσης Αστυνομίας Βορειοανατολικής Αττικής), Ανάργυρος Μπακαλώνης (Διευθυντή της Διεύθυνσης Τροχαίας Αγίας Παρασκευής), Χαράλαμπος Συρογιάννης (Υποδιοικητή της «Ε.Μ.Σ.Α.» – πρώην «Υ.Ε.Μ.Ε.Α.»), Ιωάννης Καπάκης (Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας), Ειρήνη Δούρου (Περιφερειάρχη Αττικής), Ιωάννα Τσούπρα (Περιφερειακής Συμβούλου της Περιφέρειας Αττικής – Εντεταλμένης σε θέματα Πολιτικής Προστασίας), Ηλίας Ψινάκης (Δημάρχου του Δήμου Μαραθώνος), Βάϊος Θανασιάς (Αντιδημάρχου Δικτύων και Καθημερινότητας του Δήμου Μαραθώνος), Ευάγγελος Μπουρνούς (Δημάρχου του Δήμου Ραφήνας – Πικερμίου), Αντώνιος Παλπατζής (Αντιδημάρχου Πολιτικής Προστασίας κ.λ.π. του Δήμου Ραφήνας – Πικερμίου), Δημήτριος – Στέργιος Καψάλης (Δημάρχου του Δήμου Πεντέλης) και Κωνσταντίνος Αγγελόπουλος: Αντίθετα, ο εισαγγελέας ζητεί να μη γίνει κατηγορία για το Διαμαντή Πομάκη συγκυβερνήτη του συντονιστικού ελικοπτέρου.
Με πληροφορίες από την εφημερίδα “Καθημερινή”
